Dinsdag
13 Februari.
N0. 3685.
a
A». 1872.
DAGBLAD.
bevalier.
'4.25 a; w_
Daiïeal
stuks
20»tnfc
'6
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Loiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTKNTIKN.
Voor iederen regel0.15.
Grootere letten naar de plaatsruimte die xij beslaan.
Hao-^
agere)
taka
i flikt
öb
STADS-BERICHT EN.
>8.00
a.l.
ï.r
s.
5 t v|
taljeJ
HER-IJK.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
LEIDEN,
Gezien het besluit van Gedeputeerde Staten der
provincie Zuid-Holland, van den 9den Januarij 11.,
n°. 11 Provinciaalblad n°. 3), houdende bepaling
van de tijdstippen van den her-ijk der maten en ge-
wigten in de verschillende gemeenten in deze pro
vincie, voor het jaar 1872
Herinneren den ingezetenen dezer gemeente hunne
verpligting, overeenkomstig art. 15, lett. a, der Wet
van den 7den April 1369 (Staatsblad n°. 57), tot het
doen her-ijken van alle reeds in gebruik zijnde maten,
gewigten en weegwerktuigen, onder mededeeling dat
daartoe door den ijker zitting wordt gehouden in hot
lokaal van den ijk, op de Aalmarkt, naast de Gemeente-
Apotheek, en wel:
voor wijk V, op 13, 14 en 15 February,
telken dage van des morgens 9 tot des namiddags
3 uren;
Eindelijk wordt ter kennis van de belanghebbenden
gebragt, dat volgens besluit van den Minister van
Staat en van Binnenlandsche Zaken, van den 6den
December 1871, n". 201 (12de afd.), de letter D, in
den gewonen drukvorm, schuin gesteld, bestemd is
tot jaarletter zoowel van den ijk als van den her-ijk.
Eu geschiedt hiervan openbare kennisgeving door
aanplakking en door plaatsing in de Leidsche Courant.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. D. BRANDELER, Burgemeester,
v. PUTTKAMMER, Secretaris.
Leiden, 17 Januarij 1872.
LOTING VOOR DE NATIONALE MILITIE.
BURGEMEESTER EN WETHOUDERS van
LEIDEN,
Gezien het besluit van den Commissaris des Ko-
nings in deze provincie, van den 18den Januarij 1872,
A n°. 373 (2de afd.), Provinciaalblad N°. 9, houdende
regeling van de Loting voor de Nationale Mi
litie)
Gelet op de bepalingen der Wet van den 19den
Augustus 1861 Staatsblad N°. 72), alsook op die van
Zijner Majesteits besluit van den 8sten Mei 1862
Staatsblad N°. 46);
Doen te wetendat de Loting der in het vorig
jaar binnen deze gemeente voor de Nationale Militie
'ingeschrevenen, en alzoo voor hen die geboren zijn
in het jaar 1852, zal geschieden in een der ver-
- trekken van het Raadhuis, op Dingsdag, Woensdag
en Donderdag den 13den, 14den en lbden February
-aanstaande, telkens des morgens te negen uren;
- dat deze loting in eene alphabetische volgorde der
namen van de ingeschrevenen zal plaats hebben,
-en wel
op Dingsdag den 13den Februarij 1872,
"voor de ingeschrevenen, wier familienaam begint met
-de letter X tot en met de letter H,
op Woensdag den 14den Februarij 1872,
voor de ingeschrevenen, wier familienaam begint met
de letter 1 tot en met de letter P,
en op Donderdag den 15den Februarij 1872,
voor de ingeschrevenen, wier familienaam begint met
"de letter B tot en met de letter Z.
Voorts, dat bij art. 33 der Wet is bepaald dat
"voor den ingeschrevene, die niet is opgekomen, het
nummer kan getrokken worden door zijn vader, moe
der of voogd, terwijl, is ook deze niet opgekomen,
alsdan het trekken geschiedt door den Burgemeester
of het lid van den Raad der gemeente, waardelote-
linc is ingeschreven;
dat ingevolge art. 34 de opgekomen ingeschrevene,
dadelijk na het trekken van zyn nommer, de redenen
van vrijstelling opgeeft, die hij meent te hebben.
Hetopgeven van deze redenen kan door zijn va-
der, moeder of voogd geschieden, zoo deze legen*
.woordig en de ingeschrevene niet opgekomen is.
Wijders, dat tot bet opmaken der getuigschriften
vermeld bij art. 53, tot het bekomen van vrijstelling
i 187L weëen8 broederdienst of op grond van te zijn eenige
a Bj, wettige zoon (welke getuigschriften worden afgege-
eten I ven °P getuigenis van twee bij den Burgemeester
bekende en te goeder naam en faam staande ingeze-
tenen, die zich ieder voor de waarheid van het daarbij
verklaarde, door mede-onderteekening, verantwoorde-
®^lljk stellen), de gelegenheid bestaat ter Secretarie
y dezer gemeente, op Vrijdag en Zaturdag den 16den
1 en 17den Februarij aanstaande, tusschen 's voor-
middags tien en 's namiddags drie oren.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
utml' al> i T' D' BRANDELER, Burgemeester,
i. pa v. PUTTKAMMER, Secretaris,
■bon. Leiden, 31 Januari) 1872.
fl. lis
>rl, 0
k;a'
Lelden, 12 Februari.
Aangaande de Brielscbe feestviering ontvingen
wy heden het volgende schryven:
-> Wel mocht ik verleden week zeggen dat de
12 »r- oppositie zou voortduren. Hog is geene verzoeDing
Vottsi*'0' s'an(' Bekomen tusschen de hoofdcommissie
de Utrechtsche heeren. De Kleine Courant was
Jtooiigoed ingelicht, het Dagblad (6 Febr.) niet. De
^hoofdcommissie handhaaft 't monument, dat zij
Hjjtf"1'6' BBD de natie heeft opgedrongen, zooals een
ntender in de Kleine Courant beweerde. Terecht
vordt dit betoogd door den Brielschen corres
pondent van de N. R. C. (8 Febr.) Toen aan het
nonument niet de algemeene sympathie te beurt
viel, verklaarde de hoofdcommissie zich ook be
reid, giften aan te nemen voor de eene nuttige
inrichting, doch liet haar monument niet varen. Zou
zij dat nu moeten doen ter wille van eenige
Utrechtsche heeren, die de „onbeleefdheid" (Arnh.
Courant 10 Febr.) hebben zich tot tweede hoofd
commissie te proclameeren P Immers neen! Al
mocht 't Utrechtsch Dagblad (6 Febr.) het besluit
nog zoo betreuren, ik schaar mij hierin geheel
aan de zijde der hoofdcommissie.
Doch wat moet er nu gebeuren p De Utrechtsche
heeren hebben aanvankelijk veel succes (Ulr. Dag
blad 5 Febr.) zij hebben reeds 10,000 ingezameld;
waaronder ƒ1000 van den Koning en ƒ5 van
Dr. Nuyens (over de andere ingekomen bijdragen
spreek ik niet; ik geef u wel verslag van hetgeen
de hoofdcommissie heeft ontvangen, maar niet van
hetgeen zij hebben ontvangen). Te Haarlem heeft
de subcommissie zich verklaard voor 't asyl, doch
zij zal ook giften aannemen voor het monument;
te Haarlemmermeer is eene subcommissie ge
vormd, bepaald voor 't asyl en voor locale feest
viering; de Arnh. Courant (9 Febr.) echter wil
geene giften voor 't asyl inzamelen, omdat zij dan
in de werkzaamheden zou treden van de Arn-
hemsche subcommissie. De Utrechtsche heeren
maken zelf bekend, dat de onderhande'ingen
//nog niet tot het gewenschte resultaat geleid
hebben" en gaan voort met inzamelen. Nu is het
Vaderland (9 Febr.) van oordeel, dat zij de inge
zamelde gelden aan de hoofdcommissie moeten
geven. En dat zal ook de eenige weg zijn, want
anders zouden er twee Invaliedenhuizen verrij
zen. Maar toch het wordt zeer juist door het
Dagblad (10 Febr.) opgemerkt op 1 April zal
de Koning den eersten steen komen leggen, vol
gens belofte, van 't asyl en waarschijnlijk ook
van 't monument. De Brielsche commissie toch
heeft dit gevraagd. En Z. M. zal dat verzoek niet
kunnen afslaan. Welk een grenzenlooze verwarring
zal dat geven
Wat wonder is het toch, dat de heer J. H. van
Leunep, die deze week weêr twee artikeltjes in
't Utr. Dagblad (6 en 9 Febr.) heeft geschreven
en zoo warm de partij voor de Utrechtsche com
missie opvat, geen lid is van die commissie. Ik
kan evenmin als een inzender in 't Utr. Dagblad dat
begrijpen. Hij toch de heer van Lennep n.l.
en niet de inzender is de ontwerper van 't
plan.
Welk een andere houding wordt nu door de
ultramoDtauen aangenomen! Dr. Nuyens heeft
in Handelsblad 't voorbeeld vau de Tijd gevolgd.
Hij wil ook feestvieren, wanneer men die be-
teekenis aan 't feest geeft, dat „wij Nederlanders
allen onze vrijheid en onafhankelijkheid bemin
nen en zullen verdedigen tegen wien ook; dat
wij allen ons om een geëerbiedigd nationaal
Vorstenhuis willen 6charen." Dat is echter de
beteekenis niet. De Nederlandsche pers heeft dit
telkens aangetoond. Alleen het Handelsblad ver
heugt zich over de bekeering van Nuyens. De
Kleine Cour. (9 Februari) zeide, dat die bekeering
is „een geheimzinnige tour de force van zeer
quaestieus allooi;" het Vaii. (7, 9 en 12 Februari)
keurde haar af eu zeide: „Die op 1 Ap il feesl-
viert eu toch April 1572 als een ramp be
schouwt, is het hooge woord moet er uit een
huichelaar"; de Arnh. Cour. (8 Februari) wil
een echt Geuzenfeest. Ook de N. R. C, die eerst
zoo ingenomen was (6 en 7 Februari) met de
toenadering der ultrauiontaneo, zegt nu (het is
zeer inconsequent, zooals door 't Vad. van beden
beweerd wordt), dat zij niet zoo gesteld is op het
gezelschap van Nuyens en de Tijd op 1 April en wat
(10 Feb.) de houding der ultramontanen zoo op, dat
„men is teruggedeinsd voor den weerzin, dien men
bij de Katholieke bevolking ontmoette." Dit laat
ste is welwaar: te Zwolle, 's-Hertogenbosch en
Breda b. v. is ook veel door de Katholieken ge-
teekend.
Evenals de Arnh. Courant van heden en de heer
van Limburg Brouwer in den Spectator zie ik in
de verklaring van Nuyens eene restrictio mentalis.
Wat dat beteekent, is ons zoo meesterlijk door
Pascal in zijne Provinciales geschetst en wij zien
er hier een treffend voerbeeld van. De heer Nuyens
wil wel mee feest vieren, mits het echte
Genzenfeest in een soort Oranjefeest gemetamor-
phoseerd worde!
Zulke medewerkers hebben wij niet noodig;
zulk een steun kunnen wij ontberen. Hoeveel
mannelijker, hoeveel flinker is daarbij vergeleken
het gedrag van Thijm die in 't Handelsblad geheel
hij zijne verklaringen blijft volharden. Werkelijk,
de ultramontaansche partij en daaronder de
schrijver van de Geschiedenis der Nederlandsche be
roerten kan geen feest vieren ter herinnering
tan feiten, waartegen zij zoo krachtig protest
heeft aangeteekend. Even als't Vaderland (9 Febr.)
zou ik echter wenschen, dat de heer Tbijm ook
niet de concessie deed, om een museum van
oudheden „ter herinnering" van 1 April 1572 te
willen oprichten.
Ter loops wijs ik hier op de plaat van den
Spectator (n°, 6); en 't artikel „De Zwarte Inter
nationale miskend" in Uilenspiegel en de weer
legging der historische beschouwingen van den
heer Thijm in de Arh. Cour. (9 Febr.)
Met een enkel woord wil ik nu de andere plannen
nagaan en de nieuwe plannen, zonder daarover
een oordeel uit te spreken. De democraten van
Amsterdam hebben zich in de Arnh. Cour. (8 Febr.)
trachten te verdedigen, en worden, even als 't
Algemeen Dagblad in datzelfde nommer beantwoord.
De Provinciale Friesche Werklieden-Vereeniging
was niet met hun plan ingenomen -. 1°. vond zij
het algemeen stemrecht afkeurenswaardig en 2".
de onderteekenaars, die voor volksregeering zijD,
en dus de bestaande orde willen omverwerpen,
betuigen huD liefde voor 't huis van Oranje en
ziju derhalve laffe vleiers. De heer Nieuwen-
huis (Arnh. Cour. 6 Febr.) wil een tempel des
roems oprichten en geeft daarvoor een geheel
plan aan. Mevrouw Storm van der Chijs wil
een lichttoren op 't asyl en dit ook toegankelijk
stellen voor vrouwen van matrozen. De Arnh. Cour.
(10 Febr.) vraagt of men er dan ook geen kin
deren in zou opnemen. Een inzender in de
Arnh. Cour. (10 Febr.) wil in Den Briel eene
brug bouwen. Mocht dit dan ook de „brug tus
schen de uiteenloopende feestplannen zijn" zegt
het Dagblad (12 Febr.)
Een inzender in 't Handelsblad zegt, dat er eerst
op den 13den April feest gevierd kan worden,
omdat in 1572 de Gregoriaansche tijdrekening nog
niet was ingevoerd en dit een verschil oplevert
vau 13 dagen. Nog juister zou ziju 11 April.
De locale feestvieriug is vrij algemeen. Te
Almelo zal zij bestaan in een volksfeest; te Lex-
mond in een uitdeeling van prijzen aan de
schooljeugd. Te Deventer wordt dour't gezelschap
Demosthenes de dag luisterrijk herdacht; te Zaan
dam zullen de leeriiDgen der Hoogere Burger
school eene uitvoering geven. Te Krimpen a/d.
Lek en in Duiveland en Schouwen zijn reeds
comuiissiën benoemd. Te Kampen daarentegen
zal 't feest niet locaal gevierd worden.
Over de feestviering te Brielle hoop ik u de
volgende week meer te kunnen mededeelen. Zij
mag zich bijzonder in de sympathie der Brielsche
schoonen verheugen. Ik meldde u reeds, dat de
dames een vaandel maken voor den optocht; dat
onder de dienstmeisjes een lijst had gecirculeerd
en nu hebben twee loodsuieisjes eeue lijst
laten circuleeren, waarop voor 54 is ge-
teekend
Door de subcommissie te Arnhem is minstens
ƒ700 toegezegd; te Wisoh is reeds 75 ingezameld.
Van de subcommissiën en correspnndentschappen
is ingekomen: Krimpen ƒ71,20 (waaronder voor
eeue nuttige inrichting ƒ24,50); Ouddorp ƒ14,90;
Woubrugge ƒ7; Ueinenoord 57,455 (waaronder
van de schoolkiuderen ƒ3,45'); Mijnsheerenland
ƒ42,70; Zwartewaal ƒ23,05 de Lemmer 33;
Breda 850Ginneken ƒ116; Kampen 274
(nuttige inrichting 213,50); Goedereede 36,15;
Woerden f 41,66; Dordrecht 340; Barendrechl
102,45; Franeker 37,89' Geervliet 65,50;
Den Bosch 275 Gouda 181,35; Den
Haag 2000; Waddinxveen 249,25 (uuttige in
richting 120); Krimpen a/d. IJsel 50,45; Zoe-
terwoude 46,12; Hattem ƒ6; Zierikzee 73,75;
Sommelsdijk ƒ31,68Goudswaard 11,50 ;Nieuw-
Beierland 5,25; Nienwhelvoet 55; Aspereu
ƒ14,50; Middelburg 9; Nieuwleuseü 9.06;
Winterswijk 23; Ouderkerk a/d. IJsel 128,60
voor 't monument en 12,50 voor een Oranje-
Nassau-vveeshuis volgens 't plan van den heer
Bernhardi; Oud-Beierland 22,26; Oldebroek
18 eu Krimpen a/d. Lek 150. Verder van de
Weerbaarsheids-Vereeniging Prins Hendrik der
Nederlanden 3,44'; van de Nederlanders te Pau
100; van de Vereeniging tot landverbetering
op Rozenburg 50; de schoolkinderen te Ab-
benbroek ƒ4,30; aau verschillende giften 149,92.
Zooals reeds vermeld is, de Koning heeft
f 1000 gegeven.
Nog voortdurend neemt het getal der subcom
missiën toe. Er zijn 5 opgericht: te Almelo,
Brouwershaven, Drimmelen, Lexmond en Tiel.
In 't geheel zijn er dus 159 Subcommissiën en
21 correspondentschappen (ten gevolge eener druk
fout in mijne derde correspondentie was dit laatste
getal telkens verkeerd opgegeven).
Eindelijk wijs ik op:
De beoordeeling van het feestlied, de Water
geuzen onder Neerlands volk in De Zweep van 4 Febr.
de brochures van den heer Koelman, De Aes-
Ihestiek en hel Monument te Brielle en
van den heer Westerwoudt, Een woord aan mijne
geloofsgenooten over een nationaal feest ter herinnering
aan ie laatste 300 jaren
1572. Historisch-Romantisch verhaal door den
schrijver van Machteld;" Jan Pietersz Koppeslok
(lees: Koppelstok) ie wakkere veerman op Rozenburg,
een volksdrama;
't hoofdartikel van 't Vaderland van heden en
de artikelen van de heeren Piekema en R. in de
Arnh. Cour. van 9 en 12 Februari.
Zaterdag-morgen tusschen tien en elf uren
viel een jongen in het Levendaal. Johanna van
Eyk, huisvrouw van Jonas Kasteele, sprong hem
na en redde hem. Dit is reeds de zevende maat
dat zij zich op die wijze verdienstelijk maakt.
Dr. C. Klug heeft ook te Arnhem voorstellin
gen gegeven met het photo eleclrische mitkroskoop
met de eerste diamants-linsen. De eerste voorstelling
was voor heeren en dames en met de overwinst
daarvan werd de tweede voor den handwerks-
stand gratis gegeven. Iets dergelijks zou dunkt
ons voor deze stad ook wel aan te bevelen zijn.
Er is misschien wel een accoord te sluiten met
Dr. Klug, waardoor aan handwerkslieden de ge
legenheid zoo worden aangeboden tot een nut
tige en aangename avonduitspanning.
Met genoegen vernemen wij, dat de zangver-
eeniging Caecilia de heeren A. J. Wetrens en B.
J. de Goey het eerelidmaatschap heeft aangeboden
en deze heeren het welwillend aangenomen heb
ben. Het streven dier vereeniging, om met de
muziekgezelschappen dezer stad en inzonderheid
met de Leidsche Zangvereeniging, in goede ver
standhouding te staan, kenmerkt zich recht dui
delijk door den Directeur der Leidsche Zangver-
oenigiDg en der andere corporatiën, uit erkentenis
en hoogachting, het lidmaatschap aan te bieden.
De heer Wetrens heeft de vereeniging Caecilia
steeds welwillend ter zijde gestaan en stelt in
haar welslagen veel belang.
Onze lezers zullen voorzeker opgemerkt heb-
beD dat voor de Opera-voorstelling op a. s. Vrij
dag het Bureau ter bespreking van plaatsen drie
dagen geopend is; naar wij met zekerheid ver
nemen, zal dit voortaan bij elke Opera-voorstel
ling, hetzij Fransche of Duitsche, het geval zijn;
wij vestigen daarop de aandacht, omdat men
ons medegedeeld heeft, dat deze maatregel ge
nomen is, om, wanneer het blijkeD mocht dat
den tweeden dag bij het sluiten van het Bureau
geen genoegzame plaatsen genomen zijn, alsdan
nog intijds de voorstellingen te kunnen uitstel
len, om de vele kosten, welke in den regel aan
deze voorstellingen verbonden zijü, te besparen.
Aan de orde van den dag is thans in onze
Dagbladen en Tijdschriften de tegen den lsten
April aanstaande voorgenomen feestviering ter
driehonderdjarige gedachtenis van de inneming
van den Briel door de Watergeuzen in 1572. Wordt
die feestviering van de eeDe zijde sterk aange
vochten eu veroordeeld, van de andere luide aan
geprezen en toegejuicht; beschouwd als de aan
vankelijk welgeslaagde poging tot Nederlands
verlossing uit vreemde overheersching en dwin
gelandij en als de grondslag van onze Staats- en
Godsdienstvrijheid, heeft de gebeurtenis, aan wier
herdenking ze is toegewijd, niets, waarin niet
alle Nederlanders, zonder onderscheid van par
tijen en gezindheden, zich zouden kunnen en
mogen verheugen, om de herinnering er van met
meerdere of mindere plechtigheid en luister onder
ouze tegenwoordige land- en tijdgenooten te her
roepen en te verlevendigen. Ten einde daartoe
van zijne zijde mede te werken en zulk een echt
nationaal doel te bevorderen, heeft onze verdienste
lijke land- en stadgenoot Dr. G. D. J. Schotel het