AÜ VEBTfcHTIEM.
Egrnond aan Zee.
ïiken bijv. den dood van den heer Thiers of
dergelijke gebeurtenis, die aan hunne po-
ringen het karakter eener omwenteling zoude
)n tnemen, en ze als het ware uit den natuur-
loop van zaken doen voortvloeien. Van
hunne herhaalde verzekeringen, dat zij den
ïstaanden toestand niet omver willen werpen.
deze reden oordeelen wij het voor de
republikeiusche partij noodzakelijk, nu zoo spoe-
J1 1IA t I'A H A n A non pO"
lijken
la" dig mogelijk handelend op te treden en een
ging tot vestigiDg der republiek te doen. Op het
oogenblik toch zal zij nog steun of althans geen
tegenwerking vinden bij die royalisten, die voor
een dadelijken strijd tusschen de twee uitersten
terugdeinzen, omdat zij begrijpen, dat deze wel
licht" het sein tot een burgeroorlog zou kannen
zijn. In allen gevalle zijn de teekenen daar van
het begin eener beweging, die zich misschien
kaj slechts langzaam zal ontwikkelen, maar dan ook
voor Frankrijk gewichtige gevolgen medebrengen.
Duitschland.
Een verouderde staatsregeling. Wurtembergsehe
diplomatie. Von Moltko en v. Roon.
het
rlanf
invi
r c.
r vt
iris*
i vt
noeif
en t,
racht,
lal et|
al de
a be.
akin
zulkil
'iet;
irtij
uni
lei l
niJ
intrel
r wee
Een klein staaltje van het groote Duitsche rijk
eeft dezer dagen een énormen sprong gedaan
ip staatkundig gebied, een sprong waardoor het
en gaping van twee eeuwen heeft achter zich
celaten. Het hertogdom Anhalt namelijk verheugde
zich tot nu toe in een staatsregeling, die in 1855
gemaakt is, doch volgens haren inhoud in de
15de en 16de eeuwen t'huis behoorde. Een stan
denvertegenwoordiging van ridderschap, steden
en den boerenstand, waaraan alleen de priester
stand ontbrak doordat er niet genoeg priesters
waren, een commissaris als vertegenwoordiger
van den landheer in de zittingen der vertegen
woordiging, een „Landschafts-Director (natuurlijk
tot den ridderstand behoorende) een Landschafts-
Unter-Director, deze en dergelijke instellingen
waren tot nu toe in het hertogdommetje nog
steeds van kracht. De hertog zelf heeft nu het
initiatief genomen om een nieuwe staatsregeling
in 't leven te roepen, die dan ook met 19 tegen
15 stemmen is aangenomen. De ridderstand ge-
°n voelde zich blijkbaar in het oude gebouw, waar-
'evey omheen alles nieuw geworden was, zeer naar
emi haar genoegen, ten minste zij protesteerde als
Parl éeD man tegen de herziening. Ook de radicalen
voerden oppositie, daar zij algemeen stemrecht
verlangden.
üe middelweg heeft den zegepraal behaald.
Van de 36 volksvertegenwoordigers zullen er 24
or het algemeen stemrecht gekozen worden,
8i door en uit de groote grondbezitters, 2 uit de
■oote handel- en industrie-ondernemers, 2 ein-
[elijk door den hertog zelf. Van de 12 ridders,
ie nu hun erfelijk mandaat verliezen, behooren
5 ouder de groote grondbezitters; en daar zij
derdaad als kundige vertegenwoordigers bekend
aan zullen zij zonder twijfel in hunne nieuwe
loedanigheid herkozen worden.
De financieele commissie der Wurtembergsehe
kamer van afgevaardigden heeft besloten, de
helling vau alle gezantscbapsposten van het
koningrijk voor te stellen, behalve te Berlijn,
St.-Peiersburg enMunchen. Zij zal dan tevens
bij de regeering er op aandringen het personeel
van het departement van buitenlandsche zaken
aanmerkelijk te verminderen, en een groot ge
deelte der daaraan verbondene werkzaamheden
bij de andere ministeries over te brengen.
De graven von Moltke en von Roon zullen
waarschijnlijk tot loon voor hunne in 1870 en 71
bewezene diensten, meteenige andere generaals en
staatslieden door Z. H. den koning tot leden van het
Pruisische heorenhuis benoemd worden.
Eneeland,
Staat en kerk. Alabama. Tentoonstelling.
"I
Het huis der gemeenten beeft met 179 tegen
108 stemmen, het voorstel van den heer Osborne
■organ aangenomen, om over te gaan tot de
iveede lezing van het reeds vroeger door den
heer lliall ingediende ontwerp over de begraaf-
intsen. Zooals men weet strekt dit om aan de
n-conformisten het recht te geven, hunne dooden
euals de leden der staatskerk op de publieke
kerkhoven te begraven. Dat de liberale partij het
Voorstel krachtig heeft ondersteund is een gunstig
teeken, dat ook in Engeland de staatskerk de
bevoordeeliug van een bepaalden godsdienst boven
anderen, meer een feitelijke dan een rechtstoe
stand is geworden.
Trouwens de begeerte naar scheiding van kerk
en staat heeft zich nog veel sterker doen gevoelen
bij de indiening van de schoolwet des heeron
iOrster. Die wet zelf steunt reeds op het begiusel
1 het godsdienstig onderwijs op de scholen,
tsluitend volgens de leerstellingen der Angli-
aansche kerk, niet langer bestaanbaar is. Doch
leheele vrijheid heeft de minister van onderwijs niet
urven geven. Bij wijze van transactie sielde hij
aarorn voor, in iedere gemeente de meerderheid
er huisvaders over het op de school te geven
lodsdienst-ouderwijs te doen oordeelen.
Tegen deze transactie nu zijn uit den lande
ele stemmen opgegaan om de school geheel
eutraal te maken en ieder aan zijne kinderen
en godsdienst te doen onderwijzen zooals hij ver
iest. Men herinnert zich de groote meeting te
Manchester, waar honderden afgevaardigden der
verschillende secten voor duizenden toehoorders
gesproken hebben, en waar met groote meerder
heid ten slotte deze stelling is aangenomen: „Het
nationale onderwijs moet geheel geseculariseerd
en de godsdienstige opvoeding geheel vrijgemaakt
worden."
Wij brengen deze gebeurtenissen in herinne
ring omdat inderdaad in Engeland op het oogen
blik een groote beweging naar vrijheid en neu
traliteit van onderwijs bestaat, eene beweging, die
door groote effectmakende quaesties als de Alabama
wel tijdelijk op den achtergrond wordt geschoven,
maar daarom niet uit het oog mag worden ver
loren. En het is merkwaardig om daarbij de
gedragslijn der verschillende secten die niet tot
de staatskerk behooren (non conformisten) te ver
gelijken bij die van de verschillende secten in ons
land. Daaruit blijkt zonneklaar, dat het hun geeu
ernst is met de bewering als zou door de neu
trale school de jeugd geheel goddeloos gemaakt
en gedemoraliseerd worden, maar dat zij in waar
heid het publieke ouderwijs willen dienstbaar
maken aan het kweeken van strenge afscheiding
ja haat tusschen de onderscheidene geloofsover
tuigingen. Immers in Engeland ziet men eene
menigte secten, die waarlijk niet minder streng
dan onze Nederlandsche secten aan hun afzonder
lijk geloof gehecht zijn, hunne stem verheffen voor
de neutrale staatsschool. Waarom? Omdat zij te
kiezen hebben tusschen deze en een confessioneele
Anglikaansche school. De reden is duidelijk; maar
zij verklaart ons daarom nog niet hoe het
mogelijk is, dat in het eene land door afzonder
lijke secten de neutrale staatsschool een godde-
looze, schandelijke instelling wordt genoemd,
terwijl) zij door dergelijke secten in het andere
land met luider stemme geëischt wordt. In een
van beide landen moet dan toch de sectaire partij
zich tot bereiking van hare speciale doeleinden
al zeer goddeloos gedragen!
Gladstone heeft in het lagerhuis op eene in
terpellatie van Disraeli officieel medegedeeld, dat
de Amerikaansche gezant aan lord Granville had
verzekerd, het antwoord van zijne regeering op
de „vriendschappelijke opmerkingen" van Enge
land niet voor Maart te zullen ontvangen.
Tot groot genoegen der Londensche kooplieden
en winkeliers is besloten, de voorwerpen van
de periodieke Londensche tentoonstellingen, wel
verkoopbaar te stellen, maar ze niet te laten weg
voeren dan bij het einde der tentoonstelling.
Hunne vrees, dat die terugkeerende feestelijkheden
ten slotte niets anders zouden worden dan een
groote bazaar, waar de voortbrengselen van vreem
delingen ten nadeele der Londensche winkeliers
zouden worden verkocht, is daardoor opgeheven.
Immers de bezoekers der tentoonstelling zullen
zich de voorwerpen, die zij verlangen, liever
aanschaffen in winkels, van waar zij ze dadelijk
kunnen medenemen, dan in eene inrichting van
waar ze hun pas na maanden kunnen achterna
gezonden worden.
Italië.
Is Petrus te Rome geweest Een gast des konings.
De strijd tusschen de Katholieke en Protestant-
sche geestelijken over de vraag of Petrus al dan
niet te Rome geweest is schijnt niet gunstig voor
de Katholieken te zijn afgeloopen. De paus zou
over het gedrag zijner strijders zelfs zoo ontevreden
geweest zijn, dat hij den kamp heeft doen op
houden voor dat men nog tot een bepaald resul
taat was gekomen. De nederlaag voor de Katho
lieken bestaat dus Diet daarin, dat nu voorgoed
bewezen zou zijn, dat Petrus niet te Rome is
geweest, maar dat de Protestantsche redenaars
hen gedurende deu strijd op verschillende punten
vastgezet hebben. Men had, dunkt ons, hier de
arme clericalen maar wat zacht moeten behan
delen en hun in een tijd, waarin zij in alle prac-
iscbe aangelegenheden het onderspit moeten del
ven, op zulk een onbelangrijk punt maar gelijk
moeten geven. Wat ons betreft, wij zouden hun
gaarne willen toegeven, dat Petrus tien of honderd
malen te Rome is geweest, indien hun dat eenig
genoegen kon doen. Maar waarlijk, wij begrijpen
niet hoe men in tijden als de tegenwoordige een
oificieelen strijd (want de toestemming des pausen
heeft er dit karakter aan gegeven) kan gaan
voeren over zulk een nietig onderwerp. Men wak
kert er zonder eenig nut de wederzijdsche ver
bittering maar door aan. Immers men verzekert
dat de paus door den loop der debatten en vooral
door de kennelijke sympathie, die zich in Rome
voor de Protestantsche strijders heeft geopenbaard,
bepaald treurig gestemd is. Aan eene deputatie
v,an jongelingen, grijsaards, meisjens, mannen
en vrouwen, die onlangs als naar gewoonte
door de heeren der curie naar den „armen
gevangeno" werd heengevoerd, zou de heilige
vader de zekere hoop hebben uitgedrukt, dat aan
zijn ongeluk nu spoedig een einde zal gemaakt
worden, want dat de Heer te medelijdeud is,
om hem nog langer zoo sterk te kunnen bedroe
ven; dabo vobis lacrymai cum mensura wareu de
woorden, waarop de paus zich tot staving dezer
meening beriep.
Het stenographisch verslag van den gevoerden
strijd (dien men schertsenderwijze den strijd der
Horatiussen en Curiatiussen genoemd heeft)
wordt intusschen door de liefhebbers met verlan
gen tegemoet gezieD.
Volgens de Fanfulla zal de koning binnen
kort van Napels naar Rome terngkeeren om den
Pruisischen prins Friedrich Karl te verwelko
men en hem uit te noodigen eenige dagen mede
te Napels te gaan doorbrengen.
TELEGRAMMEN.
Londen, 19 Februari. In het Lagerhuis heeft
de heer Enfield, in antwoord aan den heer Grea
ves, gezegd, dat de Fransche Regeering geen
differentieele rechten zal heffen van jute, Indi
sche katoen en Australische wol, wanneer zij
direct in Engelsche of Fransche vaartuigen wor
den aangevoerd. Geen additioneele rechten zul
len worden opgelegd, buiten die, welke vastge
steld zijn door het handelsverdrag van I860, waar
over tusschen de RegeeringeD van beide landen
thans gedachten worden gewisseld.
fVew-York, 19 Februari. De dagbladen keuren
het thans in de Regeering af, dat zij gedurende
den oorlog van 18701871 toestemming heeft ge
geven tot het verkoopen van wapens aan Frankrijk.
Parijs, 19 Februari. Het liDkercentrum heeft
eene Commissie van drie leden benoemd, om
zich met andere parlementaire fractiën te ver
staan omtrent een voorstel tot vestiging eener
conservatieve parlementaire Republiek. De Com
missie bestaat uit de heeren Rivat, Ricard en
Malleville.
Bfew-Tork, 19 Februari. In het huis van Ver
tegenwoordigers is eeoe bill aangenomen, waarbij
de belasting op de koffie en de thee afgeschaft
wordt.
Madrid, 19 Februari. Sagasta is belast met de
vorming van een gemengd kabinet.
Londen, 20 Februari. De Timet hoopt nog, dat
Amerika tot andere inzichten zal komen. Mocht
dit echter niet het geval zijn, dan zou Engeland
het traktaat niet opgeven, noch het opzeggen;
maar het zou eenvoudig zijne aangenomen positie
handhaven, bereid aan de aangegane verplichtin
gen te voldoen en in vriendschappelijken geest
nieuwe voorstellen van Amerika af te wachten
Berlijn, 20 Februari. De National Zeitung zegt
tegenover de betoogen der Fransche bladen, dat
Duitschland oprecht wenscht, dat de tegenwoor
dige Fransche regeering aanblijve. Mocht echter
het Fransche volk eene verandering van regeering
noodig achten, dan zou Duitschland zich niet ge
roepen voelen zich daar in ieder geval tegen te
verzetten, maar het zou moeten overwegen, of die
nieuwe regeering voldoende waarborgen voorde
tenuitvoerlegging van het vredestraktaat kon
bieden.
Gemeenteraad.
Zitting van Dinsdag, 20 Februari.
Geopend te 2 uren.
Bij afwezigheid van den Voorzitter, door familie
omstandigheden verhinderd de Vergadering bij te
wonen, wordt deze gepresideerd door don Wethouder
H. P. C. Stoffels. De heer Wttewaal had schriftelijk
kenni9 gegeven de vergadering niet te kunnen bij
wonen.
De Raad gaat, na het lezen der notulen, over tot
eene zitting met gesloten deuren.
De zitting heropend zijnde, geeft de Voorzitter
kennis dat is ingekomen eene missive van de heeren
Knijff en Kapteijn houdende mededeeling dat de
geldieening met een buitenlandsch huis aan te gaan
tot volteekening van het kapitaal voor den aanleg
van een spoorweg Leiden—Utrecht alle kans van
slagen heeft, maar dat de mogelijkheid bestaat dat
opnieuw eene inschrijving voor het publiek zal wor
den opengesteld, daar het buitenlandsch huis waar
mede zij in onderhandeling zijn, zich bereid verklaart
het kapitaal te verschaffen, zoo er 300,000 aan
aandeelen binnen het land worden geplaatst.
Deze missive wordt voor kennisgeving aangenomen.
Aan de orde zijn de volgende onderwerpen:
1*. Verzoek van J. en A. Ie Poole ter bekoming
van gemeentegrond om daarop eenige arbeiderswo
ningen te bouwen. (Zie het adres en de praeadviezen
van B. en W. en van de Commissie van Fabricage
in ons vorig nummer).
De heer Evers verklaart tegen het voorstel van
B. en W. tot toestemming van het verzoek te zullen
stemmen, omdat hij geen voorstander er van is grond
om niet en dus cadeau te geven als die grond waarde
heeft. Bovendien heeft hij een technisch bezwaar, wat
de plaats betreft waar de beerput zal worden ge
plaatst. Beerputten zijn grondbedervers en men zou
den heer Rose zeker geen dienst doen zoo men aan
zijn kant die beerput plaatste, waarom hij voorstelt
dat dit aan den anderen kant van den Vestwal ge
schiedde.
De Voorzitter meent dat het genoegzaam in het
belang der gemeente is daar er gebrek aan arbeiders
woningen bestaat en dat dit belang wel opweegt
tegen den afstand zonder recognitie.
De heer Hubrecht zegt dat de Commissie van
Fabricage alle bezwaren heeft trachten te vermijden
door te spreken van een waterdichten beerput.
De heer Krantz geeft in overweging naar aanleiding
van het rapport nopens een onderzoek te Utrecht
ingesteld, den beerput van gegoten ijzer te maken.
De heer du Rieu wenscht te weten of de bedoeling
van de verzoekers is de arbeiderswoningen te verhuren
aan anderen of alleen voor eigen arbeiders in te rich
ten. In het laatste geval zou hij tegen gratis-afstand
zijn, omdat dan iedereen zoodanige aanvrage zou
kunnen doen.
De heer Hubrecht antwoordt dat bij elke aanvrage
de Raad een beslissing kan nemen, maar haalt ver
scheidene voorbeelden aan waarbij grond om niet is
afgestaan.
De heer du Rieu meent dat er in die gevallen
verschil van gevoelen bij de leden van de Commissie
van financiën bestond.
De heer de Fremery merkt op dat zoo al de wo
ningen voor eigen arbeiders werden gebouwd, dit
geen verschil oplevert, aangezien daardoor toch andere
huizen leeg komen en zoo toch in het gebrek wordt
getracht te voorzien, hetgeen hij in het belang van
den minderen man een zegen noemt.
De heer Krantz erkent het gebrek aan arbeiders
woningen, juicht de proefneming van de heeren le
Poole zeer toe en wil daarom het verzoek met de
meeste bereidwilligheid ondersteunen.
De heer Tromp vraagt of onder de 1600 voor
de kosten van aansluiting tot het Liernur-stelsel be
grepen is het geheele in orde brengen binnen en
buitenshuis Zoo ja, dan vraagt hij of het niet op
den weg der gemeente zou liggen, de hoofdbuis tot
de woningen te bekostigen.
De voorzitter merkt op dat al die quaestiën eerst
later ter sprake behoeven te komen en nu alleen de
vraag is de afstand van grond aan de heeren Le Poole.
Dat verzoek, in stemming gebracht, wordt aange
nomen met 15 tegen 3 stemmen.
Tegen de heeren Evers, du Rieu en van Heuke-
lora, terwijl de heer Le Poole zich buiten stem
ming hield.
2®. Verzoek van H. L. A. van Campen om afschrij
ving van plaatselijke directe belastingen 1871, voor
zijne moeder, de weduwe Bronsgeest (zie ons vorig n®.).
Zonder discussie toegestaaan.
3°. Voordracht tot het verleenen van kwijtschelding
der boete voor het te laat opleveren van de stads
gehoorzaal (zie de voordracht en het praeadvies van
van de commissie van financiën in ons vorig n°.).
De heer Eigeman verklaart tegen het verzoek te
zullen stemmen omdat de bepaling in het contract
iB opgenomen en de aannemer alle verhinderingen
vooraf dient te voorzien.
De heer Goudsmit is volkomen van hetzelfde ge
voelen. Buitengewone omstandigheden kunnen eene
uitzondering maken, maar die acht hij hier niet
aanwezig. De borgen hebben de aansprakelijkheid op
zich genomen en daar de schuldenaar niet aan zijne ver
plichtingen heeft voldaan moeten de eerste worden
aangesproken, kwijtschelding zou z. i. hier eene on
gerijmdheid wezen.
De heer Buys weerspreekt dat gevoelen. Alles hangt
af van de vraag wat buitengewone omstandigheden
zijn. De vorige spreker verwart z. i. twee zaken:
IV de aansprakelijkheid van de borgen, en deze ont
kent hij geenszins en 2°. het tijdverlies dat het ge
volg is geweest van de insolventie van den schulde
naar. De borgen zijn hunne verplichtingen getrouw
nagekomen, maar konden niet verhinderen dat het
werk ten gevolge van het faillissement van den
schuldenaar 2 a 3 weken is verdaagd. Er is hier dus
een billijke reden.
De heer Goudsmit blijft bij zijne opinie volharden
De borgen waren verplicht aansprakelijk te zijn voor
den hoofdschuldenaar. De boete op de vertraging
gevallen is dus geenszins onbillijk.
De heer Buys bestrijdt die meening en houdt de
billijkheid der vrijstelling van de boete vol.
De heer Hubrecht komt op tegen eene uitdruk
king van den heer Goudsmit dat insolventie regel,
solventie uitzondering zou zijn bij de aannemers en
betoogt eveneens de billijkheid der vrijstelling.
De voordracht wordt daarna in stemming gebracht
en aangenomen met 17 tegen 2 stemmen.
Tegen de heeren Eigeman en Goudsmit.
Niets meer aan de orde zijnde, wordt de openbare
vergadering gesloten.
LAATSTE BEHICH'rtlN.
(Per telegraaf) 's-Gravenha.qe, 20 Februari. De
Tweede Kamer heeft hedenmiddag te halfdrie
hare werkzaamheden hervat. De ingekomen wets
ontwerpen zijn reeds bekend.
Op de aanbevelingslijst der vacature voor den
hoogen raad zijn geplaatst de heerenSchuurman,
raadsheer van het hof in Zuid-Holland; Machiel-
sen, procureur-generaal in Overijsel; Noyon,
raadsheer in Noord-Holland; van Nootcn, raads
heer in Utrecht; van Maauen, advocaat-generaal
in Zuid-Holland en Nieuwenhuis, raadsheer in
Utrecht. De heer Haffmaus heeft verlof gevraagd
en bekomen om op nader te bepalen dag den
minister van justitie te interpelleeren over zijn
ontslag als kautonrechter te Venlo. De Minister
van justutie verklaarde volkomen gereed te zijn
om dadelijk daarop te antwoorden.
Tot voorzitters der afdeelingen zijn gekozen de
heeren van der Linden, van Zuyleu, Akerlaken,
van Delden en Fransen van de Putte.
Z. M. heeft benoemd tot ridders der orde
van den Ned. Leeuw de heeren: vm Hoytema,
lid der Ged. Staten van Gelderland; Serclaes, laatst
Gouverneurvan Limburgthansiu Oost-Vlaanderen;
Augier, hoofd-ingeuieur van den waterstaat iu
Zuid-HollandRose, hoofd-ingenieur van den wa
terstaat in Noord-Holland; van Dijk van Matte-
nesse, burgemeester van SchiedamBatta, genees -
lieer te Maastricht.
THERMOMETER VAN FAHRENHEIT.
morg.
morg.
aam.
tiara.
aam.
avond
avond
5 n.
8 n.
1 2 Tl.
4 Q.
5 u.
8 a.
10 n.
Zondag
46*
43°
41°
Maand.
38»
41°
49'
48'
47°
43®
40°
Diosd.
37°
39°
50°
48°
WindMaandag-morgen 5 u. Z. W.
Met dankbaarheid ontvangen voor het op te
richten Oude Wannen- en Vrouwenhuis, door
Mevrouw de Wed. TICHLERVerduyn, van
N. N. 40door Mevrouw LE POOLEDe Vuiese,
van Mevrouw de Wed. H. f5 en van den Heer
B. f 5; door Mejufvrouw ROLDANUS, van Me-
jufvrouw v. R. te Groningen A en van Mevrouw
R. te Oosterbeek ƒ1.235; door Mejufvrouw TEER
LINK, van X. 1, van L. ƒ1 en van S. ƒ1; door
Mejufvrouw VAN LAER, door tusschenkomst van
den Heer J. R., van de loge la Vertu f 25, van
N. N. 5 en van Mevrouw P. uit 's Hage f 2.50.
De oudergeteekenden blijven deze goede zaak,
onder hartelijke dankzegging voor de reeds be
toonde deelneming, steeds aan aller belangstelling
aanbevelen.
Wat er reeds gedaan is, heeft ons nader tot het
schoone doel gebracht, maar zeer ver zijn wij er
nog van af.
De dames van 't comité houden zich steeds
aanbevolen tot ontvangst van giften en prijzen
en zijn bij voortduring bereid loten aan huis af
te geven; zoo blijft dus ook voor ben, die de
inteekenlijst niet aan huis hebbeu gehad, de ge
legenheid open, om van hunne belangstelling te
doen blijken.
Het Lcidtche Dames-Comiti
Mevrouw de Wed. TICHLERVerduyn, Haven.
ROGGEStuabt, Oude Singel.
LE POOLEDe Vbiese, Hoogewoerd.
Mejufvrouw VAN DER KEMP, Galgewater.
ROLDANUS, Steenschuur.
TEERLINK, Hooigracht.
VAN LAER, u
