N". "3820.
A0. 1872.
24 Juli.
I
2-
DAGBLAD
prijs dezer courant.
Yooï Leiden per 3 maanden
On
Franco per post.
t Afzonderlijks Nommen...
/3.00.
- 3.85.
,0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
fill.IS DER ADVKRTENTIKN.
Voor iederen regel/"O-lö.
Grootere letten Daar de plaatsruimte die zij beslaan.
belden, 33 Juli.
Wij lezen in de Zaanlandsche Courant den vol-
inden Haagschen brief, die overwaardig is in rui
en kring verspreid te worden.
.Zelden werd een onderwerp met meer heftig-
j "tid, met meer vinuige partijschap in het Dagblad
Zuid-Holland en 's-Gravenhage besproken dan
dotatie-wet: zelden hebben artikelen, in dit
rad geschreven, meer de algemeene verontwaar
diging, ja verachting opgewekt dan de beide op-
ellen van de vorige week, welke, ouder den
:hijn van het toekeDnen eeDer jaarlijksclie som
in de beide dochters van wijlen den staatsman
horbecke in beginsel goed te keuren, geene aD-
ire bedoeling hadden dan het verleenen dezer
itionale bijdrage te verijdelen.
De N. Rotterd. Courant was nog onder den in
- ruk van die leelijke artikelen (het woordleelijke
isinuatie is door Thorbecke zeiven het eerst in
e Kamer gebracht), toen het op den dag, dat te
Itreoht de volksvergadering van vereerders van
en grooten staatsman zou worden gehouden,
d een jmet warmte geschreven artikel er kracti-
ig op aandrong behalve het standbeeld, alle an-
,ere voorstellen te verschuiven, ten einde de do-
atie voor de beide dochters te redden. De dota-
iewet liep gevaar I Laten wij was de rede-
leering nu de conservatieven die wet trach
ten te'verguizen, eveneens als zij den persoon
iteeds verguisden, dien deze wet wil vereereo,
torgen, dat het volk doe, wat de volksvertegen
woordiging mocht willen Dalaten. Indien het dau
och eene nationale dotatie zij, laat de natie recht
streeks de beurzen openen!
De Utrechtsehe meeting van den 17den heefter
-inders over geoordeeld. Zij heeft alle planneu,
"lie haar waren voorgesteld, aangenomen. Wel
werd door Ptof. Opzoomer eene motie voorge
iteld du den geest vau het ar.ikel der N. Rolt.
Courant, wel werd die motie door den eveneens
door ernst gedreven Prof. Goudsmit, den gulron
den geestigeu leeraar Vroom uit Zwolle eu an
deren ondersteund, maar de motie is gevallen.
Men laat de dotatie-wet niet los; men laat zich,
door het OajMad-schandaal niet bang maken.
Dit besluit der meeting heeft, dunkt mij, een
uitmuntenden grond. Wie wordt vereerd? De pu
blieke persoon. Waarom wordt hij vereerd? Wegens
zijne zorgen voor de publieke zaak. Welnu, dan
"'geldt het ook een publiek belang, dat door hetpu
blieke lichaam moet worden behartigd. Wanneer
tast de natie in eigen beurs? Wauneer het geldt
de nagelaten betrekkingen van een kunstenaar,
in armoede gestorven, (het gewone lot van den
kunstenaar) tegen nijpend gebrek te beveiligen.
- Dan gaan de philanthropen „met schaal en bus
sen rond" langs de huizen; dan gaan deiuschrij-
vingen van hand tot hand. Dan geldt het, lief-
-dadigheii te bewijzen. Reeds vóór de onlangs ge
storven kunstenaar Peters zijne zinnen verloor
en er vrees bestond, dat hij zijn gezin hulpeloos
- achterliet, haddeD de vrienden zich vereenigri.
Er werd gecollecteerd, alarm geslagen en zijne be
trekkingen werden geholpen.
- I Het karakter der gedane voordracht is echter
nis/ om lie/dadigheid te bewijzen. De bedoeliti"
van dat voorstel is niet, aan de beide dochters
m j van deu heer Thorbecke een aalmoes, een bete
broods toe te werpenen het Dagblad heeft
die bedoeling kennelijk alleen vooropgesteld, om
rtng»aan het voorstel een mesquin karakter te geven
e /Üen de nagelateD betrekkingen te kwetsen door het
denkbeeld, dat zij uit goedertierenheid van jaar op
jaar van staatswege zullen worden ondersteund.
„Alles eischt, dut de voordracht, zonder discussie,
I worde aangeDomeu, opdat een natiouaal gedenk-
p,, teeken van lie/dadigheid verrijze." De dochters van
mg, i deu grooten staaismau moeteu het wel weien
6/» dat zij door de couservatieve edelmoedigheid zul-
len worden bedeeld, en daarom zelfs is het Dag-
Id'blad ihuichelachtig edelmoedig geuoeg, om niet
duor 'e driDgen iu de mate der behoehel Alleen
had het gehuopt, dat de Regeermg voor zich zelve
zeker was, dat er werkelijk nooddruft bestond.
orW Ratuurlijk I Armenzorg van staatswege wordt
immers slechts verleend, „bij volstrekte nóodza-
_11 'kelykheid I" Ach, het Dagblad is zóó bedroefd,
a ti zóó wanhopig dat de Regeering de wet kan
jjjï ^"eu schipbreuk lijden op een bezwaar van den
[ypk "orm' Waarom ook gesproken vau „uitstekende
diensten, gedurende eene lange reeks vaQ jaren
oen Ons en aan den lande bewezen Daardoor
heelt de heer van Rosse zwaar gezondigd, daar
812
Beien
-
door is hij dienstbaar geweest „aan de verdere
verscheuring van het volk door partijtwisten",
daardoor is de wet „eene partij wet geworden, ge-
teekend met de scherp gekleurde tint van par
tijzucht." En hoe deze waanzin verder moge
luiden 1
Het gehuicheld /ormeel bezwaar betreft io waar
heid het fond der zaak. Wat is er van de zaak?
Met uitnemeuden lact en prijzenswaardig doorzicht
heeft de heer van Rosse alle kiesche punten op
zettelijk verinedeo en begrepen, dat alle oprechte
vaderlanders hierin zullen overeenstemmen, dat
Thorbecke uitstekende diensten bewees aan Vorst en
land, diensten welke de conservatieve partij kan
erkennen, eo schoon zij ook voorwende haar zelf
moord niet te kunuen onderschrijven, moet erken
nen, omdat alle couservatieve regeeringen sedert
1848 op het stelsel van Thorbecke hebbeD trachten
voort te bouwen. En wanneer nu èn de heer van
Bosse èn de lieer de Vries niet liefdadigheid, maar
erkentelijkheid wil betrachten, eene buitengewone
erkentelijkheid voor buitengewone diensten, dan
betreft dit niet een formeel bezwaar, maar inder
daad het wezen der zaak. Wie deze uitstekende
diensten nog altijd niet kent, hij verzuime niet op
te slaan de jongste aflevering van de Economist.
Wat daarin voorkomt omtrent Thorbecke, munt
uit door waarheid en onpartijdigheid. Vooral daar
kan men lezen, wat Thorbecke voor Koning en
land is geweest. De conservatieven doen niets
anders dan dag op dag toepassen de beginselen,
welke Thorbecke in 1848 heeft doen zegevieren.
Het is waar, met éen verschil. De conservatieven,
die zich op gematigdheid lateu voorstaan, laten
zich veelal door hun hartstocht en partijzucht
medeslepenThorbecke daarentegen verloochende
nooit dien geest van gematigdheid en ingetogen
heid die hem was aangeboreu. Thorbecke heeft
niet alleen onze constitutioneele instellingen ge
vestigd en bevestigd hij heeft, door zijn voorbeeld,
daaraan dien echt-Engelschen toon van waardig
heid eu DObelheid gegeven, dien juist de conser
vatieven, meestal nog wel een uitschot der oude
ridderschap, niet hebben weten na te volgen.
Terwijl Thorbecke zijne hoorders steeds tot de
hoogere rangen poogde op te ieideu, rivaliseerden
de conservatieven en hun walgelijk orgaan bij
voorkeur met het lagere deel des volks. De waar
heid is, dat de conservatieven eene wet verfoeien,
die strekt om de nagedachtemis van Thorbecke
in zijne kinderen te vereereo. Maar dat is nu een
maal de eenige bedoeling der wet. Laten dan de
conservatieven, de verstokte Thorbecko-phoben,
voortgaan met de uitstekende, de buitengewone dien
sten van den staatsman te verkleinen de groote
meerderheid der uutie kent de ware beteekenis
dezer wet en daarom zal zij met groote meerder
heid als politieke wet worden aangenomen, onder
een stortvloed van adressen van het gausche dank
bare volk, in weerwil van het gesis en geschuifel
van naijver en wrok 1"
Met genoegen vermelden wij de verschijning
van een nieuw weekblad, de Huisvrouw, tot voor
lichting, nut en ontwikkeling van het huisgezin,
onder redactie van mevr. Henrietle van S. Het
eerste nummer behelst o. a. een artikel van Dr
J. Rasse alhier over „huisnoudefijke hygiëne".
Onder de rubriek opvoeding eri ouderwijs ireffen
wij een stukje over moederlijk toezicht aan. Ver
der bevat het wetenswaardigheden van lmishou-
deltjkeu aard, huishoudelijke mededeelingen en
feuilleton. De Nededaudsche huisvrouw zij het
aaubevoleo.
De kijkjes, die wij gisterenavond op de kermis
namen, deden ons zien dat er vermaak te over is,
al zijn het straatmuzikanten-gild en andere
siraatvertooniugeu sterk gedund. Over du laatste
hoort men verschillend spreken. Jan vindt de
maatregel van het hoofd der politie om dat vage-
bondeereude kermisvolkje te weigeren goed; Piet
zegt 'i is een schandaal die menschen 't brood uit
deu mond te nemen Klaas is sterk verontwaardigd
dat er onderscheid wordt gemaakt. Neen, roept
hij uit, als doedelzakkeu, poppenkasten, een tal
van orgeldruaters,acrobaten,enz. worden geweerd,
dan moeten anderen niet bevoorrecht worden. En
als men dan tegenwerpt dat de politieverordening
dit alles toelaat, dan is men gereed me: 't ant
woord, dal dan zulk een maatregel vooraf had
dienen afgekondigd te worden, waardoor die
menschen geld en bovendien de vermoeienis ware
bespaard geworueu om naar een van hun „beste"
kermissen barrevoets eu in een tropische hitte van
Utrecht te komen marcheeren, om het eene einde
van de stad in te komen en het andere weder
uit te trekken.
De kermislust bepaalde zich tot dusver meer
tot het straatvermaak dan het profiteeren van de
„spullen". En toch zijn, naar hetgeen wij gisteren
avond zagen en hoorden, bezoeken aan de „spullen"
zeer aan te bevelen en daartoe zal men te eerder
overgaan, als men weet dat er overal voor eene
behoorlijke ventilatie is zorg gedragen, zoodat de
tenten zeer luchtig zijn.
Carré gaf gisterenavond zijn eerste schitterende
voorstelling, die uitnemend voldaan heeft. Bewon
derenswaardig is de dressuur van de edelste paar
denrassen, waarin Oscar Carré 't zoo ver heeft
gebracht, dat men zich onwillekeurig afvraagt of
de koppigheid van den meusch vaak niet moei
lijker te overwinnen is daD van het dier, een
hypothese, die nog waarschijnlijker wordt, nadat
men deu clown Pinta met zijn ezel Marco heelt
zien werken een allervermakelijkste en tevens
belangwekkende scèue. Men zal toch toegeven
dat 't een heksenwerk is om grauwtje alles op
commando te doen uitvoeren, .galop, draf, vol
tes, het staan op de achterste pooten, enz., alles
zoo bevallig mogelijk.
Voorts hebben de gymnastische oefeningen van
de familie Nagels uitstekend voldaaD, zoo door de
uiterst sterke als nieuwe toeren, welke zij uit
voerde, en waarbij vooral de aandacht trok een
kereltje, zoo groot, dat hij uit een reiszak voor
het publiek te voorschijn treedt.
In zijne flinke, nette loge gaf de heer E. Basch
gisterenavond zijne eerste groote brillaute voor
stelling. Wij weten Diet wat meer te bewonde
ren zijne verrassende, boeiende, ondoorgronde
lijke goocheltoeren, waarbij op aller gelaat een
„hoe is't mogelijk!" siaat ie lezen, zijne geesten
eu auivels, die als uit den grond oprijzen en met
een tooverslag weer verdwijnen, de heerlijke
beelden door zijn agioscoop op het doek getoO'
verd, ol de prachtige kleuren en verrassende licht
effecten iu de „Wonderboom eu de droom der
Najaden", die u geheel iu de Arabische toover-
wereld verplaatst.
In één woord, oud eu jong viudt er afwisselend
genot, eu wij twijfelen volstrekt nietol een druk
bezoek zal Oen verdienstelijken ondernemer ten
deel vallen.
Rij Victor Uriesscns, werd met de bekende
verdienstelijkheid opgevoerd het alleraardigst bl i.
spel het Huwelijk bij Trommelslag, waarin de heer
Juüels, Mevr. Btuyiers eu de heer Sirelitsky, eu de
klucut Lot is dood, waarin de heer Judels de hoofd-
rollen tot gioot genoegen van de aanwezigen
vervulden.
Alaar daar uioet men gaan zien de Betooverde Put
om Judels iu zijn element in een echt kermisstuk
bij ie wonen.
De smaakvolle salon van Lyon werd gisteren
avond vrij druk bezocht. Is er ergeus dan daar
voor eene flinke luchiverversching zorg gedragen
-en uien zit er dau ook wel te moe eu gezellig
naar het afwisselend programma te luistereu, dat
door een goed sauieugesteld gezelschap artisten eu
wel bezet orchest wurdt uitgevoerd. Laarbij uiun-
teu uit de dames Ras e en Diana, waarvan de
eerste telkens met meer succes eenige uationale
Frausche liederen, gewijd aan de jongste rampen
die F'iaukiijk i rullen, vourdraugt, en de laaiste,
negaald met een uuivaugl'ijk en aangenaam su-
piaangeluid, aria's uil gehelkuosde opera's uit
stékend zingt.
Daar vindt men ook een zeer tenger acrobaat,
die degeus slikt als maccaiOui en een neger, die
vermakelijke lieueren in neger-eugelsch voor
draagt.
Dezelfde ondernemer exploiteert de Salon du
c rque vélocipèie Auiéiicam, een vermaak waar
aan op de meeste kermissen die reeds voorbij
ziju met graagte werd deelgeuouien. Het rijden
met de véloctpède heelt iu Nederland burgerrecht
verkregen eu het is eeu goed idéé van van der
Heem dat hij daarvan partij heeft getrokken.
Het liet tentje staat naast zijn greote salon.
Bij het binueutredeu der tent van Calp valt
dadelijk de netheid in het oog. Ruime en ge
makkelijke zilplaatseu en flinke verlichting. Al
lereerst mogen wij guustig melding maken van
den Chinees Arr You. Met het meeste genoegen
zagen wij hut ballenspel; wel hebben wij meer
met balleu zien werkeD, maar zoo als deze het
doet nimmer; ook is het bezienswaard, hoe hij
omspriogt met een ongekookt kipei, het inslikt
en op de koddigste manier het weer uitwerpt.
De beer Matthys speelde onder koddige voor
dracht de bekende hornpijp, dansende en
springende in de zotste figuren, hij maakt op
zijne viool op 26 verschillende mauieren de zotste
grimassen, zonder zich een enkele uiaal te ver
gissen. Niet minder aaugeoaam zijn de kunststuk
ken van den elastiekeu man, den heer Stein. Wat
ook aller tevredenheid wegdraagt, zijn de kunst
verrichtingen van den heer Alinaba, op een wa
terkaraf.
WeiDige oogenblikken waren wij in het cirque
Blantu, doch wat wij zagen, beviel ons zeer
goed. Bijzonder amusant was de elfjarige knaap
Hermao Blanus, vooral op het ongezadelde paard
zijne vlugge bewegingen eu sierlijke houding
boeien; de moeielijkstc bewegingen voert hij met
de meeste juistheid uit; ditzelfde kunuen wij
ook zeggen van den jongeheer Maous Blanus,
die b. v. in vollen ren aan zij De hiel achter op
bet paard hangt en dan Dog met het lichaam
de sierlijkste wendingen maakt. De beide clown's,
de gebr. Kohu, vermaakten het talrijk gezel
schap.
De raad van onderzoek te 's-Hertogen bosch,
beeft gisteren met 5 tegen 2 stemmen den lsten
luit. R. v. N. vrijgesproken.
Uit de punten van beschrijving voor de 21ste
algemeene vergadering der vereeniging ter be
vordering van fabriek- en hatidwerksnij verheid
in Nederland, 13 en 14 Augustus a. s. te Zwolle
te houden, blijkt dat o. a. over de volgeude con-
clusiën, door het bestuur voorgesteld, zal worden
gehandeld
Tot duurzame verbetering van den finaDcieelen
toestand van den werkman is uoodig: a. stuk
werk of premie voor meerderen ijver of bekwaam
heid, of wel verdeelingder werklieden in klassen;
b. verzoek om verhooging van het arbeidsloon,
van regeeringswege vastgesteld voor rijkswerken,
tot den be6taanden vorm bij particuliere werken;
c. voorkeur voor de voorschotbanken vau het
stelsel Scbulze-Delitsch boven andere crediet-
instellingen, ten behoeve van den werkman; d.
uitnoodiging om de oprichting van ambachtscho
len te bevorderen; e. het nemen van een besluit
over de fabriekskinderen wil men verdagen. Door
verschillende afdeelingen is voorgesteld: f. uitbe
taling van het loon des Vrijdags in plaats van
des Zaterdagsg. onderzoek naar de mogelijk
heid om met behoud van een billijke rente voor
het kapitaal gezonde, goedkoope en uit een mo
reel oogpum voldoende woningen voorden werk
man te bouwen.
Het hoofdbestuur stelt verdervoor.de wensche-
lijkheid uit te sprekeu 1°. vari de afschaffing van
paientbelasting, zeepaccijns en graanrechten 2'.
van geregelde noteering vaD industrieele waar
den; 3'. van een nieuw contract tusschen den
staat en de exploitatie-maaiscbappij, opdat deze
zelve belang krijge bij onbegrensde vermeerde
ring van het goederenvervoer; 4°. van eeu voor-
a gaauoe tentoonstelling hier te lande van de in
zendingen uit Nederland naar Weenen. Verder
stelt het bestuur—voor te verklaren 5°. dat het
ontwerp over de uaamlooze vennootschappen een
leemte bevat door nielopiieuuug van die niet ver
anderlijk kapitaal; 6°. dat de onderhandelingen
lusscheu Fiaukrijk en Engeland over eeu gewij
zigd handelsverdrag in hooge male de aandacht
der Nedei landsche regeering verdienen, en 7". dat
de afdev lmgeu moeten onderzoeken of algemeene
dan wel bijzondere tentoonstellingen de voorkeur
verdienen.
Door de afdeelingen is voorgesteld: 1°. om de
particuliere nijverheid te vrijwaren voor schade
door de concurrentie van den gevangenisarbeid,
en 2". om meer eenheid in de goederentarieven
eu snellere bezorging van goederen op de spoor
wegen te verkrijgen; zoomede te bespreken, welke
verbeteringen in de postadministratie mogelijk ziju.
Uit het programma blijkt voorts, dat de ont
vangst van het hoofdbestuur alhier zal plaats
hebben aan het station, Maandag 12 Aug., des
avonds te hallacht. Van daar zal een rijtoer naar
den Agnietenberg worden gedaan. Dinsdag te 11
uren is er vergadering in de Harmonie's mid
dags te 3 uren zal een bezoek gebracht worden
aan den constiuctiewinkel der staatsspoorwegen;
