Woensdag 16 October. PANJES SOCIALE TOESTAND. !V°. 3892. A». 1872. Feuilleton van liet „Leidscli Dagblad". DAGBLAD PRIJS DEZER COURANT. Voor Leiden per 8 maandenƒ3.00. Franco per po9tB 8.85. Afzonderlijks Nommeri0.05. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DEB ADVERTENTIEN. Voor iederen regeliƒ0.15. Grootere letters naar do plaatsruimte die zij beslaan. STADS-BERICHTEN. Vergadering van den Gemeenteraad van Leiden, Donderdag den 17 October 1872, '3 namid dags te twee uren. Onderwerpen J*. Benoeming van een onderwijzer der 1ste klasse aan de openbare school voor meer uitgebreid lager onderwijs der 2de klasse voor jongens. (190). 2°. Benoeming van eene hulponderwijzeres aan de openbare school voor meer uitgebreid lager on derwijs der 2de klasse, voor meisjes. (191). Benoeming van eene hulponderwijzeres aan de openbare school voor meer uitgebreid lager on derwijs der late klasse, voor meisjes. (192). 4°. Benoeming van eenen leeraar in de Staatsweten schappen enz. aan de hoogere burgerschool. (197). Voordracht betrekkelijk den verkoop van de lan derijen en kapitalen ten name van de Administratie der Vereenigde Gast- en Leprooshuizen. (189). 6". Verzoek van A. Blansjaar, strekkende 0. m. ter bekoming van gemeentegrond. (195). 7». Voordracht betrekkelijk de restauratie der raad zaal. (196). 8°. Voordracht betrekkelijk de uitbreiding van het terrein der Gasfabriek. (198). 9°. Voordracht tot het tusschentijds toelaten van leerlingen op de openbare Bcholen (199). ,ÖQ. Voordracht tot onderhandBche verpachting, bij continuatie, van do opbrengst van het brug- en tolgeld aan de Spanjaardsbrug en het Zijlhek. (200). Begrooting van het Werkhuis voor 1873. (179). 3°. i°. Lelden, 15 October. Door de heeren Godeiroi,Idzerdaen Jonckbloet is op het wets-ontwerp ter voorziening tegen be- imettelijke ziekten een amendement voorgedra gen, strekkende om het le lid van art. 17 en 18 le vervangen door de volgende bepalingOn- lerwijzers, onderwijzeressen of leerlingen, die Iiiet, blijkens verklaring van een geneeskundige, net goed gevolg of meer dau eens de inenting Ier koepokken hebben ondergaan, of aan de natuurlijke kinderpokken (variolae) hebben gele ien, worden in de scholen Diet toegelaten. De vorm, de plaats en wijze van inlevering en be aring dier verklaringen wordt bij algemeenen taatregel van iDwendig bestuur geregeld." Wij hebben voor eenige dagen er op gewezen at de heer van Naamen heeft bedankt, om langer uder de „getrouwen" van het Dagblad te worden lei aDgschikt; dat hij verklaard heeit gaarne voor de btatiewet-Thorbecke te hebben willen stemmen. Daags daarna heeft de heer Godefroi een soort gelijke verzekering gegeven, waarop wij zelfs de isndacht niet meenden te moeten vestigen, omdat on een man als de beer Godefroi Diet anders I—kvas te verwachten. Het Dagblad heeft dit echter betreurd. Waar in? dit blijkt uit het volgende ingezonden lukje van S. J. M. in de N. Dolt. Ct. van heden „Reeds hebt gij met eeD eDkel woord gewezen de dwaasheid, die het Dagblad in zijn noot rader het schrijven van den heer Godefroi heeft lenaan. Maar aan die dwaasheid voegt het een wijs toe, tot welk laag peil vau deferentie voor Volksvertegenwoordiging het in zijne replieken rectiticatiën is gedaald. Ziehier een staaltje van lijn fatsoeu: „Ik lees in die noot: „Jammer slechts, dat het nu juist de heer Godefroi is, die de overdrach telijke beteekenis in de Hebreeuwsche taal van het eindcijfer der voorstemmers (52) gaat ver breken." „Niet al uwe lezers zullen, geloof ik, die toe speling begrijpen. Voor hen diene het volgende: In het Uebreeuwsch bedraagt het lettergetal van bet woord Behémah, (beest, vee, redeloos dier) 52. Overdrachtelijk wordt dit woord gebezigd, als het iemand geldt, die, gelijk men het in zeer triviale taal gewoon is uit te drukken: te dom is, oin voor den duivel te dansen, of zachter, die een domkop, een botterik is. „Alzoo werden allen, die voor de dotatiewet aan de dochters van wijlen den heer Thorbecke hebben gestemd, met inbegrip van den heer van Naaineu, met inbegrip ook vaD den heer Godefroi, al komt hij het lettergetal verbreken, uitgemaakt voor beesten, vee, redelooze dieren of overdrach telijk voor domkoppen en botterikken. „En ouder die voorstemmers waren nog al con servatieven van zeer geachten naam en hoogst achtenswaardige positie 1 En van die conservatie ven heet het Dagblad het orgaan te wezen1 „Hoogachtend, enz." 't Is nu bijna ver genoeg met het Haagsclte Dag blad gekomen; of zouden we weldra ook zien dat de heer Heemskerk Az. er eens werd „doorge haald"? In dit geval heeft hij nog juist ter rechter tijd de verantwoordelijkheid voor hetgeen dat orgaan zegt van zich afgeschoven. Wanneer hij dit ook niet badde gedaan, in welken toestand ware hij dan nu tegenover zijn medeleden in de Kamer gekomen Bij de hedeu gehouden verkooping van Cokes op het Raadhuis alhier, van partijen vau 10, 50 en 100 hectoliters, waren de hoogste inschrijvin gen 6.80; 27.60; [bi-, en de laagste ƒ5.40; t 27; ƒ63. Gisteren zijn te 's-Gravenhage voor de Wis kunde geëxamineerd 7 candidaten. Er werden 3 afgewezen en 4 toegelaten, zijnde de heerenW. de BruyD, A. Hola, J. J. van Noorten W. Westbroek. Voor de Engelsche taal werden 8 candidaten geëxamineerd. Afgewezen 5, toegelaten 3, zijnde de heeren: G. H. Bouseholte, J. de Bruyu en P. J. Teebaal. Het bestuur van den Nederlandschen Sigaren- tnakersbond (Afdeeling Leiden) heeft heeren pa troons beleefdelijk uitgenoodigd inet hun tegen woordigheid te vereeren een vergadering, op Woensdag a. s., des avonds te halfnegen, in hel Koffiehuis De Vrijheid, op de Haarlemmer Trek vaart, buiten de voormalige Marepoort, te houden, om, kan het zijn, hun raad in te roepen, en met elkander in overleg te treden wat gedaan kan worden, ten einde den toestand der werklieden, dien zij onhondbaar noemen, te verbeteren. Naar men verneemt zijn de heeren J. Strootinan, hoofdingenieur van den waterstaat in Groningen en Drenthe, en Jhr. Mr. A. W. v. Holthe tot Echten door de Regeering afgevaardigd om de aansluiting van de Drentsche en Groningsche met de Prui sische kanalen te gaan bespreken met de commis sarissen welke zich, op last der Pruisische regee ring, in de eerste dagen dezer week laDgs de grenzen zullen bevinden om in Pruisen de kanaal zaak tot stand te brengen. Door eenige cargadoors te Harlingen is een adres aan de Kamer van Koophandel aldaar ge richt, waarin dat college wordt uitgenoodigd zich met de andere Kamers van Koophandel in de noordelijke provinciën in betrekklDg te stellen, ten einde gezamenlijk bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal aan te dringen, dat eindelijk definitieve stappen gedaan worden om het spoor wegnet aan de Westfaalsche lijn aan te sluiten. Ter bestrijding van het menigvuldig schoolver zuim te Amerongen, heeft de raad aldaar het volgende besluit genomen: „Het is den leerlingen verboden zoüder verlof van den hoofdonderwijzer van school te blijven. Ingeval van ziekte inoet van die omstandigheden aan den hoofdonderwijzer kennis worden gegeven. Eene lijst, vermeldende de namen der kinderen die zich aan veelvuldig, niet genoegzaam gewettigd schoolverzuim, schuldig maken, zal alle 8 dageu aangeplakt worden." De Prov. Gron. Ct. zegt, dat het dezer dagen verspreid gerucht, volgeus hetwelk de Minister van Oorlog aan den ex-kapiteiu Janssen een betrekking zou hebben aangeboden, zeer waar schijnlijk onjuist is, daar in de Leeuw. Ct. van den llden dezer de volgende advertentie voor kwam „De oud-kapitein der infanterie P. A. JansseD, het agentschap in wijnen, spiritualiën en likeuren, voor huizen te Bordeaux en Mainz op zich ge nomen hebbende, beveelt zich bij het publiek beleefdelijk aan. Leeuwarden, Zuid vliet, L. 78." De Friessche Ct. kan met zekerheid titededeelen, dat bovenbedoeld gerucht niet juist is. Naar men verneemt, zal te Amersfoort eene naamlooze vennootschap worden opgericht, ge naamd de Amers/oortsche Deiersch-Bierbrouwerijmet een maatschappelijk kapitaal van 500,000, ver deeld in 2 seriën, elk groot 250,000. Ofschoon de en tree's op de Weener Tentoon stelling nog niet bepaald vastgesteld zijn, is reeds iu begiDsel aaugenomen, dat er drie klassen zul len zijn en dat minstens drie dagen per week de entreeprijs uiterst gering zal wezen, waarschijn lijk niet meer dan 25 cents. De ondervinding op de Parijsche lentooustelling heeft geleerd, dat lage entreeprijzen èn voor het publiek èn voor de kas voordeelig zijn. Door den gemeenteraad van Fijnaart en Hei ningen is een adres aan de Provinciale Staten van Noord-Brabant vastgesteld, waarin deze wor den uitgenoodigd een besluit te nemen, om door afkoop van de tollen op de gemeentelijke grint en straatwegen die tolheffing op 1 Januari e. k. te doen vervallen. De twee officieren te 's-Hertogenbosch, die on langs zich vermaakt hebben met het moeren van bellen zijn door den krijgsraad veroordeeld tot 45 dagen cellulaire gevangenisslraf. LI. Zaterdag had te 's-Hertogenbosch de begra fenis plaats van het stoffelijk overschot van den beer J. H. Teelen, in 81jarigen ouderdom aldaar overleden. Den 15den April 1812 trad hij in dienst bij de 3de Cohorte nationale garde en maakte met de Fransche armee de veldtochten van Na poleon I in Duitschlaod mede, waar hij de ge vechten van Bautzen, Breslau, Buntzlau en Lou- wenberg in Silezië bijwoonde. In laatstgenoemde plaats werd hij door de Russen gevangen genomen en naar Berlijn vervoerd, alwaar hij genoodzaakt werd dienst te nemen bij het Russisch-Duitsch legioen. Door bijzondere omslaudigheden werd hij met nog eenige officieren echter niet ingelijfd maar vertrok van Berliju naar Holland, na eerst nog van H. K. Hoogheid de Prinses van Oranje met een sabel, een mantel en de noodige reis gelden voorzien te zijn. Later woonde hij de be legering bij van Gorcutn, Bergen-op-Zoom en Ant werpen en kwam na den slag van Waterloo te Ath en Mons in garnizoen, waar hij bij den Belgi schen opstand met de andere officieren werd ge vangen genomen en naar Doornik getransporteerd. In September 1831 werd hij uit deze gevangen schap ontslageD, kwam iu 1833 te 's-Hertogenbosch in garnizoen en werd van daar naar Doesburg overgeplaatst. Gepensioneerd zijnde kreeg hij het eereteeken van 25 jaren officier, het metalen kruis, de St-Helena-medaille en het kruis van Waterloo. Op de voordracht voor rechter in de Arrond.- Rechtbank te Asse.n zijn geplaatst de HH. Mrs. Jhr. G. W. A. van der Wijck, advocaat en rech- ter-plaatsverv. aldaarJ. C. J. Ridder van Rap- pard, rechter te Hoorn, en J. Sluis, subst.-off. te Appiugadam. Van goed onderrichte zijde verneemt men, dat het verleeneu der aangevraagde concessiën voor den spoorweg van „Eiudhoveu over Roermond naar de Pruisische grens in de richting van Reins- berg," voor de aansluitingslijn „Belgische grens- richtiog Maeseyck naar Roermond," alsmede voor hel Nederlandsch gedeelte van den spoorweg „Antwerpen-Roermond-Gladbach" spoedig kan worden verwacht. De Minister van Binnenland- sche Zaken althans heeft verklaard dat daartegen geeue bedenkingen tneer bestaan, maar dat Zijne Exc. nog slechts zoude wenschen dat de maat schappijen zich onderling verstaan voor het bou wen van ééne brug over de rivier de Maas in de nabijheid van Roermond voor gemeenschap pelijke rekeuing; zonder echter het verleenen der concessiën voor de lijnen „Eindhoven-Roermond" en Maeseyck-Roerinond" aan de „Banque des UIT HET ENGEI.SCH. Vervolg.) De waarheid is, dat behalve een bestanddeel het sociale leven in Madrid een leven dat iet den besten, oud Spaanschen geest vertegen- 'oordigt, maar door vreemde dynastiën en vreemde Jen ODtaard, aan liet Dationaal verval een val- ilten schijn van glans bijzet de Spaansche tel niet meer bestaat. De vorm, het uitwen de van adeldom bestaat, maar even als bij op lette leeuwen en arenden in een museunt van ■tnurlijke historie, maar, leven is er niet. Werd vorm alleen iD aanmerking genomen, de fpaatische adel zou een ontzagwekkend tafereel 'leveren, zooals het op het papier ook doet. Engeland bestaan slechts een twintigtal her- 'üdommen, en even zooveel markiezaten terwijl Pnnje niet minder dan tweeëntachtig hertog dommen en zeven honderd negen en twintig mar kiezaten telt. Daar zulke titels in de meeste ge vallen ook in de vrouwelijke linie erfelijk zijn, zoo volgt daaruit, dat dikwijls een aantal zich op het hoofd van een enkel edelman vereenigen. De hertog van Ossuna heeft acht hertogdommen, de hertog van Medina-Celi, vijf, de hertog van Berwick vier, enz. terwijl tieu markiezaten zich vereenigen op den hertog van Ostrina, twaalf op deD hertog vaD Medina-Celi, acht op den hertog van Berwick, en negen op den hertog de Prias. Maar, zelfs zulk eene vermenigvuldiging van titels op enkele personen, gewoonlijk graudes. in aan merking genomen, blijft toch het feit over, dat er veel meer hertogen en markiezen in Spanje zijn dan Pairs van alle raDgen iu Engeland. Bij al die hertogen en markiezen moeten nog gevoegd worden vtjfhouderd graven, burggraven en baron nen er onder begrepen. Wij hebben hier alleen opgeteld de tegenwoordige bezitters van die titels, de Grandes van SpaDje, en Titulos del Reino de chefs der familiën. Maar als wij daarbij nu aanmerken, dat hunne kinderen ook titels voeren, en dat er nog een groote menigte ongetituleerde edellieden bestaan, alleen onderscheiden door liet woordje „de" dan is genoegzaam aangetoond, welk een machtig lichaam de Spaansche aristo cratie zijn kon, als zij de hoedanigheden en hoo gere ontwikkeling van een werkelijke aristocra tie bezat. De adel is oud geuoegom op de popu laire verbeelding invloed uit te oefenen, en luister bij te zetten aan het historisch volksgevoel van het land. Wij zeggen, „oud genoeg," omdat het getal familiën, van waarlijk oude en beroemde afkomst, niet grooter is, dan bij ons Engehcheu, neen in verhouding zelfs niet zoo groot, want honderden familiën werden in rang verheven door de Bourbons en de Habsburgers, en er zijn slechts zeer weiuigen, die bewijzen kunnen, reeds behoord te hebben, tot de ricos-hombres in de da gen der Reges Catolicos, Ferdinand en Isabella. Giron en Velasco, la Cerda en Punentel, Carda- jal en Ponce de Leon zijn namen vaD zeer ouden adel, maar zij zijn niet ouder of beter daD Ber keley, Byron, Courtenay, Devereux, Stanley of Talbot. Daarbij is de Spaansche adel nooit bezocht ge worden door vernietiging, zooals de Fransche. Hij is, ten gevolge der moderne revolutiën, van som mige voorrechten beroofd geworden. Zooals toen de diezmos, eene soort van tiendeo die op som mige landen rustten, werden afgeschaft. Maar nooit heeft er eeoe verbeurdverklaring van grond eigendom plaats gehad, en grondbezit is steeds de hoofdrijkdom van Spanje, dat nooit genoegzaam handel ol industrie heeft gedreven, om eene klasse van milliouairs in het leveu te roepeD, in staat om met den adel te wedijveren, of door aankoop meester te wordeo van hun grondeigendom. Madrid en het Grandeïsme, het bederf door het absolu tisme iu Staat en Kerk gebracht, het ellendig onderwijs, bijzondere ondeugden en ongezonde gewoouien ltebbeu datgene, wat de bloetn der natie moest zijn, lot eenen toestand vernederd, Dog be neden die van vele der armste bewoners. De schrijvers Ford, Washington IrviDg, en de schran derste opnterkers van den tegenwoordigen tijd spreken met lof vaD de Spaansche landbouwers. Maar de stedelingen en de hoogere klassen heb ben opgehouden de historische Spanjaarden te zijn, zonder zich de moderne beschaving te hebben eigen gemaakt, waarmede zij zich wel van tijd tot tijd afgeven, maar waarbij zij het nooit bren gen kunnen tot de werkzaamheid, ondernemings geest en gemakkelijken omgang met vreemde lingen, die daarvoor noodig zijn. De meer op ver betering hopende Spanjaarden schrijven de onbe duidendheid der hoogere klassen toe aan het gebrekkig onderwijs, en verwacbteD veel van de verbetering daarvan. Het nationaal onderwijs is uitgebreid en veelomvattend genoeg, maar even als van het groote lichaam der aristocratie kan men z.ggen, dat „op het papier" niets beter kan ingericht zijn. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1872 | | pagina 1