Zaterdag
14- September.
SCHETSEN UIT ENGELAND.
N°. "3865.
A°. 1872.
Feuilleton vau liet „Leidsch
Dagblad".
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leideu per 8 mtaadenƒ8.00.
Franco per post8.86.
Ationderlijka Nommera0-05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Voor iodoreo regalZO.15.
Grootera latten pur da plaatsruimte die ig beslaan.
Lelden, 13 September.
Iju de gemeenteraadszitting van gistereo, waar
in wij door onvoorziene omstandigheden geeu
rslag konden geven, werd toegestaan bet ver-
li van P. Kooreman Pz. otn een stoep te leg-
m en van F. J. Paanakker tot vergrooting van
In keldergat, alsook dat van J. H. Zntinan om
niinnatie als leverancier van boeken, enz. ten
|enste van de openbare lagere scholen. Voorts
erd vastgesteld bet lsle suppletoir kohier.der
aatselijke directe belasting, dienst 1872 eu goed
keurt! eeu suppletoire staat van begrooting, 1872,
u het H. G. of arme wees- en kinderhuis. Hel
rtock van NV. R. van de Vliet om eervol ont-
r hulponderwijzer aan de openbare school
1 voor onverniogeuden werd aangehouden, op
it door den adressant aan Burg. en Weth. te
unen gegeven verlangen. De voordracht tot
lenbare verpachting van den dienst van concierge
iti de slads-gehoorzaal werd met 15 tegen 3
stemmen goedgekeurd. Eene wijziging van het
tarief voor de onderhandsche verhuring dier zaal
gul den heer Veel kind aanleiding om voor te
■ellen verandering te brengen in den abonne
mentsprijs per jaar voor 't gebruik der zalen tot
K namiddags 4 uren, daar z. i. bij de berekening
piet dezelfde factor was gebruikt, 't geen hij
enschelijk achtte. De abonnementsprijs van zaal
1 b. v., thans gesteld op f 100, f 20(1 en ƒ300
ou moeten gesteld worden op 75, f 125, f 150
n f 200. De voorzitter merkte aan, dat het tarief
oor Burg. eu Wetb. rijpelijk was overwogen en
et voorstel daarin nog al verlaging zou brengen,
en zou dan gaan concurreeren met bijzondere
ersonen, 't geen het doel uiet was bij de op-
ïchtiug der zaal. Het voorstel, niet ondersteund
wordende, bleef buiten behandeling en het voor
gestelde tarief werd met 17 stemmen togen 1
angenumeu. Ingekomen waren eene missive van
en lieer Seelig, houdende kennisgeving dat hij
e benoeming tot lid der commissie van fabricage
anneeuit; van de gemeente-commissie der Ned.
erv. gemeente, houdende bezwaren tegen het
plan om inet de aflossing der schuld van de hoofd
kerken een aanvang te makenvan den kerke-
raad di r gemeente, waarbij overgelegd wordt
eu afschrift van 't rapport door de kerkeraads-
ornmissie uitgebracht in zake de overdracht vau
t H. G. of arme wees- en kinderhuis, en een
voorstel van commissarissen der gasfabriek, tot
uitbreiding van het terrein.
Van de herbenoeming der heeren van Outeren
en Eigeman hebben wij gisteren melding gemaakt.
en waarvan groote hoeveelheden op dit eiland
voorhanden zijn, wordt uitgevoerd naar Livorno,
en van daar met scheepsgelegenheid naar Neder
land, Engeland eu Amerika verzonden.
„Onlangs nog zijn, binnen weinige dagen, ver
scheidene ladingen van hier naar Livorno ver-
vtrokkeo, en volgens ingewonnen berichten waren
deze ladingen bestemd voor Nederland.
„Te Livorno wordt deze grondstof, alvorens zij
naar Nederland weder uitgevoerd wordt, gestampt
en in vateD gedaan.
„In het belang van Nederland's handel en
scheepvaart ware het wenschelijk, dat dit ver
voeren eu bewerken geschiedde in rechtstreeksch
verkeer tusschen Nederland en Cyprus, hetgeen
ook aanleiding zou kunnen geven tot meerder
handelsverkeer tusscheu deze beide landen."
Van de Kamer van Koophandel en Fabrieken
oulvangen wij de volgende uiededeeling.
Door den Nederlandschen vice-consul op Cyprus
is, onder dngteekeniug van 10 Augustus 11., een
schrijven gericht aan Zr. Als. zaakgelastigden te
Konstauliuopel, waarin o. a. het volgende voor-
komt:
„Ik heb de eer u mede te deelen, dat sinds lang
do oinber-aarde of het bergbruin (terre d'ombre),
dat ten diensie der ververijen gebezigd wordt
De heer Goudsinit, meldt hel Handelsblad, is
tijdelijk aangesteld, niet voor de wiskunde, maar
voor de uatuurkunde, aan de Hoogere Burgerschool
te Breda.
De Del/tscke Courant bevat eeu adres, dat ter
teekening voor de Delftsche ingezetenen zal wor
den gelegd, waarbij den Commissaris des Konings
in Zuid-Holland verzochl wordt pogingen in 't
werk te stelleD, om te bewerken, dat het door
den heer van Kuijk aangevraagd eervol ontslag
als burgemeester hem niet worde verleend.
Naar men verneemt, zal Jhr. Mr. J. Roëll,
benoemd tot griffier der Provinciale Staten van
Zuid Holland, den lsten October zijn betrekking
aanvaarden.
Door de afdeeling Schoonhoven en Omstreken
der fiollandsche Maatschappij van Landbouw, welke
afdeeling nog geeu jaar heeft bestaan, maar toch
reeds een 7Utal leden bezit, zullen pogiugen aan
gewend worden tot verbetering van de bier nog
besiaande maar kwijnende paardenmarkt eu vau
de vrije beestenmarkten.
De commissie voor het examen tot het verkrij
gen der bevoegdheid van hulp-apotheker heeftin
hare zitting van 11 September die bevoegdheid
verleend aan de heeren J. Jurrewitz, geb. te
Rotterdam; J. B. van Kalmthout Pz., geb. te
Goes, en J. F. A. Rijkholt, geb. le Groningen.
Den 16den dezer wordt te 's-Gravenhage de
jaarlijksche vergadering geopend van de genees
kundige inspecteurs en adjuuct-iuspecteurs.
Den lSden dezer zullen de te Zeist gekam
peerde troepen naar hunue garnizoenen terugkee-
reu, waarna het kamp zal worden opgebroken.
De Zurolsche Courant heeft uit Vriezen veen nog
een scbrijveu ontvangen, dat van het gebeurde
aldaar de volgende lezing geelt
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag heeft
eene woedende volksmenigte bij deu heer bur
gemeester alhier alle glasruiten verbrijzeld. De
alhier gestauouneerde acht huzaren waren aan
gerukt, duch konden de menigte niet uit elkan
der krijgen en stonden onophoudelijk bloot aan
een regen van straatkeien. Eerst schoten zij met
losse patronen, doch later moesten zij van de
scherpe gebruik maken, ten gevolge waarvan een
man gevaarlijk en eene vrouw licht gewond wer
den. Hierop werd het volk nog meer verwoed,
zoodat de huzaren moesten inrukken. Men begon
toen toet verdubbelde kracht op het huis van den
burgemeester in te bakken, zoodat oin zoo te
zeggen geen ruit heel bleef.
Naar men verneemt sproot deze ongeregeldheid
hieruit voort, dat meu vermeende dat het krijgs
volk ten koste kwam van de gemeente.
De burgemeester en ziju gezin logeereu thans
bij een ander ingezeten, daar hun huis onbe-
Wooubaar is geworden.
Het is le betreuren dat een man, die gedurende
twee jaren zooveel goeds voor deze gemeente
gedaan heefi, op dergelijke lage wijze is belee-
digd geworden. Vriezenveen heefi een smet op
zien geladen, dien het niet licht zal uilwisschen.
De werkstaking der fabriekarbeiders duurt nog
steeds voort.
De Vereeuigiug tot verbetering der volksge
zondheid te Utrecht heeft zich tot den Minister
van Binuenlandsche Zaken gewend met het ver
zoek, weder een wetsontwerp bij de Tweede
Kamer in le dienen tot beteugeling van besmet
telijke ziekten, vermits het door wijlen den Minis
ter Tborbecke ingediende ontwerp, ten gevolge
vau ziju overlijden eu het optreden van een nieuw
Kabinet, teruggeuomon is. De Vereeuigiug heeft
zich tot audere Vereeuigingen van gelijken aard
in ons land gewend met de uituoodigiug, om
insgelijks eeu soortgelijk adres aan deu Minister
te doen toekomen.
Met het oog op het op nieuw dreigende gevaar
van eene invasie der cholera moet het tot stand
komen eener wet ter beteugeling van epidemisch-
contagieuse ziekten thaDs meer dan ooit als vol
strekt noodzakelijk geacht worden.
De heer Mr. Knottenbelt geeft in de H. H. Ct.
deu heer Mosselmaus het volgende antwoord:
De opmerkingen, welke de heer Mosselmans in
het nummer uwer courant vau heden maakt uaar
aanleiding van mijn daarbij besproken ingezonden
stuk, mag ik om twee redenen niet geheel onbe
antwoord laten.
Vooreerst niet, ouidat ik mijn lezing van het
voorgevallene geheel inoet handhaven. Toen den
heer M. gevraagd werd of hij geen hatelijkheid
op het adres geschreven had, heeft hij verklaard
dat zoo iets niet in zijn gewoonte lag, dat hij zno
iets zelden deed. Dat hij dit onderschrapte woord
gebruikt beeft, weet ik daarom zoo zeker, omdat
daaruit onmiddellijk en als van zeil mijn tweede
vraag voortvloeide, of misschien niet een dier
zeldzame gevallen zich hier had voorgedaan?
Ieder die de zitting heeft bijgewoond, zal zich
die ongedwongen opvolging van vragen herinneren.
Wauroin die vraag ongepast zou zijn geweest
heb ik, noch door deu uitval des presidents, noch
door de herinnering daaraan door deu heer M.,
kunnen begrijpen. Er zijn toch bijzaken, die op
de hoofdquaestie van overwegenden invloed kun
nen zijn.
In de tweede plaats kao ik niet zwijgen, omdat
de beer M. het doet voorkomen, als zou ik de
dwaasheid hebben begaan een tweeden eed van
hem te vorderen.
Was de heer M. evenzeer thuis in de rechtzaal
als op den kansel, dan zou hij geweien hebben
dat mijn vraag: of getuige onder eede durfde ont
kennen enz.? niets anders iQhield dan een zeer
gebruikelijke berinnering aan den afgelegden eed
en aan het gewicht der te geven verklaring.
De Koninklijke Nederlaudsche L'uinbonw-maat-
schappij Linnaeus te Watergraafsmeer heeft het voor
nemen opgevat, in sameuwerkiug met de Veree-
niging tot veredeling van het volksvermaak te Amster
dam, in 1873 eene tentoonstelling te houden van
pluDten, gekweekt door den ambachtsman en
daarvoor prijzen in geld en iu goederen uit le
reiken.
Men zal zich herinuereu hoe de goede ver
standhouding tu3scheD leger, schutterij eu weer
baarheid te 's-Bosch plotseling op schier onver
klaarbare wijze gestoord werd kort vóór de komst
van H. M. de Koningin aldaar. Omtrent dit in
cident, dat algemeene belangstelling wekt, ver
nemen wij uit goede bron het volgende:
„De generaal van der Schrick wilde alleen
plezier hebben" hoorde ik een officier (geen
vau schutterij of weerbaarheid) zeggen, toen hij
vernam wat er gebeurd wasEn wat is er
gebeurd?... De generaal bevond zich aan 't
station; de heer de Jonge van Zwijnsbergen
majoor-coinuiandant der Bossche schutterij, werd
bij hem ontboden toen deze 't station naderde;
hij onderhield hem iu 't bijzijn van ondergeschik
ten op eene onwaardige wijze; verbood het spe
len der schuttersmuziek en de aanwezigheid der
officieren van de schutterij en weerbaarheid, daar
gekomen om H. M. hunne hulde te brengen. Om
alle opschudding te vermijden kort vóór de k oust
van H. H., verwijderden de officieren van de
schutterij en weerbaarheid zich. De generaal had
nog de bijzondere welwillendheid den majoor-
commandant het blijven toe te staan, mits hij
zich ontdoen wou van sjerp en ander distinctief.
(IV. v. d. D.)
Door den heer Enklaar vau Guericke, secre
taris van het Indisch Landbouwgeuootschap, is
met verzoek om voorloopige geheimhouding,
aan de ieden van dat genootschap eeu stuk toe
gezonden, behelzende „Grondslagen eener rege
ling der agrarische aangelegenheden," en be
stemd om naderhand in discussie te wordeu ge
bracht. De Locomotief publiceert die grondslagen,
negen in getal. De zes eerste luiden:
I. De eigendom op den grond wordt op Java
door iederen inlander toegekend aan den vorst,
den souverein, en behoort mitsdien tegenwoor
dig aan den Nederlauilscheu .Staat. Deze behoort
van dat recht nimmer afstand te doen.
NAAK li KT FKANSCH VAN
■I. "H"
IX.
Een tochtje uaar Schotland.
(Slot.)
Drie dingen zijn in Engeland beter:
1". De staatsregeling. Die is duurzaam en loopt
niet, zooals de onze, gevaar van om de 20 jaar
uiet geweld afgebroken en slecht herbouwd te
worden. Zij is vrijzinnig en noodt ook particu
lieren om als handelende personen en medewer
kers aan de staatszaken deel ie nemen en niet
om er louter als nieuwsgierigen Daar te kijken.
Zij geeft er de directie van aan den hnogeren stand,
die het meest geschikt is om ze goed te leiden
en die, in plaats vuu zooals bij ons, uit gemis
aan débouché, te verkwijnen en te bederven, die
leiding aamnerkt als iets wat haar toekomt. Zij
leent zich zonder schokken tot aanhoudende ver
beteringen en loopt inderdaad op eeu goed bestuur
uit, een dat het meest het initiatief der individuen
eerbiedigt en aan de waardigsteu de macht in
handen geeft. De Engelsche drie percents staan
96, de burgers spreken eu vereenigen zich zooals
hun goeddunkt; er is geeu beter ingelichte pers
ter wereld, noch zulke bevuegde vergaderingen.
2". Do godsdienst. Hij maakt den ritus en het
dogma aan de moraal ondergeschikt. Hij predikt
het self-government, het gezag van bet geweten,
de vorming vau deu wil. Hij laat vrij wat ruimte
voor uitlegging en persoonlijk gevoelen. Hij is
noch den geest der moderne wetenschappen, noch
het streven der moderne wereld vijandig. Zijne
priesters zijn getrouwd; luj sticht scholen, spoort
tot handelen, niet tut ascetisme aan. Aldus den
leek nader gebracht, heelt de godsdienst over
hem gezag; de jongeling, die de wereld ingaat,
de volwassene, die gevestigd is, worden tot op
zekere hoogte beteugeld en bestuurd door een ge
heel van oude, populaire, versterkeude geloofsinee-
niDgen, die hem een gedragslijn aaü de hand doen
en eene verheven wereldbeschouwing. Bij ons komt
de twintigjarige, verplicht om zelf en bij zich zelveu
die begrippen en gedragslijn te zoeken, er eerst
laat toe, of slechts ten halve, of iu 't geheel niet.
3°. De grootte vau den verkregen rijkdom, gepaard
uiet de meerdere geschiktheid om voort te bren
gen en ie verkrijgen. Al het sinds eeuwen
ten uitvoer gebrachte nuttige werk is zonder
dat er iets van verloren ging van den eeu op den
ander overgegaan en e n groote stapel geworden;
Engeland heeft sedert acht honderd jaren van
geen vijandelijken inval, sedert twee honderd ja
ren van geen burgeroorlog geweten. Het kapitaal
is er verscheidene malen grooler dan iu Frank
rijk. De bewijzen van comfort en weelde zijner
talrijker dan in eenig laud tear wereld. Zie maar
de statistieke tabellen van zijn haudel, nijverheid,
landbouw en jaarlijksche winst. Dit geldt voor
het moreele zoowel als voor het physieke; niet
alleen weet de Engelschmau beter dan de Frausch-
mau zijne openbare en bijzondere zaken te lei
den, zijd grond vruchtbaar te maken, ziju vee
te verbetereu, een fat riek te besturen, varre lan
den te ontginnen, te bevolken en te exploiteereu,
maar ook zich zeiven te ontwikkelen. Neemt men
alleen de bloem der Datie iu aanmerking, dan
heeft men, dunkt uiij, vele Frauscben, die met
de uitnemeiidsclie Eugelschen gelijkstaan, behalve
in de politiek, misschien zelfs enkele die hen
overtreffen, wier geest verder reikt en meer wijs-
geerig is, iegelijk, uieer omvattend en keuriger.
Maar de meerderheid der iniddelniatigen,- een
gentleman van buiten, eeu (gewone geestelijke,
is hier in 'i bezit vau een vtiel uitgebreider eu
degelijker kennis. Voorzeker, zijn brein is beter
gemeubileerd, de meubels zijn er minder ver
ouderd en minder onvolledig. Vooral is het aan
tal van lien, die genoegzaam ziju ingelicht eu
recht van spreken hebben op staatkundig gebied,
veel grooter. Vergelijk dien geestelijke, dien
gentleman hij een burger en een pastoor in
Frankrijk, of liever nog, het dagolijkscli brood
van beider geest, het Engelsche nieuwspapier bij
het Fransche, vooral een Fransche courant van
eerie kleine slad bij eeu soortgelijke Engelsche
de afstand is hijzonder groot. De kleine keurbende
du is het niet, die den toon geeft, de publieke
mceniug voorschrijft, de zakeu leidt maar de
middelmatige meerderheid.
Daarentegen zijn drie dingen in Frankrijk heler
1°. Het klimaat. Dit behoeft geen betoog
maar tocb dient uien het zeil ondervonden en
het dikwijls opgemerkt te hebben, eer men zich
recht verbeelden kan hoeveel lichamelijke ellende
eu zieleleed zes of acht breedtegraden minderden
mensch besparen.
2°. De verdeeling van den rijkdom. Er zijn vier
of vijf millioeu grondeigenaars in Frankrijk, eu
de ertenissen worden gelijkelijk ouder de kinde
ren verdeeld. Over 't geheel genomen vereemgen
zich onze instellingen, onze neigingen, onze ge
woonten oui te maken dut uitmaiid een te groot