BINNENLAND.
Stompwijk, 7 September. Gisteren had alhier
onder begunstiging van fraai weder en bij de
harmonische tonen van de muziek de aangekon
digde harddraverij plaats. Des voormiddags namen
er 14 paarden aan deel en werd de prijs, bestaande
in een fraai tilbury-tuig, behaald door den bruinen
ruin van L. van Rossum, te Zevenhoven, pikeur
J. van Rossum; terwijl de premie, een Friesch
dek en baleineu zweep, werd gewonnen door den
zwarten bles van A. Langendam te Zevenhuizen,
bereden door P. Langendam. Des namiddags heb
ben 8 paarden gedongen, waarvan dat van J.
Mesch te Waddingsveen, een zwarte ruin, pikeur
IJ. Bo6, winner van den prijs werd, bestaande
in een zilveren trekpot, melkkan en suikerpot;
de premie, twee portwijnkannen met zilver ge
monteerd, werd gewonnen door den bruineu ruin
van P. Hoogenduin, te Zilk, bereden door den
pikeur J. de Boer.
Amsterdam, 9 September. De patroons der ty
pographic en aanverwante vakkeu zijn door de
bestuurderen der verschillende typographische
Vereenigingen alhier uitgenoodigd met elkander
in overleg te treden tot het houden eener Alge-
meene Vergadering met genoemde bestuurderen
(zoo mogelijk binnen veertien dagen), ten einde
daar met elkander over den inhoud van de vroe
gere circulaire der gezellen te spreken, en zoo
noodig, andere, zoo mogelijk betere voorstellen
van de patroons te vernemen.
„Ofschoon het ons uit. UEds. antwoord geble
ken is," zeggen de werklieden, „dat elke inmen
ging in uwe zaken geheel wordt van de haod
gewezen, hebben wij gemeend UEd. dit verzoek
te moeten doen, ten einde eene mogelijke, ouge-
wenschte, voor beide partijen zeer onaangename
botsing te voorkomen. Wij houden ons van uwe
welwillendheid overtuigd eu vertrouwen door
eene zoodanige bespreking tot eene bevredigende
oplossing te geraken."
Heden hield de Koninklijke Academie van
Wetenschappen, afdeeliog letterkunde, hare ge
wone maandelijksche vergadering. Tegenwoordig
de lieerenW. Moll, ondervoorzitter, J. C. G.
Boot, secretaris, L. A. J. W. Sloet, W. G. Brill,
D. Harting, A. Kuenen, R. Fruin, P. J. Veth, S.
A. Naber, J. J. Hoffmann, G. Meer Az., W, C.
Mees, J. E. Goudsmit, H. Keiu en J. P. Six.
Ha lezing en vaststelling van het verslag der
vorige samenkomst, wordt het woord verleend
aan den heer Brill, voor zijne bijdrage over „de
zending van graaf W. BentinckRhoon," naar
aanleiding van eigenhandige aantee.keniiigen des
graven, voor eeu paar jaar gevonden in de konink
lijk-keizerlijke boekerij te Weenen en in 1871
uiigegeven door Adolf Behr, onder den titel:
Au/zeichnungen des Grafen VV'. Bentinck-Bhoon über
Maria Theresia. Het nog bestaan zijner overige
gedenkschriften acht spreker twijfelachtig; ook
Bilderdijk heeft het vermoeden geopperd, dat zij
indertijd als scheurpapier vernieiigd zijn.
De heer Fruin brengt hiei tegen in herinnering,
dat zij nog o. a. gebruikt zijn door Stuart, die ze
van Willem I ter inzage had ontvaDgen. Het is
derhalve niet te verwachten, dat zij thans verlo
ren zouden zijn.
De heer D. Harting wenscht de aandacht der
Academie te vestigen op eenige in de laatste jaren
in ons taalgebruik geslopen onzuiverheden. Spi
meent dat er een groep vau woorden zou zijn
aan te wijzen, nopens welker juiste beteekenis
vrij algeuieene verwarring heerscht. Dit is vooral
het geval uiet de volgende woorden, die een be
grip van vereeniging uitdrukken. In de eerste
plaats het woord: maatschappij, welks beteekenis
men beperkt door het te bezigen in den zin van
vereeniging tot het drijven van dezen of genen
tak van handel en nijverheid. Maatschappij toch is
meer het complex der geheele samenleving en kan
als zoodanig ook wel toegepast worden op die
vereenigingen, welke uit verschillende afdeelingeu
zijn samengesteld als Maatschappij tot Hut van
't Algemeen. Voor kleinere kringen zag spr. echter
liever bet goed Hollandsch maar allengs vergeten,
althans niet meer gebruikte woord maatschap in
de plaats gesteld.
Vervolgens wenscht spr. te vragen ol het woord
bond niet eigenlijk een Germanisme is en of het
geslacht niet, evenals 't Duiische der Bund, man
nelijk behoorde te zijn. Als samentrekking van
verbond het onzijdig geslacht te huldigen, acht
spr. minder aannemelijk, zich o. a. beroepende
op „de" baud, dal toch met „het" verband wel even
veel gemeen zal hebben als boud met verbond.
Hij zou echter liever zien, dat het woord bond
als Germanisme uil ons woordenboek geschrapt
werd ter wille van het betere verbond.
Het gezelschop eu de vennootschap acht spr. ins
gelijks eeu tegenstrijdigheid, weshalve men liever
ook het vennootschap, het maatschap schrijve.
De heer Bril kan sprekers gevoelen nopens het
verwisselen van beteekenis door achtervoeging
van ij bij maatschap niet deelen. Spr. toch heefi
het voor doeD komen alsof woorden die uit zich
zelf niet collectief zijD, door aanhechting dier
letter dat zouden worden. De heer Brill zag die
onderscheiding dan ook liever Diet aangenomen;
dit verschil van beteekenis zou dan eveneens in
acht moeten worden genomen van zeevaart en
zeevaardij, kleed en kleedij, welk eerste toch ook
eenigermate eene collectieve beteekenis verkrijgt,
in den zin namelijk van bekleeding. Ook waarde
eu waardij drukken, ondanks de aanhechting der
ij, hetzelfde uit. Wat het woord band betreft,
spr. gelooft dat het, germanisme zijnde, alleszins
recht heeft op onze gastvrijheid. Het geslacht mag
onzijdig zijn wegens zijne verwantschap met ver
bond. Duar het geslucht de beteekenis wijzigt,
kan de gemaakte vergelijking met band en ver
band hier niet opgaan, daar het laatste woord
geheel iets anders uitdrukt dan het eerste. Daar
enboven usus est tyrannus en zoo wordt door liet
gebruik dikwerf het geslacht bepaald zonder dat
uit den vorm blijkt waarom. Voor het overige
verwijst spr. naar een zijner geschriften, waarin
hij, op het voetspoor van Te Winkel, over deze
en dergelijke opzettelijk en uitvoerig gehandeld
heeft.
Ha nog eenige taalkundige opmerkingen van den
heer Kern, weuscht de heer Goudsmit het ver
schil tusscheu maatschap en maatschappij uit een
rechtskundig oogpunt aan te wijzen. Onder de
eerste verstaat de wet een deelgenootschap van
verschillende personen, wier individualiteit zich
echter daarin nooit oplost; in de laatste daaren
tegen ziet zij een kring van liedeo, wier indivi
dualiteit in eenheid opgaat. Beide woorden staan
tegeuover elkander als het Latijnsche societas en
coipus.
Haar aanleiding van dit onderwerp, doet spre
ker tevens opmerken, dat ons wetboek gewaagt
van eeu hoofdelijke verbintenis, hetgeen betee-
kent: „ieder voor het geheel", ofschoon men met
recht zou mogen verwachten, dat er juist het
tegenovergestelde„ieder voor zich", mede bedoeld
werd. Vanwaar nu die oneigenlijke beteekeDis,
terwijl ons oud-Hollandsch recht daarenboven
om hetzelfde denkbeeld uit te drukken het meer
duidelijke, woord schuldgenootschap kende.
De heer Mees gelooft, dat men, aanvankelijk
iu de spreektaal „hoofdelijk voor 't geheel" be
zigende, laugzauierhand kortheidshalve die ver
duidelijkende bijvoeging zal hebben weggelaten.
Met betrekking tot de doodverklaring van het
woord maatschap door den heer Harting, herin
nert de heer Moll, dat zeker kantoor, hetwelk
zich ten onzent met het bezorgen van plaatsver
vangers belast, zich wel degelijk maatschap noemt
en schrijft.
Hierna wordt de vergadering gesloten.
Amsterdam, 10 September. Volgens oflicieele
kennisgeving van B. en Ws., heefi de beer Jhr.
G. A. Tindal de betrekking van wethouder voor
de publieke werken alhier aanvaard.
Voor de coireclioueele Kamer der Arron-
dissements-rechlbank alhier, (voorzitter Mr. Drons-
berg), is heden door den substituut-officier Mr.
P. Verloren van Theuiaat een belangrijke rede
gehouden, tot toelichting van zijn requisitoir in
de bekende zaak legen den gewezen conducteur
E. B. F. Dikkens.
Ka uitvoerige uiteenzetting der reeds medege
deelde feiten, achtte spreker de schuld des be
klaagden niet twijfelachtig aan den belangrijken
hem te laste gelegden diefstal van zeven aaDge-
teekende brieven met aanzienlijke geldswaarden.
Het kon echter, volgens spreker, de vraag zijn,
of de schending van de op het postpakket gelegde
zegels van het Amsterdamsche postkantoor, de
verwijzing moest ten gevolge hebben van deze
zaak naar de crimineele Kamer van het Provin
ciale Gerechtshof van Hoord-Hollaud. Spr. beant
woordde die vraag iotussehen ontkennend, vooral
op grond dat art. 253 van den Code Pénal, dat
de verbrekiug van zegels gelijkstelt met diefstal
of braak, in den Franschen tekst gewag maakt
van un bris de scellés, en dat, volgens eeu aantal
rechtsgeleerde schrijvers en ook volgens de wet
telijke terminologie en het Fransche taalgebruik,
onder scellé moet worden verstaan verzegeling,
gelijk o. a. doorden kantonrechter geschiedt, maar
dat het stellen van zegels door het postkantoor
wordt uitgedrukt door het werkwoord cacheter.
Ofschoon spreker het in zeker opzicht betreurde
dat de wet hier geen zwaardere straf bedreigt,
daar de diefstal van aangeteekende brieven een
maatschappelijk belang vau ernstigen aard betreft,
wees hij er echter op, dat de postadministratie,
door te weini voorzorgen bij de inpakking en
het vervoer, hier den diefstal gemakkelijk had
gemaakt en dat de beklaagde blijkbaar aanvan
kelijk niet neeft vermoed, dat bij zulk een aan
zienlijke waarde had ontvreemd. Op grond der
hoogst gunstige antecedenten van den beklaagde
en met het oog op zijn persoonlijkheid, requireerde
hij zijne veroordeeling tot eene cellulaire gevan
genisstraf vau twee jareD, ter zake van eenvou-
digen diefstal. De Rechtbank bepaalde de uitspraak
op Dmsdag 24 September.
's-Gravenhaqe, 11 September. H. M. de Koningin
en Z. K. H. Prins Alexander waren gisteren tegen
woordig bij het concert in de Kurzaal van het
Badhuis te Scheveuingen, gegeven door de eerste
artisten van het operagezelschap van den Konink
lijken FranscheD Schouwburg, directeur de heer
Einile Marck. Verschillende artisten mochten de
eer der terugroeping ondervinden eu het publiek,
dat de zaal bijna in haar gansche ruimte vulde,
was blijkbaar wel voldaan.
De Gemeenteraad alhier zal aanstaanden
Vrijdag te beraadslagen hebbeu over een voorstel
van B. en W. om vanwege de gemeente, in dit
jaar nog, de wegen gelijk te maken en te bestra
ten, benoodigd voor het plan van den architeci
Outslioorn, ter bebouwing van het terrein ten
Noord-Oosten van het Badhuis te Schevemngeu.
De oudernemer wenscht reeds dadelijk eeu aan
vang te muken, zoodoende dat in 1873 het grootste
gedeelte, der gebouwen aan de zeezijde in gereed
heid zij. Voor de applaDatie enz wordt eene
totale som van f 24,000 gevorderd, waarvan dit
jaar f 14,000 zal benoodigd zijn, terwijl de overige
f 10,000 op de begrooting voor 1873 zijn uitge
trokken. De plaatselijke inkomsten en uitgaven
der begrooting voor het volgend jaar zijn beiden
geraamd op f 1,472,811.48% tegen 1,850,899.25
in het vorig jaar, zoodal de raming thans ƒ121,412.23 fc
meer bedraagt. Bij het ontwerven der begrootiug
bleven de inkomsten ruim f 120,000 onder de
uitgaven en wordt er alzoo voorgesteld de opcen
ten op het personeel met 7 opcenten te verhoogen
en den hoofdei ij ken omslag van 1pCt. op 2
pCt. te brengen.
Rotterdam, 10 September. Naar wij vernemen,
zijn v. G. en A., handelaren alhier, te Antwer
pen gearresteerd, als verdacht van frauduleus
bankroet.
Vijf ketelmakers, vroeger in dienst van de
firma Christie, Nolet en De Kuyper te Delfsha-
ven, .stonden heden voor de rechtbank alhier te
recht, aangeklaagd ter zake van verwonding en
mishandeling. De feiten zijD indertijd reeds door
ons v rmeld. Den 22sten Juli II. hadden een aan
tal werklieden dier fabriek, waaronder de be
klaagden, het werk gestaakt, oindat hun verzoek
tot loonsverhooging niet werd ingewilligd. Toen
de boekhouder dier firma des middags te 4 uur
in gezelschap van den werkmeester het kantoor
verliet om zich naar huis te begeven, ontmoette
bij de beklaagden, waarvan de 1ste hem meteen
doek, waarin een bard voorwerp, op het hoofd
sloeg, waardoor hij verwond werd, Ook de 2de
beklaagde zou hem hebben geslagen. De overige
beklaagden zouden den werkmeester hebben te
gengebouden, die den boekhouder wilde ontzetten.
De 1ste beklaagde verdedigde zich zeer uitvoe
rig; volgens hem zou sedert eenigen tijd loons
verhooging zijn toegezegd, zonder dat hieraan
gevolg werd gegeven, waarvan de oorzaak aan
bedoelden boekhouder werd toegeschreven. Op
22 Juli werd namens de werklieden de baas Daar
de patroons afgevaardigd om verhooging van loon
te verzoeken, die daartoe niet ongeneigd zouden
zijn geweest, indien de werklieden hadden door
gewerkt, maar nu dat verzoek weigerden. Ver
volgens waren de beklaagden hier en daar een
borrel gaan drinken eu daardoor in een opge
wonden toestand geraakt, en naar de fabriek
teruggekeerd. Beklaagde beweerde voorts, dat de
boekhouder bij hunne'outmoeting hem het eerst
een stomp op de borst heeft gegeven, waarna hij
met den doek, waarin een paar klompen, die hij
in de hand hield, terugsloeg. De 2de beklaagde
kan zich wegens den staat van dronkenschap
waarin hij zich vond, niets van het gebeurde
herinneren terwijl de overige beklaagden voor
geven dat zij getracht hebben de twistenden te
scheiden.
De officier requireerde veroordeeling tot eene
cellulaire gevangenisstraf van den lstou eu 2den
beklaagde van vijftien dagen en f 8 boete, en
vau de overigen van zes dagen. Aanst. Dinsdag
uitspraak.
Dordrecht, 10 September. In de heden gehou
den zitting van den gemeenteraad is medegedeeid
eene missive van Ged. Stalen, waarin zij, met
het oog op de uitkomst van de laatste lOjarige
volkstelling, in bedenking geven om de jaarwedde
van den burgemeester tot f 3UU0, van de wet
houders tot f 1000, vau den secretaris tot 2500
eu van deu ontvanger tot f 2500 te verhoogen.
Deze missive is iu handen gesteld eener com
missie.
Delft, 10 September. De heer H. Hartogh Heijs
Jr., gisteren door deu gemeenteraad benoemd
tot Wethouder, heeft die betrekking aangenomen.
Onder de ingekomen stukkeu is o. a. een
brief van Gedeputeerde Staien om, in verband
niet het veranderd cijfer der bevolking, de jaar
wedde van deu Burgemeester te bepaleD op 2600,
voor iederen Weihouder f800, voor den Secreta
ris 2200 en voor den Ontvanger f 2000.
Gooda, 10 September. Naar wij vernemen is
door de beheerders der openbare Boekerij alhier
aan 't guuicentebej.uur eean subsidie van f 600
gevraagd oui de boekerij door den heer Mart.
Nijhoff te doen catalogiseereu. De laaiste catalogus
is van 1798.
Amersfoort, 10 September. In de zitting van
den Gemeenteraad vau gisteren is lot leeraar
iu de natuurkunde, cosmographie, werktuigkunde
eu mechanische technologie aan de hoogere bur
gerschool alhier benoemd Dr. J. Nieuwenhuyzen
Kruseinan, te Haarlem, met 10 stemmen; terwijl
de heer B. C. Goudsmit, te Leiden, 5 stemmen
verkreeg.
Zeist, 9 September. Het militaire katnp bij ooi
gemeente heeft een bezoek gehad van 2 Duitsct
officieren, den kapitein der genie Tobiesen en dp
lsten luitenant van den generuleu staf Rhodt
Zij hebben een en ander onderzocht, zooals he
vuren met het gütliDg-kar.on, met mitrailleuse
en het vuren naar een beweegbaar doel.
Leoerflaats bij milligen, 9 Septembe r. Tut he
spiegelgevecht van heden wareD !4 millioen u
fanterie-patroneu eu 000 ladingen voor het j,
schut uitgereikt.
Een vijandelijk bivak was gelegerd in hel Kus
wtjksche zand, met voorposten, waarvan de h
kervleugel aansloot tegen Vossen, een buurt vl I
Apeldoorn. II
De onzeti vielen die stelling met hevighcidai^|
en 't scheeu goed gevolg te zullen hebben, dcsH
de moeilijkheid van het terrein en de sterke iVI
sitie des vijands waren een onoverkomelijke tril
derpaal. Men trok terug en de vijand vervolgiH
tot op de Gardereosche heide, alwaar open ski
werd geleverd. De onzen verdedigden zich tot akK
kans verloren was en ontweken toen het geveclB
door de Garderensche Enk en Ouwendorpitl
bereiken.
Vele aanzienlijken hebben, uitgelokt door tal
goede weder, de evolutiën der troepen en
werking van kanon- en geweervuur nagegat»
en aanschouwd.
Na Woensdag den llden dezer zullen ged
manoeuvres meer plaats hebben, want daalfl
daarna vertrekt reeds het 1ste gedeelte der trol I
peuVrijdag en Zaterdag de rest.
Hardinxveld, 9 September. Gisteren overlel
de algemeen geachte secretaris dezer gemeen:! I
de heer T. Swets Tz., in den leeftijd vau bijJ I
74 jaren. Ongeveer twintig jaren was hij in cl 1
betrekking werkzaam geweest en als secretar.1 I
gaoermeester van het polderbestuur, terwijl i| I
tal van jaren kerkelijke betrekkingen had 1
kleed.
Deventer, 10 September. De rechtbank alh.BI
heeft heden opnieuw den heer Dr. van Vlot! I
schuldig verklaard aan laster en hem veroordeel
tot 15 dagen cellulaire gevangenisstraf en ee:|
boete van f 300, met bevel dat het vonnis 2I
worden aangeplakt te Groningen, Winsehotentl
Bloemeudaal.
GS-eld- en Effectenmarkt.
Amsterdam, van 2 tot 9 Sept. 1872.
Wij hebben slechts de reeds zoo vaak herhaald
klacht nog eenmaal te doen hoorende beurs tva,
stil, de handel beperkt, de variatiön warenyerwg\
om in korte maar ware trekken ons wekelijkse!
overzicht te schetsen. Inderdaad ontbreekt ha
aan alle gegevens om eeD betere, levendiger bet
te verwachten. De bijeenkomst der drie keiii
en der andere vorsten te Berlijn doen hopen
men daar arbeidt aan de bestendiging van I
vrede, van de langdurige conferentiën welked
de vorsten von Bismarck en Gortschakoff gehc
den worden en waarbij naar het schijnt gr,
Andrassy niet wordt toegelaten (immers ut
vindt iu de telegrammen steeds van de satffi
komsten der beide eerste heeren melding gem as
en de laatste wordt niet genoemd), van die ctl
fereDtiën en wat daar gesproken en overeen.»
komen wordt, lekt niets uit. Op financieel gebr
geschiedt er niets bijzonders en worden vil
krachten thans bezig gehouden door de betali:
der Fransche indemniteit. Dat zich dus de prijt
der fondsen staande houdeD, ja dat zij zelfs o:
het geheel meer voor- dan achteruit gaan, mij
eerder worden toegeschreven aan de terughl
dendheid der tegenwoordige bezitters van die efil
ten, die er zich vooralsnog niet vaD willen cj
doeD, en aan het volstrekt gemis van speculaii
op eenigszins uitgebreide schaal, dan aan or'
wegingen die steunen op eeu algemeen verb©'?
den toestand of een vast vertrouwen op deft
komst.
Ha het voorafgaande hebben wij nauwelijk:
zeggen dat slechts van zeer enkele fondsen iets«1
op te merken. Onze Nationale Schuld is iets va
beterd, doch niet zooveel om er de aandacht
te vestigen, evenmin als op onze industrie]
fondsen. Fransche 3 pCt. zijn zonder haffij
nieuwe 5 pCt. vrij statiounair, zoo ook Portui
zen. In de laatste dagen liopen de Spanjaail
wat vooruit, zoodat de Buitenlandsche de tl
nenlandsche pCt. gewonnen hebben, met sl
prijzen van 31 en 26pCt. Van Russische liepl
5 pCt. van 1862 van 93% tot 94%, 4 pCt. 2de I
4de leening vaD 74* tot 75* pCt., de over/I
soorten varieerden minder. Ook van de Spoorwcll
leeningen kwamen sommige iels vooruit: 4 ptf
Hypotheek Oblig. b. v. van f 178.50 tot /Tl
Jelez Orel van 93% tot 94, Ballische van 1341
tot f 135.75, eukele andereu daalden eene frar- l
terwijl de meeste soorten ongeveer op denzei I
prijs bleven als voor acht dagen. Oostenrijk*5!
waren in alle soorten nagenoeg tot iets veria5:!
den prijs te bekomen en Bankactiën vielen zeil
van f 976 op f 965, terwijl ook de SpoorwegfoDibcj
flauwer liepeD. Italië en Turkye werden vo l
verminderden prijs afgegeven, Egypte sluit eet]
fractie hooger dan verleden week. Van de Noord
Amerikaansche soorten valt alleen op te merkel
