Nu. 3881.
Donderdag
A°. 1872.
3 October.
DSCH
DAGBLAD
PRIJS DKZER COURANT.
Voor Leiden por 3 maandenƒ3.00.
franco per post3.85.
Afzonderlijke Nomrner»0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DBS ADVffiRTKNTIKN.
Voor lederen regelƒ0.15.
Grootere letters naar de plaatsruimte die z|j beolaan.
STADS-BERICHTEN.
Vergadering van den Gemeenteraad van Leiden,
Vrijdag 4 October 1872, 's namiddags
te twee uren.
1°. Benoeming van een tijdelijlien hulponderwijzer
aan de openbare school voor meer uitgebreid
lager onderwijs der 1ste klasse, voor jon
gens (182).
Verzoek van N. van Wijk, ter bekoming in
gebruik van gemeentegrond op de Boomiuarkt.
(171 en 183).
Voorstel van de Gedeputeerde Staten vau de
provincie Zuid-Holland, betrekkelijk de herzie
ning der jaarwedden van den Burgemeester en
de Wethouders. (185).
Verzoek van den Kerkeraad der Nederduitscb
Hervormde gemeente alhier, betrekkelijk bet
H. G. of Arme- Wees- en Kinderhuis. (186).
Verzoek van J. van Litli, en J. C. Rijk, aan-
nemors van den aanleg van de rioleering vol
gens bet stelsel Liernur, om vergoeding van
betgeen boven de aannemingssom ter zake door
hen is uitgegeven. (130 en 186).
Verzoek van 11. van Leeuwen, om continuatie
als leverancier van rivierzand en grint. (187).
Voordracht tot afstand van grond van de ge
dempte Binnenvestgraebt, tusscben de St. Jacobs -
en de Koepoortsgraeht. (188).
Verzoeken om gedeeltelijke of gebeele afsekrij
ving van plaatselijke directe belasting, over
1872. (180).
9°. Begrootingen der gesubsidieerde iustellingen
van weldadigheid voor 1S73. (178 en 179).
10s. Begrootingen der niet-gesubsidieerde gemeente
instellingen van weldadigheid voor 1873. (184).
Lelden, 2 October.
De afdeelingen van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal houden zich steeds nog bezig met
het onderzoeken der Staatsbegrooting voor 1873.
Door de Provinciale Staten van Zuid-Holland
s heden gekozen tot lid der Eerste Kamer de
lieer L. Pincoffs te Rotterdam niet 36 van de 69
stemmen. Mr. C. Cock te Leiden verkreeg 33
stemmen. De heer Pincoffs tieeft verklaard het
lidmaatschap aan te nemen.
In de gisteren alhier gebonden departements
vergadering van het Nut, werd door de afgevaar
digden ter algemeene vergadering, in Augustus II.
te Rotterdam gehouden, rapport uitgebracht bij
moude van den lieer J. A. van Dijk. Behalve
dat uit dit verslag bleek dat de voorstellen dezer
zijds, gedeeltelijk in vereeniging met Rotterdam
gedaan, zoowel om den departementen een meer
werkzaam deel in liet bestuur der Maatschappij
te geven, als oin de algemeene vergaderingen
periodiek voortaan ook buiten Amsterdam en
het volgende jaar te Leiden te doen plaats heb-
beu, niet waren aangenomen, gaf dit rappori tot
menige opmerking slof.
Verscheidene leden toch meenden in de geheel
ongemotiveerde verhooging van liet quotum,
nu zelfs lot f 2, aanleiding te vinden het bestuur
le verzoeken een meer nauwkeurig onderzoek
in te stellen naar de financieele inrichting der
Maatschappij, opdat geene zoo belangrijke som
men, die nu in de kas van het hoofdbestuur
worden gestort en welke zoo nuttig ten bate
van de instellingen vaD het departement zouden
kunnen worden aangewend, door baar doelloos
zouden worden uitgegeven. Ja zelfs werd de
vraag gedaan, of men in deze onredelijke ver
hooging van het quotum niet opnieuw aanleiding
zou kunneD viuden om ie onderzoeken in hoeverre
eene afscheiding van dc Maatschappij wensche-
lijk zou zijn.
Het rapport omlrent de rekening der Spaar
bank, uitgebracht door den heer Van Reeuen,
luidde gunstig voor die instelling eu bracht hulde
aan het beheer van Commissarissen.
Tot leden der Commissie tot het nazien der
rekeningen van den penningmeester van het
Departement en der daaraan verbonden instel
lingen, werden benoemduit het Bestuur de
heer Mr. C. W. J. J. Pape en uit de leden, de
beeren W. L. vaD Kaathoven, P. van Bleiswijk
Ris, Dr. J. D. Frenay en P. de Haas. Tot lid
der Commissie voor de Leesbibliotheek de heer
N. W. Beuzemaker, en eindelijk tot secretaris
''an het Departement, in plaats van den heer
J- K. öteeuhoff, die om voortdurende ongesteld
heid zijn ontslag had moeten nemen: Ds. A. M.
L. Runike. in de daardoor in het Bestuur ontstane
vacature wordt met algemeen goedvinden on
middellijk voorzien door de keuze van den heer
Mr. M. d'Aumerie.
Omtrent de in dezen winter te houden Ver
gaderingen met dames, kon het Bestuur mede-
deelen, dat de gevierde letterkundige Dr. Nico-
laas Beets in December als spreker zou optreden.
Na eene uiinoodiging aan de leden tot tijdige
inzeodiug van voorstellen voor de punten ter
beschrijving voor de volgende Vergadering, sloot
de Voorzitter deze bijeenkomst.
Gedurende de inaand September 1872 zijn in
de .Leidsche volkskeuken afgeleverd 3963 por
tion, als: 3609 warme spijs, 240 vleesch en 114
spek.
Wordt er gewoonlijk, bij de geringste aanleiding
daartoe, steeu en been geklaagd, als er door de
posterijen feilen worden begaan, wij maken thans
melding van het feit, dat een uit 's-Gravenhage
alhier aangekomen briefkaart, zonder adres, toch
aan den rechten persoon bezorgd is geworden,
doordien de inhoud rau het geschrevene dien
eeuigermate bekend maakte. Wel een blijk van
oplettendheid!
Wij hebben een tweede reeks vau beschouwin
gen ontvangen in keurigen vorm gedrukt eu
door deu boekhandelaar Jan D. Brouwer le Am
sterdam uitgegeven getiteld: Nederland en Ko
lonisatie naar Suriname, door eeu vereeniging van
Surinainers.
Gaarne bevelen wij ook de lezing en overwe
ging aan van de wenken in zeer practischen
vorin ingekleed welke in dit vervolgbuudeltje
worden gegeven, ten aunzien der kolonisatie, de
middelen van bestaan voor den kolonist, het plan
der vestiging in de Jodeu-Savannah, de hj'giène
enz. omdat daarin, naar het ods voorkomt, veel
goeds ligt verborgeu en het de quaeslie der ko
lonisatie niet slechts diep in het hart aaDtast,
maar tevens de uiidceleD aauvvijst, waardoor de
sedert laDg besproken theorieën kunnen worden
in toepassing gebracht.
De wijze van toepassing, die de vereeniging
van Surinamers aangeeft, verdient bovenal onze
volkomen sympathie. Zij doelt op materieelen
vooruitgang niet alleen, maar vestigt vooral de
aandacht op intellectueele ontwikkeling.
Blijkens eeu bij deu raad vao beheer der Ne-
derlandsch-Indische spoorwegmaatschappij out-
vangen telegram, werd den 2östen September j.l.,
de laatste rail gelegd voor deu spoorweg Batavia
Buitenzorg. De maatschappij vertrouwt dat, de
spoorweg den lsien Januari 1873 geheel voor 't
verkeer zal kunnen geopend worden.
De Uelflsche Courant bevat een uitvoerig bericht
over deu brand van Zondag-avond, waaraan wij
de volgende bijzonderheden ontleenen.
Schrik en ontsteltenis vervulden aller harten,
toen jl. Zondag-avond te ruim halfzeven zich na
een hevigeo donderslag, de mare verspreidde,
dat de bliksem was geslagen in den toren van
de nieuwe kerk op hot Marktveld. Mocht men
zich aanvankelijk nog vleien, dat het een valsclt
alarm zou zijn, weldra vertoonde zich een on
heilspellende gloed, die steeds breeder omtrek
ken aannaui. Weinig tijds daarna sloegen de
vlammen naar buiten en lekteu uiet hunne vu
rige tongen de torenspits. De verslagen toeschou
wers stonden daar geheel machteloos, buiteu de
mogelijkheid om iets lot bliissching van dien vuur
poel uit te richten, iunners welke brandspuit
was in staat om het water tot een hoogte van
80 ellen op te voeren! Door de vereenigde krach
ten van de brandweer eu eeu SOtal infanteristeu,
daartoe welwillend algestaan door den bataljons
commandant, werd er, met etnmers, water naar
boven gebracht, met het doel, om het steenen
verwulf, dat de twintig ellen hooge spits vau het
overige gebouw afscheidt, voortdurend af te koe
len, ten einde het voor vernieling te bewaren en
zoo te voorkooien, dat het vuur zich verder naar
onderen verspreidde.
Te ongeveer hallnegen viel de haan met het
kruis en den bal, met donderend geweld, naar
beuedeu, op het gebouwtje, staande aan de zuid
zijde vau deu toren-ingang, en van daar op den
grond, waar hij een belangrijk gat in den grond
sloeg. Achtereenvolgens viel nu het geheele
geraamte van de spits naar beneden, 't zij op
bet verwulf of naar buiten, zoodat brandende
stukken hout hier en daar neerploften, terwijl
het gesmolten lood in dikke stralen wegvloeide.
Met de grootste krachtsinspanning was uien er
in geslaagd, niet zonder dat velen, die het dichtst
bij den vuurpoel stonden, aan groot gevaar wa
ren blootgesteld, de vlammen te beperken tot de
torenspits, waar langzamerhand hun gloed, die
zulk eeu akelig licht over de stad verspreidde,
verbleekte.
Te middernacht was er weinig of geen Vuur
meer te bespeuren.
De heer J. deu Braauker, nir. timmerman en
als zoodanig belast met het onderhoud van deu
toren, was een der eersten boven. Gewapeud met
eeu extincleur, ware het hem bijna gelakt den
brand in den aanvaog meester te worden.
Z. K. li. de Prins vau Oranje gaf een blijk
van HDs. belangstelling door des nachts te half-
twee, iucoguito, de aangerichte verwoesting in
oogeuschouw te komen nemeu.
De schade aan den toreu berokkend wordt op
p. in. f 39,000 begroot. Hij is tegeu brandschade
verzekerd bij de Geldersche Algemeene Brand
waarborg en Assurantiemaatschappij te Arnhem,
tot eeo bedrag van 50,000 in herbouw.
Ofschoon het natuurlijk niet met zekerheid
kan gezegd worden, is het waarschijnlijk, dat
de bliksem langs den vlaggenstok, door het veu-
sterraam waaruit deze gestoken was, naar biu-
nen is gedrongen.
Naar sommige dagbladen ons dezer dagen meld
den, zou Wilhelm Berg dien pseudoniem laten
varen, dewijl er een bundel gedichten was ver
schenen, waarvan de auteur die» naam droeg
(of had aangenomen) eu dien de schrijfster niet
als van haar afkomstig wilde beoordeeld zien.
In de Allg. Bihl. für Deutschland herinneren wij
ons niet een dergelijk werk vermeld te hebben
gezien, en naar uien ons uit Keulen meldt, moet
de schrijfster zelve van zoodanig plan niets weten.
J „(Onze Tolk
De geruchten, dat Z. M. de Koning, vergezeld
door eeu der Prinsen, Zondagavond Delft zou
hebben bezocht, kunnen vv.ij ten stelligste tegen
spreken. (O. v, Z.-H.)
Van verschillende invloedrijke zijden worden
bij de Regeering pogingen aangewend tot het
verleenen van concessie voor een spoorweg van
Roermoud naar Eindhoven aan eeu tinauliëel
consortium, samengesteld uit voorname Belgische
en Berlijusche bankiershuizen. Het Departement
van Binueulandsche Zaken schijnt thans hiertoe
wel genegen te zijn.
Naar men verzekert is reeds met den heer
(Joeneu, burgemeester van Ween, gecontracteerd
over de uitvoering der werken. {Limb.)
In 1.871 zijn hier te lande veraccijpsd 170,944
runderen (waarde bij de ƒ18 inillioen), eu 99,834
kalveren (waarde ruim (2)4 inillioen), ter geza
menlijke waarde vau 20,424,198.
J JO CO CO JC
m Si 05 cd co
tw g P
CO 7? V?
w s 03 cr
g' S
-t erg jo* co o
D SS 3
O £0 o-
c 3 co
O O
3 3
03
C6 CB
S S?
e CV rz'
IV w
a> 3
CO 3
cb ©i
CC (0 5 5
-—J ii O O
ys co o
Os i(i. in o 5
O
?r
lO M üt A
CO 'CO
co co "o> cji
co J T* co
co o: oo us
*w b co V "o "tfv
SS O -J to co CD
g P CJ* —4 C5' p
o /o co o o
O O CC o CJ
oo o w w r p
to b o 2
•S IS
ma
S g
CO
sL
a
2 *1
2
S ge
Co (05
sr
5
9
3
r
o
to W en T)
ZA> oo OC'
co "co "co *00 to
CO O —i Oï o co
co j:o -j to o
O O "co K)
CO O H 1X1 Ife
I O O' CO C7* co
to O 'o O to
CO O O CJT CO K-J
Uit dezen staat blijkt alzoo, dat de Nederland-
sche Bank op 30 Sept. bij een muntmateriaal van
f 122,086,427.38 voor eene som van 103,3a6.431.49
minder aan bankbiljetten in omloop had dan waar
toe zij gerechtigd is, terwijl het muntmateriaal
op zijne beurt f 43,342,573.70 meer bedraagt, dan
in verhouding tot de schuldvorderingen tot dek
king noodig zou wezen.
Z. M. heeft aan Mr. F. Walter, op zijn verzoek,
eervol outslag verleend als auditeur bij den
schuttersraad der dd. schutterij te Grave. Mede
is aan de na te melden officieren bij de dd. schut
terijen, op hun verzoek, eervol ontslag verleend,
als: bij die te Rotterdam, aan J. van der Hoop Jz.,
als 2den luit., onder gehoudenheid tot het vol
brengen van de op hem nog rustende verplich
tingen als gewoon lid der schutterij bij de reservé,
met al de gevolgen daaraan bij de wet^ehecht
te Amsterdam, aan R. Boelen Tz., als 2den luit.;
le Oldenzaal, aau C. M. Geldernian, als kapt.-
coinm.; te Groningeu, aan F. G. Groneuian, als
lsten luit. Voorls ziju bij de dd. schutterijen be-
noémd: bij die te Rotterdam, tot 2deri luit. J. C.
van Houten, thans sergeant; te Oldenzaal, tot
kapt.-comm. J. H. L. Enghers, thans 1ste luit.;
te Groningeu, lot lsten luit. H. J. H. Groneniau,
thans 2de luit.; lot 2den luit. W. J. Quintos,
thans schutter.
Z. M. heeft benoemd tot plaatsv. kautonr. te
Heerenveen Mr. H. Bmnerts, próc. tij de 'hrr.-
■fechtb. aldaar.
Z. M. heeft benoemd tot recht.-plaatsv. in de
arr.-rechtb. te Rotterdam Mr. E. E. van Raalte,
adv. aldaar.
Z. M. heeft den luit.-ter-zee 2de kl. E. Haitsma
Muiier, op zijn daartoe gedaan verzoek, met dén
laatsten Sept. eerv. uit deu zeedienst ontslagen.
Z. M. heeft uan Zr. Ms. adjudant G. E. Tolsina,
generaal-maj. bij het leger in Ned.-Iudië. ver
gunning verleend tot het aannemen der onder-
scheidiugsteekeneu van groot-officier der Leopolds
orde, hem door Z. M. den Koning der Belgen
geschonken.
Z. M. heeft aan J. G. J. Schmutzer, koopman
en vice-consul van Zweden en Noorwegen te
Samarang, vergunning verleend tot het aannemen
der versierselen van ridder der orde van Wasa,
'hem door Z. M. deu Koning vau Zweden en Noor
wegen geschonken.
binnjenLand.
's-Gkavenhage, 1 October. De geheele terecht
zitting van het provinciaal gerechtshof in Zuid-
llolland werd heden gevorderd voor de behandeling
in hooger beroep van eene zaak ten laste van
den veldwachter te Goudswaard, die den 17 April
jl. een zaakwaarnemer van Putterboek \olgenshet
oordeel der Brielscbe rechtbank al te ijverig ler
zijde stond. Deze zaakwaurnemer bad met een
arbeider van Zuidland een contract aangegaan
waarbij de laatste zich verbond als plaatsvervan
ger voor de nationale militie en daarvoor het
gewone handgeld ontving. Toen de arbeider nu
door den militieraad was afgekeurd, wilde de
zaakwaarnemer, wien het onbekend was om
welke reden dit was geschied, een aqder con
tract met hein uaugaan, maar deze was daartoe
ongenegen; ten minste toen de zaakwaarnemer
zijn speurhond, zooals Mr. Terpstra lieui noemde,
op hem alzond, antwoordde de arbeider: laat
hein maar zelf komen.
Hiermede scheen oDze zaakwaarnemer niet
tevreden, want nadat hij deu veldwachter op een
paar borrels had onthaald giug liet drietal ge
zamenlijk naar de plaats waar de Zuidlander
werkzaam was eu toen waagde de veldwachter
het., op zijn ambtspeiining wijzende, den onwil
lige bij den arm te vatten, hein het werken te
beletten en naar den zaakwaarnemer te gpjeiden.
Van liet maken van een nieuw pontract kwam
echter nieis, daar de arbeider na de uitspraak
van den militieraad liever op het veld wilde
werkzaam blijven. De burgemeester van Zuidland,
met het gedrag van dei'l veldwachter in keunis
gesteld, maakte daarvan proces verbaal open het
gevolg was dat de Brielscbe rechtbank den veld
wachter tot drié maanden cellulaire gevangenis
straf veroordeelde wegens het als openbaar amb
tenaar plegen van duden van willekeur, waar
door inbreuk is gemaakt op de persoonlijke vrij
heid van èen staatsburger.
Dezelfde getuigen werden thans geboord en
beklaagde bleef volhóuden dat hij ter goeder
trouw op verzoek vau den zaakwaarnemer had
gehandeld.
Zijn verdediger, Mr. van Raalte, kon in het
gepleegde geen strafbare daad van willekeur zien
eD meendo dat het vonnis van de Brielsche recht
bank móést worden vernietigd en de veldwachter
vrijgesproken. Volgens udv.-geu. Mr. Terpstra