Chula Sura Bhorn, en aan den heer J. Kinsber-
gen, photograaf van het Bataviaasch genootschap
van kunsten en wetenschappen, van het eereteeken
genaamd Bhusona Bhorn, hun door Z. M. den
Eersten Koning van Siam geschonken.
BINWEWLAND.
Amsterdam, 13 Augustus. Maar al te vaak ziet
men op den pu blieken weg de burgerij partij
trekken tegen de politie, wanneer agenten van
deze in een of ander conflict geraken met personen
die zich tegen hen verzetten; daarom verdient,
naar onze meening, een geval waarin van het
tegenovergestelde blijk werd gegeven, loffelijke
vermelding. Gisteren werd een agent van politie,
in de Kalverstraat op post, door drie beschonken
mannen beleedigd, zelfs naar wij vernemen hand
tastelijk, en, niet in staat zijne aanranders iu
verzekerde bewariDg te brengeu, werd hij hierin
bijgestaan door eenige burgers,die vrijwillig hunne
hulp aan de openbare macht verleenden.
De storm, die Zondag op zee heeft gewoed,
heeft ook wederom zijne slachtoffers gekozen.
Een sloep met vijf personen, vier mannen en eeue
vrouw, is op de Zuiderzee, onder Durgerdatn,
omgeslagen, tengevolge waarvan al de opvarenden
hun graf in de golven hebben gevonden. De hulp
van de landzijde, op 't vernemen van het ODgeval
aangebracht, bleek te laat te zijn.
Nieuwediep, 13 Augustus. Met het stoomschip
der Suez-maatschappij Conrad, zijn tien Chineezen
overgebracht, die voor rekening van de Handel
maatschappij met het schip Coronie naar Surina
me worden overgebracht, ten einde bij hunne
aankomst aldaar op de suikerplantage „Resolutie"
iu dienst te treden. Het waren flinke, goed ge
bouwde mannen, die, met nitzoudering van één
die een weinig Engelsch sprak, zich alleen in het
Chineesch konden uitdrukken. Hunne kleeding
bestond iu eeu eenvoudig wit katoenen hemd en
korte gekleurde wijde broekverder droegen zij
gestikte pantoffels aan de bloote voeten en wan
delden, met de tot aan de hielen reikende haar
vlecht, blootshoofds zeer rustig langs de straten,
hunne bijna kale schedels met een katoenen pa-
rapluie tegen de zon beschermende. Er bevonden
zich onder hen een paar, die zich uitmuntend
op de goochelkunst verstonden en die, met hoogst
eenvoudige hulpmiddelen, zeer verrassende toeren
aan dezen of genen ten beste gaven. In hun kost
huis kenmerkten zij zich door een fatsoenlijk en
ordelijk gedrag. Het stoomschip Prins van Oranje
heeft er voor dezelfde rekening weder elf mee
gebracht, die waarschijnlijk met het schip Albatros
naar Suriname zullen worden overgevoerd.
Rotterdam, 13 Augustus. Heden werd alhier
in het Departementsgebouw de algemeene ver
gadering gehouden van de Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen.
Zij werd geopend door den heer Joost van Vol -
leuhoven, daartoe door het hoofdbestuur uitge-
noodigd, met eene rede waarin hij, naar aanlei
ding van de besluiten der vorige Algemeene
Vergadering, iu herinnering bracht hoe het was
gekomen, dat ditmaal de tweede koopstad des
Rijks was gekozen tot de plaats waar de Maat
schappij hare algemeene vergadering zou houden.
Hij beschouwde dat als eene eer voor Rotterdam,
waut het doel der Maatschappij is de bevorde
ring van de beschaving vooral van den minde
ren stand, waartoe ieder, wien het algemeen
welzijn ter harte gaat, gaarne zal willen mede
werken. Hij hoopte, dat de nieuwe stad waarin
men bijeenkwam, en het nieuwe lokaal zouden
leiden tot nieuwe gedachten, tot nieuwe inzich
ten, tot nieuwe beraadslagingen bij volkomen
samenwerking tot bevordering van het algemeen
belang. Heeft zich de Maatschappij de opheffing
en beschaving ten doel gesteld van den minde
ren stand wijsheid en vlijt behooren voor te
zitten bij de keus der middelen, en bovenal dient
er voor gezorgd te worden, dat de mate van
beschaving en verlichting, die men zelf bezit,
steeds grooter zij dan die van hen, aan wie men
de haüd wil reiken; met andere woorden: men
moet steeds zelf tot voorbeeld kunnen strekken,
individueel en gemeenschappelijk. Spreker wekte
de afgevaardigden tot deu arbeid op, met den
wensch dat persoonlijke meeningen zooveel mo
gelijk bereid zouden worden bevoodeD, zich aan
het algemeen belang ten offer te brengen. Hij
verklaarde daarna deze Algemeene Vergadering
geopend te zijn.
Daarna bracht de algemeene secretaris, de heer
Mr. J. C. Van Hees, het jaarverslag uit, waaruit
o. a. het volgende bleek.
Gedurende het afgeloopen jaar telde de Maat
schappij 14788 gewone eu 565 eereleden: te zaïnen
15353. Vergeleken met de sterkte in het naast-
voorgaand jaar, vertoont dit wederom een gunstig
verschil van 176 deelgenooten.
Van meer belang echter is de nog steeds voort
gaande uitbreiding van het grondgebied der Maat
schappij. Verloor zij wel is waar een harer kleinere
zuidelijke voorposten, het departement Venlo met
laatstelijk zeven leden, zij zag daarentegen,
geheel ongevraagd en uit eigen beweging, op zes
verschillende punteD des lands even zoovele nieuwe
departementen tot stand korneD, n. 1. te Borculo,
Amerongen, westelijk Schouwen, Terborgh, Re-
nesse en Noorddijk,
De Maatschappij telt derhalve op het oogen-
blik 318 departementen, waarin men, naar plaat
selijke behoeften en middelen, in haren geest
voor hare oogmerken zich beijvert.
De geldmiddelen der Maatschappij zijn in het
afgeloopen dienstjaar voldoende bevonden om al
hare verplichtingen te kwijten; en zulks niette
genstaande deze laatste in de jongste verloopen
jaren aanzienlijk waren vermeerderd door de
besluiten der Algemeene Vergadering betreffende
de vergoeding van reis- en verblijfkosten aan
afgevaardigden, en de tegemoetkoming aan de
departementen ter zake vau volksvoordrachten,
volksvermaken, verplaatsing van werklieden, wed
strijden, enz.
Het is echter niet te ontkennen, dat de uitga
ven van het dienstjaar de inkomsten immers
indien men de ontvangen erfstellingen daaronder
niet opneemt met eene som 4844.93'/, over
schreden hebben.
Het laat zich aanzien, dat de uitgaven van
het thans aangevangen dienstjaar niet minder
zullen zijn dan die van het vorige. De departe
mentale Commissie, met het onderzoek der ver
antwoord-rekening en het vaststellen der begroo
ting belast, heeft daarom besloten het quotum
der departementen voor dit jaar van 1.55 op 2
te verhoogen.
Uit de goedgekeurde verantwoord-rekening, die
met de begrooting en aanslag voor het nieuwe
boekjaar den departement is toegezonden, heeft
men kunnen ontwaren, dat laatstelijk aan de
Maatschappij een verrassende bate is te beurt
gevallen.
Een legaat ter somme van /500 ontving zij,
ingevolge de weldadige beschikking van wijlen
den Weleerwaarden Heer Arnoldus Hoffman te
Velzen; en evenzoo bij wijze van erfstelling een
gedeelte der nalatenschap van den Edelachtbaren
Heer Mr. A. C. Wijckerheld-Bisdom, in leven lid
van de Arrondissements-recbtbank te Leeuwar
den, tot een waardebedrag van ruim f 17000.
Over de bestemming dezer onlangs verkregen
middelen zal uwe Vergadering nader te beslissen
hebben. Inmiddels meeneu wij, dat eeue oprechte
hulde van dankbaarheid aan de edelmoedige
schenkers in de jaarboeken der Maatschappij niet
mag ontbreken.
Onder toepassing van art. 50 der wet hebben
laatstelijk de heeren J. G. De Hoop Scheffer en
H. W. G. Ras hunne betrekking als hoofdbe
stuurders nedergelegd. Tot hunne opvolgers zijn
door de keuze der departementen bij meerder
heid van stemmen benoemd prof. A. D. Loman
en Mr. J. C. De Vries.
Het Hoofdbestuur is bijgevolg voor het nu be
gonnen dienstjaar samengesteld uit de leden:
Aug. Philips H. J. Kist, E. A. Berkhout, J, G.
Mattes, J. Fock, H. F. R, Hubrecht, T. Modder
man Az.G. van Tienhoven, W. C. Mees, J.
J. Zeeman, A. D. Loman en J. C. De Vries.
Niet ongelukkig is onze Maatschappij dit jaar
geslaagd in onderscheiden harer bemoeiingen.
Na het besluit der jongst voorgaande Verga
dering, waarbij eene meer rechtstreeksche.be-
moeiing der Maatschappij met het arbeiders
vraagstuk beoogd werd, hebben hoofdbestuurders
terstond zich aan de hun opgedragen taak laten
gelegen zijn. Een zeer uitvoerig rondgaand schij
ven, richting en stof voor het gewensch te onder
zoek aanwijzende, is tot de departementen ge
richt. Uit de wijze waarop het ontvangen, en
door velen besproken en beantwoord is, mag men
opmaken, dat de Vergadering haar voorshands
beoogd doel volkomen heeft bereikt. Tot hiertoe
hebben 148 departementen de verlangde antwoor
den ingezooden. Eene commissie uit ons midden
heeft er aanvankelijk kennis van genomen. Na
ontvangst der nog outbrekende mededeelingen,
stelt zij zich voor, daaruit de slotsommen op te
maken en deze, in een gedetailleerd rapport sa
mengevat, der Maatschappij kenbaar te maken.
Van bepaalde voorstellen, die wellicht uit het
ten deele beproefde onderzoek zullen voortvloeien,
kan natuurlijk vooralsnog geen sprake zijn. In
middels mag als de voornaamste en meest ge-
wenschto vrucht der aangewende poging reeds du
gewezen worden op den uitmuntenden geest en
de levendige belangstelling, die vele onzer depar
tementen ten aanzien van het voorgenomen on
derzoek bezielt. Blijkbaar is men iD den ruimen
kring der Maatschappij op zeer vele plaatsen
doordrongen geweest van het belang der zaak,
en overtuigd van de noodzakelijkheid, om althans
niet onverschillig of lijdelijk toe te zien bij de
zeer bedenkelijke verschijnselen, die zich onder
de arbeidersbevolking vertoonen.
Vijfentwintig departementen hebben overeen
komstig den wensch der Maatschappij, en met
eenige ondersteuning uit hare gemeenschappelijke
kas, zich aan de goede regeling van volktvoorlezin-
gen of voordrachten lateD gelegen zijn.
Door twaalf aDdere zijn goede pogiDgen aan
gewend ter bevordering van veredelend volks
vermaak.
Aan enkele departementen is wederom een
betrekkelijk ruime geldelijke toelage verleend,
wanneer zij in samenwerking met bet gemeente
bestuur der plaats eene of andere daurzame ver
betering der volksschool beproefden.
Het departement Dragten verlangde en ver
kreeg eene tegemoetkoming ter zake van tentoon
stellingen en wedstrijden van werkliedenhet
departement Vlissingen desgelijks voor het openen
eener leeskamer.
Als gevolg dezer gezamenlijke subsidiën heeft
de kas der Maatschappij in 't afgeloopen jaar
eene uitgaaf geleden van f 8770, en de nieuwe
begrooting heeft daarvan eenigermate den invloed
ondervonden. Om deze reden achten sommigen
het beginsel van subsidiëeren ongeraden. Wij
deelen in deze meening niet. Veeleer gelooven
wij, dat het beginsel, mits met behoedzaam
heid naar vaste regeleu toegepast, tot het
wezen onzer maatschappelijke Vereeniging be
hoort, en bij uitnemendheid strookt met den
geest onzer iustelling. Wil trouweus de Maat
schappij op het gebied van volksbeschaving in
't algemeen, en dat van volksonderwijs in 't bij
zonder, werkzaam blijven, zij zal wel geen
anderen weg, dan den tot dusver gevolgden,
kunnen inslaan.
De vruchten dier geldelijke opofferingen, welke
de Maatschappij zich getroost, ontbreken niet en
zijn in den regel voldoende. De onderwijzeressen-
kweekschool te Arnhem, die te Haarlem, de
industrieschool voor de vrouwelijke jeugd te Am
sterdam en zoovele andere nuttige instellingen
geveu op dit punt welsprekende getuigenis. Het
verdient opmerking, dat de kweekelingen van
die nog zoo jeugdige stichtingen, voor het mee-
rendeel, gelukkig slagen, zoowel bij het afleggeD
van examina, als in het vinden der maatschap
pelijke betrekking, waartoe zij worden opgeleid.
Gelijke uitkomst hopeD wij van de pogingen,
door de Maatschappij aangewend, om ettelijke
jongelieden bij hunne opleiding tot tooneelkun-
stenaars behulpzaam te zijn.
Van het overgebleven zevental leerlingen heeft
ditmaal niet een zich anu de leiding der Maat
schappij onttrokken. Allen hebben met meer of
minder nauwgezetheid en ijver van het kosteloos
hun verstrekt onderwijs gebruik gemaakt. De 8
goede vorderingen van sommigen zijn onmisken
baar, eu hier en daar vertoont zich eeu aanleg,
die bij degelijke studie en verdere gezonde ont
wikkeling inderdaad iets voortreffelijks voor het
tooneel "belooft.
Het onderwijzend personeel heeft zich naar
behooren van zijne plichten gekweten. Het leer
plan werd naar gelang van behoeften en de
toenemende vatbaarheid van sommige leerlingen
steeds gewijzigd en uitgebreid. Aan de recht
streeks practische oefeningen moest inzonderheid
voor hen, die al spoedig de zoogenaamde school
banken zulleD ontwassen zijn, meer zorg en
arbeid ten koste worden gelegd.
Met meer dan gewone zorg hebbeo 53 depar
tementen gedurende het voorgaande jaar hunne
aandacht gevestigd gehouden op hetgeen zij oor-
deelen merkwaardige voorbeelden van buitenge
wone plichtsbetrachting te zijn. Dientengevolge
.werden 99 personen ter onderscheiding met het
gebruikelijk eereblijk, de zilveren medaille, aan
het hoofdbestuur voorgedragen. Het spreekt van
zelf, dat wij aau die voordrachten, zoo dikwijls zij
voldeden aau de veieischteu van het hiertoe be
trekkelijk reglement, gereedelijk het gewen6cht
gevolg gaven.
Onder hen, aan wie de onderscheiding te beurt
is gevallen, waren er niet minder dan 56, die
daarop aanspraak hadden verworven, wegens wel
beproefde trouw in veeljarige dienstbetrekking.
De departementen schijnen meer en meer en
bij voorkeur juist die zijde van het volksleven
belangstellend gade te slaan. Wat vroeger mis
schien te weinig werd opgemerkt, wordt van
lieverlede voor velen een onderwerp van zorg
vuldige nasporing en ernstige overweging. De
Maatschappij kan niet anders dan den ijver
der departementen, om bepaaldelijk in die rich
ting werkzaam te zijn, toejuichen. Had zij het
niet reeds van den aanvang af gewild, en met
zoovele woorden in hare wetten uitgesproken en
den departementen aanbevolenzij zou het thans,
in de dagen, die wij beleven, met verdubbelden
nadruk doeD. Immers van de doorgaande ge
zindheid en den levenswandel van dienstboden
of dienstbaren gezette keunis te nemen, en wat
men daarbij prijzenswaardigs ontdekt tot zijn
goed recht te laten komen, deze bemoeiing hangt
ten nauwste samen met het moeielijke vraagstuk,
lot welks bevredigende oplossing de Maatschappij
zoo gaarne zou willen medewerken.
Teu slotte van hun verslag, dat ditmaal met
het oog op de belangrijke overwegingeu, die ous
wachten, zooveel mogelijk bekort moet worden,
veroorloven zich hoofdbestuurders, de hoop en
den wensch uit te drukken, dat de departementen
alle als om strijd, in deu tot dusver betooudeu
ijver voor volksbeschavingen volksgeluk zullen blij -
veu volharden. Geschiedt dit, dan mag uieu uiet
reden vertrouwen, dat het vaderlandslievend doel
onzer Vereeniging althans bij benadering be
reikt zal worden.
Nog ettelijke jaren, en de dag breekt aan,
waarop de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen
het feest zal vieren van haar honderdjarig bestaan.
Zorgen wij alleo, zooveel in ons is, dat die dag
voor gansch Nederland in den vollen zin des
woords een feestdag zij I
Na de pauze werd het voorzitterschap \yj
genomen door professor van Tien hoven, daarf
heer Joost van Vollenhoven door ambtsbezh
den verhinderd was, en kwam het eerst hettj
port van de commissie voor de onderwijzer,
zoldigingen aan de orde, waarbij de volg,
voorstellen aan de goedkeuring der Vergaderi
worden onderworpen
I. Dank te betuigen aan allen, die met
hebben medegewerkt om het onderzoek u
stellen eu de zaak onder de algemeene aamii
te brengen.
II. Het hoofdbestuur uit te noo.ligen een
te zenden aan de hooge Regeering om uai
de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen te
zoeken
Op de begrooting eene som beschikbaar te
len om op de voorwaarden, welke door de
geering worden noodig geacht, te worden ui|
keerd aan gemeenten tot verhooging van oei
wijzersjaar wedden.
Na discussie, waaraan onderscheidene ai]
lingen deelnamen, werd een voorstel van de
deeling Zeist om punt 2 aldus te lezen, da;j
hoofdbestuur zich tot de hooge Regeerind
wenden met het verzoek, dat zij het inil
neme om de minima der onderwijzersbezolc
gen bij de wet te regelen op 700 voor hi
eu f 350 voor hulponderwijzers aangenomen
413 tegen 291 stemmen.
Alle andere amendementen zijn daardoor
vallen, evenals punt 2 van het voorstel der et
missie, met wier rapport de Vergadering zich n
het overige vereenigt, onder dankzegging sea P
leden der commissie voor dezen door baar vi
richteD arbeid.
De werkzaamheden werden te 3 uren
om den volgenden dag te 10 uren te wori
hervat.
Gouda, 14 Augustus. De baandersbazen alt
hebben hesloteD hunne werklieden eene verb)
ging van loon gemiddeld van f 1 per week
te kennen.
Dit gunstig besluit is geheel vrijwillig; er;
volstrekt geen aanvraag van de zijde der w(
lieden gedaan, en strekt tot bewijs van zede!,
heid, èn van de werklieden, die geduldig afw;
ten dat hun verhooging van loon kan gegf
worden, èo van de bazen, omdat zij toon;;
belangen hunner ondergeschikten te behartijt
Utrecht, 13 Augustus. Er is bepaald, dat bj
elfde Nederlandsch nationaal zangersfeest, door
Liedertafel Aurora alhier in 't volgende jaar
geven, zal plaats hebben op Zaterdag, Zondag
Maandag, 20, 21 en 22 Juni. Het comité tot fet.
regeliDg is zamengesteld uit de heeren Jhr.
J. L. B. de Muralt, voorzitter; Mr. S. J. van Ges
ouder-voorzitter; Louis Roothaan, 1ste, en N. -
Ridder, 2de secretaris; J. M. Enderlé en C.
i
1
I
s
Dumont, penningmeester; voorts A. J. M. Bi
P. H. C. van den Broeke, B. M. J. Corbièw
P. Doressen, C. H. Dumont J.Fzn., M. A. Hag
T. H. van der Heijden, Richard Hol, C. Osterma;
J. C. Clotterbooke Patijn van Cloetinge, H.
Plasberg, D. Ragay, T. Hart de Ruyter eD
C. van Vogelpoel. Naar men meldt, moeten zil
reeds 25 liedertafels tot medewerking hebt
aangemeld; het getal zangers wordt op 800 1
rekend.
Kamp in db Wiesselsche Heide, 13 Augustus
De eerste prijs op 200 pas, wedstrijd A Fl,j|
behaald door de scherpschutters van 's-Grarenlni
met 240 punten, 2de prijs door de kouinklij
scherpschutters van de Veluwe met 229 punle
Legesplaats bij milligen, 12 Augustus. De iver
zaamheden voor het in orde brengen dertonte
keukens, enz., die door het ongunstige weder d
laatste dagen groote vertraging ondervonde
worden nu met verdubbelde krachten voortge
zoodat men bij de komst der troepen (15 eu
dezer) daarmede gereed zal zijn.
Wij merkten belangrijke verbeteringen op
het maken van de steenen waterputten, die
goed en zuiver drinkwater opleveren. Vroe
liet het water veel te wenschen over en i
menigmaal diarrhée en andere kwalen ontsts
Eep Diet minder belangrijke verbetering is
aanleg der keukens met zeer eenvoudig gen
selde fornuizen en schoorsteeuen, waardoor
rook zonder hinder wordt verwijderd, 't g;
in vroegere kampementen bij sterkeu wind
regen dikwijls tot de grootste ongelege
aanleiding gaf, zoodat de soldaat niet zeldeo:
veel zand iD het eten kreeg, dat het bijna
was te gebruiken, althans zeer onsmakelijk!
genoemd worden. In vroegere kampeD wel
voor iedere compagnie twee keukens aange
die, zooals reeds gezegd, slecht en on void AH
waren, terwijl er nu slechts één per compsjj
zóó is ingericht, dat men voor eene sterkte,'j
op voet van oorlog, het eten in een uur t
zuiver eu smakelijk kan gereed maken. (IV. R 1
Groningen, 12 Augustus. Volgens een outran!
bericht, heeft de jury voor het ioternatioil
concours van rederijkers te Brussel, met 84
rueene stemmen, het zilveren eermetaal toegekfl
aan het alhier bestaande reciteercollege Brag'p
als een bewijs van zijne groote ingenomen!]',
met het spel en ter aanmoediging van dat sji
tig genootschap."
