PROGRAMMA VAN MUZIEKUITVOERINGEN.
De heer Scherpenseel sprak over den invloed,
en de stereotypie thans in het drukwezen,
joral in Duitschland, Frankrijk en Engeland
ifeut en het vvenschelijke, in het belang der
ederlandsche pers, deze nijverheid in Nederland
te voeren of er althans meer uitbreiding aan
geven.
In de 1ste afdeeling werd het voorstel om de
^gedachtenis van Snellaert te vereeuwigen be
loken en door de vergadenug besluteu eene
immissie te benoemen om oog op dit congres
sar werk van te maken, zij wees als leden
tarvan aan de heereu V reede, Roosee, de Jonge
m Ellemeet, Heremans eu Vuylsteke.
De heer P. Alberdingk Thijm (Leuven) sprak
ter ile geschiedenis en den tegen woordigen toe-
,ad der NederJuitsche taalbeoefening en let-
Krkuude in. Duitschland, om te leiden tot nadere
ioknooping van letterkundige betrekkingen met
Je Nederduitsche taalbeoefenaren aldaar, en wees
srbij Op de verschillende beoefenaren der Ned.
terkunde te Bonn, Tubingen en Munster, en
de vertolking van Tollens Overwintering door
aeger. Hij hoopte echter, dat die strekking niet
it ontwikkeling van den /annexatie-geest" lei-
d mocht.
De heer De Beer (Goes) vestigde achtereenvol-
ds de aandacht op de Duitsche geleerden, die
[de Nederlandsche taal niet alleen beoefenen,
aar zells schrijven, zooals Hellvvald, Delius en
,iddl©r. Hij wees tevens op de Indische Biblio-
«ak, die in Duitschland wordt uitgegeven. Hij
spoort de Nederlandsche geleerden aan, Neder-
Isndsche pennevruchten zooveel mogelijk bij onze
uitsche naburen bekend te maken.
De heer Thijm protesteerde opnieuw tegen de
vorderiug van den „aunexatiegeest." D6 heer
Brink protesteerde, toen de hoogleeraar der
jeuveuscbe alma maler ook in verzet kwam tegen
Nederlandsche tijdschriften," die dien „annexa-
iegeesl" bevorderen, en sommeerde den heer
tijm de door hem bedoelde tijdschriften met
ine aan te duiden. De heer Thijm antwoordde:
at hij geen smet op die tijdschriften wilde
erpen.
Dr. van Heiten (Tiel) deelde eenige taalkuu-
ige opmerkingen mede, die door Dr. de Jager
otterdam) werden ondersteund. Het betrof in-
nderheid het gebruik van den eersten of vier-
n naamval, na de gebiedende wijs, m. a. w.,
Dl men b.v. zeggen moet „Mannen, de moed niet
Opgeven" of den. De beide sprekers verklaaiden
licli voor den eerstaangeduiden vorm.
De heer D. van Eek sprak thaDS over het ge
bruik van titels in de Nederlandsche taal.
Het door spr. aanbevolen stelsel van gelijkma
king zocht de heer van Helteu nog verder uit te
breiden, door te verlangen, dat men aan alle
vrouwen zonder onderscheid den titel van me
vrouw zoude geven. Verschillende sprekers voer
den nog het woord over hetzellde onderwerp,
nopens de vraag of een besluit tot alschaffing der
titels, door dit congres te nemen, iets zou baten.
De heer Beets ontwikkelde de stelling, dat het
publiek de verlangde afschaffing moest bewerken.
De sectie vereenigde zich daarmee en sloot de
bijeenkomst.
In de algemeeue' vergadering was bet eerste
onderwerp van behandeling het standbeeld van
fjpvecotius. De heeren Heremans, Brouwers en
de Stoppelaar deelden mede welke stappen tot
verwezenlijking van dat plan waren gedaan.
lUit die inlichtingen bleek hoofdzakelijk, dat
de commissie nadere mededeelingen van het
[entsche gemeentebestuur wacht.
Aangaande het voorstel, omtrent een verzoek
n de Staats-, gewestelijke- eu gemeentebesturen
ebz., in de Vlaamsche streken, ten einde voortaan
in alle takken en graden van het onderwijs de
Hederlandsche taal niet langer als eene bijzaak
'e behandelen, verklaarde de commissie nadere
inlichtingen van het Belgische Staatsbestuur te
Eerwachten.
Omtrent het voorstel, tot het stichten eener
academie van taalkunde, had de commissie ad hoe
verwerping voorgesteld. De vergadering besloot
ook daartoe.
iDaarna kwam aan de orde het rapport omtrent
it voorstel nopens de bewerking van een histo-
ichen atlas der Nederlanden. De commissie is
van oordeel dat men zich tot handboeken inet
paphische voorstellingen zou behooren te bepa-
leu en deze zijn gemakkelijk genoeg in het leven
roepen.
Deze conclusie werd aangenomen.
Het voorstel tot stichting van een Algemeen
ederlandsch Zangverbond was nu aan de orde.
let Nederl. Nationaal Zangverbond te Dordrecht
worden uitgenoodigd zich met den heer Vuijl-
eke, den voorsteller, omtrent die zaak in be-
ekking te stellen.
Eindelijk werd de commissie, omtrent de beste
ijze, waarop het kopierecht in Nederland en
*lgië op eenparigen voet kan worden geregeld,
'ereenkomstig het voorstel der commissie, ge-
achtigd, der Belgische regeering de belangen
an letterkunde en boekhandel in dat opzicht
inbaar te maken.
Dp dat oogenblik verscheen de heer Vrambout,
Ifouverneur van West-Vlaanderen, vergezeld van
Zr. Ms. Commissaris des Konings in deze pro
vincie. Zij worden met handgeklap begroet.
De heer Muskeijn (Sas van Geut) opent de rij
der letterkundige voordrachten met een gedicht,
getiteld: VoorwaartsI
De heer van Heiten wenschte te weten, in
welken toestand zich het voorstel bevindt, om de
Belgische regeeriug te verzoeken een afzonderlij
ken leerstoel voor Germaansche taal-en letterkunde
bij de Belgische Hoogescholen te doen verrijzen.
Het antwoord was: De Staatsregeering heeft nog
niet geantwoord.
De voorzitter nam nu dit oogenblik waar, om
den heer Vrambout te begroeten en hein over
eenkomstig den wensch der vergadering het
eerelidmaatschap van bet 12de congres op te dragen.
De gouverneur van VV est-V laandereu antwoordde
in korte woordeu.
De heer van der Kaay (Alkmaar) had eene
uituoodiging aan de Zuid-Nederlandsche leden
gericht, opdat, door hunne zorg, op elk congres
verslag worde uitgebracht, omtrent het gebruik
van de Nederlandsche taal in België, door's lands
Regeering, door de gewestelijke en plaatselijke
besturen, in de rechtspleging, in vereenigingen
van kunst en wetenschappen, handel, nijverheid
enz., in kerk en school, in de dagbladen, in
den huiselijken kring en in den dagelijkschen
omgang van de verschillende klassen der samen
leving.
De heer van der Kaay had zich wegens af
wezigheid verontschuldigd en verzocht dat niet
temin zijn voorstel in behandeling zou worden
gebracht.
De heer Lantsheer verzette zich tegen het be
handelen vau voorstellen van afwezigen.
De heer Ten Brink nain nu net voorstel over.
De heer Péner (Dendermonde) vestigde de aan
dacht op sommige leemten der Belgische straf
wetgeving, en vooral op het requisitoir en de
wetboeken iu de Fransche taal.
De voorzitter meent de 2de alinea der maat
regelen van orde te moeten inroepen, volgens
welke geene onderwerpen zullen behandeld, geene
besluiten genomen worden, dan die het belang
van beide deelen van Nederland in het bijzonder
en van lien die Nederlaudsch spreken in het al
gemeen, betreffen.
De heer Périer is van oordeel dat het der ver
gadering aangenaam moet wezen te vernemen,
wat de Zuid-Nederlanders doen om hunne moe
dertaal te doen zegepralen.
Na eene levendige discussie over dit punt wordt
besloten de verdere beraadslagingen morgen in
de 2de afdeeling voort te zetten.
Daarmede was de 2de algemeene vergadering
gesloten.
Hedenavond weder concert in den tuin van
het schuttershof door het muziekcorps der veld
artillerie uit Arnhem.
BÜ1TEIVLAND.
Frankrijk.
De ongeregeldheden te Lyon.
Over de te Lyon plaats gehad hebbende on
geregeldheden, bij gelegenheid van de teruggaaf
der scholen aan de R. K. geestelijkheid, verneemt
men thans nadere bijzonderheden.
De gemeenteoverheden van Lyon onttrokken
kort na 4 September 1870, de Lyoneesche open
bare scholen aan den invloed en aan het toe
zicht der geestelijkheid, door het onderwijs in
handen te stellen van leeken.
De regeering, hierover later in de Nationale
vergadering ondervraagd, gispte dit besluit en
verklaarde het voor onwettig. De heer Pascal,
prefect van het departement der Rhöne-monden
en opvolger des heeren Valentin, kreeg bevel de
vorige orde van zaken, zooals die vóór 4 Sep
tember bestond, te herstellen; met andere woor
den: de geestelijken weder in het bezit te bren
gen der scholen, weleer door heu bestuurd. Een
desbetreffend decreet werd onlangs uitgevaardigd
en zou den 2den September in werkiDg treden.
Het is op dezen dag, dat de wanordelijkheden
zijn voorgevallen.
Volgens de Décentralisation hebben de zaken
zich als volgt toegedragen
„In vele scholen werden de sleutels aan de
broeders en zusters overhandigd. In de rue Adé-
laide-Perrin ging alles bijzonder rustig toe. De
broeders oainen van huD lokaal weder bezit en
maakten een inventaris op van het mobilair.
Maar op andere plaatsen is het zoo kalm niet
afgeloopen. In vele gevallen zeide men, dat de
sleutels verdwaald waren geraakt. Het in bezit
nemen moest daar een paar dagen worden uit
gesteld.
Hedenochtend waren de broeders weder in
de school der place Belfort, te Cróïx-Rousse
(voorstad vah Lyon). De sleutels werden een
voudig afgegeven; maar nauwelijks hadden de
broeders, (wee in getal, het lokaal verlaten,
of meer dan 800 personen, die sedert een uur
ongeveer in de nabijheid stonden, en onder welke
men vele vrouwen en kinderen bespeurde, spron
gen op hen los, sneden hun den doortocht af,
beleedigden hen en overlaadden hen met schan
delijke benamingen. Ook steenen werden hun
naar het hoofd geworpen. De politie kwam toe
schieten, maar niet in voldoend aantal. Zij ging
daarop versterking halen en bij hare terugkomst
gingen de dreigende groepen aansionds uileen.
Een der dus lafhartig aangevallen geestelijken
ontving vrij ernstige wonden."
Het ministerie van binnenlandsche /.aken maakt
van zijn kant de volgende depêches openbaar
„Een samenscholing van 2000 of 3000 personen
heeft te Croix-Rousse plaats gehad, om hun ge
voelens lucht te geven betreffende de uitvoering
der decreten van den prefect van Lyon in zake
de congregauistische scholen.
De commissaris van politie heeft overeen
komstig de bevelen van den prefect de menigte
uitgenoodigd om uiteen te gaan. Op hare weige
ring heeft hij een 40tal manschappen laten voor
waarts rukken en de geweren doen laden. Toen
eerst zijn de saamgeschoolden, zonder sommatie,
uiteengegaan."
Lyon, 8 September.
„De rust is thans volkomen hersteld. Geen spoor
is meer zichtbaar van de tijdelijke opgewonden
heid, veroorzaakt door het teruggeven te Croix-
Rousse van lokalen aan geestelijken, die deze reeds
voor den oorlog in bezit hadden."
Door het succes hunner collega's te Lyon aan
gemoedigd, hebben o. a. ook de congreganisten
van Prades (departement der Ooster-Pyreneeën)
de teruggaaf hunner scholen, waaruit zij na den
4 Sept. gezet waren, geëischt. Hoogst waarschijn
lijk zal hun verzoek worden ingewilligd.
Oostenr.-Hong;. Monarchie.
Politieke toestand.
In de Augsb. Allg. Zeitung wordt, in eene be
schrijving van den politieken toestand van Hon
garije, gewaarschuwd tegen de overdrevene en
zeer verschillende berichten welke dienaangaande
in de ministerieele of oppositie-dagbladen mede
gedeeld worden. Terwijl de bladen der oppositie
van Pesth en van Weenen graaf Lonyay voor
stellen als een door al zijne vrienden opgegeven
voor de politiek overleden man, vermelden daar
entegen de jegens de regeering gunstig gezinde
bladen, als Pcsthi Naplo, de Reform en anderen,
dat er tegenwoordig tusschen Lonyay en Deak
de beste verstandhouding bestaat en dat het Hon-
gaarsche ministerie vaster zit dan ooit te voren.
„Even als meestal het geval is, zegt de corres
pondent, mag men aannemen dat ook hier de
waarheid in het midden ligt. De graaf Lonyay
koestert inderdaad bezorgdheid voor zijn politiek
leven, en streeft daarom naar meerdere toenade
ring tot Deak en de zijnen; en Deak ziet in dat
het niet wenschelijk is een ministerieele crisis
in het leven te roepen bij den tegenwoordigen
ongeregelden toestand der politiek, nu de partijen
zich nauwelijks gevormd hebben en de linker
zijde hare voornemens nog niet heeft doen ken
nen. Alles hangt op dit oogenblik af van de vraag
of er zich in den boezem der Deakpartij eene
onafhankelijke fractie zal kunnen vormen, eene
soort van linkercentrum, waarvan de Pesther
Lloyd gezegd heeft dat het de politiek der regeering
nopens het vergelijk volgen maar het ministerie
zelf niet ondersteunen zou, dan wel of er later
in die partij krachten zullen gevonden worden,
welke in staat zullen zijn Lonyay te vervan
gen en eene regeering te vormen, welke te
gelijk het vertrouwen der natie en den steun der
meerderheid in den Rijksdag bezitten zou. Deak
gevoelt zich, en met grond, afgeschrikt door de
onophoudelijke afwisseling van ministeriën, een
noodzakelijk gevolg der optreding van ministers,
welke pogen te regeeren met eene geringe of
door kunstmatige middelen verkregen meerder
heid in het Parlement. In de gegevene omstan
digheden zou het overige gedeelte der Deak-partij
zich tot eene sterk ministerieele partij organi-
seeren, zoodat de onafhankelijke fractie de ze
gepraal niet zou kunnen behalen dan door de
hulp van het gematigde gedeelte der tegenpartij,
de aanhangers van Ghiczy; doch de regeering
wendt vau hare zijde reeds pogingen aan om
deze voor zich te winnen. De ministerieel gezinde
Pesthi Naplo voorspelde reeds vóór eenige dagen
dat Ghiczy niet laüg meer tot de oppositie zou
behooren, en het gerucht loopt dat de graaf Lonyay
het voornemen heeft hem de portefeuille van
justitie aan te bieden, welke eerstdaags ten gevó ge
der aftreding van Bitto beschikbaar wordt. Wanneer
Ghiczy die portefeuille aanneemt, zoo zal het mi
nisterie op het oogenblik veel krachtiger geves
tigd worden: weigert Ghiczy deel van het minis
terie uit te maken zoo geeft hij Lonyay een
voorwendsel om de verantwoordelijkheid af te
schuiven op de linkerzijde, welke in hare oppo
sitie tegen het vergelijk volhardt. Op deze wijze
brengt hij de ongedisciplineerde Deakisten weder
onder de oude vaan van het vergelijk terug.
Wanneer een gelukkig toeval dan daarenboven
den een of anderen ultra der linkerzijde verleidt
om het vergelijk aan te vallen, zoo is de over
winning aan Lonyay stellig verzekerd; zijn mi
nisterie is dan met het vergelijk vereenzelvigd,
wie het laatste handhaven wil moet het eerste
ondersteunen en wie het ministerie bestrijdt wordt
als een vijand van het vergelijk uitgekreten."
TELEGRAMM EN.
Berlijn, 5 September. De ontvangst van Kei
zer Alexander was bijzonder hartelijk. Hij droeg,
even als de Grootvorsten, de Pruisische gene
raalsuniform, en omhelsde alle legenwoordig zijnde
prinsen van het Koninklijk Huis. De beide Kei
zers en de Grootvorsten begaven zich vervolgens
naar het Keizerlijk paleis om de Keizerin te be
groeien, en daarna begeleidde Keizer Wilhelm
zijn gast terug naar het hotel van den Russischen
gezant. Daar aangekomen, sprong Keizer Alexan
der uit dou wagen en plaatste zich aan het hoofd
der eerewacht uit het regiment Alexander. Nadat
de beide Vorsten langs het front waren gegaan»
marcheerde de compagnie in sectiën, welke Keizer
Alexander vergezelde, voorbij. Daarna keerde
Keizer Wilhelm terug naar zijn paleis. In den
loop van den namiddag bracht Keizer Alexander
aan de koninklijke prinsessen een bezoek.
Prins Friedrich Carl is hedenmiddag hier
teruggekomen en Lord Strathnairn gisteravond
met gevolg.
Par(jg, b September. Gisteren, den verjaardag
aan het uitroepen der Republiek, trok een troep
lieden, met een roode banier, door de straten.
De gendarmes eu een officier van justitie ver
zochten hun uiteen te gaan, hetgeen geweigerd
werd. Eenige personen raakten onder deu voet,
maar verder had er geen conflict plaats. Eenige
personen zijn in verzekerde bewaring genomen.
In sommige andere steden werd er geïllumineerd
en waren vlaggen uitgestoken.
Weenen, 5 September. Aan de Presse wordt
uit Berlijn getelegrapheerd, dat de Britsche ge
zant een audiëntie bij Keizer Wilhem verzocht
en verkregen heeft, ten einde opheldering te vra
gen aangaande het staatkundig doel van hetvor-
stencongres. De audiëntie heeft langer dan een
uur geduurd.
De delegatiëu ziju tegen 16 dezer te Pesth bij-
feengerüéjwi. nnmoziaa -join.ni»
Londen, 3 September. De pakketboot Amerika,
van San Francisco naar Honkong bestemd, is bij
Yokohama door brand vernield. Zes Chineezen
hebben daarbij den dood gevonden eu veertien
worden vermist.
Berlfjn, 6 September. Keizer Alexander zal
hedenvoormiddag het regiment der garde, dat
zijn naam draagt, met keizer Wilhelm bezoeken
en een déjeuner gebruiken, hem door de officie
ren van dat regiment aangeboden.
Volgens de Spenersche Zeitung zal keizer Alexan
der reeds op 10 dezer van hier vertrekken. De
diplomatieke gedachtenwisseling tusschen de rijks
kanseliers zal, volgens hetzelfde blad, op Maan
dag een aanvang nemen en den volgenden dag
voortgezet worden.
Bunchen, 6 September. De pogingen, door den
heer von Gasser in het werk gesteld, oin een
ministerie in particularistisch-reactiouaireu geest
saam te stellen, hebbeu schipbreuk geleden; het
is hein niet mogen gelukken een lijst, bevattende
de namen der titularissen voor een volledig mi
nisterie, bij den koning in te dienen. De heer
von Pfretztschner, behoorende tot de uationaal-
liberale, Duitsch-gezinde partij, is thans belast
met de samenstelling van een nieuw kabiuet.
Marktberichten.
Amsterdam, 6 September. N. Galatz 188; Tagan
rog 154, 155; N. Petersburg 190; Oct. 185, 184,
183; Maart 190; Mei 193,194. Raapolie zes weken
per 100 kg. 4114; vliegend 40Ü; Mei 4154; Oct.,
Nov., Dec., 40, 40%. Lijnolie zes weken 44%;
vliegeod 435*Maart, April, Mei 38% Oct., 42%,
4254; Nov. 41»%, 41; Dec. 39j{. Raapkoeken per
1000 kg. 82, 88. Lijnkoeken per 100 kg. 11, 14.
LAATSTE BERICHTEN.
De heer H. Bentheim, doctorandus in de wijs
begeerte te Leiden, is benoemd tot leeraar in de
wis- en natuurkundige vakkeu aan de Tweutsche
industrie- en handelsschool te Enschedé.
Amsterdam, 6 September. De heer Douiioicus
Blankenheim, geb. te Rotterdam 25 Maart 179 7,
oud-voorzitter en sedert 1849 steeds lid der Eerste
Kamer (voor Zuid-Holland) is iD den afgeloopen
nacht te één uur, te Rotterdam overleden.
Musis Sacrum. Zondag 8 September 1872,
des namiddags te halftuiee, door het Muziekcorps
van het 4de Regiment Infanterie, onder directie
van den kapelmeester A. Grentzius. iste Afd.
1. Marsch, Koen; 2. Ouverture: Festival, Lentner;
3. Air, Bellini; 4. Fantasie: les Amours du diable,
Zulch. 2de Afd.: 5. Ouverture: Episode de la guerre
de Crimée, Brepsant; 6. Fantasie: Romio el Juliette,
Kinsbergen 7. Grand Air de Simiramide, Radoux;
8. Quadrille: les plaisirs de la chasse, Krol; 9,
Polonaise, van der V elpen.
