SPAIME'S SOCIALE TOESTAM.
iV. 3897.
A0. 1872.
Dinsdag
22 October.
Feuilleton van het „Leidsch
Dagblad".
LE1DSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenf8.00.
Franco per post8.85.
Afzonderlijke Nommer».0.05.
Deze Courant wordt dagelilcs, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PHIJS DER ADVKRTKNT11CN.
Voor lederen regel/0.15.
Orootere letten neer de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 21 October.
Do Internationale Commissie voor den meter,
welke sedert den 24sten September II. te Parijs
vergaderd was, heeft den 12den October II. hare
beraadslagingen over de vervaardiging der nieuwe
internationale standaardmaten en gewichten ge
ëindigd. Er waren een vijf-en-twintigtal Stalen
door ruim 40 afgevaardigden vertegenwoordigd.
De vergaderingen werden geleid door den sterre-
kuDdige Otto Struve, directeur der sterrewacht
van de Pulkowa. De voornaamste bepalingen in
deze bijeenkomst vastgesteld zijn de volgende.
Als grondslag voor de internationale standaards
zullen worden aangenomen de meter en het kilo
gram, berustende in de Archives te Parijs. De
nieuwe prototypen voor de onderscheiden Staten
zullen onder gelijke omstandigheden vervaardigd
werden uit eeue gegoten legering van platina en
8 tot 12 pCt. iridium. De dwarsdoorsnede van
den meter zal de gedaante hebben van een H,
waarvan de vier vrije einden een weinig buiten
waarts gebogen zijn; de lengte zal op het boven
vlak van het horizontale middeldeel worden aan
geduid door dwarsstrepen. De meter zal zijne
ware lengte hebben bij het vriespunt. Van eiken
ineter zal de uitzetting afzonderlijk worden be
paald, door metingen bij vijf verschillende tem
peraturen; deze waarnemingen zullen door ver
gelijkingen der meters onderling bij drie ver
schillende temperaturen worden gewaarborgd. De
tem,eraturen zullen uitgedrukt worden in graden
van den luchtthermometer. Het kilogram zal de
gedaante hebben van een cylinder, welks hoogle
gelijk is aan de middellijn van het grondvlak en
waarvan de randen een weinig zijn afgerond.
De vervaardiging van de meters en kilogram
men is opgedragen aan de Franscbe leden der
internationale commissie, onder medewerking van
een internationaal permanent coini'é van twaalf
leden. Aan dit comité is meer bijzonder de lei
ding en het toezicht opgedragen over de verge
lijkingen der standaardmaten onderling en de
vervaardiging van daartoe strekkende compara-
teurs, balansen en andere hulptoeslellen. Het is
samengesteld als volgt: lbanez, voorzitter; Bosscha,
secretaris; Förster, Herr, Wild, Wrede, Hilgard,
Morin, Chisholm, Broch, Stas en Husney-Bey,
leden. Wanneer de nieuwe grondmaten zullen
vervaardigd zijn, zal het comité over alle werk
zaamheden verslag uitbrengen aan de internatio
nale commissie, welke de nieuwe prototypen zal
waarmerken en aan de onderscheiden Staten zal
doen toekomen.
De Fransche Regeering zal door de commissie
worden uitgenoodigd de RegeeriDgen, welke zich
op het congres lieten vertegenwoordigen, opmerk
zaam te maken op het nut van het stichten van
een permanent Internationaal bureau van maten
ea gewichten. Deze instelling zou haren zetel
hebben te Parijs en onder het toezicht van het
comité met de bewaring van de internationale
prototypen en der werktuigen, met de periodieke
vergelijkingen en met de vervaardiging van later
aan te vragen standaards, worden belast. Het
comité zou voor zijne werkzaamheden reeds ter
stond van de hulpmiddelen van dit bureau ge
bruik maken. (SI. Ct).
Aan de Tweede Kamer is medegedeeld dat is
ingekomen een wetsontwerp strekkende tot ge
lijkstelling van de getuigschriften van het eind
examen eener hoogere burgerschool in Neder-
landsch Indië met de getuigschriften van dergelijke
eindexamens hier te lande.
H. M. Koningin zal, naar de Daily News meldt,
ook een bezoek brengen aan de stad Liverpool.
Binnen weinige dagen zal de Concertzaal op
de Breestraat geopend worden met een concert
van het zoo gunstig overbekend orchest van den
heer Stumpff van Amsterdam, en dit is voorzeker
een gelukkig denkbeeld van den heer J. H. M.
Taverne te noemen, die zooals men weet pachter
geworden is van het nieuw gebouw, dat zoo in
alles aan de verwachting beanLwoordt. Zijne keuze
toch verraadt een goede smaak en bakendheid
met wat het publiek aangenaam is. Gaarue geven
wij dan ook van dit voornemen een voorloopig
bericht, oui de zaak zooveel mogelijk bevorder
lijk le zijn.
Olschoon de enkele concerten, die hier door
het orchest van den heer BtuiupK gegeven zijn,
bij ons steeds in levendige herinnering blijven,
zuo is het toch niet ongepast nog eens aan de
genotvolle avonden in Amioilia en Musis Sacrum
te doen denken.
Ook nu kunnen wij de verzekering geven, dat
eeu keurig programma zal worden uitgevoerd.
Beantwoordt de uitkomst aan de verwachting van
den ondernemer, dan heeft hij het voornemen dit
concert door meer van dit orchest te doen volgen.
Wij hopen van harte dat deze poging gelukken
mag en twijfelen daaraan ook niet, te meer om
dat het voornemen is, den entréeprijs niet zoo
hoog te stellen als wel eens bij groote concerten
het geval is.
Zaterdag ziju te 's-Gravenhage geëxamineerd
voor de acte van het lager onderwijs. Hoog-
duitsche taal, 10 onderwijzeressen. Afgewezen
2; toegelaten 8, de dames: J. C. H. Bisschop,
G. M. van Brederode, H. L. Gentil, C. M. Ker-
ling, W. Schmölder, A. F. Spruyt, C. H. Ver-
wohit en E. H. Zaalberg.
Voor het Fransch 8 onderwijzeressen, afgewe
zen 4, toegelaten 4, de dauies: C. J. H. Castens,
E. C. M. Helb, D. A. Kool en E. A. Titsiogh.
Door den gezant van Z. M. den Keizer van
Rusland te 's-Gravenhage is aan den voorzitter
van het Algemeen Nederlandsche Vredebond,
Mr. D. van Eek, op grond van het adres aan de
Keizers van Rusland, Oostenrijk en Duitschland
aangeboden, den wensch inhoudende dat hunne
bijeenkomst mocht strekken tot bevordering van
de algeineene vredezaak en het in overweging
nemen van maatiegeleu iu dien geest, te kennen
gegeven, dat de Keizer van Rusland ziju dank
wenscht te betuigen aan de onderteekenaars van
dat adres. De bewoordingen waarin de gezant zich
namens den Keizer bij die inededeeling uitliet,
getuigden in het algemeen van zeer vredelievende
beginselen en oprechte sympathie met de bedoe
lingen in het adres uitgesproken.
Het Bestuur van en voor Nederlandsche indus-
triëelen, te 's Gravenhage, heeft besloten een adres
tot de Eerste Kamer te richten, waarin zal wor
den aangedrongen op niet-aanneming van het ont
werp Indisch-Tarief.
Aan de diaconie van Leiderdorp is door den
heer F. D. Burgerhoudt, onlangs overleden, gele
gateerd de som van f 5000, vrij van alle lasten.
Ook aan de kerk legateerde hij f 300, mede vrij
van successierechten.
In de Debating-Society Vooruitgang te Amster
dam zal op Woensdag e. k. de volgende stelling
worden verdedigd: ,/Het is wenschelijk, dat ge
schillen in zaken van koophandel door eeüe recht
bank van kooplieden beslist worden."
Op 27 October e. k. zal te Groningen eeoe ver
gadering worden gehouden van het Noorder-de-
partement van de algemeene vergadering van leer
aren bij het middelbaar onderwijs. In deze bijeen
komst zullen verschillende belangrijke punten
omtrent het onderwijs en bet eind-examen worden
besproken.
De Stoompost verneemt dat aan de concessiona
rissen voor den spoorweg AlmeloMeppel, met
een zijtak van Ommen naar Zwolle, de heeren:
F. van den Ouwelaul, te Parijs, en W. W. Dull,
te Almelo, nader eene verlenging van aanvaarding
dezer concessie is toegestaan tot den lsten Jan. 1873.
Omtrent den brand der Nederlandsche katoen
spinnerij van den heer Monchy te Hengelo, ont-
lëenen wij aan de Zw. Ct. de volgende bijzonder
heden.
Na de spuiten van Hengelo was de Dcldensche
spuit liet eerst aanwezig; nog later kwamen de
spuiten van Borne en van den huize Twickel.
Een jongen, die zich op de derde verdieping
bevond, is van daar uit het raam naar beneden
gesprongen, zonder letsel te krijgen, terwijl een
ander door een werkman uit het brandend gebouw
werd gehaald.
Door dezen brand zijn een 500tal meoschen
zonder werk geraakt.
Om elf uren was men den brand meester. Men
heeft de machinekamer en de bergplaats van ge
sponnen wol kunnen behouden; overigens is het
geheele gebouw verwoest. De brand is ontstaan
door het ontsteken vau gaslicht of door het in
brand loopen eener spinmachine.
Vooralsnog zijn geene menschenlevens te betreu
ren. Een jongen zal waarschijnlijk aan zijne brand
wonden bezwijken.
De woning van den directeur, den heer do
Monchy, is gespaard gebleven.
Volgens de Standaard zijn onder de residentie
Ternate op Galela eenige jongelieden die den
Islam hebben afgezworen voor het evangelie van
Christus, op wreedaardige wijze om huo nieuw
geloof gestraft geworden, zonder dat de resident,
de vertegenwoordiger van het Hollandsche gou
vernement, zich tegen een dergelijke vervolging
verzet heeft.
Ter viering van de aanstaande opening der
spoorwegliju DordrechtRotterdam (hulpsiation
FijeDOOrd) zal te Dordrecht den 31sten dezer maand
een feestmaaltijd worden gegeven, waarop ook
verschillende autoriteiten uit Rotterdam genoo-
digd zijn. Een feestlrein zal de gasten van Feijen-
oord komen afhalen en na een bezoek aan de
brug over het Hollandsch Diep naar Dordt bren
gen. Door de zorg der exploitatiemaatscbappij zal
aan de Oosterkade een stoomboot gereed liggen
om de genoodigden naar het hulpstation over te
brengen.
In de dezer dagen te Rijsoord gehouden ver
gadering der afdeeling Dordrecht en Omstreken
der Holl. Maatschappij van Landbouw, werd een
veemarkt, zoowel voor de stad Dordrecht als voor
de veehouders in den omtrek van groot belang
geacht vooral nu Dordrecht aangesloten zal wor
den aan het Europeesche spoorwegnet.
Dezer dagen is door een ingozeteu van Maas
sluis bij het zoeken van voorwerpen in den uit
de haven gebaggerden grond, gevonden een gou
den muutstukje, waarop aan de eene zijde in een
vierkant slaat in vijf regels: Moord. Provin. Poeder.
Belgad. Legiinp, en aan de andere zijde een
man, houdende een zwaard iu de eene, en iets
anders in de tweede hand, terwijl zich bij de
beenen het jaartal 1728 bevindt. Rondom die
zijde slaat: Concordiares par... Esdra; deze drie
of vier letters zijn echter wegens de onduidelijk
heid niet op te geven.
Bij gelegenheid dat grootvorst A lexis van Rus
land Batavia bezocht, weid hem door Mevrouw
B. Hoola van Nonten aldaar een present-exem
plaar aangeboden van haar Gij den bockhande
laar J. Noordendorp te Amsterdam uitgegeven en
door herhaalde bekroningen op tentoonstellingen
reeds zóo gunstig bekende prachtwerk Fleurs et
Fruits de l'ile de Java, en door dien vorst bereid
willig en met erkentelijkheid aangenomen. De
grootvorst deed daarop Mevrouw van Noolen
door den adjudant van den Gouverneur-Generaal
vén Nederlandsch-Indië bedanken en baar eeu
prachtigen armband ten geschenke aanbieden.
De Senaat van het Utrechtsclie studentencorps
is op zijn verzoek op de corpsvergadering van
zijne functiën ontheven als een gevolg van eene
motie tot afkeuring van door den Senaat aan
sommige novitii opgelegde straften. In Novem
ber zal een nieuwe Senaat gekozen worden.
Van goederhand verneemt men, dat de heeren
Knijff en Kaptijn te Woerden, hebben aangevraagd
UIT HET ENGEI.SCH.
Vervolg.)
Een buitenlandsche criticus kan ook niet toe
stemmen dat de kapiteins-generaal, de burgerlijke
gouverneurs en audere staats-ainbteuaren zooveel
minder zijn dan hunne niet officieele bekenden.
Een directeur van den gezondheids-raad, kan mis
schien een schelm ziju, maar evenzoo is dit ook
een kolenkooper; en een ontvanger der inkomeude
rechteu, die het oog sluit voer smokkelen en zich
laat omkoopen, doet alleen in een anderen vorm
hetzelfde wat de koopman doet, die zijn agenten
toelaat valsch gewicht te gebruiken of deu vreem
den scheepseigenaar bedriegt in de vracht. Als
de bestuurders van het land iangwijlig zijn en
veel van uitstellen houden, hetzellde is het geval
tnet de handelslieden.
Het kan den Eiigelsclunan of Franschman wei
nig schelen ot hij zijn geld verliest door het in
's lands spaarbanken te plaatsen, of dat hij aan
de beurs wordt adergelaten door Logrero en C".
de woekeraars, welke zich bankiers noeinen.
Het centiale gouvernement van Spanje is daar
enboven veel slechter is dau de gemeentebesturen,
of de drukpers, de letterkunde of eenige andere
openbare inrichting. Ongelukkig zijn de Span
jaarden zoo lang gewoon geweest oin in alles
van hunne regeerders afhankelijk te zijn, dat .zij
alles op hen laten aankomen, en dus alles wat
verkeerd gaat wijten aan het hoofdkwartier. En
daar gaat veel verkeerd, dat is zeker. De absur
diteit ligt daarin, dat meu de Spaansche regeering
als éene zaak en Spanje zelf als eene andere be
schouwt. Alsof een monopolie van dwaliDgen en
verkeerdheden kon voortkomen uit eene minder
heid, uit hen zelveu voortgekomen en met hunne
eigene vergunning belast met de waarneming van
het algemeen belang.
Laat ons dit een weinig duidelijker maken,
door de zwakke zijde der regeering te vergelijken
met de zwakke zijde van dien stand, die de
hevigste critiek over het gouvernement uitoefent-
den handelsstand. Het hoofdgebrek van de eerste
is gebrek aan routine iu zaken en gemis van
persoonlijke degelijkheid. Hoe de wijze van doen
van eeu Spuanscheu ambtenaar is, zal iedereen
best weten die daar ooit mede te doen heeft ge
had. Zaken in quaestie blijven weken lang han
gende of er wordt nooit op geantwoord. Ingele
verde docuinenteu raken meestal verloren, iets
dat, in het voorbijgaan gezegd, ook vaak met
paspoorten gebeurt, die, volgens voorschrift, bij de
autoriteiten gedeponeerd worden.
Uitnoodigingen tot openbare feesten komen den
geuoodigden persoon soms een uur voor dat de
plechtigheid begint ter hand. Gij zijt nimmer ze
ker, een ambtenaar op zijn post te vinden. Som
tijds is hij uit, of esta comiendo, is hij eleDde, of
ge ziet lieui door een reet van de deur bezig in
zijn hemdsmouwen eene sigaar te rooken. Waar
schijnlijk hangt er ook een natte handdoek te
drogeu uit eeu der gevel-rameu van een palei6
van een kapitein-generaal, en het kwartier van
zulk eeu potentaat, niet i_aten in het dak, rottig
en half vergaan verguldsel, een morsigen vloer,
waar straatslijpers in uniform op spuwen, ziet er
minder fatsoenlijk uit dan dat van een geringen
Pacha in Syrië of de Levant. Deze vreemde zor-
gclooze manier van leven en werken, eene soort
van officieele bekrompenheid, waarmede men in
aanraking moet zijn geweest om die naar waarde
te schatten, vormt een vreemd contrast met den
deftigen, boogdravenden toon hunner correspon
dentie, die van de sombere pracht van zulk eeu
zetel der macht oitgaat. Onze eigene offleieuse
stijl is belachelijk genoeg eu men zou zelfs kun-
neu gelooven, dat de jongere klerken eeu voor
beeld nemen aan buitenlandsche ambtenaren. Hun
stijl vloeit als een lava-stroom, drie bijvoegelijke
naamwoorden naasi elkander. Als bij voorbeeld
een consul geadresseerd wordt, als Vostra Senoria,
en zijn verheven doordringend verstand wordt
ingeroepen, ter zake vau een dielstal van eeu
paar emmers aan boord van liet schip Sally,
is het hem niet kwalijk te netneu als hij lacht,
om zulk eene vleiende dépêche. Natuurlijk moet
hij vaardig zijn mei overvloed van zinledigt^com-
plimenten iu ziju antwoord, en zorg dragen, dat
zijne naamteekening worde voorafgegaan, door de
woorden, alenlo, seguro servidor de V. 5. QBSA1
welke laatste letters dien zinnebeeldigen hand
kus voorstellen, die van ieder beleefd persoon iu
Spauje verwacht wordt. De Spanjaarden ziju vol
strekt niet ontbloot van huinor, eu hun humor
is meer naar den smaak der Engelschen, dan
het schitterende vernuft van eeu Frapschmun.
Zij bezitten ook eene soort vau eenvoudigheid en
belangstelling in kleiuigheden, die geheel tegen
strijdig is inet die formaliteiten, die wij hierboven
aanhaalden, en de rodomontades van eeojge
hunner redenaars. Maar zij zijn zoo ernstig als