24 Mei.
Nü. 3768.
A°. 1872.
Vrijdag
s fx
ff
Feuilleton vau het „Leidsch
Dagblad".
SCHHTSEÏÏ UIT EÜGfiLABID.
r.x
nr
iUa.
alleen
omen
;r 4
mede
D 4
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT,
Voor Leiden per 3 maanden.
Franco per post
Afzonderlijke Nommer»
ƒ3.00.
8.85.
0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PKIJS DER ADVERTENTIKlf.
Voor iederen regelƒ0.11.
Grootere letten naar de plaatarnimte die i\j beslaan.
STADS-BERICHTEN.
OPROEPING VAN DE VERLOFGANGERS DER
NATIONALE MILITIE, TOT HET BIJWONEN
DER INSPECTIE.
BUBGEMEE3TEK en WETHOUDEBS VAN
iLEIDEN,
Gezien het besluit van den heer Commissaris des
iKonings in de provincie Zuid-Holland, van den 16den
April 1872, A n°. 2703 (2de afd.), Provinciaalblad
a». 38, houdende regeling van het onderzoek der Ver-
Mengers van de Militie te land
Soepen dientengevolge op, al de binnen deze ge-
fueeate met onbepaald verlof aanwezige manschap
pen der Nationale Militie, ohi te verschijnen in de
^akenbal, aan den Ouden 81ngel, ten einde
oor den Generaal-Majoor Militie Commissaris te wor-
len geïnspecteerd, en wel
verlofgangers, behoorende tot de lichtingen van
§68 en 1869, op Woensdag den 5den Juni
872, des morgens te uren,
die behoorende tot de lichting van 1870, mede
op dien dag, des namiddags te 1 uur,
en de verlofgangers, behoorende tot de lichting
an 1871, op Oonderdag den Oden Juni 1872,
les morgens te 9 uren;
in uniform gekleed en voorzien van de kleediog-
en uitrustingstukken, hun bij het vertrek met verlof
nedegegeven, alsmede van hunne zakboekjes en ver-
ofpassen.'
En vermanen Burgemeester en "Wethouders debe
trokken verlofgangers, aan deze oproeping nauwkeu
rig te beantwoorden, te zorgen dat hunne kleeding
en uitrusting in goeden staat worden voorgesteld, als
ook om zich, gedurende de Inspectie en bij het gaan naar
en terugkeeren van de daartoe bestemde plaats, ordelijk
te gedragen en alzoo zich te vrijwaren voor de toepas
sing der strafbepalingen, verméld bij de artt. 130,
lil145 der Wet van 19 Augustus 1861 Staats
blad n°. 72), daar ongeregeldheden als anderszins,
.oolang de manschappen in uniform zijn gekleedwor
den gestraft volgens het Crimineel Wetboek en het
leglement van krijgstucht voor het krijgsvolk te lande.
En geschiedt hiervan openbare kennisgeving door
ilaatsing in de Leidsche Courant van den 24sten en
laten dezer maand.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. i». BRANDELEB, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leidin, 23 Mei 1872.
De BURGEMEESTER tan LEIDEN brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat dagelijks, uitgezon
derd de Zondag, des voormiddags van 101 uur,
paspoorten voor de militiens dezer gemeente,
behoorende tot de lichting van den jare 1867, ver
krijgbaar zijn ter gemeente-secretarie, mits men zich
in persoon, en voorzien van zijn zakboekje, daartoe
aanmelde.
De Burgemeester voornoemd,
v. d. BRANDELER.
Leiden, 23 Mei 1872.
(Lelden, 23 Mei.
Z. M. heeft den heer J. L. Terneden te Kin-
erdijk zijnen dank doen betuigen voor het BD.
aangeboden werk: Over het vermeerderen der duur
zaamheid van hout. Het zal in de particuliere biblio
theek des Konings geplaatst worden.
nine I
pO'f
\bï
11
IJ.
ld
237
lOfl
1/lC
F'
W.
Te 's-Gravenhage heeft zich eene Commissie
gevormd, tot het stichten van een Peters-fonds.
Deze commissie, bestaande uit de heerenMr.
I E. Banck, Mr. G. Belinfante, D. Bles, J. Bos-
tootn, G. H. J. Elliot Boswel, Dr. Jan ten Brink,
J. J. Cremer, Mr. D. Léon, Mr. A. M. Maas Gees-
teranus, Mr. C. Vosinaer, Dr. Wap, enW.J. van
Zeggelen, heelt thans eon circulaire in het licht
gezonden, die hier volgt:
„Is het moeilijk leven van don kunstenaar meestal
eene aaneenschakeling van kommer en teleur
stelling, dat van den Tooneelspeler heef! gewoon
lijk ook nog een zeer somber einde. De voor zijn
vak vau hooge kunst zoo volstrekt noodige ziels-
eu lichaamskrachten, welke lot de schoone mi
mische en plastische voorstelling en uitvoering er
van in hooge male worden vereischt, nemen van
lieverlede af en gaan alleugs geheel verloren.
Zelden, of, laten wij liever zeggen, nooit was
echter, onder ons oog, bet uiteinde der levens
baan treuriger en meer deeruiswaardig dan dat
vau deu eens zoo gevierden drauiatischen Kun
stenaar Anton Peters, wiens dood weuschel ijker
zou geweest zijn, dau de vreeslijke ramp van
zinsverbijstering, die den ongelukkige, op bijna
zestigjarigen leeftijd, plotseling, getroffen heeft, en
wtlke zware slag tevens zijne echtgenoot en kin
dereu meê in 't ongeluk stortte, door het hun op
eens ontvallen van den steeds zorgenden Vader
voor zijn, thans troostloos, gezin.
Ziedaar, waarom de Ondergeteekenden zich daD
ook, met spoed, vereenigd hebben, mocht het
wezen, tot éenige hulp in zulk een verplettend
ongeval en diiugenden nood.
Niet slechts óp de voorstanders vau den Schouw
burg en meer hijzonder op die van het nationale
Tooueel hebben zij vooral bet oog, maar tevens,
in 't algemeen, op bunne steeds zoo weldadige
Stad- en Landgeuooten, als wier menschlievend-
heid nooit te vergeefs, maar veeleer altijd met
méér dan verwacht gevolg, ingeroepen wordt.
Zij dit dan ook thans, in eene zoo allerdroe
vigste omstandigheid, wederom het geval, en geve
ons beschaafd Volk op nieuw bewijs van zijne
belangstelling en meêwarigheid, waar het een
man geldt, die door zijo talent en door zijne per
soonlijke hoedanigheden de Kunst en de Maat
schappij, jaren lang, inderdaad tot sieraad is ge
weest.
VV tj twijfelen geen oogenblik aan het goed sla
gen dezer weldadige poging, dewijl deelnemende
bevordering daarvan wel niet te vergeefs, ook bij I
U, kan worden verwacht."
Wij vertrouwen dat er ook te Leiden nog velen
zullen zijn, welke aan deze bede gehoor zullen
geven.
Gisteren zijn aannemers geworden van het
winkelhuis van den heer L. van Raalte, op den
hoek van de Breestraat en Gangetje, de heeren
Ads. Verhoog en Kaptein den Bouwmeester voor
f16997.
De Koninklijke Akadetnie van Wetenschappen
heeft den Eouing het verslag aangeboden harer
werkzaamheden gedurende den afgeloopen jaar
kring 1871/72.
De voorstanders van het Lieruur-systeem te
Amsterdam waren zeer verslagen en de tegen-
sUnders triumfeerden. Op Dinsdag, een week
geleden, duurde de lediging van het buizennet
atn de Bouw kas, in plaats van uur, 7 uren.
Ainstond werd verhaald, dat dit het gevolg was
vsn verstopping der pijpen, wat de veroordeeling
ven het systeem natuurlijk met zich bracht.
Uit een goede bron vernemen wij echter, dat
df oorzaak schuilde in het defect raken derloco-
nobiele luchtpomp, waardoor de verschillende
stoom- en luchtpijpen aan de machine lek geworden
waren, en dus geen voldoend vacuum voor het
ledigen der huizen kon worden verkregen. Toen,
na volbrachte reparatie, deo 21sten met de ledi
ging weder een aanvang werd gemaakt, bleken
de buisleidingeu steeds in den besten toestand te
verkeeren, eu had de lediging als gewoonlijk en
zouder stoornis plaats. In dien tusschentijd hebbeu
de bewoners van de Looierstraat, zoomin als 4'e
vau de Bouwkas, eenigep overlast ondervonden.
Bij proefnemingen van nieuwe zaken ziju stoor
nissen als deze zeer te verontschuldigen. Bij in
voering vau het Lieruur-systeem zal men natuurlijk
zorgen, dat eeuige tenders in reserve zijn, zoodat
defect raken der machine geen oponthoud ver
oorzaakt. Vau oogenblikkelijk belang is het ech
ter, dat wat later ook moge blijken de
hoofdzaak de buisleiding, steeds in orde en proef
houdend worde bevonden. (N. R. C.)
De hoogleeraar Dr. M. Salverda te Groningen
heeft de benoeming tot inspecteur van het lager
onderwijs in de provincie Utrecht aaugeuomen.
Hierdoor komt de betrekking van hoogleeraar in
de zoölogie aan de Groningsche hoogeschool te
vaceeren.
Even als te Nijmegen is ook te Arnhem en
dezer dagen te Deventer aan een leeraar aan de
Huogere Burgerschool het verlof geweigerd, dat
hij behoefde om in de gelegenheid te zijn de be
noeming tot lid eener rijks-commissie voor eind
examens te aanvaarden.
Daaruit leiden wij af dat de weigering regel
eu het verlof uitzondering zal worden, en wij ge-
looveu niet dat dit wenschelijk is in het belang
vau het onderwijs. Daargelaten, dat zoodanige
benoeming eene ouderscheiding is ook voor de
inrichting wttaraan de leeraar is geplaatst, mee-
neu wij dat zij deze ten goede komt. De leeraar
maakt kepois met leeraren van andere inrichtin
gen; hij ziet bij het examen de methoden door
anderen gevolgd; hij is in de gelegenheid de re
sultaten er van te waardeeren; ook zijne eigene
methode wordt aau anderen bekend, en in deu
regel zal dit van eenig gewicht zijn, want de
leeraars, die als examinatoren geroepen worden,
behoorep tot de bekwaamste en geschiktste. Die
erkenning, door zijue benoeming tot examinator,
is voor hem vleiend en kan tot aanmoediging en
prikkel strekken, beter dan de stereotype loffe
lijke vermeldingen in de verslagen der commissie
van toezicht. Wanneer echter die commissiën van
toezicht voortdurend weigeren om leeraars verlof
te geven, spreekt het van zelf, dat de Minister
wel zal ophouden hen te benoemeü.
Get eeuige nadeel aan die afwezigheid van
enkele weken verbonden, is, dat de lessen niet
door den daartoe aangestelden leeraar kunnen
gegeven worden; maar in het bijna ondenkbaar
geval, dat er geen tijdelijke plaatsvervanger voor
hem te viudeu ware, gelooven wij nog dat de
inrichting meer voordeel zou hebbeu door de
winst die men niet ziet, dan door bet verlies dat
men wel ziet. (Arnh. Ülij
De heer P. A. fijnacker Hordjjk, te Naaldwijk,
(jeelt in een ingezondep stuk in de Deljtfche Cou
rant mede, dat een door hem genomen proef, met
de mest van ,de te Delft van gemeentewege aan
gelegde inrichting voor meslbereid\ng, aanvanke
lijk een gunstig resultaat heeft opgeleverd. Een
met aardappelen bepoot stuk lands, voor do eene
helft met gewone en dë andere met de Delftsche
mest bewerkt, vertoont met een op andere wijze
bemest stuk land een verschil in gróèikracht, dat
omngewijden zelfs in 't Oog valt. Een gelijke be
handeling van een stuk weiland biedt hetzelfde
verschijnsel aaD.
O EO CO CO po W
tt p p ft J)
3T 3 3 to T?
2
D w.
Ï-S g
5 O ff
e r
D
a
'C
2*. 3
cn 2L
a>' o*
a
a> cl
P Oï
o d'
o,
e
cjq
2 o
2. t t
CL o o
O o
•O
O Q DJ
a>
S 1 -
Sm®
Cv D co
TT p CD
g O
D Cf
<1 g f
g op
c 2- 5'
e ct> g
1/ 5 D
D j='
w rro i
PT
7? 2
5» os
S 2
O CO O C>
CO to O
1 "co CJ o O
c co co o o
fcn O o
O CJN o o o
OO O O O
LJ O
Cr CL
Cf CO
cT
3
Q-
Cf
O
er
3
tö
to
£2
ov co to o
co 00 er
CO ~tQ -
.Oh n TT «t-p
M 2 f O 10
co _to ZJ* to
"to I "co 2 CO to ~1<J
üt CC P ül CO iil 00
lo b 0 óa o r
oj O 0 0 C® o -I
to
co to 00
CO 3b Cj\ - CO
Oh 1 co
m 00 co co
00 "bo Oh "en Oh
w en k- -
ÜO W <1 ot 0
Ij to w 'o 'o
00 m cn o co o
Oh
"o
O
O
O
Ü1 W P H
1 O a oh 1if—1
I o to ca co
I 'to "o o cJo "rfi.
O O O' CO CO S
i (s o o' tó ü1 üt
CO O O O O ifA.
to O O'OJ'Q 5
01
0
1
-o 9
to
f—
2
a a
9
.2- S
O
r
9
p
F
Uit dezen staat blijkt alzoo, dat deNederlaud-
sche Bank op 21 Mei, bij een muntmateriaal van
f 154,942,278.63 voor eene som van 7186,109,824.98
minder aan bankbiljetten in omloop had dan waar
toe zij gerechtigd is, terwijl het montmateiiaal
op zijne beurt f 74,443,929.99 meer bedraagt; dan
in verhouding tot de schuldvorderingen tot dek
king noodig zou wezeo.
Naar wij vernemen is tot lid van het Comité
de patronage vau de pas opgerichte Caisse Franoaite
des agriculteurs, te Parijs, benoemd de heer Dr.
L. Mulder, te Arnhem, hoofdredacteur der Land-
bouw-Courant.
Blijkens eeue tnededeeliug der regeering van
Brunswtjk, zijn hare consulalen te Amsterdam
NAAR HET FRANSCH VAN
KI. T
Maatschappij en de Beeeering,
Vervolg.)
Elke nadenkende geest kan haar geheel aan
zitten, ten minste ais symbool beschouwd, en
lijft op deze wijze in verbinding en gemeenschap
et de meer eenvoudigen, zonder dat hij van
tjne persooolijke meening behoeft afstand te doen.
Q de hoofdzaak, de zedelijke uitwerking op het
einoed, stemmen allen overeen en bijgevolg
ebben allen voortdurend, zichtbaar, eenstemmig,
rbied voor de kerk en den prediker.
Hij heeft dus gezag. Daarbij is hij een gen-
'ktnau, dikwijls door geboorte en fortuin, meest-
door opvoeding. De bisschop vau Londen heeft
10,000 pd st. per jaar; een der heide aartsbis
schoppen 15,000; eeu dignitaris te Cambridge
7000; de deken van st. Paul te Londen 2000die
van Westminster 3,000. Letterkunde en weten
schap geven aanspraak op die hooge posten. Door
het Grieksch komt men tot eeu bisschopambt
zooals b. v. het geval was met doctor Thirlwall,
schrijver van eene zeer goede geschiedenis van
Griekenland. Het gemiddelde vau alle tracte-
menten te zamen verdeeld over het aantal titu
larissen is 140 pond; gewoonlijk geeft een pas
torie of prebende living2 of 300 pond 'sjaars;
de minste zijn van 80, men heeft er van 10,000.
De kaoselier lord Campbell begeeft er 700, de
overige worden door particulieren of de erfge
namen der stichters begeven. Dikwijls ook
heelt de titularis fortuin van zich zelf. Vele ge
goede families hebben een zoon die geestelijke is
en zijn erfdeel, somtijds een groot inkomen, of de
huwelijksgift zijner vrouw medebrengteen aan
tal godsdienstige en welopgevoede meisjes ver
langen eeo geestelijke te huwen. Kortom, de
geestelijke stand is een carrière, zoowat als de
magistratuur bij ons, die met het huwelijk, eene
ernstige levensrichting, werkzaamheden op zede-
kundig gebied, eeu zorgvuldige opvoediug, verhe
ven gevoelens gepaard gaat, maar geen ascetischen
leefregel, noch een eenzamen haard, eene lijde
lijke gehoorzaamheid vraagt. De meesle gees
telijken komen van de universiteiten van Oxford
of Cambridge; zij met wie ik kennis gemaakt
heb kouden allen Fransch lezen en hadden voor
af een goeden grondslag gelegd van Grieksch,
Latijn, wiskunde eu algemeeue keunis. Zij heb
ben Shakespeare en Tennyson gelezen en zijn
bekend met de verschillende godsdienstige mee-
uingen en met de geschiedenis hunner kerk. Een
hunner verhaalt mij bijzonderheden over de lang
zamerhand gewijzigde redactie van het Prayer
Book en zegt dat men beter had gedaan de
oorspronkelijke te i>ehouden. Een ander is ver
draagzaam ten 1 pzichte v m de dissenters
en keurt alleen den hoogmoed af. die hen ken
merkt om ieder een afzonderlijke leer te be
lijden. Vooral huune orthodoxe revues trekken op
ernstigen, doch niet hefligen loon daartegen te
velde. Eene gansche fractie vao hunne kerk heeft
ruimere begrippen Broad Church).
Vrijzinnigen als de heer Wilman, onafhanke
lijke navorschers, onbeschroomde exegeten, als
de heer Stanley, zijn tot de hoogste posten be
noemd, die van deken in de hoofdstad.
Alles te zamen wijst op eeu degelijke opvoe
ding eu een goed ontwikkeld verstaud, beter dan
bij dienzelfdeu staud in Frankrijk. Huune zeden,
hun uiterlijk ziju die van een gentleman, een
bemiddeld gentleman als de living voldoende is
of als hij fortuin heelt; bovendien weet de vrouw
des huizes altijd de noodige comfort cn geuoe-
gelijkbeid aan le brengen. Velen hunner hebbeu
paarden, een rijtuig en een aantal bediemjeu.
Bij den eeu zijn de cottage, het park, het huis
houden op denzelfdeu voet als vau den heer B
mijnen gastheer. Bij eeu tweede, zes mijlen liter
vau daan, ziju zij iets minder. Ik weet niet of het
bij toeval is, maar het is mij uooit voorgekomen
dat bun toon en hunne manieren preutsch wa
ren. Oulangs nog dineerde ik te Venetië aan de
table d'hóie met een gentleman, zijne vier doch
ters en zijn vrouw; hj wns alleen ernstig, zoo
als de meeste Engelschen; den derden dag zegt
hij mij, dat hij een geestelijke is en gaan wij
samen naar den schouwburg om Maria Sluarl te
zien opvoeren. Dus kunnen zij door hunne
begrippen, zeden, opvoediug, manieren, soms ook
door fortuin en geboorte, zich op gelijke lijn stel
len met de plaatselijke aristocratie. Het ziju geen
half ontbolsterde boeren uit een seminarium, die
met verouderde theologie ziju gevoed en door
hun stand, celibaat, onbekendheid met mauiereu,
buiten de gewone menschen wereld staaD, maar
gelijken, huisvaders, menschen die tot deuzelf-
den kring behooren.
Wordt vervolgdJ.
