LEIDSCH
DAGBLAD.
N°. 4187.
Vrijdat
A0. 1873.
3 October.
3 OCTOBER 1873.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per postn L40.
Afzonderlijke Nommersn 0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven,
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 16 regelsf 1.05.
Iedere regel racer0.17£.
Grootcre letters naar plaatsruimte.
Wat al feesten zijn er in den laatsten tijd ge
vierd, wat al eerste steenen gelegd en gedenk-
teekenen onthuld ter herinnering aan de roemrijke
feiten van voor drie eeuwen. Trouwens in een
land als het onze, waar men op een tachtigjarige
worsteling kan wijzen, met onverbroken moed
volgehouden en ten laatste door een roemrijken
vrede bekroond, daar kan men lang aan het feest
vieren blijven, als men alle merkwaardige feiten
uit een zoo langdurig tijdperk wil gedenken. Was
hel gevecht bij Heiligerlee merkwaardig, omdat
het den onzen de eerste overwinning verschafte
op de in den krijg vergrijsde Spanjaarden, de
inneming van Den Briel had een groole betee-
kenis, dewijl zij den Geuzen een vast punt ver
zekerde, vanwaar uit zij hunne operation konden
beginnen; zal men te Hoorn de nederlaag van
Eossu op de Zuiderzee vieren, te Alkmaar zal
men het weldra luide uilroepen dat van daar de
victorie begon.
Geer. enkele stad echter kan op een zoo eigen
aardig herinneringsfeest hogen als het volgend
jaar aan de onze zal te beurt vallen. Hier toch
is het verleden verbonden aan liet heden door
een zichtbaar monument, dat gedurende een drie
tal eeuwen meer ongeschonden is bewaard ge
bleven dan met een standbeeld van het duurzaamst
metaal het geval had kunnen zijn, een monument,
dat meer deed dan herinneringen opwekken, dat,
toen de zege was bevochten, op het gebied der
wetenschap den alouden roem van Nederland zoo
waardiglijk handhaafde. Dat monument be
hoeven wij het te zeggen het is onze hooge-
school.
Telken jare wordt Leidens ontzet feestelijk her
dacht, en terecht. Hier meer dan elders heeft
men reden tot zulk een feestviering. Zonder dat
historisch feit toch, wij weten het, zouden wij ons
thans niet verheugen in het bezit onzer academie.
Die universiteit is een monument niet alleen van
de roemrijke volharding in den strijd onzer stad-
genooten van voor drie eeuwen, maar ook van
de onbaalzuchligheid en grootheid van ziel dier
voorzaten na het ontzet.
Stellen wij het ons goed voor. Door het lang
durig beleg was de stad uilgeput, tal van burgers
hadden het leven gelaten, de welvaart was verdwenen
en nog lang daarna hield het onder water gezette
land zijn rijke opbrengst terug. Was het wonder
dat men naar verademing smachtte? Ware het
in die omstandigheden wonder geweest zoo men
boven liet bezit eener hoogeschool de voorkeur
had gegeven aan tien jaren vrijdom van be
lasting?
Neen, daarvoor waren de toenmalige bewoners
der sleutelstad te fier, te grootsch, zij deden de
goede keuze enhunne nakomelingen houden
het in zegenend aandenken.
Daarom ook dit jaar den 3den October feeste
lijk gevierd, neen, dit jaar meer dan ooit. Zonder
Leidens ontzet geen academie, zonder Van dei-
Werf geen Leiden ontzet. Dat besef is hoe langer
hoe meer doorgedrongen; daarom hebben velen
de handen ineengeslagen om een zijner waardig
gedenkteeken te doen verrijzen. Die pogingen,
Zljn zij aanvankelijk niet ongunstig geslaagd, het
einddoel toch hebben zij nog niet doen bereiken.
Aan dat doel moet de 3de October ons een
schrede nader brengen. Aan den avond van dien
dag zal de toonkunst, die schoonste der kunsten,
daaraan dienstbaar worden gemaakt. Wie om de mu
ziek zelve niet naar het concert gaat, zal het licht doen
om den wille van den 3den October 1574, of ook
om hulde te brengen aan onze hoogeschool. Tegen
over die weldra driehonderdjarige inrichting moet
het beeld verrijzen van den man, die eenmaal
aan het hoofd stond van Leidens burgers, aan
wier verstandige en waarlijk groolsche keuze wij
het bezit der universiteit hebben te danken. De
avond van den aanstaanden 3den October moet
een ware feestavond zijn. De hooger en lager
gestelde toegangsprijzen zullen de stadszaal voor
schier ieder toegankelijk stellen en wij koesteren
dan ook de gegronde verwachting dat het te
geven concert ruimschoots zal bijdragen tot ver
wezenlijking van het beoogde doel.
LEIDEN, 2 October.
De 88ste jaarlijksche algemeene vergadering
der leden van het genootschap Mathesis Scien-
tiarum Genitrix, op 25 September gehouden
in het Nutsgebouw, werd geopend met eene toe
spraak van den voorzitter Dr. D. De Loos, die
een kort verslag gaf van den toestand des ge-
nootschaps in het afgeloopen jaar. Vervolgens had
de uitreiking der toegekende eereblijken plaats
aan de volgende leerlingen, als voor bouwkunde:
A. Horrée, groote bronzen medaille, C. J. Van
Erkel idem, J. T. J. Schimmel, bronzen medaille
boetseeren: J. D. Rijk, F. J. Du Chattel en C.
Arentz, bronzen medaille.
De bekroonden werden door den voorzitter ge-
lukgewenscht met de hun te beurt gevallen onder
scheiding en aangespoord om op den ingeslagen
weg voort te gaan.
Bevorderd werdenvan de 1ste naar de 2de
klasse: A. Boekwijt, P. J. Christiaanse, G. T.
Hemerik, C. P. Bik, G. Arogelesang. H. Filippo,
P. F. Pas, J. Montagne, A. L. P. Hoogendijk,
P. G. Breebaart, C. F. Exman, J. C. Van Grie
ken, J. T. Rienks, D. Brieër, H. W. J. Schim
mel, T. Barneveld. Van de 2de klasse A naar
de 3de klasse: W. Christiaanse, J. W. Verstra
ten, P. Piket, A. Aran der Walle, G. P. Loeber,
W. Lasschuit, H. J. Plantfeber, H. Van Bernrnel,
C. Essers, Aran de 2de klasse B naar de 3de klasse
P. Beun, L. J. Boekwijt, B. Plevier, P. J. Van der
Hert, J. Van den Worm. Van de 3de naar de 4de
klasse: H. J. Walle, H. P. W. Van Veen, T. Van
der Kaaij, G. Diepenbach, P. Colpa, C. J. Van
Erkel, J. T. J. Schimmel. Van de 4de naar de
5de klasseP. H. J. Van der Drift, T. Gabriel,
W. H. Marks, J. H. Speet.
Daarna werd de rekening van den penning
meester over het afgeloopen genootschappelijk
jaar, op advies van de commissie die met het
nazien was belast, opgenomen en goedgekeurd,
onder dankzegging aan den penningmeester voor
de gevoerde richtige administratie. De rekening
sloot met een nadeelig saldo van 145.295, het
geen den heer prof. Goudsmit aanleiding gat tot
de vraag of het niet mogelijk werd geacht de
belangstelling van het publiek voor deze nuttige
instelling meer op te wekken. Hij meent toch
dat, hoewel dit nadeelig slot wel zal kunnen
worden gedekt, er toch een tijd zou kunnen
komen waarin de middelen aan het Bestuur ont
braken om voldoende in de behoefte van het
onderwijs bij het genootschap te blijven voorzien.
Hij oppert daarom het denkbeeld of tot opwekking
van die meerdere belangstelling niet dienstig zou
kunnen zijn, hetzij door middel van de dagbladen
de algemeene aandacht-op deze instelling te ves
tigen, of wel eene vergadering by een te roepen,
ter bespreking van de belangen des genootschaps,
waartoe zoowel voor de leden der meer bevoor
rechte standen als voor de mingegoede burgerij
de toegang zou openstaan. De heer Goudsmit
wenschte dit denkbeeld aan het oordeel van hel
Bestuur te onderwerpen en trad nog in nadere
beschouwingen ten betooge dat door het genoot
schap in eene werkelijk bestaande behoefte op
uitstekende wijze wordt voorzien. Het Bestuur
verklaarde zich bereid de zaak ernstig te onder
zoeken.
Eindelijk werd tot de benoeming van 3 nieuwe
bestuursleden overgegaan ter vervanging van de
heeren J. Aran Lith, J. A. Van Dijk en A. Kooren-
holf, en zijn benoemd de heeren J. A. Van Dijk,
A. Koorenhoff en P. Maas Geesteranus, die ver
klaarden de benoeming aan te nemen. De heer
Van Lith had verzocht niet meer in aanmerking
te komen.
De vergadering werd door een aantal belang
stellenden en o. a. ook door eene commissie uit
het dagelijksch bestuur bijgewoond.
Tot hulponderwijzer aan de openbare school
te Neede (Gelderland) is benoemd de heer C. J.
La Rivière Jr., thans hulponderwijzer te Hoorn.
Naar wij vernemen hebben zich als stu
denten in de medicijnen bij den pedel der Leidsche
Hoogeschool doen inschrijven twee Russische dames,
genaamd Fanny Berlinerblau en Olga von Stoff.
Zij hebben haar intrek genomen in het hotel
De Zon.
Door de provinciale commissie voor het
lager onderwijs, zijn gisteren geëxamineerd voor
de Fransche taal 9 candidaten. Een heeft zich
onder het examen teruggetrokken. Afgewezen zijn
5 en toegelaten 3, zijnde de heeren W. G. Kemna
en AV. Jansen van Den Haag en J. C. Kesler
van Delft.
De Staats-Courant deelt mede: Blijkens
een bij het Departement van Koloniën ontvan
gen telegram van den Gouverneur-Generaal van
Nederlandsch Indië is de benting van Groot Edi
door infanterie bezet en te Klein Edi met succes
door de marine geageerd. In schriftelijke berich
ten, uit Indië ontvangen, werd reeds melding
gemaakt van eenige spanning in Edi. Ten gevolge
van Atchineesc.hen invloed zou een gedeelte der
bevolking niet ingenomen zijn met de vriendschap
pelijke gezindheid van den radja jegens het Neder-
landsche Gouvernement. Men was bedacht op de
mogelijkheid, dat de radja en het goedgezinde
deel der bevolking zouden moeten worden be
schermd, ook tegen vijandige aanvallen van nabu
ren. Uit het telegram is af te leiden, dat een
gedeelte van de in Deli gelegerde infanterie in
de benting van Groot Edi in bezetting is gelegd
om de noodige bescherming te verleenen, en dat
te Klein Edi eene vijandige beweging door de
marine is moeten bedwongen worden.
Tot hulponderwijzer aan de openbare lagere
school te Voorschoten (in het dorp) is benoemd
de heer Korswagen, geboren te Voorschoten, thans
in dezelfde betrekking te AVoubruggen.
Men verneemt dat Z. M. de Koning-groot
hertog Mr. D. A. Berdenis van Berlekom, majoor
commandant der dienstdoende schutterij te Mid
delburg, heeft benoemd tot officier der orde van
de Eikenkroon.
Naar aan de Middelb. Cl. uit Den Haag
gemeld wordt, is aan het Departement van Bin-
nenlandsche Zaken een nieuwe regeling der con
sulalen in bewerking, waarmede beoogd zou
worden binnen de grenzen door de tegenwoordige
begroolingsposten gesteld het getal uitgezonden