Vrijdag
28 Juni.
Feuilleton vau het Leidsch
Dagblad".
SCHETSEN DIT ENGELAND.
r. 3798.
LE1DSCH
A°. !872.
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00.
Franco per post8.85.
Afionderlijkr Nommer»0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PMJS DER ADVERTENTÏ EN.
Voor iederen regel/"0.15.
Grootere letten naar de plaatsruimte die zij beslaan.
STADS-BERICHTEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
LEIDEN,
Gezien Art. 7 der Algemeene Politie-verordcning,
vastgesteld den 24'sten October 1867
Doen te weten dat dour hen, ingevolge Art. 6
dier Verordening, is benoemd tot Baad der gebuurte
N". 15 of N°. 2 van Wijk V, de heer LEENDERT
OOST VEEN, in plaats van den heer Daniel Jo
hannes Pabmentieb, die uit deze gebuurte ver
huisd ia.
En wordt deze door plaatsing in de Leidsche Cou
rant afgekondigd.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 27 Juni 1872.
Lelden, 27 Juni.
De feestelijkheden, bij gelegenheid vau de ont
hulling van Boerhaave's standbeeld van 3tadswege
gegeven, bestonden in eenè illuminatie inet lam
pions van het gedeelte vao den Singel nabij de
buiten-sociëteit van Amicitia gelegen en eene goed
gelukte gasilluminatie rondom het onthulde stand
beeld. De westenwind deed haar echter misluk
ken, dat voorzeker te bejammeren viel. Het fan-
taisie de fond-stuk, dat op het water was
geplaatst, zou met zijne nette tempelpoorten
en de te midden daarvan prijkende zon, die
de naamletters van Boerhaavo omgaf, anders
zeker een schitterend effect, vooral door de
weerkaatsing in het water, uitgewerkt heb
ben en met de guirlandes, die aan beide zijden
een vurige keten maakten, een tooverachtig ge
heel gevormd hebben. Intusschen scheen die min
der gunstige uitslag op de stedelingen, die zich op de
brug en op deu Singel verdrongen, weinig iüvloed
te hebben gehad, want gedurende den ganschen
avoud heerscbte daar eeue recht vroolijke stem
ming eu vierde het volk het leest ter eere van
Boerhaavo mede,
De buitensociëteil Amicitiadie ter opluistering
van deu avond de kapel vau deu heer Stumpff had
geëDgageerd, werd druk bezocht door de leden eu
door de vele vreemdelingen, die wegens de ont
hulling eu de jaarlijksche vergadering van de
Maatschappij ter bevordering der geneeskunst
hier aanwezig wapen. Men had van uit den
tuin een best uitzicht op de illuuiiuatie.
De avond, die door de prachtige uitvoering
van het Auisjerdainsch muziekcorps recht aan
genaam was, werd besloteu met een zeer gea
nimeerd bal.
Toen gisteren na de onthullingsplechtigheid het
afgesloten terrein voor het publiek werd open
gesteld, schaardeu zich een veertigtal personen
om het standbeeld en zongen het welbekende
Harmonie-lied, waarmede dé talrijke volksgroep,
die al spoedig aangroeide, van harte instemde.
Si L
In het hoiel Lion d'or vereeuigden zich gisteren
middag de leden der Hoofdcommissie tot oprich
ting van hei standbeeld voor Boerhaave aan een
vriendschappelijken maaltijd, waaraan ook onder
scheidene genoodigden deelnamen, o. a. de depu
tatie van de Koninklijke Academie van Genees
kunde in België.
lu ons verslag van gisteren, over de plechtige
omhulling van Boerhaave's mouumenl, verzuim
den wij onwillekeurig melding te maken, dat
liet aan alle eischen der kunst voldoend voet
stuk, waarop Boerhaave is geplaatst, vervaardigd
is naar de teekeuing en het besiek van aanbeste
ding van onzen verdienstelijken gemeente-architect
den heer J. W. Schaap.
Wij hersteilen uiet te meer genoegen dit ver
zuim, omdat het voetstuk iuderdaad zulk eeu har
monisch geheel met het beeld vau Boerhaave
vormt, dat, indien inen van de kunstwaarde van
hei standbeeld spreekt, beide, beeld eu voetstuk,
in eenen adem mogen geprezen worden.
Ter rectificatie is ons opgegeven dat het beeld
van Boerhaave slechts eene zwaarte heeft van
1200 a 1400 kilograui.
Heden heeft de Nederlandsche Maatschappij lot
bevordering der Geneeskunst hare werkzaamheden
voortgezet en geëindigd, nadat zoowel in de sec
tiëu uls in de algemeene vergadering de punten
van huishoudelijken als van wetenschappelijken
aard waren behandeld. Van tien tot één, en van
één tot drie uren was men onafgebroken werk
zaam. Wellic'it dat wij in de mogelijkheid wor
den gesteld omtrent de gehouden jaarlijksche"
vergadering liet een en ander te kunnen meê-
deelen. Tussehen de pauze heeft de heer P. Maas
Geesteranus, hoofdopzichter van Rijnlaud, den
aanwezigen de teekeningen van het Liernur-
stelsel doen bezichtigen. Na afloop der werk
zaamheden begaven de leden zich naar de Ga-
renmarkt en St.-Jacobsgracht, waarop het Lier-
nurstelsel is toegepast, ten einde dit in werking
te zien. De wethouder van fabricage, de lieer
H P. C. Stoffels, de gemeente-architect, de heer
J. W. Schaap, zoomede de heer P. Maas Geestera
nus, gaven de noodige inlichtingen en bijzonder
heden omtrent de werking. Kr bleek dat het stelsel
te dezer stede met oneindig minder ongemakken
te kampen beeft dan te Amsterdam, waar men nog
al tegen verstopping van de buizen te worstelen
beeft; dut, mochten er ontegenzeggelijk nog ge
breken het stelsel aankleven, die evenals na
iedere nieuwe uitvinding het geval is, wel door
de vorderingen der wetenschap zouden worden
opgelost; dat welke gebreken tot dusver nog moch
ten bestaan, deze niets te kort kouden doen aan
de verdienste van het stelsel, dat het aan zijn
doel beantwoordde; dat, als men het stelsel wilde,
de bedoelde gebreken de toepassing niet in den
weg behoefden te staan dat echter medewerking
en goede wil van de bewoners der wijken, waar
liet stelsel was ingevoerd, bepaald noodig was;
dat eindelijk en daarover was uien het eens, de
kosten vau aanleg zeer hoog waren en het nog
altijd eene quaesiie was of de verkregen faecale
stoffen vohloeude gehalie bezaten om met vrucht
voor den landbouw gebezigd te kuuuen worden
en wel de vruchten zouden drageu die men daar
van voorspeld had.
Deelen wij nog mede dat de volgende verga
dering van de maatschappij zal plaats hebben te
's Hertogenbosch.
Hedenmiddag vereepigden de leden der maat
schappij zich in Zomerlust aan een geineenschappe-
I ij ken maai ijd.
Hedenmiddag werd een van de ornament-
stukken vaqhet Stadhuis, waarmede de vlag,dje ter
gelegenheid van het Boerhaave-feest uithangt, in
aanraking kwam, afgerukt en kwam aau de over
zijde der Breestraat terecht. Gelukkig waren er op
dit oogenbiik geen voorbijgangers anders zouden
schromelijke ongelukken het gevolg daarvan zijn
geweest.
Omtrent de tentoonstelling van Goudsche oud
heden te Gouda, heeft de commissie tot voor
noemde tentoonstelling, bestaande uit de heeren
J. N. Scbeltema, J. J. Bertelman, J. P. van Catz,
G. C. Fortuijn Droogleever, S. B. van Leer, D.
J. van Vreumiugen Dz, G. C. van der Want, C.
G. Spit eu C. S. B. Smelt, de volgende circulaire
in het licht gezonden
De Oommissie tot regeling van het 600-jarig
Jubilé van Gouda heeft zich voorgenomen bij die
gelegenheid eene Tentoonstelling te houden van
Oudheden, die betrekking hebben op de gemeente
Gouda en baar vroeger burgerlijk leven.
Tot medewerking daartoe noodigt zij uit alle
Gemeentebesturen, Besturen vau Oudheidkundige
Genootschappen, Archief-bewaarders, Bibliotheca
rissen, Directeuren van Musea, Geleerden, Kun
stenaars eu verder alle Liet hebbers en Bezitters
van Oudheden, zoowel in Nederland als in België.
Vooral heelt zij op het oog:
1 Alle Archieven, betrekking hebbende op de
stad Gouda en de Heeren van Ter Goude, Oude
Handschriften, Miniaturen, Geslachtswapens, Ze
gels, Gedenkpenningen, Munten, Plannen en Tee
keningen van Oude Gebouwen.
2°. Alle Kerkelijke Oudheden, afkomstig uit
voormalige Kerken, Kapellen en Kloosters der
Gemeente.
3°. Alles, wat met het Krijgswezen, de Politie
en Justitie der stad, het huiselijk en burgerlijk
leven barer bewoners, Onderwijs, Opvoeding,
Kunst en Industrier.Tan-vroeger en later binnen
hare muren, in eenig verband staat, en eindelijk:
4°. Voorwerpen van allerlei aard, betrekkelijk
het private leven van beroemde personen, die te
Gouda geboren zijn of gewoond hebben, als
daar zijn
o. De Heeren van Ter Goude, Nic. van Catz,
.lacoba vau Beieren enz.
b. Geleerden: Gerard Leo, W. H. Lopsen, H.
Leihmaet, R. Snoy, Des. Erasinus, Petr. Sloos,
Franc. Vrank of Franken, P. C. Boekenberg, Adr.
Vlacq, Dirk Volkertsz. Koornliert, Hier. van Be-
veniiuck, Com. Elzevier, Hendr. Houtam, Hier.
van Alphen, C. J. de Lange van Wijngaarden,
Mevr. van Meerten, geb. Schilperoort, J. Kramers
Jz. enz.
c. Zeevaarders en Zeehelden: C. en F. Houtman,
P. de Sitter, D. C. Verveeo, de Meyer, de drie
Taalman's, P. van Middellant, Jan de Haen, O.
van der Zaan, B. Vlacq, Adr. van der Does, Evert
Bisdom, J. A. Zoutman, P. Smeesen enz.
d. Kunsteuaars: A., W. en D. Crabeth, C. Ketel,
P. Pourbus, J. Reugers, J. Swart, S. Jacobsz, C.
de Visscher, J. G. Verbijl, Chr. Pierson, A. van
Waas, D. de Vry, L. Veurooy, J. A. en G. van
Staveren, C. Borsteeg, G. J. Verspuy enz. enz.
Gelijk zij op zich neemt voor het haar gezon
dene nauwlettend zorg te drageD, zoo is zij tevens
bereid om het, naar opgegeven waarde en zoo
lang het onder haar beheer is, tegen braudschade
te doen verzekeren en franco aan de eigeuaars
terug te zenden.
Zij vleit zich de welwillendheid te uiogen on
dervinden van alien, die kunnen medewerken
om deze Tentoonstelling luister bij te zetten, eu
verzoekt (na voorafgegane opgave van maat en
omvang, wanneer het groote stukken geldt) toe
zending der voorwerpen, uiterlijk 15 Juli e. k.,
onder het adres: Tentoonstelling van OudhedeD
te Gouda, Gebouw Arti-Legi."
in de Standaard lazen wij het volgende, waarop
wij de bijzondere aandacht van de voorstanders
van het lager onderwijs, op den tegenwoordigen
voet, vestigen.
,/In de vergadering van de Afdeeling Utrecht
der vereeniging van christelijke onderwijzers,
gehouden op Zaterdag 22 Juni jl., is de zaak van
het op te richten anti-schooluiet-verbónd breedvoe
rig en ernstig besproken.
Algemeen werd begrepen, dat de bedoeling
van zoodanig verbond alleen moest en kon zijn
het verkrijgen van een ander art. 194 der grond
wet, waardoor bevolen wordt, dat het vrije onder
wijs aanvulling zij.
Van de verbetering der wet van '67, meende
men, kon daarom geen sprake zijn, omdat, uit
de verandering van art. 194 der grondwet, nood
zakelijk eene nieuwe schoolwet, die van 67 ver
vangende, moet voortvloeien. Die nieuwe school
wet, uit een nieuw beginsel geboren, moet nood
wendig voor het staatsonderwijs, dat ter aanvulling
van liet vrije onderwijs zal gegeven worden, be
palingen bevatten, die onze grieveu wegnemen,
't Is ihan8 nog niet noodig op de nieuwe artikelen
vooruit te loopen.
Er werd ten slotte voorgesteld om eene ver
klaring in dien geest aan den ontwerper van hel
„anti-school wet-ver bond".te zenden, waartoe werd
besloten.
Deze verklaring luidt:
„De ondergeteekenden, leden der afdeeling
Utrecht der vereeniging van christelijke onderwij
zers in Nederland, verklaren, dat aan eiken meer
afdoenden waarborg vau gewetensvrijheid wijzi
ging van art. 194 der grond wet zal moeten vooraf
gaan, krachtens welke het vrije ouderwijs regel
-.rrif
J9M
naak het fkansch van
"JU .V r%i IE.
V.
De Maatschappij en de Hegeering.
Vervolg.)
4°. Hij kan, zonder zich te vervelen, het verve
lendste werk doen: meetings bijwonen, becijfe
ringen inaken, enz. Hij heelt minder behoefte aau
amusement dan de Franschman.
Nu naar St. Bartholomew's Hospital. Het kan
over 40,000 pd. st. beschikken, behalve nog de
giften van particulieren; eene menigte andere
hospitalen hebben als opschrift: „Onderhouden
door inschrijvingen." Het bestuur komt eens
in de week bijeen; de penuingmeester, hoe ook
overladen met bezigheden, wordt er niet voor
betaald. Er zijn 600 zieken, terwijl er voor 800
plaat9 is. Het gebouw is .zeer groot en bevat een
bibliotheek, veizamehngen en een anatomisch
museum. De jonge dokter, die mij vergezelt, eu
ook in Frankrijk gewooud heelt, zegt mij dat hier
eeu student deD geheelen dag de zieken mag ko
men bezoeken, terwijl bij ons, tenzij hij interne
of externe is, de gelegenheid na 's morgens tien
uur iOor lidm gesloieu is. De bedden staan
vijl' a zes schreden van elkaar af, terwijl
zij veel ruimer ziju dan in Frankrijk.
Orde, regel en zindelijkheid laten niets te wen-
scheti over; er is een groote keuken, waar op gas
gekookt wordt, en een groote zaal om het vleescb
te bewaren. De ziekenoppassters staan onder
toezicht van haar, die vroeger dit ambt bekleed
den, en op rijper leeftijd gekomeu als nurses fun-
geeren. Zij waken niet en verdienen 15 a 20
shillings in de week zonder de kost. Zij worden
evenzeer geprezen als onze liefdezustersde zucht
om weldadig werkzaam te ziju treedt hier inde
plaats vao godsdienstigeu aaudraug.
Er komen veel gebroken ledematen voor en er
zijn een menigte zeer vernuftig uitgedachte toe
stellen voorhanden oiu het gebrokene te steunen,
luchtig te houden en het enkele bewegingen mo
gelijk te maken, zonder nochtans de vorming van
het beenweer te verhinderen, Maar vooral: een
menigte gevallen van heupziektqn, beenderver-
sterving, kliergezwellen, welke laatste vooral
toe te schrijven ziju aau kwaadsappigheid uit
onvoldoende of slechte voeding voortspruitende.
Die bleekt-, vervallen, uitgeputte gedaanten ziju
akelig om aau te zien. De jonge dokter ver
klaart dat bovenmatige arbeid en de jenever
in Engeland velen verstompt of krankzinnig
maakt. De zieken denken er hier niet aan om
zich vrij, te koopeo van de lijkopening, het
geen bij ons een dir.g van belang i&; uien
verzwijgt hun wat me(u met de lijken doet;
trouwens ze zijn te verstompt, Ie uitgeteerd om
daar iets om te geven. Zoo is het ook met de
straatmeisjes; de ziel vau een Franschman is meer
veerkrachtig.
De dokter doet uiij over aan een vriend van
hem, een clergyman (philauthroop en een zeer
kundig man), die mij naar het werkhuis van
St.-Luke begeleidt. Een ieder weet, dat het werk
huis eeu toevluchtsoord is, dat iets vau eeu ge
vangenis heeft: deze instelling vormt met de ar-
mentax een dei kenmerken van de Engelsche
staatsregeling. Het is een Engelsche grondregel
dat de armen, die van hun vrijheid afstand doen,
aanspraak hebben op voedsel. De maatschappij
betaalt voor hen, maar sluit hen op en geeft hun
bezigheid. Daar zulk een positie hun tegenstaat,
wordt van die gelegenheid zoo min mogelijk ge
bruik gemaakt.
in dit gebouw zijn op het oogenbiik vijf- a
zeshonderd grijsaards, verlaten en verarmde kin
deren, mannen en vrouwen die geen werk kun
nen vinden. De laatste sourt is het minst talrijk
dertig of veertig vrouwen en twaalf mannen; in
den winter zijn er echter veel meer. De instel
ling verleent ook buitenshuis ondersteuning, de
laatste week b. v. aan 1011 personen. Voor de
inwonenden bedraagt de uitgaaf per hoofd drie
of vier shillings 's weeks.
Wij doorloopeu zestig of tachtig zalen, kamers
eu kamertjes: waschkamer, bakkerij, werkplaatsen
voor schrijnwerk, schoenmakerij, voor het hekelen
van hennep, bewaarplaatsen vour kleine kinderen,
scholen voor de meisjes; zalen voor oude mannen,
oude vrouwen, zieke vrouwen, kraamvrouwen,
zieke matineu, zieke kinderen, voor krankzinni
gen, slaapzalen, eetkamers, spreekkamers, wandel
plaatsen, enz. Men draagt er voldoende zorg voor
zindelijkheid en gezondheid, maar 't komt mij voor
dat andère werkhuizen beter tot voorbeeld kon
den dienen. De kinderen zingen vaisch, maar
zien er goed uit. Wap.de kraiikziunigeu, de zieken
en de grijsaards betreft, ilc vind beu als altijd
meer verzwakt dan in Italid of Fraukrqkde
tnenscbelijke lompeo zijn in Nederland, Duitsch-
lund en Engeland veel ellendiger dan in de La-
tijusche landen. Wordt vervolgd