LEIDSCH
DAGBLAD,
JV°. 414 4.
Donderdag
A0. 1873.
14 Augustus.
STADS-BERICHTEN.
EEN VERPLICHTING.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.
Franco per posl1.40.
Afzonderlijke Hommers0.02.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIE!!:
Van 1—6 regelsf 1.05.
Iedere regel meern 0.17$.
Groolere letters naar plaatsruimte.
Hel bestuur van de Haarlemsche afdeeling
der Bach-Vereeniging stelt zich voor om op Maan
dag 25 Augustus e. k. in de groote kerk te Haar
lem een concert te doen geven. Reeds hebben de
heeren Carl Schneider uit Keulen, Van Bóom
en Joseph Cramer uit Amsterdam hunne mede
werking toegezegd.
De achtentachtigste algemeene vergadering
van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen,
gisteren te Amsterdam gehouden, werd door Dr.
H. F. R. Hubrecht, door het Hoofdbestuur uit
zijn midden tot Voorzitter benoemd, geopend met
eene redevoering van zeer uitgebreiden aard. De
grondtoon van zijn betoog was. dat overal en in
alles buigzaamheid van den vorm bij vastheid van
beginsel is op te merken. Hierna werd door het
Hoofdbestuur verslag uitgebracht van den slaat
der Maatschappij en hare Departementen en van
zijne verrichtingen gedurende het afgeloopen jaar.
De Maatschappij heelt zich in toenemenden bloei
te verheugen. Haar ledental is in het afgeloopen
dienstjaar weder met 466 vermeerderd, zoodat
het thans 15819 bedraagt.
Wat de bezorging en uitgave der „Schetsen en
Tafereelen", godsdienstig leesboek betreft, meent
het Hoofdbestuur zich van den in 1867 ontvangen
last gekweten te hebben. Het boekje, aan alle
leden uitgereikt en door velen met ingenomenheid
ontvangen, lokte echter niet minder bedenkingen
uit, die het onraadzaam deden achten, machtiging
tot voortzetting van het geschrift aan te vragen.
Zonder die machtiging kan daaraan geen gevolg
worden gegeven, zoodat een verbodsbepaling, om
dit te verhinderen, gelijk enkele afdeelingen
wenschten, geheel overbodig voorkwam. Is dien
tengevolge haar voorstel niet onder de „punten
van beschrijving" opgenomen, eveneens meende
het hoofdbestuur te moeten handelen met een
ander voorstel betreffende de wijze, waarop het
zich van den last tot bezorging van dit leesboek
kweet. Het hoofdbestuur achtte het namelijk in
strijd met de belangen der Maatschappij (art. 58)
en de vriendschappelijke verhouding harer leden
onderling, de beraadslaging daarover in de afdee-
lingsvergaderingen bij het overwegen der „punten
van beschrijving" te laten plaats hebben, en
vooral ook omdat zeker de bedoeling der voor
stellers is te bereiken indien deze aangelegenheid
volgens de bepalingen der wet ter Algemeene Ver
gadering in behandeling komt, waar het hoofdbestuur
tegenwoordig en tot verantwoording ten volle bereid
is. Het geschrift over het cultuur stelsel nadert,
ondanks de vele gerezen moeielijkheden, thans
zijne voltooiing. De laatste bladen worden afge
drukt. Met leedwezen wordt daarentegen gewag
gemaakt van de traagheid van het Nederlandsch
Tooneelverbond in zake de openslelling der Too-
neelschool. Terwijl de Maatschappij reeds een jaar
met hare krachtige hulp 10.000) gereed stond,
werd eerst eenigen lijd geleden bericht ontvangen,
dat men zich met de overweging van voorberei
dende maatregelen van uitvoering onledig houdt.
Aan volksvermaken, voorlezingen en voordrachten
laten de afdeelingen zich bij voortduring veel gele
gen liggen. De Maatschappij stelt, met het oog
daarop, jaarlijks eene som van f 3000 ter beschik
king. Het loffelijk getuigschrift rnet zilveren eere
metaal werd uitgereikt aan 93 personen; 27 daarvan
hadden er aanspraak op verkregen door daden
van moed en zelfopoffering, 21 (onderwijzers)
wegens veeljarigen schooldienst, 45 (werklieden
of dienstboden) wegens beproefde trouw.
Volgens een telegram uit Antwerpen is
het stoomschip Tromp te Suez aangekomen, ge
sleept door het stoomschip Peninsular.
PATENTBLADEN.
De BURGEMEESTER, Hoofd van het Gemeentebestuur
van Leiden, doet te weten, dat de ingevulde patentbladen,
over het dienstjaar 1873 en 1874, voor Wijk 4, bij het
college van zetters, in een der vertrekken van het Raad
huis dezer gemeente, verkrijgbaar zijn, dagelijks, van des j
middags twaalf tot twee uren en wel tot en met den
16den Augustus eerstkomende; terwijl na het verstrijken
van dien tijd, de onafgehaalde patentbladen van die wijk,
aan de deurwaarders der directe belastingen alhier, ter
uitreiking moeten worden afgegeven, die, voor hunne
moeite, mogen eischen hen cents zonder meer.
En wordt deze door plaatsing in de Leidsche Courant
afgekondigd.
De Burgemeester voornoemd,
STOFFELS, Weth. loco Burg.
Leiden, 9 Augustus 1873.
i Europa heeft in het laatste tiental jaren al vrij
I wat stormachtige tooneelen opgeleverd. De fakkel
des oorlogs werd er menigmaal ontstoken, tronen
stortten ineen, moord, plundering en brandstich
ting lieten hier en daar hunne vreeselijke sporen na.
Wy Nederlanders sloegen dat alles van verre
gade, wel niet altijd met kalmte, getuige de
mobielverklaring van ons leger tijdens den Fransch-
Duitschen oorlog, maar toch vast besloten, zoo
veel in onze macht stond het gevaar van onze
grenzen af te weren. Die dagen, zij hebben zeker
ruimschoots voor ons hun nuttige zijde gehad,
ware 't alleen omdat zij bij menigeen, die anders
wel eens geneigd was den toon der ontevreden
heid aan te slaan, het besef verlevendigden van
de tallooze voorrechten, die hij in het lieve
vaderland genoot, het besef ook van alwat hij
zou moeten derven bij een mogelijk verlies van
ons onafhankelijk volksbestaan.
Wij gevoelen ons thuis in dat kleine Neder
land, wij gevoelen den weldadigen druk van den
band die ons, zijne bewoners, omstrengelt als i
leden van éen gezin, die sinds eeuwen het lief
en leed met elkander deelden en, waar hel pas
gaf, onverschrokken pal stonden om de gemeen
schappelijke woning ie verdedigen als zij met een j
aanval van buiten werd bedreigd.
Eri van binnen? Wie, die een aangenaam
tehuis heeft tracht het zich daar niet zoo gezellig
mogelijk te maken? Een eerste voorwaarde daartoe
is ongetwijfeld het gevoel van inwendige veilig
heid. Datzelfde mag zeker ook gelden van dat
groote gezin dal wij staat noemen. Daar zijn
politie en justitie om voor de algemeene veilig
heid te wakenzij worden er voor bezoldigd, en
wij burgers hebben recht op de bescherming dier
beide machten.
Tegenover rechten evenwel men vergeet dat
maar al te dikwijls staan verplichtingen. De
justitie, om ons bij deze alleen te bepalen, heeft
op baar beurt voor de diensten, die zij ons bewijst,
aanspraak op onze medewerking, en dat wij
zullen het met een paar voorbeelden aantoonen
wordt niet altijd in het oog gehouden. Daardoor
verlamt men de werking der rechterlijke macht
en maakt het haar vaak onmogelijk het door haar
beoogde doel te bereiken, waarbij wij allen zooveel
belang hebben.
De gruwelijke dubbele moord, op het einde van
het vorige jaar in de residentie gepleegd, heeft
door ons geheele land zooveel sensatie verwekt,
dat men gerustelijk mag beweren dat de verdere
loop van dat treurig drama door niemand onzer
met onverschilligheid wordt gadegeslagen. En geen
wonder! Een moord, in een oogenblik van drift
gepleegd, onder den invloed van een of anderen
verschoonenden hartstocht, blijft, hoe strafbaar
ook, altijd een op zichzelf staand feit, het uit
vloeisel eener persoonlijke veele, dat niet gericht
is tegen de geheele maatschappelijke orde. Een
misdaad echter, onder zoo afgrijselijke omstandig
heden gepleegd als de dubbele moord, met zoo
ijzingwekkende koelbloedigheid volvoerd, mag met
recht beschouwd worden als een vergrijp tegen
de geheele samenleving, vooral ook orndat louter
hebzucht de drijfveer schijnt te zijn geweest. Het
gevoel van veiligheid is er door geschokt, en wij
dragen het besef in ons om, dat wij eiken dag
voor een herhaling van een zoo gruwelijk tooneel
blootstaan, zoolang de onverlaten, die er de hoofd
personen van waren, niet in handen der justitie
gekomen, van hun misdaad overtuigd en onschade
lijk gemaakt zijn. Op ons allen rust dus de plicht,
met de bevoegde overheid de handen ineen te
slaan ter bereiking van dat doel. En toch, wat
zien wij gebeuren? Nadat de vermoedelijke daders
reeds maanden lang in preventieve gevangenschap
hebben doorgebracht en het waarschijnlijk nog
aan genoegzame bewijzen ontbreekt om hen te
veroordeelen vanwaar anders de trage voort
gang der zaak? zijn er dezer dagen weder
twee vrouwelijke getuigen opgetreden, wier ver
zwarende verklaringen van dien aard zijn, dat
zij die reeds terstond na het bekend worden der
misdaad hadden kunnen afleggen.
Beter ten halve gekeerd dan ten heele ge
dwaald, mag het ook hier heeten. Hoogst afkeu
renswaardig echter blijft het, dat er, waar het
een zoo belangrijke, een volkszaak als het ware
geldt, nog altijd personen worden gevonden, die
een getuigenis, wellicht een belangrijk getuigenis
achterhouden.
Hetzelfde geldt van het thans voor het provin
ciaal gerechtshof in Zuid-Holland aanhangige rechts
geding betreffende den te Meerkerk gepleegden
kindermoord. Onder de in die zaak gedagvaarde
getuigen bevinden er zich, uit wier verklaringen
blijkt, dat zij reeds vroeger een aan' zekerheid
grenzend vermoeden hadden van het plegen eener
misdaad, die thans aan het licht is gekomen. Hoe
zullen zij te moede zijn, die nu het besef erlangen,
dat zij, door de eerste maal van hun verdenking
aan de bevoegde macht kennis te geven, het
volvoeren der thans voor de tweede maal gepleegde
misdaad hadden kunnen verhinderen?
Er heerscht hij velen een zekere vrees om met
de justitie in aanraking te komen. Moge men toch
leeren inzien, dat men, dooi- haar in hare naspo
ringen behulpzaam te zijn, althans waar het
gruwelijke misdaden betreft als de hier besprokene,
zal medewerken tot het verkrijgen van die veilig
heid, welke het maatschappelijk tehuis zoo gezellig
maakt.
LEIDEIV, 13 Augustus.
Tot nog toe, meldt het Utr. Dagbl.y is het
den concessionarissen van den spoorweg Leiden
Woerden niet mogen gelukken, het noodige kapitaal
te krijgenook in het buitenland is dit tot nog
toe niet gelukt. Men vreest dan ook, dat er daar
door vooreerst van deze hoogst nuttige spoorlijn
niets zal komen.
Maandag 18 Aug. vertrekt van hier per spoor
trein naar Rotterdam een processie van bede
vaartgangers naar Kevelaar. Vooraf zal een mis
in de Hartebrugskerk worden gelezen. Te 8 uren
10 min. vertrekken de pelgrims per stoomboot
naar Nijmegen. Deelnemers zullen a fl retour-
kaarten van hier naar Rotterdam kunnen beko
men, die de directie der Hollandsche Spoorweg
maatschappij geldig verklaart voor zes dagen.