Woensdag
27 November.
FEUILLETON.
N°. 3928.
A0. 1872.
STADS-BERICHTEfl.
e ongeregeldheden te 's-HEEIlENEEItG.
LEIDSCB
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlyke Nommer»0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERIKNTIEN.
Voor lederen regel777.'0.15.
Grootere letters naar de plaatsruimte die rjj beslaan.
PROCES-VERBAAL
n de inlevering en opening van stembriefjes die ten
ukoeve der keuze van vijf leden der Kamer van
Koophandel en Fabrieken te Leiden heeft plaats
gevonden den 26 November 1872.
Het bureau van stemopneming neemt in de ter
levering der stembriefjes bestemde zaal op het Raad-
ïis plaats des middags te twaalf uren.
Het is samengesteld uit den heer Dr. Willem
Draelis van den Brandeler, Burgemeester, Voorzitter,
de heeren Jhr. Mr. Jacobus Nico laas van Putt-
jlmmer en Prof. Johann Christiaan Gottlob Evers,
ien van den Gemeenteraad, stemopnemers.
De lijst der kiezers die bij de verkiezingen in aan-
ïrking komt, mitsgaders een exemplaar van het
oninklijk besluit van den 9 November 1851, Hou
nd© vaststelling van een Reglement, bevattende
gemeene bepalingen betreffende de Kamers van
oophandel en Fabrieken, worden op de tafel voor
et bureau staande nedergelegd.
De stembus na onderzocht en volkomen ledig be
nden te zijn wordt met twee sleutels gesloten,
aarvan de eene door den Voorzitter van het bureau
de andere door den heer van Puttkammer als
adste stemopnemer in bewaring wordt genomen.
I lo de stembus zijn briefjes geworpen door de op
erensgevoegde vermelde kiezers.
En is dit zonder stoornis der orde afgeloopen.
Te twee uren wordt door den Voorzitter verklaard
ist de ter inlevering der stembriefjes bestemde tijd
erstreken is en daarop de stembus gesloten op de
voorgeschreven wijze.
Onmiddellijk wordt de bus geopend en bevonden
ireeëndertig stembriefjes te bevatten.
Dit getal met de lijst der kiezers die briefjes heb-
«n ingeleverd vergeleken zijnde, is gebleken te zijn
ren groot als het getal dier kiezers.
Nadat de briefjes zijn dooreengemengd, worden zij
oor den Voorzitter een voor een geopend en overluid
oorgelezen.
I Het bureau heeft van onwaarde verklaard geen stembriefje,
i Het getal der geldige uitgebrachte stemmen is mitsdien
feweest tweeëndertig.
- Van dit getal zijn uitgebracht op de heeren:
1 Petrus Isaacus de Fremery 29, Adrianus Cornelis
,eembruggen 29, Mr. Paulus du Rieu 2S, Johannes
guatius van Wensen 28, Boudewijn Franciscus
Lraotz 27 stemmen.
H. J. van Wensen, J. L. van Wensen, J. C. Zaal-
)erg, J. van der Drift, G. Elshof, P. C. Eigeman,
2. J. Leembruggen, H. A. Schmier, H. W. F. Bak-
ier, H. N. Veefkind, J. C. Fischer, J. Jl. van Bee-
ten, G. Wilhelmy Damstó, L. G. Ie Poole. T. J. van
t Hooft, G. J. du Rieu, T. T. Krantz en A. H.
.igeinan ieder éen stem.
Hebben alzoo de volstrekte meerderheid van stern-
verkregen de heeren:
Petbus Isaacus de Fremery,
Adrianus Cornelis Leembruggen,
Mr. Paulus du Rieu,
Johannes Ignatius van Wensen en
Boudewijn Franciscus Krantz.
Zijn derhalve verkozen tot leden der Kamer van
koophandel en Fabrieken te Leiden de heeren:
PETRUS ISAACUS DE FREMERY,
ADRIANUS COKNELIS LEEMBRUGGEN,
Mr. PAULUS DU RIEU,
«JOHANNES IGNATIUS VAN WENSEN en
boudewijn franciscus krantz.
En zijn tegen deze opening van stembriefjes door de
in de zaal aanwezige kiezers geene bezwaren ingebracht.
En is na afloop van dit een en ander proces-ver baal
'Pgemaakt, in tegenwoordigheid van allen die zich in de
aal bevonden.
Gedaan te Leiden, den 26sten November 1872.
(get.) v. d. BRANDELER, Voorzitter.
v. PUTTKAMMER,c,
J. C. G. EVERS. J StemoPnemers-
i
Vergadering van den Gemeenteraad van Leiden,
op Donderdag den 28 November 1872, 'a namiddags
te twee uren.
Onderwerpen
1°. Benoeming van een leeraar in de wis- en natuur
kundige vakken aan de openbare achool voor
meer uitgebreid lager onderwijs der late klasse
voor meisjes. (21G)
2°. Verzoek van Diakenen der Nederduitscbe Her
vormde gemeente alhier, om te worden vrijge
steld van de betaling eener recognitie voor het
gebruik van gemeentegrond in de Veryersstraat.
(210 en 210*)
3°. Verzoek van J. A. van Dijk, waarbij eene wijzi
ging der verordeningen op de heffing van school
geld wordt in overweging gegeven. (212 en 212*)
4». Verzoek van G. J. Boelen, ter bekoming van
gemeentegrond aan den Vestwal nabij zijne
houtkooperij. (221)
5°. Verzoek als voren van L. S. Verboeven, aan
de tweede Haverstraat. (217)
6°. Verzoek als voren van T. J. Bots, aan den
Nieuwen Rijn bij de Vestestraat. (218)
7". Verzoek van mej. H. M. Klerk de Reus, om
eervol ontslag als onderwijzeres 2de klasse aan
de openbare school voor meer uitgebreid lager
onderwijs der 2de klasse, voor meisjes. (220)
8°. Voorstel tot wijziging van art. 2 der Instructie
van den Gemeente-architect. (219)
9°. Staat van af- en overschrijving op de begroo
ting, dienst 1872. (222)
LEIDEN, 26 November.
Het I.aagsche Dagblad laat beden „een bestendig
lezer" rchrijven dat wij „onbeschaamd gelogen"
hebben.
Von die zijde heeft zulk een tegenwerping
weinig of geen invloed, want het Haagsche blad
heeft een eigeD, zeer zonderlinge opvatting van
„onbeschaamdheid" en van „liegen."
Wij immers noemen het „onbeschaamd" de
nagedachtenis van een groot man te bekladden,
zooals heden de „bestendige lezer" dat doet, waar
hij op Thorbecke zegt: sit divus, dum non vivus;
wij noemen „gelogen" wat die zoogenaamde lezer
van menig liberaal zegt: dat hij zich verheugen
zou in deu dood van zulk een onvergetelijk
staatsman.
Dat wij het onjuist bericht hebben opgenomen
dat een pas ingediend voorstel reeds aangenomen
was - dat hebben we erkend. En welk blad kan
verzekeren Dimmer dupe té zullen worden, van
minder juiste informatiën?
Wanneer men dan althans eerlijk genoeg is
zijn fout te erkennen en te herstellen, verdient
uien het verwijt niet van „onbeschaamd gelogen"
te hebben.
Eu vooral verdient men zulk een verwijt niet
in het Haagsche Dagblad, dat nog onlangs, op een
verzinsel voortredeneerende, een achtenswaardig
lid der Eerste Kamer, den heer Stork, een grove
laagheid tegenwierp eu dat, door de N. Roti. Cl.
daarop gewezen, zich doof hield voor de stem der
waarheid.
Bij de heden gehouden verkooping van Cokes
op het Raadhuis alhier van partijen vau 10, 50
en 100 hectoliters waren de hoogste inschrijvin
gen 5.50, 22.50 en f 43 en de laagste 4.50
en 47.
Tot ons groot genoegen kunnen wij mededee-
len, dat tot het geven van vier Concerten door den
Heer Stumpff van Amsterdam besloten is, en het
eerste daarvan zal plaats hebben op Donderdag
28 November a. s.
Met het programma voor ons durven wij ge
rust verzekeren dat dit concert niet minder zijn zal
dan het vorige. De uitvoering der werken van
Niels W. Gade b.v. SymphoDie n°. 8; Arban,
Fantasie voor Cornet PistonJoh. M. CoeneD,
Carl Reinecke,1 von Flotow, Wagner, Schu
bert enz., doet ons een genotvollen avond ver
wachten, en ofschoon de kosten niet ten volle
zijn gedekt, wil de heer Taverne toch voortgaan,
in de stellige overtuiging dat Leidens kunstmin
nend publiek hem steunen zal.
Het stoomschip Conrad is 24 dezer 's ochtends
te Aden aangekomen; alles wel aan boord; het
zou den kolenvoorraad aanvullen en 27 Novem
ber de reis voortzetten.
De heer Maurin Nahuys te Wiesbaden schrijft
in De Telegraaf een artikel over de muntvraag in
betrekking tot Nederland. Reeds nu kan men
z. i. met zekerheid aannemen dat ook in Neder
land de gouden standaard wederom zal worden
ingevoerd, hetzij als enkele standaard, hetzij naast
den zilveren standaard met de wettelijke ver
houding van 1 15,5 tusschen de twee metalen.
Die bewering berust op hetfeit.dat, nu Duitsch-
land ook den gouden standaard heeft aangeno
men, bijna al de voornaamste landen, waai mede
wij handel drijven, het goud als hoofdruilmiddel
bezigen. Dientengevolge begint het zilver overal
in marktwaarde te dalen, en ook de Nederland;
sche standpenuiugeu worden tegenwoordig in
Dmtschland slechts tot een lageren koers aange
nomen. -
Het gevolg hiervan is, zegt de heer Nahuys,
dat Nederland een groot verlies lijdt, want dat
voor alle producten een boogere prijs wordt be
taald, wanneer zij in Nederland worden inge
voerd.
Z. i. beschouwen do Nederlanders ten onrechte
hun eigen muntstelsel als het ideaal van volko
menheid.
Bij de aanneming van den gouden standaard
moet, zegt hij, het gulden-systeem .worden opge
geven, en het internationaal munt-systeem, dat
den franc verdeeld in 100 centimes tot rekeniugs-
éenheid heeft, worden aangenomen. Dit stelsel is
thans reeds in gebruik in België, Frankrijk, Italië,
Zwitserland, Luxemburg, Griekenland, Spanje,
Rumenië, Peru, Nieuw-Granada, Mexico en ge-,
deeltelijk in Zweden, Oostenrijk, Hongarije -en
Brazilië, dus bij ongeveer 150 millioen zielen.
Op grond van art. 46 der Wet van 10 April 1869,
bepalende dat begraafplaatsen, die binnen 35 meters
van eene bebouwde kom zijn gelegen en schade
lijk zijn voor de volksgezondheid, krachtens be
sluit van Gedeputeerde Staten kunnen worden
gesloten, was in de provincie Zuid-Holland zulk
een besluit tot sluiting genomen ten opzichte van
de Roomsch-Katholieke begraafplaats van Kra
lingen en van de Algemeene burgerlijke begraaf
plaats te Delfshaven. In beide zaken kwamen
belanghebbenden in beroep, die beiden aan den
advocaat Mr. D. van Eek, te 's-Gravenhage, had
den opgedragen om hunne belangen voor den Raad
van State, afdeeling voor de geschillen van bestuur,
te verdedigen.
In de beide zaken is thans uitspraak gedaan
en is, overeenkomstig het door dien verdediger
gevoerde betoog, aangenomen, dat het niet was
gebleken, dat die begraafplaatsen nadeelig zouden
zijn voor de volksgezondheid, zooals ook uit ver
klaringen van bevoegde ingezetenen en de statis
tieken van sterfgevallen was aangetoond, terwijl'
insgelijks andere bezwaren, zooals dat die begraaf
plaatsen te weinig ruimte zouden inhouden enz.,
niet gebleken zijn te bestaan, weshalve bij Ko
ninklijke besluiten de beslissing van Gedeputeerde
Staten tot sluiting dier begraafplaatsen zijn ver
nietigd.
De gewone audiëntie van den Minister van
Marine zal op Vrijdag den 29sten November aan
staande niet plaats hebben.
Z. M. heeft benoemd tot heemraad van den
polder Zuidland, provincie Zuid-Holland, B. Bijl;
tot heemraad van .Rijnland, provinciën Zuid- en
Noord-Holland, H. F. Bultman.
Z. M. heeft aan A. G, Scholte, onder-adjudant
van de schutterij te 's-Hertogenboscb, als blijk
van Zr. Ms. goedkeuring en tevredenheid wegens
de redding van een kind uit het water nabij die
stad op 3 Juli jl., toegekend de bronzen medailje,
ingesteld bij besluit van 22 September 1855, als
mede een loffelijk getuigschrift.
Z. M. heeft aan Mr. H. Gerlings Cz., op zijn
daartoe gedaaD verzoek, eervol ontslag verleend
als procureur bij de arrondissements-rechtbank
te Haarlem.
Z. M. beeft benoemd tot directeur van een der
Rijkstelegraafkantoren, de telegrafisten der tweede
klasse J. F. Verbist en G. Vos Jr. en den telegra
fist der derde klasse A. van Pesch.
BINNENJLAND.
Amsterdam, 25 November. Eene betrekkelijk
nog jeugdige vereeniging in Amsterdam, Neerlands
\\erkman, ten doel hebbende de zorg voor de we
duwen en weezen der (eden, de stoffelijke en ze
delijke verbetering van het lot des wt&kmans,
en die reeds ongeveer 1400 leden telt, nam gister-
ayond in haar lokaal (Suikerbakkerssteeg) een
belangwekkende, proef, die als zeer goed geslaagd
mag worden aangemerkt. Sommige leden van het
comité droegen gedichten en zangstukjes voor en
deze voordrachten werden afgewisseld door de
stafmnziek van het 7de reg. inf., onder leiding
des heeren H. Sonnejnan.
Het orkest kweet zich goed van zijn plicht en
kreeg ook te recht een extra-bedankje, toen de
Voorzitter ten slotte tot de vergadering het w oord
richtte, om haar dank te zeggen voor hare trouwe
(Vervolg.)
Het getuigenverhoor werd daarop voortgezet in
de zaak van den beschuldigde Peter Ophees.
Deze staat voornamelijk terecht als medeplichtig
aan de ontwapening van Straatman. Ook thans
ontkent hij wat hij bij het voorloopig onderzoek
itkend had. De beklaagden Knist en Noldus nemen
veneens terug, wat zij vroeger omtrent hem ge
tuigd hebben. Willem Krayvanger wijzigt ook
tijne vroegere verklaringen, volgens welke Ophees
zich onder den troep bevonden had die Straatman
mishandelde.
Daarop is de beurt aan Noldns, die thans niets
weet van de mishandeling van Straatman en het
inwerpen van ruiten.
De 36ste getuige Johann Voigt verklaart, ia
strijd met hetgeen hij vroeger gezegd heeft, dat
hij Noldus niet onder de Emmerikers heeft ge
zien.
Met betrekking tot Peter Knist, beschuldigd van
de mishandelingen op Straatman, Beijer en Ter
voort, heriüneren zich al zijne metgezellen niets
meer van hetgeen zij vroeger tegen hem hebben
getuigd. Alleen de getuige Heubers verklaart, dat
ook Knist geslagen beeft.
Hetzellde heeft plaats ten opzichte van den be
schuldigde Heinrich Knist. Ook het getuigenis van
Heubers staat hier alleen.
Omtrent Johann Knist verklaart de getuige van
Latum, dat hij onder den troep was die Straatman
heeft geslagen.
Eduard Koenen, die zich niet herinnert, dat hij
vroeger tweemaal is veroordeeld, ontkent zijne
medeplichtigheid aan de mishandeling van Straat
man. De getuige Kraijvanger, die vroeger alle
feiten erkend heeft, geeft thans eerst toe, uu hij
daartoe wordt aangemaand en zijne vroegere
verklariüg hem wordt herinnerd.
De getuige Derksen zegt, dat Koenen een
gelen zakdoek op den grond geworpen en ver
trapt heeft en daarbij geroepen „Oranje in de
goot"; dat hij voorts gepoogd heeft een heer en
dame hunne oranjelinten te ontnemen. Getuige
Tervoort verklaart, dat Koenen den student van
der Loeff aangegrepen heeft om dezen het oranje
lint te ontrukken,
Willem Honekamp ontkent nu eveneens deel
genomen te hebben aan .het vergrijp tegenover
Straatman gepleegd, en evenzeer dat hij zich zou
bevonden hebben onder den troep die de ruilen
der sociëteit heeft ingeworpenzijne makkers trok
ken hunne vroegere hem aantijgende gezegden
in; wel had hij meêgedaan bij het standje voor
het huis van ded pastoor. De getuige Vogt heeft
hem intusscben voor den sociëteit onder den hoop
gezieDde getuige van Latum echter niet bij de
Straatmansche zaak (met het geweer), ofschoon
hij dit vroeger bekend bad. Herman Kersten is,
gelijk hij nu beweert, geheel onschuldig en heeft
volstrekt niet deelgenomen aan eenig vergrijp,
terwijl zijne makkers eerst bekend hadden, dat
hij aan de afstraffing van Straatman had gehol
pen. Hiertegen verklaart de 37ste getuige, Joh.
Fliicht, dat Kersten was geweest onder den uit
p. m. 20 man bestaanden troep, die uit het koffie
huis van Bürgers de straat op waren gegaan,
schreeuwende en zingende: „Oranje boven! De
Rijnlanders zijn Teufelsbandiger" 1
De beschuldigde Johan Jansen is beticht van
deelneming aan de uitdqeling van slagen op de
markt; hij zegt, na de intrekking der beschuldi
ging door zijn kameraden, dat hij de zaak slechts
op een afstand heeft aangezien. Drie getuigen
(Messing, Straube en Berendsen) verklaren echter,
dat hij aanwezig was onder de oproermakers;
eveneens,.yan La(um, die zegt, dat hij Jansen
juist daar in het gedrang heeft gezien, waar het
hevigst geslagen werd. De getuige Boers beves
tigt ook, dat hij den beschuldigde onder de vech
tenden heeft opgemerkt, zonder nu evenwel te
weten, of hij geslagen heeft, niettegenstaande hij
zulks vroeger getuigd had.
De staatsanwalt merkt op, dat hij het toevallig
vindt, dat zoo vele getuigen niet alleen thans ont
kennen wat vroeger door hen uitdrukkelijk als
feiten aangemerkt was, maar ook nu zelf het te
genovergestelde verklaren; hij waarschuwt voor
de gevolgen van den meineed, die hij niet na
laten zal zoo stipt mogelijk toe te passen.
De getuige Schmits verklaart, dat Jansen met
opgeheven stok op den hoop is aangeloopen
Johan Vogt heeft hem niet gezien, ook niet voor
de sociëteit, voor zooverre hij zich herinnert;
volgens zijn vroegere verklaring heeft hij hem
bepaald opgemerkt; wel had hij, volgens hem,
deelgenomen aan het zingen van een tweetal
liederen voor het huis van den pastoor.
.De beschuldigde Christiaan Krayvanger, die
eveneens aangeklaagd is wegeDs deelneming aan
de aanranding en ontwapening van Straatman,
wordt nu door den hem eerst beschuldigd heb
benden makker Ed. Koenen vrijgesproken.
De beschuldigde Johan Kempkes zou ook onder
den troep Emmerikers, die op Straatman hadden
