Zaterdag
20 Juli.
N°. 3817.
A°. 1872.
feuilleton van het „Leiilsch
Dagblad".
SCHETSEN UIT ENCELMD.
Jé
'•ft
fit
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden.
!n& Franco per po3t
lei) Alaonderlyke Nommer»
engggggg—
ƒ8.00.
B 3.85.
0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTI EN.
Voor iederen regelf0.15.
Grootere letten naar de plaatsruimte die x\j beslaan.
VA
Ri<*
ÏEREENlGIiNG TOT BESCHERMING VAN DIEREN.
Wij hebben nog niet het genoegen mogen sma-
'eu;en in deze kolommen vari het verblijdend feit
lanteekening te houden, dat te dezer stede de stem
les gevoels, niet te verwarren met die der weeke
Sentimentaliteit, weerklank heeft gevonden. Niet
e vergeefs is een beroep gedaan op hen, die wel
vertuigd zijn dat er tusschen het redelijk en
nredelijk wezen een grooten afstand bestaat,
lie wel beseffen dat de handelbaarheid 'van
eklinensch of dier twee ongelijksoortige grootheden
,ijn, toch den weg niet versperren aan, of gelijk
truisvogelen handelen tegenover eene edele op-
vellingwaarbij hoofd en hart niet van elkaar
;escbeiden zijn welke zich verzet tegen op-
ettelijke mishandeling van dieren.
Is 't nog wel noodig onze ingenomenheid te
-letuigen, waar in deze kolommen de naar
;e woon te ingewortelde onmenschelijkheid, vaak
lestreden, en met klem van argumenten is aan
gedrongen op verstandige middelen om dit euvel
-if te keurenP
Toch deed 't ons leed, dat wij door een onwille
keurig misverstand in de onmogelijkheid verkeer-
len, vroeger van het tot stand komen eener ver
inniging tot bescherming der dieren te dezer
- itede kond te geven. En met te meer genoegen
loen we thans deze reeds bekende mededeeling,
- au alle verdere oorzaken tot misverstand zijn op-
geheven en wij weten waaraan ons in het ver
volg ten aanzien van de zaak, die onze volle sym
pathie heeft, te houden.
Nu de vereeniging er eenmaal is, hoewel nog
n de lange kleêren, zullen wij onzen steun in
1 len meest vrijgevigen zin verstrekken. Alle hoop
lestaat er, dat de voedsterling met gezond ver-
tand zal opgekweekt worden. Professor ilod-
erman gaf het juiste richtsnoer aan. Het doel
noet zijn: 1°. het tegengaan van opzettelijk wreede
- Behandeling van dieren2°. het tegengaan van
noodelooze wreedheid voor een op zich zelf ge-
oorloofd doel.
Ziedaar zoo kernachtig mogelijk een slagboom
- gesteld voor overdrijving, waaronder wij b. v.
rekenen het opkoopeu van vogeltjes op de mark
ten, ten einde deze hunne vrijtieid terug te geveu
enz.
Het doel zal bereikt worden indien de juiste
- middelen worden gekozen om daaraan bevorder
lijk te zijn. Er zijn gelukkig voorbeeldige ver-
eenigingen tot bescherming der diereo, die zeer
- zeker bereid zullen worden gevonden alle moge
lijke inlichtingen te verstrekken, welke dan nog
dit voordeel opleveren, dat zij getoetst zijn aan
de ervaring.
Ons dunkt dat een eerste schrede van de Leid-
iche novice moet zijn, artt. 121 en 122 van de
- lierde afdeeling der Algemeene politie-verordeuiug
der gemeente Leiden tot meer waarheid te ma-
ken, dan tot dusver het geval is.
Deze artikelen luiden aldus:
„Het is verboden honden of eenige andere beesten op
straat te tergen of te mishandelen. Honden, die als
trekdieren zijn voorgespannen, mogen niet anders dan
met eene gewone zweep worden aangezet."
Overtreding van eenige bepaling der drie voorgaande
artikelen wordt, onverminderd de bepalingen van de
Algemeene Strafwet, gestraft met eene geldboete van ten
tol drie gulden."
Ook te 's-Gravenhage heeft men begrepen dat
van de nauwgezette toepassing dezer bepalingen
veel afhing. Van daar dat de vereeniging in de
residenti premien uitlooft aan de politie-dienaren
die het ijverigst tegeu mishandeling der dieren
waken. De premiën, die in de jongste jaren uit
geloofd werden, doen helaas zien dat streng toe
zicht niet overbodig is en dat de wetgever zich
niet vergist heeft in de menschelijke natuur, door
het geval mogelijk te stellen dat dierenmishan
deling de perken der menschelijkheid kan te bui
ten gaan.
Strenge handhaving dus van deze bepalingen,
ziedaar een krachtig palliatief. Afdoendedurven we
't niet te noemen. Een zuivere toestand kan toch
alleen verkregen worden door 't levendig besef,
dat de huid van een dier evenzeer voor lijden
vatbaar is als die van den mensch en men dus
ook in deze meer algemeen doordrongen zal moe
ten worden van het: „Wat gij niet wilt dat u ge
schiedt, doe dat ook aan een ander niet."
Maar genoeg reeds. Laten wij niet verder vooruit-
loopen op het beleid der ontwerpers en liever onze
ingezetenen aansporen op eene circulaire, die in
aantocht is, een gunstig bescheid te geven. Hoe
krachtiger deelneming, hoe uieer waarborg dat
de edele zaak met energie zal geleid worden.
Op onze medewerking, wij herhalen dit, kan
steeds gerekend worden. Onze kolommen zullen
steeds openstaan voor een ieder die in het belang
der zaak de pen wenscht op te vatten.
Lelden, 19 Juli.
Naar wij vernemen, opende zich heden te 4
uren de vierde bloem der Victoria regla, die
dus ook Zaterdag open zal zijn.
De kiesvereeniging de Grondwet te Goor heeft
inet algemeene stemmen tot candidaat voor het lid
maatschap der Tweede Kamer, ter vervauging van
Mr. A. van Delden, gekozen Mr. P. Blussé van
Oud-Alblas, afgetreden Minister van Financiën.
In een uitmuntend opstel over wijlen Mr. J. R.
Thorbecke, voorkomende in de laatste aflevering
van de Economist, onder redactie van Mr. J. L.
de Bruijn Kops, en waarin de uitstekende dien
sten, door den grooten staatsman aan Vorst en
Vaderland bewezen, met waarheidsliefde en on
partijdigheid worden erkend en herinnerd, worden
de laatste woorden van den stervende eenigszins
anders opgegeven dan in sommige dagbladen niet
geheel juist werd opgenomen.
De afscheidsgroet van Thorbecke werd uitge
sproken in deze woorden
„Zeg aan mijne vrienden, dat ik hun dank zeg
voor den steun mij geschonken," zeide hij den
dag vóór zijn sterven, „en aan hen, die mijne
vrienden niet waren, of meenden dat niet te zijn,
dat de tijd, naar ik hoop, zal komen, waarop zij
inzien, dat zij mij miskend hadden."
Door de anti-revolutionaire kiesvereeniging
Nederland en Oranje te Rotterdam, is de heer Jhr.
Mr J. L. C. Berch van Heemstede candidaat ge
steld voor de Tweede Kamer.
Men leest het volgende in de landbouwkundige
mengelingen van de Leeuw. Cour.: Een paar ooie
vaars (echtelieden) nestelden op het dak eener
schuur. De eigenaar daarvan kwam op de ge
dachte, hunne eieren te verwisselen met die eener
kip, doch vergat, de kuikens tijdig genoeg weg
te nemen.
Niet zoodra hadden de ooievaars deze, in hun
oog, misgeboorte ontdekt, of ze gaven er zoo hot
scheen onmiddellijk kennis van aan hunne ge
broeders en gezusters in den ganschen omtrek,
eo niet lang duurde het, of een twintig a dertig
tal dier langbeenen kwam zich in persoon en met
al de deftigheid, hun zoo eigen, van het zonder
ling geval overtuigen. Na nauwkeurige beschou
wing vlogen ze allen, met de ouders van het
wondergebroed, naar eene naburige weide, en
hier, ouder een oorverdoovend geklepper, dood
den zij, zonder eenigen vorm van proces, de beide
schijnbaar schuldigen met hunne snavels, pooten
en vleugels. Wat er verder van het nest en de
kuikens geworden is, werd mij niet medegedeeld,
uiaar voor de waarheid van het geval sta ik borg.
Met betrekking tot de werkstaking aan de
mijnen in het Duitsche kolendistrict is het Va
derland in staat gesteld het navolgende uit goede
bron te kunnen mededeelen
Het werk is niet, zooals in de laatste dagen
werd vermeld, aan de meeste mijnen hervat, het
tegendeel is waarde staking breidt zich meer
en meer uit. Diegenen, die den arbeid nog voort
zetten, geven een deel van hun loon aan de werk
stakers, waardoor deze in de gelegenheid zijn
hun eischen om loonsverhooging vol te houden.
Zij vorderen thans 26°/0 verhooging en vermin
dering der werkuren tot op 8 uur daags.
Hiervan moet nog worden afgetrokken 2 uren,
welke verloren gaan met naar de plaatsen van hun
arbeid te gaan en vandaar terug te keeren, zoo
dat slechts 6 werkelijke werkuren overblijven.
Dat het voor de mijndirectiën bijna onmogelijk
is deze eischen in te willigen is duidelijk, door
alleen te vermelden dat de prijzen der kolen
daardoor 76 a 100 pCt. zouden stijgen.
De ioouen zijn toch reeds veel verhoogd, zelfs
zoo dat voor de productie van eeD zelfde hoe
veelheid kolen in 1863 4'/10 pfennig en in 1871 9'/i0
pfennig werd uitbetaald, dus in de laatsle 9 jaren
meer dan verdubbeld.
Een voortdurende stijging van prijzen is dus
wel te verwachten.
De Kladderadatsch bevat het navolgende versje,
zinspelende op hel beschikbaar stellen van zijne
landgoederen in Limburg voor de uit Duitschland
verjaagde Jezuïeten:
An den Grafen von Hoensbroeck.
O Graf ich hab's vernommen,
Und sage das Eine hloss;
Man kann sie leicht bekommen,
Doch schwer wird man sie los!
De Minister van Financiën maakt bekend, dat
bij hem ontvangen zijn twee coupons, te zamen
groot f 6.43', door een onbekende, onder het post
merk Amsterdam van 17 dezer, tot voldoening
van te min betaald successierecht ingezonden.
Z. M. heeft ten laste van den Staat pensioen
verleend aanG. Boekhout, gewezen rijksveld
wachter der 2de kl. te Arnhem, ten bedrage van
ƒ140 's jaars, en E. Bogaart, weduwe van J. B.
H. Zantwijk, in leven rijksveldwachter der 2de
kl. te IJselstein, ten bedrage van 225 's jaars.
Z. M. heeft aan J. O. Wijma, zich schrijvende
J. Wijma, gewezen directeur van het vereenigd
huis van arrest en provoost te Haarlem, verleend
een pensioen ten laste van den Staat van f 916
's jaars.
BINNENLAND.
Haarlem, 18 Juli. Een der opzichters van de
rijtuigfabriek alhier, die te Amsterdam betalin
gen moest doen, is met eene som van f 1600
verdwenen. Tot heden is men hem nog niet op
het spoor. De man laat een vrouw en drie kin
deren in hulpbehoevende omstandigheden achter.
(Hbl.)
's-Gravenhagb, 18 Juli. De heeren W. Lensink
eu Zoon, bouwmeesters te Arnhem, hebben zich
lot onzen gemeenteraad gewend, om van de ge
meente aan te koopen een stuk grond langs den
ouden Scheveningschen weg, en wel dat gedeelte
Strekkende langs het zoogenaamde Hoogo pad,
tusschen de begraafplaats der Israëlieten en den
rijweg naast Klein Zorgvliet. Het is een strekkende
breedte langs het Hooge pad van 880 meters en
een generale diepte van 70 meters, aldus eene
oppervlakte van zes hectaren zes aren, waarop
zij villa's en elegante woonhuizen met tuinen wil
len bouwen.
Hieromtrent hebben B. en Ws. de commissie
voor de plaatselijke werken en eigendommen ge
raadpleegd; doch zoowel iu die commissie als in
bun college achtte men eenparig der adressanten
verzoek voor geen inwilliging vatbaar. Zeer on
gaarne toch zou men het bedoelde gedeelte van
het Scheveningsch bosch ter bebouwing zien uit-
gegeveu. Het eigenaardig schooue der wandel
plaats, door ingezetenen en vreemdeling zoo te
récht gewaardeerd, ging daardoor geheel verloren.
Daarom stellen B. en Ws. eene afwijzende be
schikking voor.
Gisterenavond werd door handelaren in
brandstoffen een vergadering gehouden waarin
degeëischte loonsverhooging der werklieden werd
besprokeD.
Er werd besloten om een commissie ad hoe te
u »a
NAAR het fransch van
X- X AI NI
VI.
t
ijl
V "Wandeling-en in Londen.
tof' Vervolg
1» 4
oltl. De subsidie tot aankoop van nieuwe boeken
is zeven a achtmaal uieer dan bij ons. Wanneer
—•zullen wij ons geld gaan besteden aan werkelijk
"'■"goede diDgen?
uIn andere opzichten zijn zij minder volkomen
o geslaagd, b. v. met Sydenham Palace, waar ver-
p 'leden jaar de tentoonstelling gehouden werd en
tegenwoordig een museum van een museum
0ttis. Het is groot evenals Londen zelf en zooveel
in Londen; maar hoe dat groote uit te drukken?
Het overtreft eenige malen het gewone begrip
van groot, liet gebouw heeft twee mijlen in den
omtrek en drie verdiepingen van een ontzagwek
kende hoogte; vijf of zes gebouwen als ons Pa
lais de l'Industrie zouden er gemakkelijk in
kunnen staan, en het is van glas: eerst een oiï-
metelijke rechthoek, die in 't midden, rond als
een broeikast, zich verheft, en geflankeerd wordt
door twee hooge Chineesche toreDs; dan, aan de
beide zijden, lange gebouwen die naar den
rechtervleugel afdalen en het park met zijne
watersprongen, standbeelden, kiosken, grasvelden,
groepen groote boomen, uitheemsche gewassen en
bloemenverzamelingen bevatten. Het gansche glas
werk schittert in de zon; aan den horizon golft
een lijn van groene heuvels in dien verlichten
damp, die de kleuren doet ineensmelten en aan
het landschap een uitdrukking geeft van kalm
geluk. Al weer hetzelfde contrast: aan den eenen
kant het park en de architectuur van 't plan
tenrijk, goed begrepen, geëigend naar het klimaat,
en schoonaan den anderen kant het gebouw,
een monsterachtige klomp zonder stijl, die niet
van hun smaak maar van hun macht getuigt.
In het gebouw heeft men een museum van
antiquiteiten, bestaande uit de facsimile's in
pleister van de door Eoropa verspreide Grieksche
en Roineinsche standbeelden; een museum
van de middeleeuwen, van de Renaissance; een
Egyptisch museum, een Ninevetiscb, een Indisch;
de copie van een huis te Pompeji eu van het Al-
hambra.
De ornementen van het Alhambra zijn gego
ten, eu de afgietsels worden in een aangrenzende
zaaL als bijlagen bewaard. Om niets te verge
ten, heeft men de beroemdste Italiaansche schil
derijen iu slechte schetsen weergegeven, goed
oin op een kermis vertoond te worden. Een
reusachtige serre voor tropische gewassen, met
waterpartijen, watersprongen, zwemmende schild
padden, groote bloeiende waterplanten, Egypti
sche sphinxen en standbeelden van zestig voet,
kolossale of gedrochtelijke boomsoorten, waaron
der een Californische sequoia, vierhonderd vijftig
voet -hoog en honderd zestien voet in omtrek.
De schors van dien rens is om ijzeren banden
gelegd, ten einde een denkbeeld te geven van
den boom. Een trapswijs oploopende, cirkel
vormige concertzaal, die veel van eeD coliseum
heelt. OnlaDgs kon men in de parterres de
nabootsingen zien, in natuurlijke grootte, van de
antediluviaansche monsters, megatheriums, dino-
theriums, enz. Blondin geeft er zijne voorstel
lingen honderd voet boven den grond. Ik wil
ze niet alle opnoemenmaar doet die opeensla-
peling van ongelijkslachtige curiositeiten niet
denken aan het Rome der Cesars en Antonius-
sen? Toen bouwde men ook paleizen tot verlus
tiging van het souvereine volkcircussen, schouw
burgen, openbare badplaatsen, waarin uien stand
beelden, schilderijen, diereD, muzikanten, acroba
ten, al de schatten en zeldzaamheden van de
wereld bijeenvond; pantheons van rijke eu
merkwaardige zaken, waar de smaak voor al wat
nieuw, afwisselend, buitengewoon was het gevoel
voor het schoono verving. Rome deed zijn voor
raad op door verovering, Engeland verschaft zich
dien door de industrie. Ddé,r waren de schilde-
rijën en standbeelden gestolen origineelen en wer
den demenscben doorlevende monsters,ueushorens
en leeuwen verscheurd, hier zijn de standbeelden
van pleister en de monsters van goudvlies. Het
schouwspel is van de tweede qualiteit maar van
dezelfde soort. Een Griek zou er zich niet op
zijn gemak gevoelen eu het beschouwd hebben
als werk van machtige barbaren, die moeite doen
om zich te beschaven, maar er niet in slagen.
Denzelfden indruk gaf mij de groote tentoon
stelling, evenals de vorige een Engelscbe vinding,
een voortbrengsel van den industrieelen en mer-
cantielen geest, dat later naar liet vasteland
werd overgebracht. Het gebouw is groot eD wat
het bevat is groot, ziedaar het beste wat men er
van zeggen kan. -Aan den ingang is een mo
numentale fontein, die reukwater ,werpt en op
die met angelica versierde gewrochten van den
