18 Juli.
N°. 3815.
Donderdag
A°. 1872.
1 8
I®
DAGBLAD.
PRIJS DSZEB COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenƒ8.00.
Franco per poeta 3.85.
AJzonderlyka Nommeraa °-05-
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DKR ADVKRTENTIEN.
Voor iederen regelV0.15.
Grootere lettere naar de plaatarnimte die xjj bealaan.
Lelden, 17 Juli.
Namens den Koning zijn bij beschikking van
sn Minister van Binuenlandsche Zaken van 15
ïii 1872 tot vertegenwoordigers van de Neder-
.ndsche regeering op de achtste bijeenkomst van
et Statistisch Congres, hetwelk in den loop der
Igonde maand te St.-Petersburg zal worden ge-
ouden, benoemd de heeren P. J. Buchiene, lid
an den Baad van State, Mr. S. Vissering, hoog
leraar te Leiden, en Mr. M. M. von Baumhauer,
hef der afdeeling Statistiek bij het Departement
.aD Binuenlandsche Zaken.
In de Kiesvereeniging Burgerplicht te Rotterdam
s gisterenavond eene voorloopige canclidatenlijst
pgemaakt voor het lidmaatschap der Tweede
amer, waaruit a. s. Vrijdag eene definitieve
euze zal worden gedaan. Het drietal beslaat uit
e heeren O. van Rees, oud-Raad vau Indië,
P. van Bosse, oud-Minister van Financiën en
Joloniën en L. Pincotïs, lid van den Gemeente
rad en van de Provinciale Staten.
De Kiesvereeniging Vrijheid en Orde te Deven-
~:r heeft tot candidaat voor het lidmaatschap dei
Tweede Kamer, ter vervanging van den heer
an Delden, gekozen Mr. P. Blussé van Oud-
ilblas, afgetreden Minister van Financiën.
Naar wij vernemen, zijn ter vervanging van
e afgetreden hoogleeraren in de theologie aan
e hoogeschool te Groningen de volgende voor-
rachten gedaan: voor Prof. de Groot de heeren
iredikauten Gunning te 's-Gravenhage en Chan-
epie de la Saussaye te Rotterdam, en voor Prof.
duurling de heeren predikanten Oort te Harlin^
jen en Hooykaas te Schiedam. (Vaderland.)
- De heer L. B. Perel, van Amsterdam, is dezer
agen te Tübingen als phil. et litt. doet. gepro-
- ïoveerd.
Men verneemt dat door Z. K. H. Prins Hen-
- trik der Nederlanden, ter gelegeuheid van de
plechtige teraardebestelling van wijlen HDs. ge-
-maliu te Delft, ten behoeve van de algemeene
armen dier gemeente eene som van 1000, en
"lan de Ned. Herv. kerken een bedrag van 300
s geschonken.
- Het feest-programma van den schietwedstrijd,
loor den Nederlandsche VVeerbaarheidsbond in
iet kamp op de Wiesselsche heide bij Apeldoorn
- e houden, is als volgt: Zondag 11 Augustus des
lamiddags te 3 uren, plechtige ontvangst van de
nededingers vóór het gemeentehuis te Apeldoorn.
Ie 5 uren vertrek naar het kamp. Te 8 uren
ïuziekuitvoering door het corps muzikanten der
ifauterie te Arnhem, dat ook des Maandags,
linsdags, Woensdags en Donderdags des namiddags
u des avonds zich zal doen hooren. Behalve den
ïhietwedstrijd, Dinsdag scherm wedstrijd op degen,
abel, stok en geweer, alsmede door infanterist
- ïgen cavalerist. Vrijdag uauiiddag schietwedstrijd
oor jongeliugs-vereenigingeu op 100 pas afstand,
aterdag te halftien 's morgens uitdeeling der
rijzen door Z. M. den Koning, in het kamp. Zondag
8 Augustus wordt het kamp ontruimd.
j Tarietsvermiuderingen bij verschillende vervoer
smiddelen zijn verkregen en geldig van 9 tot 20
l jAugustus. In elke tent zal een politie-reglemeul
.'oorbanden zijn, waarnaar de mededingers zich
15-tipt hebben te gedragen. Voor leeftocht in het
fd' amp is op de volgende wijze door de regelings-
"bdihniissie gezorgd-. ln eene zeer ruime can-
II
Table
[.er hóófd,
van den heer F.
om I en 6 uur p
N. Boer:
m. a 1.50
onder directie
d'höte
Diner la carte van 12 uur 's middags
r !SJt sluiting. Restauratie gedurende den geheelen
lflag, volgens tarief, voorkomende in den uit te
sleeven „gids". 2". Goedkoope voeding a 25 cents
^er hoofd, per dag, waarvoor zal genoten worden
6 uur 's morgens een portie soep met brood;
j^isscheu 12 en 2 uur 's middags een portie vleesch
tkfiet groenten en aardappelen.
De opgegeven deelnemers bestaan uit dd. schut-
-•irijeu van 20 plaatsen, rustende schutterijen 2,
lllce vertegenwoordigers van zee- en landmachten
g 1,8 weerbaarheids-vereenigingen.
U Wq lezen in de Arnhemsche Courant:
AAN DEN HEER
II ie de gewoonte heelt de stukken, aan ons per
rieveifjxist gezonden, te stelen, hebben wij een
riendelijk verzoek.
Wij verzoeken hein namelijk, om, na openma
king en lectuur, de ons toegezonden stukken niet
terug te houden of te vernietigen, maar ze aan ons
te willen doen toekomen.
Zoover wij dit uit de reclames hebben kunnen
nagaan, geschieden de ontvreemdingen bltussclien
Amsterdam en Arnhem, óf te Amsterdam of
Arnhem.
Eene herhaalde ondervinding heeft deu heer
kunnen leeren, dat in deze bezeudingen
aan de redactie of den uitgever der Arnhemsche
Courant nooit geld of geldswaardige papieren
voorkomen. Alles wat aan ons gezonden wordt
is politiek of daarmede verwant, voor den vinder
van geene waarde.
Wij willen den heer volstrekt niet op
onkosten jagen. Hij behoeft de opengemaakte
brieven niet weder te frankeeren. Een enkel adres
is voldoende. Navraag zal in geen geval geschieden.
Indien hem dit gemakkelijker is, zullen wij
onzen medewerkers,inzenders en berichtgevers ver
zoeken, bij hunne bezendingen voortaan te voegen
een los, open, gepostzegeld en gegomd couvert
met adres. Hij is dan zeker tegen alle navorsching,
wij ontvangen onze stukken en de schrijvers
hebben geen vergeefsch werk gedaan.
Mocht de heer het ons tusschen 6 en 8
Juli uit Haarlem toegezonden en ontvreemde
stuk over het journalisten-congres, naar aanleiding
van een artikel in de Telegraaf, nog in zijn bezit
hebben, zoo zal hij ons met de toezending er van
ten hoogste verplichten. De steller heeft er, ver
trouwende op art. 154, der grondwet, geene
kopie van geiioudeu.
Daar wij niet weten of de heer de
Arnhemsche Courant geregeld leest, zal ons de
overneming dezer aankondiging in de overige
couranten zeer aangenaam zijn. Wij hopen dat
hem dun ons, zoo wij meeneu redelijk, verzoek
onder de oogen zal komen, eu dat Zijn edele
bereid zal zijn in onze ininuelijke schikking,
waarbij onzer beide industrieën onverkort blijven,
te willen treden.
Arnhem, 16 Juli 1872.
De Redactie der Arnhemsche Courant.
O ?3 03 ra P3 P4
S- v v
co cr
5' s. 2,
1 W K fD O
D a
?r O t» CD O-
P 3 3
o o
o o o
0 Q R
CD CD
G> ST CD*
3Q
co c;
-i CD nj
CD 3 co
iST CD CD
3 3
3' 5
2
CD*
D
Q-
KJÖ
c SS"
FT
to j— Jp
OO O C5 oo O O 53
i—od o o 3
b> o o o o rj
05 O O O O O Ci
1
Si co O - -
*-> cd
Üt *W o O 1
2 M co o
>±- .V
co oo
5* -o
O1 M
o O It* C> h-<
zsx CO co Ote OO cn
CO "o CO w H
-I O l C© JT1
l—i C3> V CO O co
co
O O CO O r--
O
B.
O
1
9
3
-
co o O CO CO OO
o» co co O
CO O
oo OS V "(fE
0 O cc CC CO CC
01 O O) CO W to
OO ~<Xè CO
CO r--
co
OO O UT CO O ui
to O O to
to o o to o co
Uit dezen staat blijkt alzoo, dat deNederlaod-
sche Bank op 15 Juli, bij een muntmateriaal van
ƒ151,332,279.99, voor eene som van 175,533,011.4-7
minder aan bankbiljetten in omloop had dan waar
toe zij gerechtigd is, terwijl het muntmateriaal
op zijne beurt ƒ70,213,201.59 meer bedraagt, dan
in verhouding tot de schuldvorderingen tot dek
king noodig zou wezen.
Op circulaires, door de Typografische Vereeni-
gingen te Arnhem gericht aan de patroons om
loonsverhooging, hebben al de patroons het vol
gende antwoord gezonden
„ilijne Heeren I
Wij ontvingen uwe circulaire van 5 Juli jl.,
houdende mededeeling van een besluit, door uwe
beide Vereenigingen genomen, waarbij aan de
atroons wordt overgelaten, om „het loon van
den typograaf en de beoefenaars der aanverwante
Art. 154 der grondwet zegt: „Het geheim der aan de poat
„of andere openbare instelling van vervoer toevertrouwde brieven
„is onschendbaar, behalve op last des rechters, in de gevallen in de
„wet omschreven.
vakken in eene betere overeenstemming te bren
gen met de behoeften des tijds." Vol verlangen,
om in uw belang te doen wat wij kunnen doen,
hebben wij te zamen den inhoud van uw schrijven
gelezen, herlezen en overwogenwij meenden het
resultaat onzer besprekingen schriltelijk aan u te
moeten mededeelcii.
Oin tot eene verbetering te geraken van den
bestaandeu toestand, die volgens u verbetering
behoeft, is het noodzakelijk, om allereerst eeu
onbevangen blik te slaan op den feitelijk be
staandeu toestand, en nu meenen wij reeds aan
stonds te moeien opmerken, dat de schets van
het lot onzer gezellen door u niet zonder over
drijving is gemaakt en deels op onjuiste grond
trekken is uitgewerkt.
Wij willen niet twisten over de vraag, of de
maatschappelijke toestand van den typograaf al
of niet ver verheven is boven dien van audere
vakken, en met name boven dien van ieder ander
bekwaam werkman in eene fabriek. Hier,gelijk
overal, verschilt de eene persoon zeer veel van
den anderenook in het boekdrukkersvak en
aanverwante vakken worden kundige en onkun
dige, beschaafde en minder beschaafde gezellen
aangetroffen. Hoe het zij, wij waardeeren uw
loffelijk streven, om uwe kinderen in eere groot
te brengen door hun de zegeningen van een
voldoend onderwijs te doen genieten, maar wij
voegen er bij, dat de ernstige wil, om in deze
richting werkzaam te zijn, u de gelegenheid zul
aanwijzen, ook bij deu tegenwoordigen stand
der urbeidslooneD. Ook in deze gemeente is ge
lukkig degelijk onderwijs te verkrijgen voorzetr
weinig geld.
De „onloochenbare" waarheid, dat de vooruit
gang op het gebied van kunst en wetenschap
in „haren loop" wordt belemmerd, door te groote.
zorgen van den typograaf voor zijn huisgezin,
was ons eerlijk gesproken onbekend. Van
kwijnende energie is ons bij onze bekwame en
oppassende gezellen nimmer iets gebleken; bij
de overigen was dit verschijnsel, he'aas! meestal
aan gansch andere oorzaken toe te schrijven dan
aan de zorgen voor het huisgezin.
De Arnhemsche typograaf, zoo zegt gij, heeft
weiuig gewonnen bij den vooruitgang onzer eeuw;
wij vragen ons: Wat wordt er bedoeld met het
„winnen bij vooruitgang"? Is de toepassing van
de groote beginselen van vrijheid en humaniteit
alleen voor deu typograaf zonder invloed geweest?
Geniet hij niet van het verbeterde onderwijs, van
de betere verdeeling dér belastingen, van de al
gemeene welvaart, die steeds werk in overvloed
geeft, van de nieuwe uitvindingen, die zijn arbeid
hebben verlicht óf veraangenaamd Üf wordt eerst
din bij vooruitgang gewonnen, wanneer de loonen
stijgende zijn? Maar wij zullen u aautoonen, dat
de Arnhemsche typograaf dau veel heeft ge-
woDuen 1
Gij beklaagt u, dat de typograaf alleen niets
kan verdienen in zijne vrije uren; maar hebt gij
dan om meer werk gevraagd, eu is u dit geweigerd
Hebt gij niet, na 7 uren des avonds en verder
den gauschen Zondag en uwe feestdagen, uwe
vrije uren, die gij naar welgevallen kunt beste
den, en die dau ook door meer dan één onzer
gezellen nuttig en voordeelig wordeu besteed P
Wie of wat belet u om te huis of daarbuiten in
uwe vrije uren nog ceuig geld te verdienen?
Wij moeten thans wijzen op ééne groo e on
juistheid ïu uwe schets. „Alle audere vakken"
zeg' gij» „tiju in loon stijgende; het uwe alleen
heeft in de laatste jaren geen vooruitgang ge
maakt." Dit is eene feitelijke dwaling. Voorheen
trok een onzer, die destijds chef was in de zaak
van zijn patroon, niet meer dan 6 weekgeld
bij dezen zelfden patroon is het loon sedert lot
7.50, thans tot ƒ9 gestegen. Drie uwer ouder-
teekenaars ontvingen in 1866 6.75 tegen 8 in
1872, zegge 1816 pCt. verlioogingeen ander kvvaui
in ditzelfde tijdvak van ƒ5.75 tot 13, zegge
126 pC't. verhooging. Eén uwer ouderteekenaars
kwam in 1862 uit Zeeland naar hier, als gezel,
voor een loon van 5 's weeks, eu in 1879 was
zijn loon 9 's weeks. Wij zouden u met onze
boeken kunneu aantoonen, dat het loon van al
onze gezellen in de laatste jaren belangrijk is
verhoogd.
Gij ziet uit dit schrijven, dat de boekdrukkers-
patroon eu de patroons in aanverwante vakkeu
gaarne bereid zyn om samen te werken; maar
welke besluiten zullen wij te zamen te nemen
Verwacht gij eene algemeene verhooging voor
alle gezellen? dit is ondoenlijk, en ronduit
gezegd niet alleu verdienen hooger loon. Onze
leuze is: loon naar werk! naar dezen maat
staf geloovcn wij, dat niet velen onzer gezellen
zich te beklagen hebben. Maar wij willen gaarne
de klachten vernemen van ieder hunner, die zich
te beklagen heeft, eu weest overtuigd, wanneer
wij kunnen, wij zullen gaarne hulp verleenen,
ieder patroon voor zich, op zijne gebruike
lijke wijze, en aan diegenen, die door bekwuam-
heid, goed gedrag en ijver dit verdienen.
Wij zeggen: voor zoover wij kunnen; want
ook voor ons zijn de omstandigheden moeie-
lijk, ook voor ons zijn de levensbehoeften duur,
en de kosten van productie stijgende. De groote
sommen, door ons aan arbeidsloon voorgeschoten,
moeten worden teruggevonden in den prijs van
het fabrikaat; een overmatig opdrijven van dezeu
prijs doet het werk verminderen, eu waar geen
werk is, daar uiist ook de werkman zijne mid
delen vun bestaan.
De belangen van patroons en werklieden zijn
dezelfde.
Ten slotte nog éen woord. Meent gij werkelijk
dat uw lot zal worden verbeterd door eene ver
liooging van uw loon? Uw loon heeft immers
slechts waarde in verhouding tot uwe behoeften,
en de prijs uwer levensbehoeften bepaalt immers
eerst, wat hoog en wat laag loon mag heeten 1
Welnu, wat baat dan onze opslag van loon, wan
neer uwe huishuren, uwe levensmiddelen, kortom
uwe behoeften, tevens vermeerdereu? En dit zal
geschieden, wanneer wij genoodzaakt zijn ous
werk duurder af te zetten aan het publiek. Tracht
veeleer naar middelen om op goedkooper en beter
wijze te voorzien in uwe behoeften, gij zult er
veel meer een blijvend voordeel van genieten, dan
eene tijdelijke rechtstreeksche verhooging van
uw arbeidsloon ooit geven kan."
Ontwerpen worden gevraagd voor een gedenk-
teeken, te 6lichten op het kerkhof der Hervormde
gemeente te Ginnekeu, boven het graf der Neder
landsche militairen, gesneuveld bij de verdediging
der Citadel van Antwerpen in December 1832.
Er zullen twee prijzen zijn.
De voorwaarden der mededinging zijn kosteloos
verkrijgbaar bij den boekhandelaar J. M. van 't
Haaff, Denneweg, 's-Gravenhage.
Met ingang van den lsteu Augustus 1872 zijn
benoemd tot tijdelijk adsitent bij den Rijkstele
graaf: J. J. Lammerse, te Tholen, en F. J. van
Hogerlinden, te Üïsterwijk.
Z. M. heeft peusioeoen verleend ten laste van
deu Slaat aanBarnardus Simon Luyme9, gewe
zen hoofdonderw. te Hengstdijk, ten bedrage van
I 333 'sjaars; Jan Willem van Amerongen, eer
vol ontslagen hoofdonderw. te Alkmaar, ten be
drage van 629 'sjaars; Christianus Johannis
Duylsch, eervol omslagen hoofdonderw. te Schip
luiden, ten bedrage van f 509 'sjaars; Martiiius
Verheggeu, gewezen hoofdon 'erw, te Noorden,
gemeente Nieuwkoop, teu bedrage van 300
's jaars.
'L. M. heeft herbenoemd tot plaatsvervangend
kantonrechter te Voorburg Mr. J. Heurnius van
Galen.
BINNENLANIJ.
Amsterdam, 16 Juni. Jan Heunink is heden door
het Provinciaal Gerechtshof in Noord-Holland
schuldig verklaard aan verwonding door middel
van een pistoolschot, zonder dat daaruit ziekte of
beletsel om te werken van meer dan 20 dagen is
veroorzaakt, en veroordeeld tot eene cellulaire
gevangenisstraf van één jaar en tot betaling eener
geldboete van 8.
Haarlem, 16 Juli. Eergisteren had te dezer
stede iu het „Congres van Flora" de 42ste alge
meene vergadering plaats van het Genootschap
van leeraren aan de Nederlandsche Gymnasiën
en Hoogere Burgerscholen. De vergadering werd
geleid door Dr. F. Halbertsma, rector van het
gymnasium alhier. Van het bestuur was overi
gens alleen de heer J. H. Meijer, van Deventer,
tegenwoordig, waarom de heer Dr. G. J. Dozy
zich welwillend met de waarneming vau het
secretariaat belastte. De toestand der Vereeni-
ging bleek bevredigend te zijn, terwijl zich we
der eenige nieuwe leden aansloten. De heere i
Dr. A. Ekker, afgetreden rector te Utre lit, eu