Gij pet, aan verscheidenheid van plannen ont
breekt het niet.
De ultramontaansche oppositie laat zich nog
steeds hooren. Door haar toedoen is in Limburg
geen enkele subcommissie opgericht, en in Noord-
Brabant slechts 3, te Grave, 's-Hertogenbosch en
Breda. Al ontzonk den Brielschen pastoor de
moed, om lid van de hoofdcommissie te blijven,
zijn collega te Kuilenburg, de heer C. van Vlooten,
heeft echter niet geaarzeld, om met een Luthersch
predikant en een Israëliet lid der subcommissie
te worden. Openlijk verdient hij onze hulde!
Een aanmoedigend verschijnsel is het ook, dat
de subcommissie te Breda (waarvan 8 leden
katholieken zijn) de volgende circulaire heeft
uitgevaardigd
„Medeburgers! Den eersten April zal het drie
honderd jaren geleden zijn, dat Brielle ingenomen
en in naam van den Prins van Oranje in bezit
gehouden werd.
„De uiare dezer gebeurtenis verspreidde zich
bliksemsnel door het gansche land en bracht een
openbaring van ontwaakt, krachtig volksleven en
van een streven naar onafhankelijkheid teweeg,
overal waar zij niet door Spaansche overmacht
pf nog Spaaosehgezinde regenten werd onderdrukt.
Viissingen schudde den 6den April het juk af.
Veere volgde iets later en weldra geheel Zeeland.
Enkhuizen, de sleutel der Zuiderzee, en daarna
bijna alle steden van Holland en Gelderland, van
Overijsel en Friesland, deden eerlang het Oranje
vaandel wapperen van muren en torens.
De zomer van hetzelfde jaar 157i zag de Noor
delijke Nederlanden in algemeeneh opstand tegen
Spanje, en reeds den lSden Juli kwam de eerste
vrije Statenvergadering te Dordrecht bijeen, waarin
de grondslagen van het Geineenebest der Ver-
eenigde Nederlanden gelegd zijn en Willem van
Oranje als wettige Stadhouder erkend werd.
„De inneming van Brielle heeft voor ieder
Nëderlandscb hart eene hooge beteekenis en staat
met gulden letteren in 's lands gcschiedrollen
geboekstaafd.
„En geen wonder I
„Immers, al betreuren wij zoo menige daad
van woestheid, die daarbij gepleegd werd, al
vult het niet te ontkennen, dat de dageraad, die
daardoor aanlichtte, spoedig beneveld werd en
donkere onweêrswolken zich samenpakten om
vreeselijke rampen over het Vaderland uit
te storten, de inneming van Brielle is te be
schouwen als de grondslag van het gebouw onzer
staatkundige, burgerlijke eu godsdienstige vrijheid
als het morgenrood van den nieuwen dag van ons
onafhankelijk volksbestaan.
„Zij zal op haren 30Üsten verjaardag, den
lsten April a. s. gevierd worden, liet volk van
Nederlaud werd door eene Commissie, die
zich tot dat einde te Brielle vormde, uitge-
npodigd haar met een dankbaar gevoel te her
denken cn, daden aap woorden, offers aan ge
zindheden parende, tot hare vereeuwiging mede
te werken door de stichting van een monument
of nuttige instelling.
„Mochten, kouden Breda en Ginneken weige
ren zich bij de algemeene leestviering op het derde
eeuwleest onzer nationale vrijheid aan te sluiten?
„De oodergeteekenden meenden die vraag ont
kennend te moeten beantwoorden. Zij vereenigden
zich als commissie met het doel om de plannen
der hoofdcommissie te Brielle te bevorderen, in
dei eerste plaats door daarvoor in de beide ge
noemde gemeenten geldelijke bijdragen in te
zamelen.
„Op den voorgrond stellende, dat zij, gelijk zy
bereids der hoofdcommissie berichtten, zoo de
middelen daartoe gevonden konden worden
verreweg de voorkeur geven aan eeu philanthro-
pische stichting boven een monument, doen zij
eeu beroep op uwe deelneming.
„Vurig wenschen zij, dat hun pogingen met
een gunstigen uitslag bekroond zullen worden,
opdat Breda en Ginneken een eervolle plaats
innemen onder die gemeenten, die toonen de
zegeningen te waardeeren, welke wij te danken
hebben aan een zelfstandig volksbestaan, inel het
geliefde Vorstenhuis van Oranje aan 't hoofd, en
aan hei bezit eener kostbare, in onze dagen meer
en beter dan ooit door grondwettige bepalingen
verzekerde staatkundige en burgerlijke vrijheid."
(Volgen de naamleekeningen).
Sedert mijn laatste correspondentie zijn weêr
11 subcommissiën gevormd, n. 1. te Borne, Delfs-
haven, Doesborgh, Groningen, Haarlem, Harlin-
gen, Kuilenburg (vroeger een correspondentschap),
Monster, Noordschurwoude, Nijkerk en Wissen-
kerke; eu één correspondentschap, te Hoevelaken.
Er zijn dus nu 140 subcommissiën en 19 corres
pondentschappen (want Kuilenburg is er afge
vallen). Naar het Weekblad verneemt, is er ook te
Nieuwhelvoet eene subcommissie opgericht. Te
Oosterwijk worden pogingen daartoe aangewend.
Het Gentsche Volksbelang spoort krachtig de Zuid-
Nederlanders aan tot deelneming aan de feestvie
ring.
Ik sprak zooeveu van de subcommissie te Gro
ningen. Wel heeft zij zich, volgens 't Weekblad,
nog niet bij de hoofdcommissie aangemeld, maar
zij heeft toch besloten, gelden in te zamelen voor
't monument en zich tevens ook voor eene lokale
feestviering verklaard. De Rotterd i msche sub
commissie daarentegen heeft besloten, alleen gelden
in te zamelen voor 't monument.
Tegenwoordig ontvangt de hoofdcommissie meer
geld. Te Amsterdam komen verschillende giften
in van 300, 150, 100 eu 25. Te 's-Hage is ik
meldde 't u reeds naar ik verneem, tot
nog toe voor 1650 ingeteekend. Te Leeuwar
den heeft de commissie aanvankelijk veel
succes. Te Meppel wordt de opbrengst op
200 geschat. De hoofdcommissie ontving van de
subcommissiën en correspondentschappen: Epe
25; Zalt-Bommel 116,72; Herwijnen 25,75;
Amersfoort 80; Bleiswijk 3§,50; Sneek 100;
Steenbergen 20,39'; Oosthuizen 13,03'; Mar-
kelo 52,40; Pernis 39; Enkhuizen 55Mid-
delburg ƒ235; Viissingen ƒ35,63; Apeldoorn 100;
Ooltgensplaat 51; Goor 46,50; Groot-Gast
7,75; Maassluis 85; St. Philipsland 40; Nij
megen 260,04; Hekelingen 41 en Rijswijk
113,60. Verder van de schoolkinderen te 's Gra
vesande ƒ3,96, van een reciteercollegie te Opeinde
6,60; van de officieren te Maastricht 24.
Uit de reeds geciteerde correspondentie in 't
Vaderland blijkt, dat de heer Kleine van Breda
als deborateurJ aaü den optocht mëdewerkt en
dat spoedig bekend zal zijn, wie als feestredenaar
zal optreden In geen enkele andere courant was
dit vermeld.
Een koer van 70 zangers, waaronder de lieder
tafel Ido't Mannenkoor uit Hendrik-Ido Ambacht eu
eenige zangers uit dorpen op Voorne, is bezig
Hollandsch Glorie van R. Hol en 't Vlaggelied van
Verhulst in te studeeren, om die bij 't leggen
van den eerstén steen uit te voeren.
De Gemeenteraad te Brielle heeft besloten, op
1 April het stadhuis te illumineeren en er twee
of drie eerebogen te plaatsen.
Het Brielsche archief is verrijkt met eene ver
zameling van 80 fraaie en zeldzame afbeeldingen
uit den tachtigjarigen oorlog van den heer Mr.
A.; W. M. C. Vérhuell te Arnhem. Sommigen be
treuren het, dat zulk eene collectie niet ten ge
schenke is gegeven aan 't een of ander historisch
genootschap.
Eindelijk zij het mij vergund een kort overzicht
te geven van de litteratuur dezer week over 't
onderwerp. De couranten zijn er vol van; men
leest in bijna elke courant de een of andere be
schouwing over 't feest. Andere quaesties worden
er door op zijde gedrongen. Zeer lezenswaardig
is 't hoofdartikel in 't Vaderland van Zondag. Ver
der zijn merkwaardig de brochures van den heer
Alberdingk Thijm „Pen misverstand uit den weg ge
ruimd'' en van Prof. De Bosch Kemper „Het Na
tionale feest ter herinnering aan de laatste 300 jaretV'
en 't artikel van den heer Thijm in 't Handelsblad,
waarin hij beweert, dat de hoogleeraar De Bosch
Kemper, dié zich verstout heeft, hem tegen te
spreken, niet thuis is in de geschiedenis onzer
letterkunde. In de Spectator (N*. 4) heeft de heer
Isiug den handschoen voor de feestviering op
gevat.
Zeer benieuwd ben ik naar het werkje van
Dr. Schotel over de feestviering in 1772 en de
brochure van den heer Koelman, die voldoende
zal zijn „om alle critici voorloopig den mond te
stoppen". Dat zal indepdaad ëen reuzenarbeid voor
den heer Koelman zijn!
Hedenmorgen werd omstreeks negen uren in
de Mare, nabij de Marepoort, het lijk opgehaald
van zékeren A. P. én onder toezicht der politie
naar de woning zijner familie overgebracht. De
overledene 70 jareu oud en wekker van beroep,
is waarschijnlijk, door de duisternis misleid, in
het water geloopen.
De adjunct-kommandant in 's Rijks gevangenis
te Hoorn, de heer A. van Beinmel, is naar Leiden
en die te Leiden, de heer G. M. Koentz, naar
Hoorn verplaatst.
In de vergadering van het studenten-gezelschap
Vrije Studie, Donderdag-avond jl. te Delft gehou
den, heeft de heer H. C. Rogge eene lezing ge
houden over de Nederlandsche republiek bij hel op
treden van Frederik Hendrik in 1625. Spreker schelste
eerst de verschillende staatkundige toestanden in
Europa, bij den dood van Prins Mauritz van
Nassau, in April van gemeld jaar, om vervolgens
na te gaan welke redenen zijn broeder Frederik
Hendrik had, die onmiddellijk daarna, donr de
staien tot kapitein generaal van h:t leger werd
benoemd, om den, i strijd tegen Spanje, na het
vruchteloos ondernomen ontzet van Breda, voor
eerst niet voort te zetten. De verschillende staat
kundige verwikkelingen tusschen de regeeringen
van Frankrijk, Engeland en Spanje, waarin de
Nederlandsche republiek natuurlijk ook betrok
ken werd, gaven spreker aanleiding om te doen
zien hoeveel gewicht dat kleine gewesten die
dagen, in de schaal van Europa's staatkunde
legde; en, hoewèl het met gansch niet eerlijke
bedoelingen geschiedde, wees spreker er op, dat
het bezoek van den Engelschen hertog van Buc
kingham, den eersten minister en vertrouweling!
van Karei I van Engelaod, in December van dat
jaar aan de Staten-Generaal gebracht, om eene
aliantie tusschen Engeland, Frankrijk en deNe-
derlanden tegen Spanje tot stand te brengen, een
u07/ uobuos iiw iiuüv t.ibias liuvtuoj smiBsiftw I
afdoend bewijs was dat de staatkundige houding
der kleine republiek, den hoven van Europa toen
volstrekt niet onverschillig was. Na te hebben
aangetoond wat de oorzaken waren, dat van de
voorgenomen alliantie niets kwam, dat de staten
tot de overtuiging kwamen, dat zij van buiten-
landsche hulp niets te verwachten' hadden en
men hier te lande zijn eigen weg moest gaan,
besloot spreker zijn voordracht met de redenen
op te geven die ook Frederik Hendrik tot het
inzicht hadden gebracht, dat alleen de voortzet
ting vau den krijg tegen Spanje, zoowel voor zijn
stamhuis als voor het vaderland, gunstige gevol
gen kon hebben, een krijg dien hij weldra aan
ving eu met zulk een uitstekend talenten gunstig
gevolg. Zoowel door den president van het gezel
schap, als door het talrijk aanwezig publiek (het
laatste door levendig applaus), werd den heer
Rogge dank gebracht voor de schoone bijdrage
die hij geleverd had tot de kennis onzer vader-
landsche geschiedenis. (O. Cl.)
Men schrijft ons uit 's-Gravenhage
Eenigen tijd geleden maakte uw geacht blad
melding van eene brochure, waarin eene bede
werd gericht tot eenige leeraren aan de H. B. S.
oin elke week eenigen tijd te 'wijden aan het
houden van voordrachten voor jonge dames. Aan
die bede werd al zeer spoedig gehoor gegeven.
Zaterdag jl. reeds woonden wij de opening der
natuur- en letterkundige voordrachten bij.
De talrijke opkomst was wel het beste bewij
van de behoefte aan degelijk onderwijs voor
meisjes hier ter stede; en de ingenomenheid, be
langstelling en sympathie, di,e op aller gelaat te
lezen stond, bevestigde de woorden van Dr. tén
Brink, dat vrouwenharten voor kunstgevoel toe-
gaukelijk zjyn.
Eerst sprak Dr. de Waals een woord van dank
voor de groote belangstelling en getrouwe opkomst
der dames, waarna hij de vijf zintuigen tot on
derwerp van behandeling nam, terwijl een en
ander met de noodige proeven werd opgehelderd.
Zijn plan is in het vervolg een specialen cursus
voor natuurkunde in te richten.
Jammer, dat, bij zulk een aangename en dui
delijke uileeuzetting, wij met lal van andere
lioorderessen te ver van den spreker verwijderd
waren om de proeven te kunnen waarnemen.
De oorzaak daarvan is'grootendeels in de loca-
liteit te zoeken: eene zeer lange zaal, aan het
einde waarvan de spreker op een veel te lage
estrade staat, om de proeven zelfs op korten af-
staud voldoende te kunnen volgen.'
Met bescheidenheid echter laten wij aan hét
oordeel van dën heer de Waals over om te be
palen in hoever onze iiieeniug gegrond is.
Na eeu korte pauze werden wij geboeid door
eene voordracht, schoon van vorm en rijk vap
inhoud, van Dr. ten Brink, waarbij tevens dé
eenvoudigheid niet uit het oog werd verloren.
Hij tooude aan dat letterkunde eeue gave en een
letterkundige evenzeer als eén schilder, dichter,
beeldhouwer enz. een kunstenaar is, die ande
ren bezielen uioet uiet hetzelfde gevoel voor hét
schoone en ware, waarmede bij bezield is. Daarna
werden de verschillende soorten van proza en
poëzie nagegaan en werd vooral het heldendicht
van den Griekschen tijd tot Vondel zeer onder
houdend behandeld. Daar de tijd te kort bleek
werd het lyrisch en dramatisch gebied tot den
volgenden, keer uitgesteld.
De indruk van een en ander was van dien
aard, dat men met grond kan voorspellen, dat
de volgende voordrachten evenzeer met lust en
vrucht door de uitgelezeu dameskring zullen
worden bijgewoond.
Wij vernemen, dat voor de slichting van een
asyl voor zeelieden te Brielle, reeds ƒ,2600 ié
ingekomen.
Wij hebben bericht, dat ook pastoor van Vloo
ien te Kuileuburg lid der subcommissie is voor
de a. s. feestelijkheden, betrekkelijk de inneming
van Brielle. Dit bericht uioet in zooverre ge
wijzigd woideu, dat de heer van Vlooten pastooi
der oud-roornsche gemeente of der bisschoppelijke
clerezy is. >>goor!u i
ln de Debating-Society Vooruitgang zullen
Woensdag e. k. de volgende stellingen verdedigd
Worden
1. Het bezit van Elzas en Lotharingen is voor
Duitschland noodzakelijk, niet alleen als waar
borg tegen nieuwen aanval van den Franschen
kant, maar ook en vooral als waarborg
tegen een herhaling der ongunstige omstandigheden,
waaronder Duitschland ten jare 1870 gedwon
gen werd oorlog te voeren.
2. De w eder-aanbechting dier gewestenook
zonder het raadplegen der inwoners is geens
zins in strijd niet het recht der volkeren.
i v
Uit zijne bij reëngageuient, ontvangen premie
is door den Europeescheo fuselier van het garni-
zoens-bataljon in de 2de militaire afdeeling op
Java, J. Brachner, als bewijs van belangstelling,
in het Koloniaal Militair Invalidenhuis'op Bronbeek,
eene sour vau 2.50, ten behoeve zijner kame
raden aldaar geschonken. De bibliotheek dier
inrichting is door de heeren H. A. L. Ph. van
7 OOI .'/l bjJOillofollO CUlT Li 1 JOIII It.K-jTuO^ I
Hasselt te Arnhem, eiPl^.'En^elS, boekha
te Leiden, weder met onderscheidene I
verrijkt geworden.
1 Itage v
i de r
igeschO'
In de Abbe-rivier, die door het
di
§^Ü'-v 1 Qf
Limmerick stroomt, is in het vorige jaar r0
hebbers van oudheden eene belangrijke
gedaan. Drie mannen bezig zijnde eene boo1
te duwen bleef de stok, die daartoe gebezigd-*1 e"
in eens vastzitten en het gelukte uiet dam Ber"
vergeefsche pogiugen dien weder lus itjj
en op te halen, welk ophalen zeer bezwirgemee
ging. Toen zij hem mgt groote moeite !ente, e
water gehaald hadden, zat er tut hunne vera. M.-'
dering een metalen klok aan van omstrej. Hoo"i
kilo zwaarte. Er waren eenige inscription o;chter-p!
baar, waaronder men het jaartal 1181 optr-0ninge
Men vermoedt dat deze klok van St.-Mary'sk wetht
dral afkomstig en bij de belegering van I Naald
rick in de rivier geworpen is. daar,.*
Uit Lausanne meldt men het overlijdt^
den heer Gustaaf Crémieux, zoon va°^,,
bekenden advocaat en echtgenoot der za- u i
Marie Monbélli. b6t ki
emp, ac
Naar de Arnh,. Ct. verneemt zal a. s. Dinsdag-
het Provinciaal Gerechtshof te recht sta:'ckev0'
bekende magnetiseur A. L. Rijfkogel, vroidal1"
Nijmegen, thans te Amsterdam wonende, ,u
lant van een vonnisj der rechtbank te Niji"
waarbij hij is veroordeeld tot betaling eent"
boete van 300 'met subsidiaire gevanget
van twee maanden, wegens het onbevoe» Arnhe'
oefenen der geneeskunde. Zijne verdedig;.' zljne
worden gevoerd door Mr. Jac. van Gigcb,,160
kaat te, 's.Gravenhage. 7, .0
aai
'hieme i
s doen
De kroonprins van Duitschland heeft, ;e" sp0°
bekend is, het letterzetten geleerd. Zijn Ual
zoon heeft nu het ambacht van boekbinc,eu be
kozen, en deze week zijn eerste les bij dtp het
boekbinder Collin gehad. lcl' lne
ïad beh
Door de Pruisische politie is opgesp:.'.edurent
overgeleverd aan den officier van justitieel op t
schoten de beruchte smokkelaar Marlennézichtig
verdacht van in vereeuigiug met zijnen #.l»uk ge
eenige anderen, eenige weken geleden detaien de
wachter Prins, toen deze op snrveillaDCt5edeo' 1
vreeselijk te hebben geslagen en verwond.lMel gre
en zoon zullen nu spoedig ter zake van ;;e huPe
voor het Hof van Groningen te recht staal'6 cyul
logingei
De Internationale Vredebond te AmstetAlaaude
zal op Dinsdag 30 Januari eene vergadering':. Dbvsi-
den ter behaodeling: 1°. van een voorstelManden
het bestuur, oui weder als zelfstandige setteieuiug
ging op te treden; 2°. van eeu voorstel van lagen a
heer Timmer, om protest op te stelleu e:veu vau
teekening aan het geheele volk aan te Lmissaris
tegen de uitbreiding van het staande lego baarhei
verhooging der militaire uitgaven. schenke
prijzen
aan moe
Frankrijk en
heeren Dr. J.
T. Duys.
Duitschland,
F. Buchner,
uitgereikt
J. H. Triebt
Dezer dagen zijn de eereteekenen m
Frankrijk en Nederlpnd, wegens diens:.
„Roode Kruis" bewezen, bij den oorlog te Bul,uttcl
Frftnkriik' ph nnttcpKlapd' ..'ttt-kj...- deeld Q
heeft w
Jongelii
GBON
Ten behoeve van de afdeeling „hoogere heid bi
gerschool" van het gymnasium Willem lop 23 1
Batavia, wordt verlangd een geschikt leerawordein
de wis- en natuurkunde, bij voorkeur onget;feestvie
Aan de gemelde betrekking is, behalve heals eet
not van vrije geneeskundige behandeling eoPlechlh
geneesmiddelen, casu quo ook voor het w Moog
gezin, verbondenmeest
1°. een minimüm-tractement van ƒ375 'smsiDaar 1
met drie vierjaarlijksche verhoogingen elke uitgaat
75 's maands, tot zal zjju bereikt een maxie wees>
tractement van 600 's maands; noemd
2°. een voorloopig tractement van 100 'snu:zÖ"e 1
ipgaande met den dag van vertrek uit Nederiets w
tot den dag van aankomst in Indië, waarop' Benom<
het vertrek een voorschot van hoogstens drum i0"!16'1
den wordt uitgekeerd;
3'. eene gratificatie van 1000: strekkende'
schot en gratificatie tot bestrijding der kostet
uitrusting; en
4°. overtocht naar Batavia per mailoeleeer
qfouf 1
als gouvernementspassagier der eerste klasse,
quo ook voor het wettig gezin.
Zij, die krachtens de wet van 2 Mei 1863 (5" re" a
blad n°. 50), houdende regeling van het middel! ®!noeD
onderwijs, bevoegd zijn tot het geven van ot!
ijs in de wis- eu natuurkunde aan eene hooi ha^
burgerschool met rij/jarigen cursus, en gem. T
zich in de gemelde betrekking aan 's lands dit °D
in Nederlandsch Indië te verbinden, kunnen '£watn
mededinging, zich uiterlijk tot en met ultimo1 0n^
bruari eerstkomende bij een op zegel geschreijr,1 -'
request tot het Departement van Koloniën
leu onder overlegging van de vereischte stukk
De geueraal-majoor M. D. graaf van Liml ,n|sdr
itirum, buitengewoon adjudant des Kooi' froegt
maakt, overeenkomstig de aankondiging is ^00r
Staatscourant van den lSdeii Augustus 11., bek'- Dac^'
dat bij bem is ontvangen tot bet oprichten ovei|e
beken
een va
Deze
eenige
volgde
in dez,
staat
een monument ter eere der gesneuvelden is-
Citadel van Antwerpen in Decèmber 1332: ëeboe
