r°
,§T8i
KPflP
i-
en brieven uitsluitend ten dienste van den Nederl.
Boekhandel.
Aanstaanden Maandag zal het comité ter zake
der Rumeensche geloofsvervolging alhier, onder
voorzitterschap van Mr. H. H. Tels, eene openbare
bijeenkomst houden, waarin verslag zal worden
uitgebracht van de handelingen der Internationale
conferentie, te Brussel gehouden.
Den Haag, 3 December. In de groote zaal op
den Fluweelen Burgwal alhier, werd gisteravond
eene algemeene vergadering gehouden door de
Nederlandsche Nationale Vereeniging van werk
lieden, door mr. H. Beth gepresideerd en door
de heeren Potter bijgewoond. Ruim een hon
derdtal leden was aanwezig. In de toespraak van
den voorzitter, bracht hij in herinnering de heu
gelijke gebeurtenis der eerste steenlegging voor
een 40tal woningen in de Sumatrastraat, op den
verjaardag van Z. K. H. den Prins van Oranje,
beschermheer der vereeniging en deelde mede
hoevele bewijzen van sympathie hem waren ge
worden met het oog op het goede en voortreffe
lijke dat de vereeniging zich ten doel stelde en
de orde en eensgezindheid, welke bij de leden
onderling wérden gevonden, niaar ook de scha
duwzijde werd door den voorzitter genoemd,
waarvan reeds voor 14 dagen geleden de hoofd
zaak is medegedeeld, toen er, buiten het bestunr
om, eene vergadering van gewone leden plaats
had, die haar doel geheel heeft gemist. De Voor
zitter achtte het wenschelijk het toen voorgeval
lene met dep mantel der liefde te bedekken en
bracht zijn dank aan de'verslaggevers van dag
bladen, voor de wijze waarop toen van die ver
gadering werd melding gemaakt. Wat de zaak
zelve betreft, ontkende de president ten sterkste
„dat het .bestuur aan het reglement der Vereeni
ging ontrouw was geweest". Hij wees er opdat,
in bijna elke vereeniging of in ieder Bestuur,
verschil bah gevoelen kan heerschen, maar dat
dan ook de minderheid zich aan het oordeel van
de. meerder,beid moet onderwerpen, hetgeen hier
het geval niet is geweest.
Do president deelde de oorzaak mede waaruit
het verschil was ontstaan namelijk de meerdere
kosten die vereischt werden voor den bouw der
woningen. Aanvankelijk waren die op ƒ950 voor
elke woning gesteld, maar toen eeuigeii tijd de
werkzaamheden waren voortgezet, zou elke wo-
ning ruim f 300 meer hebben moeten kosten.
Daarop werden er vergaderingen door het be
stuur met de bouwcommissie en de commissie
van toezicht gehouden, waarvan de slotsom was,
dat besloten werd eene uitbesteding te doen
plaato hobbeo, om te zien of de woningen voor
den gesteldén prijs konden worden geleverd.
Evénwel zouden daarbij de belangen van de
veréèniging niet uit het oog worden verloren,
want den aannemer zou de verplichting worden
opgélègd, zich van leden der vereeniging als werk-
liedën te beaieueu.
De minderheid vau die gecombineerde verga
deringen verzette zich tegen dat besluit, waaruit
een twistappel ontstond, die, schoon gekleurd, in
de Vereeniging werd geworpen, maar die, gf k
hij hoopte, door niemand der leden zal zijf.
genomen. Luide toejuichingen viele-
deze woorden ten deel.
Overgegaan zijnde tot de aanvullino'"''o IOf
bestuur, werd met bijna algemeene st-'j'
vice-president gekozen de heer H. D. Potter*"
broeder van den heer Potter, die voor de aan
zienlijkste soin deelgenoot in de vereeniging is.
De verkozene stelde de op hem gevallen keuze
op hoogen prijs, hij hoopte aller vriend te zullen
kunnep zijn en beloofde dat hij aller belangen
zoii trachten te bevorderen.
Vervolgens werden gekozen als bestuurslid de
heer Bergé en als leden van de Commissie van
toezicht de heeren Van den Berch van Heem
stede en Van Oudheusden. De penningmeester,
die mede zijn ontslag had genomen, gaf te ken
nen op dit besluit teruggekomen te zijn en nam
met goedkeuring der vergadering weder in het
bestuur zitting.
tiet was reeds middernacht toen de werkzaam
heden waren algeloopen en de Voorzitter de ver
gadering sloot, onder dankbetuiging voor de heu-
sche wijze, waarop de orde was bewaard en ge
handhaafd, en met de verzekering, dat dit stellig
een goeden indruk zul inaken, en reeds een groot
gedeelte van het gebeurde door de voorbeeldige
houding van dezen avond zal zijn uitgewischt.
Ter terechtzitting van het Provinciaal Ge
rechtshof jn, Zuid-Holland werd heden behan
deld het appèl van het vonnis der arrondisse-
mputs-reeptbauk alhier, waarbij W. is schuldig
vepklaard aan diefstal in een herberg, waar hij
zijn intrek had, en veroordeeld tot twee jaren
geyapgenisstypf. Zooals bekend is, ontmoette bekl.
op zekeren nacht in de maand September jl. den
sergeant-schrijver v. d. H. van het regiment gre
nadiers en jagers, die in beschonken toestand
verkeerde en in het bezit was van eene som van
f 2600, waarmede hij regimentsrekeningen moest
voldopu. Zij brachten den nacht in het logement
L)e Stoomboot door en den volgenden ochtend was
met den beklaagde het geld verdwenen. Op f 400
na werd bet geld later door de politie gevonden,
doch bekl. ontkende aan den diefstal schuldig te
zijn, want de sergeant had hem, zooals hij zeidè,
dit geld gegeven. Ook voor bet Hof hield hij aan
vankelijk deze bewering vol; hij erkende niet
goed te hebben gehandeld met het geld voor zich
te behouden en verzocht vermindering van straf.
Blijkbaar kon adv. gen. mr. Van Maanen daartoe
niet adviseeren. Er waren z. i. zoovele omstan
digheden die tegen bekl. getuigden, dat hij ge
loofde dat het vonnis goed was gewezen, met
uitzonderiug van de opgelegde straf. Adv. gen-,
eischte de bevestiging van de schuldigverklaring
en veroordeeling van bekl. tot 4 jaren gevange
nisstraf. Ha dit requisitoir bekende W. het geld
ujt de kamer waar de sergeant sliep te hebben
weggenomen, maar waar de nog vermiste f 400
waren wist bij niet. Aanstaanden Dinsdag zal
het Hof uitspraak doen.
Een van de beroemdste werken van Molière,
le Tartuffe, gesteld in 't licht der geschiedenis en
getoetst aan de eischen der kunst door een zoo
kundigen litterator als Dr. Jonckbloet, was wel
eene lezing geschikt oui 't geletterd publiek van
„Oefening kweekt kennis" gisteren een leerrijken
en aangenamen avond te bezorgen. Dr. Jonckbloet
had zich in het eerste gedeelte van zijne studie
ten taak gesteld duidelijk te maken waarom le
Tartuffe aanspraak kan hebben op den naam van
comédie. Was dit aan den eenen kant om het on-
noozel figuur van Orgon, niet 't minst was het
om den persoon van Tartuffe zelf, waarin Molière
volgens spreker niet had willen schetsen den al-
ledaagschen huichelaar, maar een specie van dat
bijzonder soort, dat door Pascal in zijne lettres
Provinciales zoo scherp gehekeld was. Was het
karakter in den loop vao het blijspel volkomen
goed volgehouden, in de déooüment had Molière
het opgeofferd aan den geest van zijn tijd; aan
de zucht tot verheerlijking van den besten en
edelsten aller koningen, van Lodewijkden XlVden
Om de geheele onnoodige koninklijke tusschen-
koinst van dien vorst in 't stuk te kunnen recht
vaardigen had Molière den fijnen huichelaar op
bet laatste oogenblik moeten prijs geven voor een
schavuit die zich wegens zijne misdaden had
schuil gehouden. Maar daardoor tevens had Mo
lière volgens spreker gezondigd tegen alle begin
selen van kunsteenheid eh mag zijn overigens
uitstekend werk niet onverdeeld aanspraak ma
ken op den naam van kunstproduct-
Rotterdam, 3 December. In de heden alhier
gehouden vergadering van de afdeeling Rotter
dam, Schiedam en omstreken der Holiandscbe
Maatschappij van Landbouw weid op voorstel
van het bestuur besloten tot het houden eener
tentoonstelling van rundvee, schapen, varkens en
pluimgedierte, te Schiedam, op Woensdag 2 April
1873. Het programma hiervoor zal tijdig verspreid
en bekend gemaakt worden. Ter vervanging der
aan de beurt van aftreding zijnde bestuursleden,
de heeren D. P. van Cappellen te Cappele a/d.
IJsel en Arent Buys te Bergscheuhoek, zijn ge
kozen de heeren H. W. Wachter te Kralingen
en H. Uitdenbogert te Bleiswijk, terwijl de lieer
H. de Bie, die mede moest aftreden, als secreta
ris is herkozen.
Bij gelegenheid van het feest der Citadel-
vereeniging, zijn namens de vereeniging twee
prachtige met zilver gemonteerde bokalen ten
geschenke aangeboden aan den heer F. W. Reise,
president van de Koninklijke tweede sectie der
Rotterdainsche afdeeling van de Vereeniging Het
Metalen Kruis.
Gonda, 3 December. Hedenmiddag nam de
Gemeenteraad eene beslissing in de handende
schoolquaestie. De plaatselijke schoolcommissie
had namelijk voorgesteld eene school vi or meer
uitgebreid lager onderwijs op te richten of te
subsidieeren, waar de drie levende talen en de
wiskunde zouden worden onderwezen. Dit voor
stel was voornamelijk gegrond op do meening,,
dat de behoefte aan onderwijs voor jongens niet
voldoende wordt vervuld door de scholen van
gewoon lager onderwijs, door een school wtar,
behalve dit onderwijs, nog de beginselen van het
Fransch worden ouderwezeu en door de Rijks
Hoogere Burgerschool met driejarigen cursus.
Het degelijksch bestuur dezer gemeente had in
een rapport aangetoond, niet alleen dat de pehoefie
aan een school voor meer uitgebreid lagef onder
wijs naastde Hoogere Burgerschool met diiejangen
cursus niet bestond, maar zelfs dat door deze gene
overbodig werd.
De Raad vereenigde zich thans met dit gevoeg
leu van B. en W.; slechts drie vau de 16 leden
stemden voor het voorstel.
Utrecht, 3 December. Heden is voor het prov.
gerechtshof alhier de behandeling aangevangen
van de zaak der 3 beschuldigden in den moord
te Heemstede, welke zaak reeds voor het prov.
gerechtshof te Haarlem gediend heeft. Na lezing
van de akte van beschuldiging, welke omstreeks
2 uren duurde, is het hof overgegaan tot het ver
hoor van de 49 getuigen, op de terechtzitting aan
wezig.
Gisteren werd aan de hoogeschool alhier
bevorderd tot doctor in de rechten, de heer A.
vau Lier, commies-stempelaar bij den waarborg
der gouden en zilveren werken te Schoonhoven,
geboren te Utrecht, na verdediging van stellingen.
Alsmede lïedeu de heer A. D. H. Heringa, geb
te Tilburg, na verdediging van stellingen.
Franeker, 2 December. In zake het geschil
tusschen den kerkeraad der Herv. gemeente te
llarlingen en Dr. H. Oort over het doopen zonder
de gebruikelijke formule, heeft het classicaal be
stuur uitspraak gedaan ten voordeele van laatst
genoemde, de aanklacht van den kerkeraad on
gegrond verklaard en hem gelast onverwijld do
zonder de foi mule gedoopte kindereu op het doop
boek in te schrijven. De kerkeraad heeft geappel
leerd op het prov. bestuur van Friesland.
GEMENGD IYIEUWS.
Opmerkelijk is het, dat in liet laatste der vorige
werk ie Zutfen twee menschen, die vóór korten
tijd 56 jaar waren gehuwd, als op hetzelfde
oogenblik door eene beroerte zijn aangetast. Bei
den, sedert dien tijd zonder spraak, zullen hoogsi-
waarschijnlijk spoedig' het leven moeten missen.
Door wijlen den heer H. M. Ainons, onlangs
la Bolsward overleden, is aan de Maatschappij
van Weldadigheid f 100 gelegateerd, vrij van
successierecht. Dat tegenwoordig niet alleen
landerijen, maar zelfs ook waterpoelen zeer duur
zijn, is dezer dagen bij een publiekeu verkoop
gebleken. Een strook water, ter grootte van slechts
50 centim., grenzende aan de buitensingels te
Zwolle, had de eigenares, de markt van Assen
dorp, sedert onheuglijke jaren geheel heerloos en
alzoo renteloos laten liggen. Maar zie! men komt
op 't denkbeeld, 't onaanzienlijk plasje aan den
slag te brengen. Ingezet voor f 50, werd het
eindelijk aan den hoogsten bieder toegewezen
voor f 1730! Uit Renkum wordt gemeld, dat
Zondagavond de omnibus, rijdende op den laat-
sten trein van 't station Ede naar Wageningen,
is bestolen geworden. De conducteur had het
brievenpakket met couranten, aangeteekende
brieven enz., om den grooten omvang, niet bij
zich gehouden, maar in de ledig zijnde omnibus
gelegd. In het dorp Bennekom komende, hield
hij op en was niet weinig verbaasd en verschrikt
toen hij zag, dat het poftier openstond, de trede
omlaag en het gansche pakket verdwenen was.
Gepasseerdeu Zondag werd te Klaaswaal een
zevenjarig knaapje door een paard in de weide
zoodanig tegen het hoofd geschopt, dat het weinige
uren daarna overleed. Het te Maastricht ver
spreide gerucht, betreffende het verongelukken
van eene veerboot te Borgharen, blijkt gelukkig
een valsch alarm te zijn geweest. Eene omge
keerde boot was te Smeermaas komen aandrij
ven, eu dit had aauleiding gegeven tot het gerucht.
1 IN GrEZOIV DEN.
Een bittere waarheid..
(Maerlet op uw bodiijf,: en wat je pleeght
te maken.
'Cats': Op-l-om siê van Rhodopé):
Multa tuli! Don naam, waaronder een genie
schiijtr, gebruik ik thans omdat ik hein noodig
heb den naam, meen ik (want ik gelcof
niet dat genie onzijdig is). Dat Multa tuli wil bij
mij dit zeggen: ik heb bijna altijd (zoolang als
ik te Leiden ben) in den schouwburg alhier
de voorstellingen bijgewoond ge-even door de
Kouinklijke Hollandschetooneelisten onder directie
van J. C. Valois. (Gelukkig! die titel staat er!)
Dikwijls heb ik het slechte spelen van4peraonen
('k zal ze straks noemen) der bovengenoemde
tooiieelisten kunnen verdragen (wie werpt zoo
dadelijk den eersten steen op iemand?), doch
eiudehjk is de kerfstok vol, eindelijk het geduld
uitgeput, eindelijk moet men zijn hart lucht
geven.
Ligt het geheel eo al aan de acteurs dat sommige
stukken zoo bitter in 't water vallen bij hen die
niet tevreden zijn met triviale geestigheden,
maai gaarne iets degelijks ('t ma; ook geestig zijn)
willen hooren? Neen, ook grooteudeels aan den
heer Valois, die de op te voeren stukken kiest.
En nu spreek ik tot den directeur, die zulke
stukken laat opvoeren, als mijn lieve moeder (ik
zeg niet: mama) ze in haur tijd gezien heelt:
mijn moeder vond ze interessant; maar mijn moeder
is te iuteresant. dan dat ik hei interessante van
de stukken, die mijn moeder gezien heelt, zou
kunnen beseffen.
Ik heb gezegd dat ik spreken zou tot den heer
Valois. 'k Zal 'tdoeri ook.
Waarom neemt ge geen betere stukken? (ge
inoet eerst 'l laatste lezen en dan het eerste, dan
begrijpt ge 't beter). Wat geeft u permissie zoo'n
slechte keus te hebben? (Lees Multatuli's Vorsten
school). Zijt ge daarom directeur, omdat ge een
slechte keus hebt nl.? Vau een directeur van een
tooueelgezelschap mag men ten minste verwachten
dat hij smaak heeft, en niet alleen smaak, maar
afkeer van hetgeen laf en flauw is, afkeer van
het jacht maken op platte geesiighedeu
Mylord met lange ooren en bruin haar. Dat blijspel
werd Maandag avond opgevoerd. Was het iets om
ten tooneele te voeren? Neen, en een schrijver was
het ook met (ik bedoel den schrijver vau boven-
geuoemd blijspel), 't Was een stuk van iemand,
die ook eens iets voor het tooncel wou schrijven,
[VU
rf
|scl
de
te-
li
nu
79
lei
ïei
Ik
ie
loi
>Ol
de
un
VI
en zijn goede genius stond hem bij, wan:
hij wist dat er honden waren die Mylord genoemd
werden en een Engelschman was doorgaans
ook een Mylord. God dank! dat staat er (dieflau
witeit namelijk).
Nog iets. 't Was goed dat de mail zoo juist op
tijd aankwam iu 't laatste bedrijf. Eu gelukkig
was het, dat ze daardoor elkaar kregen! Want
trouwen is noodzakelijk, vooral bij zoo'n stuk!
Aan den heer J. C. Valois vraag ik, waarom
hij zulke stukken laat ten tooneele voeren; hoe
hij de verantwoordelijkheid op zicli kan nemen
hoe hij het durft te wagen zijne acteurs zulke
stukken te laten spelen? Beteekent zoo'n stuk
ais het bovengenoemde iets? Heeft het moreele
waarde? Is er iets in dat tot leering'kan strekken?
(Als ik een vraag deed in tegenovergestelden zin,
zou die makkelijker te beantwoorden wezen). I
het stuk van een gevierd schrijverP Dan heeft hei
ten minste nog recht om onzin te wezen, [b. v.
Victor Hugo: Ruy Bias; Victorien Sardou: Le
Batand; Alfred Terlaenen Verloren(o, mijn
hemel, dat laatste is geen comedie, enfin, 'tis
toch onzin)].
Neen, neen, neen en nogmaals neen 1 Het stuk
heeft geen waarde. Het stuk is jeenstók; dat blij
spel is geen blijspel. Dat stuk is een parodie op
een slecht stuk, maar de parodie is ook slecht.
Als 'tgeen parodie is op een slecht stuk, dan is
het stuk nog slechter dan de slechtste pèrodie op
't slechtste stuk.
Daargelaten de gezochte onmogelijkheid dat een Or
knecht (Thomas) zich moet vergissen tusschen een bu
hond en een Engelschman daargelaten alle opl 75
het tooneel mogelijke onmogelijkheden -r-. het'
stuk was slecht, was niets, mocht niet worden
opgevoerd, daar het den smaak van 't publiek
bederft, het begrip van alle 'schöonheidsgevoel
wegcijfert en de jongelui (studenten) eene wel
kome gelegenheid geeft om terecht te lachen
en te applaqijjpseeren juist als het niet goed en niet
noodig is.
En dat zegt veel, zegt meer dan studenten-applau-
dissementen of mede-acteeren
Over de acteursde heer Bruyn vatte goed zijn
rol op als Engelschman; alleen dat: I dop't have
a vrou-ou-ou-ou was met eenige dergelijke uit-
halingen wel wat overbodig. Zou een Engelsch-
inan-half-Hollander evenwel zoo spreken? Dat
heeft met het stuk te inaken.
De heer Bigot speelde voortreffelijk, vooral, in
zijn mim'ek blonk hij uit bij 't voordragen van fep,
Waarom Daarom. jb
Mevrouw Iburg is als altijd uitmuntend, of'.chpon oir
haar uiterlijk ten onrechte dikwijls de jongelui\ah
(studenten) aanleiding geeft tot ongepaste vioö- J
lijkheid.
Mevrouw Bruyn-Sablairolles was zeer goed als
een ietwat coquette kamenier, als dat ten minste
de bedoeling van den schrijver is gevyeest (dat
nl. de kamenier coquet zou zijn). Ik heb gelukkig
't stuk nooit gelezen en daarom stel ik mijne
lpzers voor een inotie van vertrouwen te stellen
iti jpev/'. B.-S.
De heer Wijnstok had gelukkig geen groote rol,
De heer Pie'erseu droeg er het zijne toe bij
óm het geheel onaangenaam voor den toeschou-l
wer te maken; eerst dacht ik dat het een gees
tigheid van hem was (en dan had ik hem ge
prezen, dat's te zeggen de geestigheid), toen hij
uitgelachen werd door de studenten [ditmaal ook
door eenige burgers, die willen begrijpen (God
^ij dank voor de verbetering van het Hpllandsphe
tooneel) dat de heer P. een onmogelijk acteur is] jje
dat hij er direct op liet volgenlach mij, maai L;j
uit, of: je zult mij wel uitlachen (of zoo iets); L
doch na onderzoek vond ik:
't Kwam zoo in 't rijm te pas.
(Mr. Jocheji.)
Stel in plaats van den heer P. een kind van
10, neen van 12 jaren, dat kind zal dan misschien
(als het ingeënt is) wel zoo goed zijn rol kunnen
spelen als bovengenpemde heer, want 't ip toch
uiaar opzeggen!
Aari den Directeur, Mijnheer Valois. Verwijder
in uw eigen belang van uw tooneel eene actrice
(galant wezen, dus inet de dames beginnen) als
mevr. La Roudelle, en acteurs als de
heeren: Pielersen, Wijnstok en v. d. Berg, of
schoon deze laatste, gelukkig, ditmaal niet heeft
inedegespeeld. A(s d® heer Bruyn ditmaal zijne
rol niet goed had gespeelzou ik van dat 4tal
een 5lal hebben gemaakt. Alleen dan zal de
schouwburg te Leiden goed bezet zijn (als u\y
gezelschap, mijnheer Valois, voorstellingen,geelt),
wanneer deze 4 genoemden door anderen wor
den vervangen, die eenigszins verstand hebben van
acteeren.
Van bovengenoemd 4tal zou men kunnen zeg
gen: 1'. den regel van .Cats en. 2°. een regel, van
van Lennep:
Non omnes sunt kokki, longos qui dragere
messos. D. ÏL MAALDRINK.
Geld- en Effectenmarkt.
Amsterdam, van 25 Nov. tot 2 Dec. 1872.
De verloopen week was voor bijna alle Etiro-
peesche staats- eu industrieele fondsen vain luttel
beteekenis. Noch de vermindering van het dis
conto bij de Bank van Engeland, noch de besten-
