Maandag
29 April.
Ft '3718.
A°. 1872.
J. J. BRANDHOFF ISSELMAN
MR. J. A. F. COEBERGH.
LEIDSËH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenf 3.00.
Franco per post.3.85
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVKRTKNTIKN.
Voor iodoren regel.0.15.
Grootere letten naar de plaatsruimte die zij beslaan.
STADS-BERICHT EN.
lobier der plaatselijke directe belastiog, 1872,
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
(leiden,
Gezien art. 264. der wet van 29 Junij 1831 (Staats
rad n°. 83)
Doen te weten, dat het kohier der plaatselijke
[directe belasting over 1872 op heden voorloopig is
Vastgesteld en van den 15 den tot en met den 29sten
April aanstaande ter Secretarie dezer gemeente (fi-
mciële afdeeling), van 12 tot 3 uren, voor een
.Ja ter lezing is nedergelegd.
En wordt deze door plaatsing in de Leidsche Cou
tynt afgekondigd.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. ~d. BRANDELER, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 13 April 1872.
De beslissing, welke de kiezers a. s. Dinsdag
len nemen, is voor geruimen tijd onherroepelijk.
iMen bedenke dit wel. Van ééne stem kan 't afhan-
ten of de partij van den vooruitgang, dan wel die
reactie op meerderen steun in den Raad zal kun-
ien rekenen.
De keuze is echter niet moeilijk: //aande vruchten
;ent men den boom."
Wij hebben 't reeds uiteengezet dat de eerste, die
ook, dank ïij de wijsheid onzer medeburgers, de
(eerderheid in den Raad_uitmaakt, daarop ontegen-
lijk alle aanspraak mag maken.
Bij de vele eischen des tijds is het waarlijk eene
Idiïügende noodzakelijkheid dat het toezicht op de
lleiding der gemeentebelangeu blijve toevertrouwd aan
doortastende handenaan mannen, wien 't woord her
vorming geen angst of schrik inboezemt; aan inge»
iietenen, die er geenszins tegen opzien zelf de handen
't werk te slaan, indien het initiatief niet uit*
,t van hen, die daarmede uit den aard hunner
Uctiën belast zijn; aan mannen eindelijk, die de be-
ivfaamheid, lust en opgewektheid bezitten en door
voorrechten van een krachtigen middelbaren leef-
ïjd in staat zijn met ijver, met ernst en de noodige
•aal hankelijkheid de burgerij te vertegenwoordigen.
Versterkt men echter 't element in den Raad, dat
ihoorvoetend en pruttelend zich nederlegt bij het
en door den' gezonden geest, die bij de meeste onzer
.adsleden voorzit, tot stand werd gebracht; dat geene
;elegenheid laat voorbijgaa nom van tegenzin in de be-
itaande orde van zaken te doen blijken en sterk er
„toe overhelt om bij meerdere getalsterkte den met
laooveel moeite en krachtsinspanning effen gemaakten
te belemmeren, dan zal het resultaat zijn dat er
ineindjg minder maatregelen voor den bloei en voor-
itgang der gemeente zullen worden genomen. Immers
:al de strijd tegen al wat naar vooruitgang streeft,
lardnekkiger worden, naarmate zij die reageeren zich
raohtiger gevoelen. In gemeenten nu, waar het be-
ituur in flinke handen is, waar dit regeert naar goede
legrippen, zou zulk een toestand reeds verlammend
erkenhoe veel te erger zou 't dap wel gesteld zijn
die gemeenten, waar de besturen steeds den prikkel
den Raad behoeven om energieke maatregelen
niet langer uit te stellen. Hoe meer toch ouderwet
Bche elementen in de Raden van dergelijke gemeenten
tonden binnen komen, hoe meer de besturen met
synonieme neigingen overgoten, de hand aan de reactie
zouden reiken. Wij zouden menige gemeente, waar
men in den geschetsten toestand verkeert, kunnen
opnoemen en er ook aanwijzen waar 't dënzelfden
weg zou opgaan, als men de kans slechts zou kun
nen waarnemen.
Voor allö zekerheid raden wij de kiezers, die te
Leiden overeenkomstig de door ons voorgestane be
grippen denken, getrouw ter stembus op te komen
en hunne briefjes zóó in te vullen, dat de kans voor
de reactie aldaar voorgoed verkeken is. Wil men
daartoe medewerken, men kieze de Heeren:
en
Lelden, 27 April.
De Minister van Financiën, de heer Blussé,
beeft in de zitting van de Tweede Kamer van
gisteren, in eene redevoering die ruim twee uren
de onverdeelde aandacht der vergadering bezig
hield, zijne wetsvoordracht tot helling eener in
komstenbelasting ter vervanging van het patent,
geslacht en zeep verdedigd tegenover de felle maar
deusche bestrijding welke dit van de tegenstan
ders had ondervonden.
De Minister leidde zijne rede in met een be-
toog over de noodzakelijkheid van den voorge
stelden maatregel welke betere verdeeling van
lasten ten doel heeft. Reeds van af de grond-
Wetsherziening, dit groot evenement in «ns staats
leven, was men daarvan doordrongen en had
men daarmede een begin gemaakt.
Door de gemeentewet werd een eerste bres in
de gemeente-accijnsen geschoten; daarop volgde
de afschaffing van den accijns op schapen- en
varkensvieesch en die van het Rijksgemaal.
Nieuwe verbeteringen waren de opheffing der
olaatselijke accijnsen en der Rijksbelasting op de
orandstofifen.
Maar was dat alles voldoende Neeo, het doel
tot betere verdeeling van lasten is met bereikt:
de wanverhouding tnsschen de kosten van het
leven en de verdiensten der mindere klassen is
niet opgeheven; de onevenredige druk der be
lastingen tusschen bezittenden en met bezitten-
den is niet veranderd; de onevenredigheid tus
schen directe en indirecte belastingen nog zeer
groot. Werd daarin geen verbetering aangebracht,
dan zou geen afdoend herstel van de bestaande
ongelijkheid mogelijk zijn. Wilde men echter indi
recte belastingen alschaffen, dan moest er eerst
een flinke directe belasting zijn, welke de Mi
nister in den vorm eener inkomstenbelasting
voorstelt.
De eischen der schatkist vorderden eveneens
een ingrijpenden maatregel. Ofschoon niet zoo
donker als bij het doen vau deze voordracht,
moest men den tinancieelen toestand niet zoo
rozenkleurig voorstellen als door sommigen ge
schied is. Er is, ja geamortiseerd, niet echter uit
een overschot op de staatsrekening, maar uit In
dische overschotten van vroegere jaren. De mid
delen hebben, in 1872 een buitengewone vlucht
genomende Minister had daarop niet gerekend.
Had hij in September van het vorige jaar die
wetenschap kunnen bekomen, dan zou de raming
der inkomsten een paar millioen booger zijn ge
weest, die echter door voorgedragen verhoogin
gen dalen tot f 650,UOO. Maar die voorspoed onzer
financiën is niet berekend tegenover de vermeer
dering der behoeften. Na de spoorwegen is de rij
der groote werken geenszins gesloten. Zoowel
voor de openbare werken, als voor het onder
wijs zijn groote uitgaven in 't verschiet. Het
Hooger onderwijs zal veel geld kosten. Eindelijk
moet men gelijk in andere staten eens gaan den-
keD aan de verhooging der bezoldiging van amb
tenaren. Men kan toch 'slands administratie niet
toevertrouwen aan menschen die honger hebben;
do yoiooyiicRuDieu do. uciasitugeu nemen toe;
zoo ook die van posterij en telegrafie, flet brie
venvervoer vermeerdert gestadig, maar het per
soneel en de gebouwen worden te klein. En dan
nog de uitgaven voor de Defensie.
Er is dus zoowel versterking van financieele
krachten als eene meer gelijkmatige verdeeling
der financieele lasten, kortom hervorming noodig.
Was dit laatste woord te kras, men kon het wat
den Minister betrof verbetering noemenbij hechtte
minder aan het woord.
Werd echter deze wet aangenomen, dan zou
de eerste en belangrijkste stap op den weg van
belastinghervorming gedaan zijn, niet de laatste.
Met het oog op dergelijke eventualiteit had de
Minister met zijn ambtgenoot van Binnenl. Za
ken het verband van het ontwerp met de ge
meentebelastingen besproken; er zal eene wijzi
ging van de gemeentewet op sommige punten
noodig zijn.
Daarna kwam de Minister tot de belastingen,
waarvan de alschaffing door hem werd voorge
steld en welke hij met warmte en overtuiging
nadrukkelijk handhaafde. De patentbelasting
is drukkend voor onderscheidene takken van
handel en nijverheid. Een van de groote na-
deelen der wet is, dat zij volstrekt niet let op
de quaestie of er verloren wordt; ja de wet
vraagt des te meer naarmate er in een bedrijf
verloren wordt. Ook daarom is de patentbelas
ting zoo drukkend, dat zij werkt als belemme
ring voor den kleinen man, die zijn voet plaatst
op industriëele loopbaan; ook werkt zij zeer
ongelijk, daar zij veelvuldig patenten eisebt van
hem, die weinig verdieut, en een patent vordert
van hem, die zonder groote vertoouingen te ma
ken zeer veel geld wint. Maar er is veel in de
patentwet, dat haar voor verbetering vatbaar
maakt; juist daarom wil de Minister deze belas
ting opnemen in eene algemeene inkomstenbe
lasting. Het goede der patentwet blijft dan be
houden; het slechte, de buitengewone belemmering
van den handel of de nijverueid, gaat te loor.
De belasting op het geslacht kost den consu
ment meer dan zij den staat opbrengt. De slach
ter baalt er meer van dan de schatkist.
Na nog de zeer nadeelige werking van dien
accijns te hebben uiteengezet, komt hjj tot de
zeep, de grondbelasting in verband tot de des
wege gemaakte opmerkingen, eu verklaarde o. a.
dat een ontwerp tot herziening van bet kadas
ter gereed ligt, en wijders dat hij nopens het
amendement Denting om het bedrag der inkom
sten op 1°/» te brengen, den loop der discus
sie zal atwaebten, maar dat dan ook het ge
slacht moet wegvallen. Het spreekt van zelf dat
de Minister zijn hoofd betoog wijdde aan de ver
dediging der inkomstenbelasting, niet alleen uit
het oogpunt van noodzakelijkheid (gelijk in de
inleiding), maar ook uit dat der billijkheid en
rechtvaardigheid ter bereiking eener betere ver
deeling van lasten.
Wat nu de daarop gevoigde redevoeringen be
trof, de heer van Lijnden trad, alsof nog niemand
het woord gevoerd had, in eene spiksplinter
nieuwe bestrijding van het voorstel en resu
meerde als het ware fragmentarisch wat de hee
ren van Kuyk, 's Jacob, van Naatpen, van Was
senaar, ja, wie niet al meer van de elf bestrijders
sedert den 22sten zeer breedvoerig hadden uiteen
gezet. Ook de heer van Kerkwijk, wiens opinie
over de wet nog twijfelachtig is, maar die er meer
tegen dan vóór scheen, betrad dienzelfden weg.
Eq nu vragen wij of zoo iets kan genoemd wor
den een vruchtbaar debat? Neen, het is een dis
puut-college op groote schaal, eene verzamelplaats
van verhandelingen, een kruisvuur van door elk
ander geworpen argumenten, paradoxen en ge
meenplaatsen, die, naarmate zij meer herhaald
worden, ook meer verveling baren.
Na vijfdaagsche discussie, waaraan eene schrif
telijke instructie is voorafgegaan, die stapels pa
pier inneemt, had men mogen verwachten dat
het debat gesloten zou zijn geworden, althans over
de algemeene beschouwingen. Maar niet alzoo. Het
begint nu eerst recht van voren afaan. Heden
is de commissaris van het Dagblad het eerst aan
het woord.
Onze berichtgever over de Brielsche feestviering
verzoekt op nieuw de N. R. C. zijn schrijven
aan den hoofdredacteur van ons blad geheel of
gedeeltelijk over te nemen, daar anders die cou
rant den schijn op zich laadt, in deze quaestie
geen tegenspraak te kunnen dulden.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
Werkhuis alhier opgenomen van 107 tot 114 vol
wassen personen en van 45 tot 54 kinderen.
Tot aanvulling van 't bericht over de veroor
deelden in zake de ongeregeldheden te Bodegraven,
zij nog medegedeeld, dat ook 't volgende vonnis
werd gewezen:
5*. Jan Turks, beschuldigd van den luitenant
der patrouille met een steen te hebben gegooid
waarop men trachtte hem te arresteeren. Daarop
had hij den korporaal der patrouille geslagen
en mei een mes trachten te verwonden, doch
een soldaat, die hem aangreep, werd door hem
met het mes in den rag verwond en slaagde er
toen in, hem te arresieeren. Hij ontkende het
grootste gedeelte van de beschuldiging, doch de
getuigen hadden deze volkomen bevestigd. De
Rechtbank nam dau ook zijne schuld als bewezen
aan, en veroordeelde hem tot één jaar cellulaire
gev. straf en de kosten van 't geding, te Verbalen
bij lijlsdwangterwijl het mes, waarmede hij de
verwondingen heeft gepleegd, vernietigd moet
worden.
Eerstdaags zal het 4de regiment ïnlanterie voor
zien worden van het geweer klein kaliber, stel
sel Beaumont, bij welk wapen zal worden uit
gereikt een nieuw model patroontasch van klei
ner afmetingen dan de thans bestaande.
De Minister van (Jorlog heeft goedgevonden
den luitenant-kolonel J. ocüuurman van den ge-
neraleu stal in verband rnet zijne overplaatsing bij
het wapeu der infanterie, op de meest eervolle
wijze te ontheffen van zijne functie van chef
vau den staf in de 1ste militaire afdeeling en die
functie opgedragen aan den luitenant-kolonel
J. V. D. Diltlinger van den generalen stal'
itaans chef van den staf in de 3de militaire
aldeeling.
De Minister van Oorlog lieett uit aanmerking van
het groot incompleet bij de divisiën koninklijke
marechaussee en het thans meer dan ooit nood
zakelijke om die leemte aan te vullen, de corps
commandanten uitgeuoudigd, op drie appèls aan
hunne ouderlioorigen te doen bekend maken, dat
voor de militairen, die daartoe in de termen ver-
keeren, steeds de gelegenlieid bestaat bij het wa
pen der koninklijke marechaussees over tegaau-
eu daarbij in herinnering te brengen de gunsti,
ge maatregelen tot lotsverbetering van het per
soneel van usdoeld wapen in het at'geloopen jaar,
bij de koninklijke besluiten van den lsteu Juli 1871
n'. 21 eu vau den iiden December d.a. v. n».23,
vastgesteld.
H. K. H. Prinses Heudrik is volgens den
Luxemburgschen correspondent van de Köln. Zeit.
sinds eemge dagen vrij ernstig ongesteld; de borst
is aangedaao, maar de ziekte had een regelma
tig verloop en er bestond geen gevaar.
Volgens telegram, omvangen uit Brest dd. 26
dezer, is üet stoomschip Prins Hendrik gisterenmor
gen te zes uren van daar naar het Nieuwediep
vertrokken.
Dc kapitein Kool en de 1ste luitenant de Bas
hebben met goed gevolg het eindexamen van de
stafschool afgelegd.
LI. Zondagavond beeft de onlangs beroepen
predikant bij de Waalscbe gemeeuie te Rotter
dam, de heer A. G. van Hamel, zijne intreerede
gehouden over Joh. IV 111, na des morgeus be
vestigd te zijn geworden door deu heer Collins,
die tot tekst gekozen had Math. XIU38. Ver
schillende predikanten van andere Protesiantsche
gezindten woonden de beide plechtigheden bij.
Nadere berichten, van Elmina ontvangen, en
loopende tot den 21sten Maart j!., luiden gunstig
omtrent de stemming der bevolking.
De waarnemende Gouverneur Ferguson zou
zich beijveren zoo spoedig doenlijk partij te trek
ken van de gunstige gelegenheid, door de rustige
en vreedzame gezindheid der bevolking aangebo
den, om de overgave te doen plaats hebben. Bij
de bestaande gezindheid der bevolking zag de
Gouverneur er geen bezwaar in de Nederlandsche
furten op denzellden dag over te geven. Dit zou,
naar hij hoopte, op den lOdeu April kunnen
geschieden, indien de Engelsche autoriteiten dan
tot de overname gereed waren.
Onder de kunstenaren, wien bij de voor eenige
da^en geopende tentoonstelling in het Kristallen
Paleis te Londen een eervolle onderscheiding is
te beurt gevallen, komt ook voor de heer J. B.
Tom te 's-Gravenhage, aan wien een zilveren
medaille is toegekend voor zijn schilderij: //Ver
andering van weide."
Aan den heer J. J. van der Maaten te Apel
doorn is een bronzen medaille toegekend voor
<,Het Udeler meer."
Met leedwezen vernemen wij uit Frankfort,
dat de geniale Ingenieur kapitein Liernnr, die
nog onlangs te Amsterdam is geweest, bij gele
genheid dat Z. M. de werking van zijn lucht
druk-buizenstelsel bijwoonde, zeer bedenkelijk
ziek is geworden. Vad.)
De Hooge Raad heeft gisteren uitspraak ge
daan in revisie, in de zaak van den Staat der
Nederlanden tegen M, Boogaard, weduwe A. Goed
hart, wier man door het springen van een torpedo
was verwond en overleden. Bij arrest van 13
Januari 1871 was de Staat in eersten aanleg ver
oordeeld tot betaling eener wekeiijkscbe uitkee-
nng van vijf gulden. Nu heeft de Raad in revisie
de aansprakelijkheid van den Staat bevestigd,
maar alvorens de einduitspraak te doen, aau de
eiscberesse overgelaten sommige punten door ge
tuigen te bewijzen.
Bij het provinciaal gerechtshof in Groningen is
dezer dagen de behandeling der zaak voorigezet
van Marten Geitz en Eilert Geitz, vader en zoon,
wonende te N.-Pekela, beiden thans gedetineerd,
beschuldigd van in deu nacht van 21 op (25 Nov.
1871 den veldwachter Prins, die te N.-Pekelaop
surveillance was, te hebban aangegrepen, geschopt
en met Stokken geslagen; hem daarenboveu met
een halsdoek de keel te nebben dichtgewrongen,
met het kennelijk voornetnen om hem om het le
ven te brengen, in welk voornemen zq werden
verhinderd, door de kraentige verdediging van den
veldwachter en doordien ae liaisdoek, wkarme-
de zij hun plan wiideu volvoeren, lossprong of
brak. Nadat 20 getuigen waren gehuoid, weiden
beide beschuldigden veroordeeld iot eene tucht
huisstraf van 20 jaren. De uitspraak is bepaald
op 1 Mei a. s.
Gisteren stond voor het Prov. Gerechtshof te
recht een man uit Rotterdam, die een paar dagen
in bet begin van Januari jl. in de kost was oij
eene vrouw aldaar, welke eene kamer bewounde
in hetzelfde huis, waar eene öüjarige koopvrouw
gehuisvest was. Bescb. verliet den loden Januari,
in den loop van deu dag, de kamer waarhijzija
intrek had en stak, daar niemand thuis was, zoo-
als hij zeide bij vergissing, den sleutel in zijn
zak, welke gewoonlijk aan een spijker werd op
gehangen. Hij keerde weldra terug en wist toen,
weder bij vergissing, met den sieutel, dien hij
had medegenomen, op de kamer van de oude
vrouw te komen, opende met den pook eenige
laden, nam daaruit het zuur verdiende geld der
vrouw, ruim f 10, en eemg goud ter waarde van
20, ja zelfs een kanarievogel maakte het voor
werp van zijne rootzuebt uit. Het gestolen geld
en de opbrengst van het goud werd verteerd eu
aan eenige kleedingstukken besteed, terwijl de
vogel voor f 1 en een borrel aan een koopman
werd overgedaan. Adv.-Gen. eischte eene veroor-
decling tot tuchthuisstraf van 5 tot 16 jaren en
twee geldboeten van 50. De uitspraak is bepaald
op heden over acht dagen.
Donderdag-avond waren wij in de gelegenheid
kenuis te maken met een nieuw stelsel van gas-
bereidmg volgens deu heer J..A. de Koster, waarop
wij de uijzoudere aandacht vestigen van deskun
digen. Deze lichtsoort toch onderscheidt zich
naar ons werd medegedeeld door de volgende
lang niet te versmaden eigenschappen1°. een
voudigheid der toestellen, zoo zei Is dat een toe
stel voor 5000 lichten door één man kau bediend
worden; 2°. zuivering wordt niet vereiseht, daar
zij noch amomak noch zwaveldeeleo bevat; 3".
minstens vijfmaal meer Ucbtkracht voor deuzelt-
den prijs Van het gewone steeukoolgus; 4°. eene
besparing van 50 pCt. met uieer licbUracht;
5°. bezit zij nog liet voordeel, naar verkiezing,
sterker of zwakker gemaakt te kunnen women
en wel in het eerste geval duOf verdere alsiui-
ling, en in het laatste door wijdere openzetting
der kraan.
Wij kunnen natuurlijk niet met lichtmeetkundige
zekerheid bevestigen of deze gassoort inderdaad
al de opgesomde voordeelen aauuiedt; wij moe
ten nochtans erkennen dat de verlichting van
het Paleis voor Volksvlijt (waar de heer de Kos
ter zijne viDding in toepassing heelt gebraclil) er
aanmerkelijk op verbeterd is, zoowel wat nel-
derheid als standvastigheid der houdeiden gas
vlammen betreft. De ervaring zal het overige
leeren. (Dbt.)
Gisterenavond werd de algemeene vergadering
gehouden van aandeelhouders en leden der Roi-
terdamscbe Diergaarde. Uit het uitgebracht ver
slag bleek, dat de toestand allergunstigst is en het
ledenaantal steeds toeneemt. Tot nieuw lid van
het Bestuur werd verkozen Dr. van Ankum,
terwijl vijf aftredende leden werdeu heraozeu.
Er werden twee-en-twintig gedeelten van aan-
deelen uitgeloot.
L'Union des Artistes Cercle International des
beaux arts te Luik, heeft dezer dagen medailles
met daatbd behooreud diploma gezonden aan