LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4194.
Zaterdag
A0. 1873.
11 October.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor4 Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke N'ommersn 0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRI.TS 1)ER ADVERTENTIES
Van 1—6 regelsf 1.05.
Iedere regel meer0.17£.
Grootcre letters naar plaatsruimte.
STA1)S-BERICHTEN.
Ter Gemeente-Secretarie is in druk, tegen be
taling van 40 cents, verkrijgbaar het algemeen
verslag van het verhandelde in de sectiën van
den Gemeenteraad omtrent de begrooting dezer
gemeente voor 1874.
EEN GOED WERK.
Den 22sten dezer rnaand zal hier ter stede
het derde congres worden gehouden van bestuur
ders en voorstanders der vereenigingen voor volks
voordrachten en volksvermaken in Nederland. Onder
de vraagpunten, die aldaar zullen worden bespro
ken, komt onder N°. 8 het volgende voor: Wat
kunnen onze vereenigingen voor en door militairen
doen
Gelukkig, bijzonder gelukkig mag naar onze
meening de keuze van dat onderwerp heeten, en
het zou te bejammeren zijn indien het al te
vluchtig werd behandeld, doordien het tot de
laatste nummers van het programma behoort.
Wij vormen nu eenmaal geen militairen staat en
zeker niemand zou wenschen dat het anders ware,
maar daarin ligt ongetwijfeld een van de redenen
waarom men hij ons te lande zoo weinig belang
stelt in het lot van den soldaat. En toch hij ver
dient dat ten volle, althans wat de miliciens aan
gaat. De samenstelling van ons leger brengt mede
dat het voor een groot deel uit ruwe of althans
minder beschaafde elementen is gevormd. De
meergegoeden en aanzienlijken ontbreken er ten
eenemale en, het gering aantal vrijwilligers daar
gelaten, treft men er slechts lotelingen en plaats
vervangers of nummerverwisselaars aan. De beide
laatsten nu zijn in den regel personen van geen
zeer gunstig gehalte, die uit gebrek aan bekwaam
heid of lust voor een ambacht dienst nemen tegen
een betrekkelijk geringe vergoeding en zonder
kans op bevordering. De loteling daarentegen
wordt zijns ondanks door het lot gedwongen het
geweer op schouder te nemen. Eensklaps uit den
huiselijken kring gerukt, ziet hij zich verplaatst
in een kazerne, waar alles hem even kil en koud
voorkomt; de ruwheid, ja niet zelden de onge
bondenheid zijner toekomstige makkers stuit hem
tegen de borst; maar het geval leidt er eenmaal
toe en met de gedachte dat er toch binnen
korter of langer tijd een einde aan den dienst
komt, maakt hij het zich zoo aangenaam moge
lijk. Hij gevoelt geen roeping voor den
militairen stand; integendeel, aan zijn bestem
ming ziet hij zich voor eenigen tijd onttrok
ken, en wat men niet met liefde verricht
doet men slecht. Het besef van plichtsvervulling
is evenmin bij hem te vinden, immers hij ziet
dat de gegoede zich voor een betrekkelijk geringe
som aan dien plicht kan onttrekken. Is het won
der dat zoo menig soldaat in beschonken toestand
langs 's heeren straten gaat
Of wel, de loteling is gevoeliger van gemoed
en dus niet in staat zijn lot te dragen zooals
het is. Het ouderlijk tehuis zweeft hem gestadig
voor den geest. Hij is verdediger des vaderlands
en dus man, ja, maar toch nog op dien leeftijd,
waarop het gemoed zoo spoedig overslaat tot
overgevoeligheid. Hij wordt droomerig en als ver
suft, en dit doet hem straf op straf beloopen,
wat zijn toestand nog verergert. Reeds is de blos
van zijne kaken gevaagd, een toenemende verma
gering begint zich te openbaren, zijne oogen staan
dof en zijn houding is gebogen. Eindelijk hij
wordt ziek gemeld: hij heeft het heimwee, het
soldatenheimwee. Gelukkig als de officier van
gezondheid het inziet en bijtijds het eenige genees
middel voorschrijft, een langdurig verlof. Sluiten
zich eenmaal achter hem de deuren der infirmerie,
zij zullen voor hem niet meer worden geopend
dan om zijn lijk door te laten.
Wie middelen tracht te vinden om te verhoe
den dat de milicien tot éen van beide uitersten,
ongebondenheid of verkwijning, overslaat, zal een
goed werk doen, en daarom verheugt het ons
dat nornmer 8 onder de vraagpunten is opgeno
men. Voor, maar vooral door den soldaat moet
iets worden gedaanhij heeft te veel leegen tijd,
inzonderheid als hij meer met de exercitie bekend
is geworden en dus minder wat men noemt
„gedrild" wordt. In zijne vrije uren moet de mi
litair de gelegenheid hebben zich aangenaam bezig
te houden. Dat de burgers hem daarin behulpzaam
zijn, daarop heeft hij aanspraak; immers niet
voor zijn vermaak is hij in dienst, maar ter vol
doening aan zijn verplichting als onderdaan.
Indien de bespreking van het bedoelde vraag
punt tot eenig practisch resultaat leidt, zal reeds
daardoor alleen het aanstaande Congres niet on
vruchtbaar zijn geweest.
LEIDEN, ÏO October.
Woensdag-avond is de dienstmaagd van den
heer K., op den Nieuwen Rijn, zoodanig van
een bliksemstraal geschrikt, dat men haar wegens
krankzinnigheid naar het ziekenhuis heeft moeten
vervoeren.
De wintercursus van de Ambachts-teeken-
school der afdeeling Noordwijk van de Vereeniging
ter Bevordering van Fabriek- en Handelswerknij-
verheid is 4 dezer geopend met een 15tal leer
lingen uit Noordwijk en naburige gemeenten.
De leiding van het onderwijs is wederom opge
dragen aan den heer G. Van Parijs, architect en
hoofdonderwijzer aan de school van het Genoot
schap Mathesis Sciêntiarum Genitrix alhier.
Bij de Dinsdag te Noordwijk op den voor
middag gehouden harddraverij waren 9 paarden
ingeschreven, alle behoorende aan inwoners dier
gemeente. De prijs en de beide premiën werden
respectievelijk behaald door de paarden van B.
Van der Voort, G. Van den Berg en G. Vink.
Aan de harddraverij des namiddags werd door
acht paarden deelgenomen. De prijs viel ten deel
aan de Boerin van P. Hoogduin te Noordwijker-
hout en de premie aan de Diana van M. Kerk
vliet, mede aldaar, heide paarden door den pikeur
J. De Boer bereden.
Woensdag had te Oudshoorn eene hard
draverij van bokken plaats, voor karretjes ge
spannen, gereden door hunne eigenaars, waaraan
een twintigtal deelnamen. Groot was het aantal
toeschouwers bij dit eigenaardige jongensfeest en
flink de houding der jeugdige strijders, die zich
dapper weerden. De prijs, bestaande uit een zil
veren horloge met gouden rand, werd behaald
door W. C. Wernink; de lste premie, een com
pleet bokkentuig, door W. Breeveldde 2de, een
bokkenhoofdstel, door A. Wervelman; de 3de,
een bokkenzweep, door J. Oudshoorn. Na den
afloop van den wedstrijd werden al de rijders op
eenige versnaperingen onthaald.
Door de commissie voor het lager onder
wijs in Den Haag werden gisteren geëxamineerd
voor de akte van hoofdonderwijzer 18 candidaten,
waarvan werden afgewezen 10 en toegelaten 8,
zijnde de heeren B. Breers, uit Gorcum; F. J.
Burgerhoudt, uit Den Haag; D. C. De Koning,
uit GorcumJ. G. J. Mallée, uit Den HaagII.
Nieukerke, uit Den Haag; R. Oosterloo, uit Schip
luiden H. J. Pvenaud, uit Den Haag en H. Volten,
uit Delft.
De commissie uit het Provinciaal Gerechts
hof in Zuid-Holland tot het afnemen van het
examen voor het Notarisambt gevorderd heeft
belanghebbenden verwittigd, dat zij tot vermeld
einde zal vergaderen in het gebouw hij het Hof
in gebruik, op Zaterdag 15 November a. s. en
zoo noodig volgende dagen en dat de aan haar
toe te zenden stukken postvrij moeten worden ge
adresseerd aan den Griffier hij het Gerechtshof.
Wij vernemen dat Z. K. H. Prins Hendrik
der Nederlanden voor twee exemplaren heeft
ingeteekend op het „Gedenkboek der Evangelische
Alliantie te New-York in October 1873", door
M. Cohen Stuart, dat eerlang bij De Hoogh
en C°. te Amsterdam het licht zal zien.
Van de 8 candidaten, die Maandag, Dinsdag
en Woensdag deel hebben genomen aan het te
Utrecht plaats gehad hebbend examen voor hulp
apotheker, hebben zich 4 tijdens het examen
teruggetrokken, 2 zijn afgewezen, terwijl 2 geslaagd
zijn, namelijk de heeren A. Koek, van Amsterdam,
en R. Dijkstra, van Leeuwarden.
Te Amsterdam zijn na afgelegd examen be
vorderd tot arts de heeren H. J. E. Peelen, geboren
te Oud-Beierland en C. A. L. Rodelstürtz, offic-v.-
gez. 2de klasse, geboren te Utrecht.
Het provinciaal kerkbestuur van Friesland
heeft toegelaten als candidaten tot den H. D. de
heeren Van der Kaden, Wielandt en Westhoff.
De Hervorming deelt mede dat de Com
missie, door de Synode benoemd tot het ont
werpen van een reorganisatieplan, zich naar de
verschillende richtingen in drie deelen heeft ge
splitst, van welke ieder zijne inzichten in een
ontwerp geformuleerd heeft. Thans tracht men uit
deze drie ontwerpen een plan samen te stellen
dat aan de Synode kan worden voorgelegd. Dit
werk is opgedragen aan de heeren Cramer, Van
Griethuyzen en Hugenholtz.
De heer Mr. J. Nanninga Uitterdijk, archi
varis te Kampen, is door de Sociétó Frangaise
d'Archéologie in Frankrijk, in hare vergadering
van 30 Sept. jl., tot lid dier maatschappij be
noemd. Reeds vroeger is genoemde heer benoemd
tot correspondeerend lid der Gesellschaft für
bildende Künsteund Valert. Allerlh., teEmden.
De weleerw. heer Smiets, Prof. aan het
bisschoppelijk college te Roermond, is door Z. H.
den Paus benoemd tot doctor in de theologie,
homoris causa.
Volgens telegram, is het stoomschip Borneo
kapt. Berkelbach v. d. Sprenkel, van Nieuwediep
naar Batavia, 8 dezer des ochtends Malta gepas
seerd. Aan boord was alles wel.
Zr. Ms. monitor Tijger, die Dinsdag bij het
Oude Schild aan den grond stoomde, is den vol
genden morgen met adsistentie van een sleep
boot er afgebracht. Het schip moet geen schade
bekomen hebben.
In het bijvoegsel tot de Staalscoura?it van
gisteren wordt medegedeeld het verslag ingediend
aan den Minister van Koloniën door de Commissie,
belast met het afnemen van het examen, vermeld
in art. 4 van het Koninklijk besluit van 10 Sep
tember 1864 Staatsblad n°. 93), zooals het
is gewijzigd bij art. 1 van het Koninklijk besluit
van 30 October 1872 (Staatsblad n°. 106).
De Minister van Binnenlandsche Zaken
brengt ter algemeene kennis, dat in de maand
December a. s. gelegenheid zal worden gegeven
tot het afleggen van het examen vermeld in art.