Ïi
KOLONIËN.
aer
WEST-IN DIE.
Suriname. Paramaribo, 20 Juli. Z. Exc. de gou
verneur zal zich morgen naar de Marowijne be
geven, vergezeld van zijn adjudant, in gezelschap
van zijne beide dochters en niejufvr. C. Conradi,
benevens de procureur-generaal Mr. R. Tvviss, de
agent-generaal voor de emigratie G. Duijckink,
de majoor-commandant der troepen J. C. S. v. Epe
en de commandant van Zr. Ms. stoomschip Amstel
A. Coomans de Ruijter.
In de morgen- en avondvergaderingen, ge-
ouden op Donderdag den llden en de 2 volgen.de
agen is het begrootingsvverk bij de Kolon. Staten
fgedaau. De gewijzigde ontwerp-verordening is
angenomen met 7 tegen 5 stemmen.
Uit de baluns der Surinaamsche bank blijkt
at zij op 18 Juli 1872, bij een specievoorraad van
291,173.91, voor eene soin van 305,265.min
er aan bankbiljetten in omloop had dan waartoe
jij gerechtigd is, terwijl de specievoorraad op zijne
beurt 122,107.06 meer bedraagt dau tot dekking
der opvraagbare verbintenissen door de wet ge-
rderd wordt.
Men heeft te Paramaribo uit Coronie de
eurmare ontvangen van het droevig overlijden
van den eerwaarden hoofd voorstander van de zen
ding der Moravische broedergemeente in deze
kolonie, den heer Herman Clemens, op het eta
blissement Salem, een man die ruim 20 jarèn
zich met den meesten ijver aan de verspreiding
van het christendom onder de inlandsche bevol
king heeft toegewijd en die in bewogen oogen-
blikkeo met zijne medehelpers groote diensten aan
deze kolonie heeft bewezen, waardoor rust en orde
gehandhaafd zijn geworden. Wie hem eenigszins
vau nabij gekend heeft zal in hooge mate waar-
deeren het gemoedelijk karakter, de minzaamheid,
de hulpvaardigheid en den dienstijver, die zijn
aatscbappehjk leven in ziju midden heeft gekeu-
hetst. Groot is het verlies voor zijne gemeente,
ie in hem een waardigen leidsman voor zijne
edehelpers, die een oprechten vriend; voor zijn
;ezin, dat een liefderijken echtgenoot en vader,
en voor de bevolking, die in hem een achtens-
waardigen burger derven. Lang zal zijne nage-
acbtenis bij allen levendig blijven.
Men heeft de volgende berichten betreffende
de buitendistricten over de maand Juni. Beneden-
■ommewijue, Commetewane en Boveu-Comme-
wijne: De gezondheidstoestand was ongunstig.
Veelvuldige pleurapneumonen in de vormen van
rheumatica en beliosa waren heerschende, waar
onder verscheidene met doodelijken afloop.
Boven-Cottica en Terica: De gezondheidstoestand
was in de laatste helft der maand minder gunstig.
Verscheidene gevallen van galkoorts deden zich
voor. Nickerie: Het weder heeft zich geken
merkt door zware regens. De uitvoer van suiker
bedroeg gedurende het afgel. half jaar 3,418,855
ponden, waaronder 7S1,355 ponden vaccumpan-
suiker. Van de in het district zelf geproduceerde
suiker werd uitgevoerd 2,490,483 ponden. Door
de vernieuwing en verplaatsing van inaskome-
riëu is de productie in belangrijke mate belem
merd.
Bij de algemeene beschouwingen in de ko
loniale staten over de koloniale huishoudelijke
begrooting voor het dienstjaar 1873, heeft de heer
Mollinger verklaard, dat hij tegen de begrooting
zou stemmen, omdat bet hem mangelde aan ver
trouwen in het bestuur, en wanneer hij zeide be
stuur, dan gold het niet alleen den gouverneur
maar wel het bestuur zooals het was samenge
steld, het bestuur in zijn geheel. Hij werd in dat
wantrouwen versterkt door de tegenwoordige be-
rooting, waarin vermeerdering van personeel en
er uitgaven, verhooging van raming door hem
;evonden werd, terwijl de kolonie achteruitgaat.
(Bij de stemming over de begrooting die met 7
tegen 5 stemmen werd aangenomen, was de heer
Mollinger wegens ongesteldheid afwezig). De heer
Muller Az. besloot zijne rede met zijn gevoelen
over het subsidie in het algemeen kenbaar te ma
ken en zeide, dat het immer improductief zou
blijven, zoolang het geeri andere richting bekwam
dan nu gevolgd werd. „Eerst dan", zeide hij,
^wanneer Nederland mocht besluiten aan Suri-
ame een bepaald kapitaal in eens, zonder meer
e (e kennen, over hetwelk naar de behoefte
er kolonie jaarlijks mag worden beschikt, of dat
e denkbeelden door wijlen het lid Rochussen in
Ie Tweede Kamer verkondigd, door het lid
der Staten Mr. Colaco Belmonte op deze plaats
helder licht gesteld, en door het lid der Neder-
ndsche vertegenwoordiging van Sijpesteijn her-
aald, namelijk, dat aan Suriname een jaar
lijks afnemend subsidie bij de wet worde toege-
taan, onder toekenning aan het koloniaal bestuur
de vertegenwoordiging, van de bevoegdheid
ro hunne eigene huishouding te regelen en te
esturen, lot waarheid worden gebracht, zal Su
rname in staat gesteld worden, zich te ver-
ieffen uit den zinkenden staat waarin de kolonie
lebracht is, en eenmaal voor Nederland worden
tvat Java geworden is. Zonder een dergelijken
maatregel zal Suriname, bij al de bijdragen uit
's Rijks schatkist blijven sukkelen, welke moeite
ook door de Staten aan het jaarlijksch begroo-
tingswerk wordt aangewend. De heer van Em-
den ving zijne rede aan met te wjjzen op de toe
komst van Suriname Dat die toekomst donker
is, zeide spr., zal niemand ontkennen. Iedereen is
daarvan overtuigd, zoowel hier als elders. Hij
wanhoopt aan die toekomst. Jaren lang heeft hij
er op vertrouwd, dat Nederland zoude doen wat
het behoorde te doen. Nu is hij van een tegen
overgestelde meening. Als grond hiervoor wijst
hij op de immigratiequaestie. Eindelijk is een
tractaat geslotenmaar wat gebeurt nu De
minister van koloniën verbindt daaraan zulke
bezwarende voorwaarden, dat niemand deze kan
aannemen. Met den iaatsten mail zijn alhier be
richten ontvangen, dat de Ned. Handelmaatschappij
eene bijeenkomst heeft belegd, waarin door de
directie is medegedeeld, dat zij bereid was eene
proef te nemen met 150 immigranten uit Britsch
Indië, en aan de Surinaamsche belanghebbenden
voorstelde het ontbrekende aantal ter completee
ring van ééne carga, voor hunne rekening te
ontbieden. Eenstemmig werd door die belang
hebbenden geantwoord, dat geen hunner onder
de bestaande bepaliugen van het tractaat, geen
enkelen arbeider wenschte te ontbieden. Feitelijk
beteekent het tractaat dus niets. Het zal een
enkelen immigrant bezorgen. Geen enkele eige
naar, zelfs niet de bemiddelde, zal immigranten
kunnen ontbieden en indien er al eenige immi
granten komen, zal hun aantal toch zeer onvol
doende zijn. Ziedaar de treurige toestand. Treurig
voor de toekomst van Suriname, waarin de
kolonie ten opzichte der immigratie verkeert. Ten
opzichte van de begrooting verklaarde hij, dat hij
noch do raming der uitgaven, noch de raming
der middelen kon goedkeureu. Hij achtte het
ondoenlijk de begrooting door amendementen zoo
danig te verbeteren, dat zij aanneembaar werd,
te minder omdat eene begrooting, waarop al de
vereischten zouden voorkomen, noch in de oogen
van den tegenwoordigen minister van koloniën,
noch in die der vertegenwoordiging, goedkeuring
zoude kunnen vinden. En al ware dit het geval
dan zoude dit toch niets balen. Immers èn de
minister èn de gouverneur storen zich niet. vol
gens deu spr., aan de uitspraak der vertegen
woordiging in Nederland of aan die der kolo-~
niale staten.
BUITENLAND.
Duitsohland.
Een petitionnement onder het ontleedmes.
De Jezuïeten-wet heeft in de nieuwe rijks-
provinciën aanleiding gegeven tot een petionue-
ment, dat weder een merkwaardig staaltje mag
heeten van de uitstekende tucht, die in de Room-
sche kerk heerscht. De volgende aanschrijving
werd, met een exemplaar van het te ondertee
kenen adres, van het bisschoppelijk bureau te
Straatsburg aan verschillende pastoors rondge
zonden
„Bisdom Straatsburg, 2 Augustus 1872.
Mijnheer de Pastoor I
Msgr. de bisschop verzoekt u, het hier bijge
voegde protest te doen overschrijven voor iederen
pastoor van uw kanton, die het moet onderwer
pen aan de onderteekening van de leden zijner
parochie. Bovendien zult n zoo goed zijn, er een
tweede copij van te maken, die moet ondertee
kend worden door de heeren pastoors van het
kanton.
Deze verschillende stukken moeten zoo spoedig
mogelijk naar het secretariaat van het bisdom
worden opgezonden; dat, door de geestelijkheid
onderteekend, moet onmiddellijk worden gezon
den." (Geen onderteekening.)
Ziehier nu den inhoud van het protest:
De geestelijkheid en de katholieken van den
Elzas hielden zich stil toen de katholieken van
Duitschland door petitiën in massa tegen het ont
werp over de Jezuïeten en de hun verwante ge
nootschappen optraden. Deze omstandigheid moet
niet aan onze onverschilligheid worden toege
schreven. Wat onze katholieke broeders zoo be
slist hebben uitgesproken, daarmede vereenigden
ook wij ons onbepaald. Nu echter dit ontwerp
rijkswet geworden is gevoelen wij ons door ons
katholiek geweten (in unserem katkolischen Gewiisen
zeer naïf wordt bier het bestaan van een dubbel
geweten bij de Roomschen, een katholiek en een
gewoon geconstateerd) verplicht, daartegen plech
tig te protesteereo. De geestelijke orden en con
gregaties behooren tot bet organisme der kerk,
evenals de edele ledematen tot het lichaam der rnen-
sclien. Hunne stichters zijn de helden van het chris
telijk geloof en der christelijke liefde. De kerk is ten
allen tijde en op alle plaatsen hunne verzorgster
geweest. Hunne beginselen en werken leggen
voor ieder bloot. Sedert twaalf eeuwen versprei
den zij in ons midden de christelijke leer en
christelijke zeden en den rijken zegen van hunne
barmhartigheid; en dat de bron van deze barm
hartigheid nog niet is uitgedroogd, daarvan kon
men zich gedurende den laat9ten oorlog in hos
pitalen en lazaretten en op het bloedige slag
veld genoegzaam overtuigen.
Die medeleden van de christelijke orden, die
onder ons werken, zijn allen gezamenlijk zonen
en dochters van den Elzas. Wij kennen hen,
want zij zijn uit ons midden voortgekomen, zij
leven en werken en offeren zich in ons midden
op. Hunne grondbeginselen zijn onze grondbe
ginselen, hun streven is ons streven, en iedere
aanklacht die tegen hen wordt uitgebracht treft
ook ons. Men beweert wel is waar, dat de Je
zuïeten-wet niet tegen de katholieke kerk is ge
richt; waar de hatelijke uitvallen van de geza
menlijke officieuse en officieele bladen van den
Elzas leeren het ons anders. Sedert maanden
zijn zij opgevuld met ophitsingen tegen de zoo
genaamde zwarte bende, tegen den heiligen stoel
en de vrijheid en eenheid der katholieke kerk.
Wij verheffen onze stem, niet om gemeene en
laffe beschimpingen te wederleggen, maar om
van waarheid en recht getuigenis te geven.
Onze meening wordt in het volgende korte
woord uitgedrukt:
Wij zien in de Jezuïeten-wet een inbreuk op
de gewetensvrijheid, op de vrijheid der katho
lieke kerk en die van de katholieke huisgezin
nen. Met verontwaardiging protesteeren wij tegen
de uitvoering van een wet, die tweehonderd mil-
lioen katholieken in hunne innigste en heiligste
gevoelens krenkt en verbittert."
Nemen wij nu eens aan, dat alles wat in dit
petitionnement gezegd wordt, van het standpunt
der katholieken uit waarheid behelst, hoewel wij
zonder veel moeite zouden kunnen aantoonen, dat zij
zelf innerlijk zeer goed weten wat er eigenlijk b v.
van die opoffering der Jezuïeten en dien aanval
der regeering op de Katholieke kerk waar is. Maar
dan nog vragen wij, welk gewicht mag er ge
hecht worden aan een petitionnement, dat op
de bovenvermelde wijze tot stand komt? Uiteen
logische redeneering zal dit aanstonds blijken,
en daarmede is het oordeel uitgesproken, niet
alleen over dit adres uit den Elzas, maar over
al die adressen, die in zulk een groote menigte
bij de Duitsche regeering zijn ingekomen.
Stel, dat het adres rondgaat in 50 parochiën
(wij kennen het cijfer der Katholieke gemeenten
in den Elzas niet) en dat in iedere parochie door
100 personen wordt geteekend. Dat maakt te
zaïnen 5000 onderteekeningen van leeken en 50
van geestelijken. Hoe zijn deze tot stand geko
men? Doordat de bisschop van Straatsburg de
pastoors eenvoudig gelast heeft om te teekenen
en te doen teekeoen. De pastoors voor zich zijn
dus vanwege de kerkelijke tucht natuurlijk reeds
verbonden. Hoe handelen nu de pastoors in de
practijk met hunne parochianen? Zij leggen hun
eenvoudig de lijst voor; tegenspraak komt óf niet
te pas óf wordt door bedreigingen vernietigd;
kinderhanden (wij hebben het in Frankrijk ge
zien) worden des noods door de pastorale hand
over het papier geleid om een gekrabbel voort
te brengen, dat een haudteekening moet verbeel
den. Derhalve: de parochianen worden (metzeer
enkele uitzonderingen) even goed gedwongen tot
teekenen door de pastoors als de pastoors door
den bisschop.
Nu een eenvoudig rekenkundig vraagstuk:
Indien 100 menschen zeggen wat één man hun
beveelt te zeggen, hoeveel zelfstandige opinies
worden er dan uitgesproken? Antwoord: één.
Indien op 100 menschen één zelfstandige opinie
wordt uitgesproken, hoeveel dan 5000? Antwoord
vijftig.
Indien deze 50 mannen op hun beurt weer
zeggen wat één ander man hun beveelt, hoeveel
zelfstandige opinies worden dan ten slotte door
5000 menschen uitgesproken? Antwoord: Één.
Deze redeneering gaat dunkt ons op. De daad
zaken ziju waar en de gevolgtrekkingen voor een
klein kind te begrijpen. Indien er derhalve aan
de rijkskanselarij een groot paket aankomt met
het opschrift: Protest enz., en schoon klinkende
volzinnen er in en een menigte onderteekeningen
er onder, wat is er dan eigenlijk te Berlijn aan
gekomen? De opinie van éen onderdaan van het
Duitsche rijk.
Wij zouden nog verder kunnen gaan en bewij
zen, dat zelfs niet een enkel onderdaan zijne
zelfstandige opinie in dat groote paket naar Berlijn
heeft gezonden. Immers die onderdaan is krach
tens de geestelijke subordinatie verplicht, aan den
paus te gehoorzamen, en nu is het een feit, dat
Pius IX zich de zaak der Jezuïeten zeer heeft
aangetrokken en dat als gewoonlijk het wacht
woord voor de houding, die de geloovigen moesten
aannemen, d. i. ook voor de petitiën, van Rome
is uitgegaan. Ten slotte behelzen dus de groote
paketten, die te Berlijn aankomen, niets anders
dan dat de paus, of wil men liever zijne omge
ving, de verdrijving der Jezuieten ten sterkste
afkeurt. Dit feit nu behoeft waarlijk aan de
Duitsche regeering niet meer kenbaar gemaakt
te worden.
Ook wij hebben eenigen tijd geleden in een
uitvoerig artikel onze afkeuring, met redenen om
kleed, over de Jezuieten-wet te kennen gegeven.
De vorige redeneering heeft dan ook in geenen
deele de strekking om haar te verdedigen. Wij
hebben alleen de onzinnigheid willen aantoonen
van dergelijke petitionnementen (zooals zij bijv.
ook bij ons te lande in 1853 en '56 zijn voorge
komen) maar vooral hoe zij alle waarde en be-
teekeoia verliezen, wanneer, zooals bij de katho
lieken het geval is, de onderteekenaars geheel
aan den wil van anderen, ja van éen man zijn
onderworpen.
ZwltMei-lauil.
De Bondsraad en de Curie.
Zooals men weet loopt in Zwitserland het ge
rucht, dat de katholieke gemeenten van het kan
ton Genève van de diocese Lausanne worden ge
scheiden en tot een zelfstandig bisdom verheven
met den geprononceerden onfeilbaarheids-man,
Msgr. MermilM, aan het hoofd. De Bondsraad
beraadslaagde terstond over hetgeen hem in dit
geval te doen stond, doch kon geen definitief be
sluit nemen omdat hem niet officieel van het plan
door de Curie was kennis gegeven, en hij dus
niet wist of het gerucht waarheid bevatte. Sedert
is de Curie zorgvuldig blijven zwijgen en de
Bondsraad bevindt zich dus nog in dezelfde on
zekerheid. Nu echter heeft hij een middel uitge
dacht om de clericalen te noodzaken, zich duide
lijk over de zaak te verklaren. Twee pastoors-
plaatsen moesen sedert lang in gemeenten van
het kanton Genève bezet worden. Nu heeft de
Bondsraad volgens zijn recht Msgr. Marmilley
aangeschreven om tot die benoemingen over
te gaan. Indien nu waarlijk het kanton Genève
van de diocese Lausanne, die onder Freyburg
ressorteert, is gescheiden dan mag de heer Mar
milley de benoeming niet doen. Hij is dan ech
ter wel verplicht om aan den Bondsraad van
zijne weigering reden te geven.
TELiEGRA YlUl EN.
Konstantlnopel, 12 Augustus. Jl. Dinsdag
zijn de gezanten aan het Russische gezantschap
vereenigd geweest,waarbij ook Nubar Pacha tegen
woordig was. Er is over het ontwerp van hervor
ming van het rechtswezen in Egypte gehandeld.Men
is het niet eens kunnen wordenvooral bestoud er
groot verschil van gevoelen aangaande de straf
rechtspleging. Omtrent de gehouden beraadsla
gingen is een rapport aan de onderscheidene
Gouvernementen toegezonden, die bij die zaak
betrokken zijn.
Havana, 12 Augustus. Volgens alhier uit
Mexico ontvangen berichten, waren eenige hoof
den van den opstand in onderwerping gekomen
en mocht het herstel der rust in het geheele
land binnenkort worden tegemoet gezien.
Eene geldbezending van twee millioen was,
onder geleide, van Zatacecas en Sao Luis ver
trokken, met bestemming naar Mexico, en zou
vandaar waarschijnlijk tegen het einde van deze
maand naar Vera Cruz gaan.
Ganteln, 12 Augustus. De Duitsche Keizer,
wiens gezondheidstoestand bij voortduring niets
te wenschen overlaat, wordt op 31 dezer maand
te Berlijn teruegewacht. De bijeenkomst der
drie Keizers te Berlijn wordt voorafgegaan door
eene conferentie van den Duitschen Keizer met
den Keizer van Oostenrijk te Ischl. De keizer
aller Russen, benevens de grootvorsten Nicolaas
(troonopvolger) en Wladimir, worden op 5 Sep
tember te Berlijn verwacht, vergezeld doorgraaf
Schuwaloff en graaf Adlerberg. Aangaande de
komst vao prins Gortschakoff is nog niets met
zekerheid bekend.
Londen, 13 Augustus. Prinses Helena, gemalin
van prins Christiaan van Sleeswijk-Holstein, is
van eene dochter bevallen.
De Japansche gezant heeft zijne geloofsbrieven
overhandigd.
De gisteren gevierde Derbyfeesten zijn te Du
blin zonder ongeregeldheden afgeloopen. De ge
wone demonstratiën en processlën hebben ook
ditmaal weder plaats gehad.
Munchen, 13 Augustus. De kroonprins van het
Duitsche rijk, die in den afgeloopen nacht hier
aankwam, is heden naar Hohenschwangau ver
trokken. De generaal Blumenthal en de luitenant
kolonel Mischke vergezellen hem.
Farys, 14 Augustus. Het Journal officiel weer
spreekt het door de Opinion nationale medege
deelde bericht, dat de minister van buitenland-
sche zaken den heer de Vogué zou hebben uit-
genoodigd, om zijn ontslag als gezant van Frank
rijk te Konstantinopel in te dienen.
LAATSTE BEU1CHTE V.
's-Geavenhaoe, 14 Augustus. Bij de gisteren
alhier gehouden herstemming voor twee leden
van den Gemeenteraad zijn ingekomen 1127 stem
briefjes waarvan 8 van onwaarde werden ver
klaard. Het getal der geldigen bedroeg alzoo 1119.
Hiervan verkregen de heeren Mr. C. van Bell
629, A. P. Godon 537, J. A. Keurenaer 517 en
Mr. J. J. van Geuns 482.
De heeren C. van Bell, raadsheer in het Prov
Gerechtshof van Zuid-Holland en A. P. Godon
gepensioneerd O. I. ambtenaar, zijn alzoo toi
leden van den Gemeenteraad gekozen.
Scheveningbn, 14 Augustus. Er heeft gisteren
een diner op het Groot Stedelijk Badhuis alhier
plaats gehad van een dertigtal der voormalige
heeren studenten, behoord hebbende tot de com
pagnie vrijwillige jagers van 1830 der Leidsche
Hoogeschool en die aan den tiendaagschen veld
tocht hebben deelgenomen.
Utrecht, 14 Augustus. Hedenmorgen overleed
alhier zeer onverwacht de gepensioneerde schout
bij-nacht J. E. de Man, ridder van de Militaire
Willemsorde 3de klasse, commandeur en ridder
der Bath-orde van Engeland. De overledene, die
hier de algemeene achting genoot, had op schit
terende wijze 't Nederlandsche escader voor de
jongste expeditie naar Japan geleid en den roem-
vollen Nederlandsche naam met eere gehandhaafd.
De overledene was thans lid van het hoo» mi
litair gerechtshof.
HUWELIJKEN. GEBOORTEN EN STERFGEVALLEN.
Burgerlijke stand van Leiden van den 8sten
tot en met den 14den Augustus 1872.
GEHUWD. J. C. vau Biemen jm. eo A. Al. Ouvlee jd
A. van Oosten jm. en C. A. Scheffer jd. B. Erades jm. en
A. Hemerik jd. J. van Houten jm. en G. van der Nat jd.
P. J. van den Hoek jm. cn W. Bink jd. M. Dee jm eu
S. Hakbijl jd, D. van Wijk jm. en S. Al. Deele jd.
BEVALLEN. C. M. van Egmond, geb. Lindenhof, D.
J. S. van der Veer, geb. ClausmaD, D. J. AI. Jilles, geb.
van der Hoeven, D. H. van Zijp, geb. Schakeobos, Z.
A. J. Voerman», geb. Volkert, Z. J. C. Bos, geb. Vlaande
ren, D. C. Schuller, geb. Schouten, J. Zaalberg, geb.
Qaeatra, Z. Al. van der Velden, geb. van Zijp, D. D Brug
man, geb. Bolstier, D. Al, Dujvermau, geb. Bolatier, Z.
C. Cb. Ie Mair, geb. Stikkelorum, Z. Al. C. Smits, geb. vau
der Tas, tweel, D. en D. J Al. de Wolf, geb. de Mejj, Z.
A. H. Hansen, geb. Langezaal, Z. N. Steenbauer, geb.
Maat, D.
OVEB.LEDEN. w. G. van der Hart D. 3 m. P. Ver
mond Z. 6 d. A. Jongeneel, geb. Pufka9, 61 j. C. M.
C. A. van der Chijs D. 10 m C. Bavelaar Z. 11 m
A. Boom Z. 22 m. S, P. Heus D. 6 m. C. J, Tkysiea^
