^f j-Iaatsen. De nieuwe leeningen, die voor de Mor*
meenUis en Essex spoorwegmaatschappij in currency
dat d,n de Goudleening voor de Wipona en St.-Peter
rlc'i;,;ooor\vegmautschappij hebben goede nemers ge-
'j®8dunden, zoodat beide leeningen zijn volteekend
bouvvean de laatste kunnen de inschrijvers zelfs het
een vöjjJIq bedrag hunner inschrijving niet bekomen.
1'eidit0 den loop dezer week kunnen de liefhebbers
°P (;,-/eder terecht voor drie nieuwe Noord-Ameri-
'ea êiaansche spoorwegen 1°. voor de Marieua Pitts-
tangajiurg maatschappij in Ohio die 1,500,000 vraagt,
sten Central Pacific maafschappij die voor de Joa-
de Jiuin Valley branch 6,080,000 verlangt en 3°. de
rnems)reg0n California spoorweg, waarvoor eene lee-
lemm.jjjg van f 3,800,000 is opengesteld. Wat de
duit tweede der geuoemde leeniugen betreft, waar
oor de inschrijving eerst aanst. Donderdag kan
•nkelilaats hebben, hierin is de handel reeds aange-
ilmat'angen en de prijsnoteering heden 87 pCt. Ook
i, wale WinoDa en St. Peter worden reeds druk ver-
bliekiandeld tegen 8714 k 87* pCt.
de? Niettegenstaande er veel vraag blijft naar geld
s ws>p prolongatie, blijft het aanbod steeds nog rui-
Baaruer, zoodat de rente weder op 3 pCt. gekomen is.
1* BUITENLAND.
Frankrijk.
Leeken- of geestelijk onderwijs. Oorlogs
budget. Twee schandelijke feiten.
bezc—
1 en t.
een_
)e it
ie at
om
kws
meis
SBedt De Tempi bespreekt in een zeer belangrijk
®r0'rtikel de quaestie van het leeken- en geestelijk
mderwijs. De minister Jules Simon heeftnatuur-
'yk geen meer doortastende maatregelen durven
nemen daar de quaestie van het verplicht onder-
a" 'wijs op zich zelf reeds zoo grooten tegenstand
dat ontmoet. Hij heeft daarom aan de gemeenteraden
WB en de departementale school-commissie6 de beslis-
ieL sing over het leeken- en geestelijk onderricht
'S 'overgelaten. Maar dit is voor ons geen reden,
e 'zegt de Tempt, om niet met kracht voor onze
ult!overtuiging uit te komen, en die overtuiging is,
Sp'iiat het onderwijs geheel aan leeken moet worden
noelitoevertrouwd.
Een der grootste beginselen, door de revolutie.
"de van 89 gevestigd, is de afscheiding van den bur
gerlijken stand van de kerkelijke autoriteit. Ook
~;oen kwam men met dezelfde verontwaardigde
inroepen als tegenwoordig: „Men wil het volk
tijn geestelijken zin ontnemen, men berooft de
cerk van hare rechten; een huwelijk van kracht
1 wij.e maken, enkel door toedoen van den maire:
hm!* het ik godslastering,, athéisme enz., enz.!" En
r «itoch is deze instelling nu zoo vast geworteld, dat
n dele domste zonder eenige gewetenswroeging wet-
e raielijke kracht geeft aan die groote gebeurtenissen
adseim het menschelijk levenhet geboren worden,
lis lihuwen en sterven.
m De gemeente is derhalve niet meer wat zij
'"'■vroeger was, een kerspel, maar eene burgerlijke,
nlaigeen kerkelijke inrichting. Daarom mag de ge-
ullimeente niet meer te beslissen hebben over
ldshet godsdienst-onderwijs van zijne inwoners.
sb'Voor alle bewoners moet gelegenheid zijn om
kzijn om onderwijs te genieten, afgescheiden van
en den godsdienst, uitsluitend voor hunne burgerlijke
'^ontwikkeling. Zij die hunne kinderen afzonderlijk
r"%iderricht willen laten geven in den godsdienst
grofjebben hiertoe alle vrijheid. En hierin komt juist de
votfalschheid uit van die bewering der clericalen,
eOijat aan de meerderheid hare vrijheid wordt ont-
its bomen, om die van enkele andersdenkenden te
>ge reschermen. Er wordt geeoe vrijheid hoegenaamd
iniimtnomen; immers meu wil de ouders tot niels
f'lmders verplichten, dan hunne kinderen gezamen-
1 ijk de eerste beginselen der grammaire, der re-
s «tenkunde enz. te laten leeren. Om den godsdienst
sgrie onderwijzen kan ieder zich wenden tot de
- feestelijkheid. Ja op de scholen zelve kunnen
sbtiizonderlijke uren worden gewijd aan den gods-
ijz lienst, zoodat ook in dit opzicht ieder kosteloos
iMijne bevrediging kan vinden.
10Maar zooals de zaken tegenwoordig staan,
1 'rrolgens de verderfelijke wet van 1850, waardoor
f "aèt onderwijs voor het grootste gedeelte aan de
tatjeestelijke corporaties 18 opgedragen, zoo wordt
le vrijheid gekrenkt. De wetgevers van 1850
temebbeu gemeend zeer voldoende in de rechten
dhe-lér minderheid te voorzien, door te bepalen, dat
r dsn die gemeenten waar twee verschillende gods-
lalliensten in het openbaar werden beleden, ook
\ve\fzonderlijke scholen zouden zijn. Maar juist in
pCionderden gemeenten zijn slechts twee, drie, vier
idauisgezinnen aanwezig, die een afzonderlijken
'Ofl.odsdienst belijden. Dezen nu blijft niets anders
*ver dan hunne kinderen over te geven in handen
ui 'au hen, die dadelijk alle pogingen in het werk
loftellen om de jeugdige schepselen tot den katho
lieken godsdienst te bekeeren.
[zitlWat nu betreft de schijnbaar billijke bepaling
ziat aan de gemeenten onder goedkeuring van da
lepartemeutale commissies de beslissing zal wor-
dstlen overgelaten, deze heeft niet de minste betee
irwis. Ieder weet, dat de schoolzaken in de gemeente
.uikutsluitend door den pastoor of den ,heer van
sriict kasteel" worden beslist. De gemeenteraden
:n kijn naijverig op hunne onafhankelijkheid wat
bet budget en dergelijke zaken betreft; de scholen
nemen zij al zeer weinig ter harte en zjj laten
de zorg daarvoor gaarne over aan de hemelsche
of aardscbe grootheden.
Wat de departementale commissies aangaat,
de wet van 1850 heeft die zoodanig samengesteld,
dat zij niet in 't minst van de volkskeuze af
hangen. Bij hen zullen waarlijk de minderheden
geen recht vinden. De ijverigste onder hen zullen
er zich toe bepalen, de onderwijzende nonnen
en priesters aan te bevelen, het geloof van an
dersdenkenden te eerbiedigen. En deze aanbeve
ling zal zoodanig worden opgevolgd, dat men de
kinderen van andersdenkenden langzamerhand
en met een zoet lijntje al de beginselen der
katholieke kerk zal inprenten.
De wet van den heer Jules Simon zal derhalve
(indien zij al aangenomen wordt) weinig bijbren
gen om het onderwijs van den drukkenden band
der kerk te bevrijden.
De generaal Cissey, minister van oorlog, heeft
in de commissie voor de militaire reorganisatie
de verklaring van Thiers aan de Nationale Ver
gadering bevestigd, dat er van de geraamde uit
gaven voor het budget van oorlog niets gemist
kan worden.
De Tempt had eenigen tijd geleden de Duitsche
bladen, naar aanleiding van hun verbitterden toon
over de vrijspraak der moordenaars van twee
Duitsche soldaten, er op gewezen, dat zij den
Franschen hun plicht en de eerbiediging van hef
recht veel gemakkelijker zouden maken, indien
de Duitschers zeiven daartoe wat meer het voor
beeld gaven. De Tempt verzekerde daarbij, twee
gevallen te kennen, die hij, om de vijandschap
niet nog aan te wakkeren, wilde verzwijgen,
maar die anders wel in staat zouden zijn, de
Duitschers wat lager toon te doen aanslaan.
De N. Z. nu schreef in vrij onheusche termen hier
op ten antwoord, dat zij van die twee {gevallen
niets geloofde. De Tempt heeft na deze beleediging
zijner waarheidsliefde aan den maire van het
dorp, waarbij de gebeurtenissen plaats hadden,
verzocht een getrouw relaas er van op te zenden.
Hieraan heeft genoemde maire, de heer Nast,
voldaan, en uit zijne mededeelingen blijkt nu het
volgende
In het dorp Gournay sur-Marne liet de bevel
voerder der aldaar geïnterneerde bezetting, de
kapitein Molcke, een groot gedeelte van het
ameublement van het kasteel, een piano, bureau,
kasten, zonneblinden enz., naar buiten op het
plein halen, en er louter ten genoege zijner sol
daten een schitterend vreugdevuur van stoken.
De maire heelt niettegenstaande al zijne klach
ten, voor dit feit geen voldoening knnnen krij
gen.
Het tweede geval is veel erger. Te Champs,
een naburig dorp, stijgt een ruiter voor een wijn
huis af, treedt binnen, en maakt zich in het
bijzijn van den kastelein, zijne vrouw en een
lief klein kind aan onfatsoenlijke handelingen
schuldig. De eigenaar des huizes verbiedt hem
zulks, en tot antwoord slaat de kerel het kleine
meisje met zijn sabel op het hoofd, zoodat het
kind na een doodstrijd van eenige dagen bezwe
ken is.
Ook voor deze schandelijke daad heeft de maire
in vereeniging met zijn collega van Champs,
nooit de bestraffing van deD schuldige kunnen
verkrijgen.
Beide deze feiten zijn, door den heer G. Nast
voluit onderteekend, in de Temp» opgenomen. Het
zal ons benieuwen wat de Duitsche pers hierop
te antwoorden mag hebben.
TEIJEGUAMME1N.
Washington, 15 Januari. Het Huis van Ver
tegenwoordigers heelt zich vereenigd met het
voorstel tot verleening van amnestie aan alle be
schuldigden iu de zaak der zuidelijke Confedera
tie, mot uizondering vau alle tot die confederatie
behoord hebbende officiereu der armee en der
vloot, alsook de leden vau het congres der Gecon-
federeerde Staten.
Belgrado, 15 Januari. Op de Nieuwjaarsre
ceptie ten hove, heeft de vertegenwoordiger van
Oostenrijk, namens het corps diplomatique, den
Vorst geluk gewenscht, hetwelk deze op de meest
vriendschappelijke wijze heeft beantwoord.
Londen, 16 Januari. De Timet meldt dat het
Gouvernement van Canada een spoor weg zal aan
leggen door bet Britsch grondgebied der kolonie
tot aan de Stille Zuidzee.
De Zweedsche gezant spreekt in een brief de
bewering tegen van den Berlijuscheu correspon
dent van de Timet, als zou de Koning van Zwe
den opnieuw iu Aftonbladel een zeer heftig artikel
tegen Duitschlaud openbaar gemaakt hebben. De
gezant voegt er bij, dat de Koning zich nimmer
in de dagblad polemiek heeft gemengd. Hij heeft
alleen gedichten uitgegeven, die hij met zijn naam
ouderteekeud heeft.
Prins Arthur heeft zich naar Berlijn begeven.
Bfew-Torh, 16 Januari. Het Japansche gezant
schap is te San Francisco aangekomen.
De berichten uit Japan melden dat er (waar?)
een brand heeft gewoed, waarbij 80 vrouwen
zijn omgekomen.
Vijf Japansche princessen zijn in Amerika aan
gekomen om er hare opvoeding te ontvangen.
Weenen, 16 Januari. Naar men met zekerheid
verneemt zal baron Depreti9, gouverneur van Triest
en de Kustlanden, tot Minister van Financiën
worden benoemd.
F.rjjs, 16 Januari. Dezer dagen is te Luneviile
een moord gepleegd op een Pruisisch soldaat. De
Fransche politie doet ijverig onderzoek om den
schuldige op te sporen.
De inschrijving ter bevrijding van het Fransche
grondgebied van de bezetting der vreemde troe
pen schijnt eene groote vlucht te zullen nemen.
In verscheidene steden zijn vergaderingen ge
houden, om te protesteeren tegen de belasting
der grondstoffen.
In de heden door de Nationale Vergadering
gehouden zitting is de discussie over de belasting
wetten voortgezet, maar is men nog niet tot eene
beslissing gekomen.
Londen, 17 Januari. De Koningin zal de zit
ting van het Parlement in persoon openen.
Het contract betreffende het leggen van een
nieuwen Atlantischen kabel is geteekend. Naar
men verzekert, heeft de nieuwe onderneming
zich bij de bestaande maatschappijen van dien
aard aangesloten.
Gisterenavond hebben hier ter stede onge
regeldheden plaats gehad. De republikeinschge-
zinden zijn in een meeting van koningsgezinden
te Knightbridge binnengedrongen en deden de
zaal ontruimen, onder het zingen van de Mar
seillaise. De politie hield zich onzijdig.
Weenen, 17 Januari. Volgens de Vorttadieitung
heeft de nieuwe Minister van Financiën, de baron
de Prétis, voor een bedrag van niet minder dan
97 millioe 1 in de schatkist voorhanden gevonden.
Weenen, 16 Januari. Het officieele blad der
regeering deelt een eigenhandigen brief des Kei
zers mede, gedagteekend van den 15den, waarbij
de heer Holzgethan tot rijksminister van finan
ciën wordt benoemd en hem de orde van de
IJzeren Kroon 1ste klasse wordt verleend, als
belooning voor de uitstekende door hem aan den
lande bewezen diensten.
Berlijn, 16 Januari. Met betrekking tot het
verzoek om ontslag van den minister van eere-
dienst, den heer Mühler, wordt gemeld, dat de
minister, na nog verleden Donderdag aan nieuwen
wetgevenden arbeid te zijn begonnen, den daarop
volgenden dag zijn ontslag heeft verzocht, en dat
het ministerie zich eenparig voor het aannemen
daarvan heeft verklaard, en dat onder de
talrijke candidaten voor genoemde betrekking
tot dusver alleen de geheim-justitieraad Falk eenige
kans heeft, maar nog tot geen benoeming is over
gegaan, hoewel de aanneming van het verzoek
om ontslag niet te betwijfelen valt. Als reden
voor het besluit, door den heer von Mühler ge
nomen, wordt opgegeven, dat hij door de gebeur-
nissen der laatste dagen tot de overtuiging is
gekomen, dat zijne positie onhoudbaar was ge
worden.
Gremeenteraad.
Zitting van heden, geopend te halfvier.
Voorzitter de heer Burgemeester.
Tegenwoordig de heeren Lezwijn, de Fremery,
Hubrecht, Stoffels, Goudsmit, van "Wensen, Wttewaal,
van Outeren, Krantz, Driessen, van Heukelom, du
Rieu, Dereksen, Veefkind, Verster, Bijleveld, Buijs,
le Poole, Tromp, Everts en de Voorzitter.
De notulen van het verhandelde in de zitting van
Zaterdag jl. worden gelezen eu goedgekeurd.
De Voorzitter deelt mede dat o. a. ingekomen zijn
1°. Eene missive van den Minister van Financiën,
in antwoord op het adres van den Gemeenteraad
alhier, houdende bericht, dat, zoo de aanvrage van
dien van 's-Gravenhage, tot het bekomen van 's Rijks
duinstranden, mocht worden ingewilligd, dit geen
nadeel zal toebrengen tot de inwilliging van dergelijk
verzoek van dien van Leiden, tot den aanleg van
eene duinwaterleiding. Aangenomen voor kennis
geving.
2°. Eene aanbeveling van Burg. en Weths., tot
benoeming van eenen gemeente-secretaris. Daarop
komen voor: 1°. Mr. A. M. Maas Geesteranus, vroeger
burgemeester van Hilligersberg en Bergschenhoek
en 2°. Mr. T. Kist, chef van eene der afdeelingen
ter provinciale griffie, te Arnhem. Ter lezing
nedergelegd; zullende waarschijnlijk in de volgende
week tot de benoeming worden overgegaan.
3'. Voordracht tot benoeming van een boekhouder
der Gasfabriek. Daarop komen voorde thans waar
nemende boekhouder en Tavernée. Gelijk besluit
4°. Eenige adressen en voordrachten nopens onder
wijzers, 0. a. tot benoeming van een tijdelijk leeraar
in de staatswetenschappen. Ter lezing.
5°. Aanbieding door Jhr. Mr. Gevers van Ende
geest van een exemplaar van het door hem vervaar
digd geschiedkundig werk over het hoogheemraadschap
van Rijnland. Den schrijver zal de dank van de
vergadering worden overgebracht.
Aan de orde van den dag is de behandeling van
een voorstel van Burg. en Weth. om zich bereid te
verklaren deel te nemen in de inschrijving voor den
Spoorweg LeidenUtrecht, en wel voor een bedrag
van 1200,000, onder uitdrukkelijke voorwaarde, dat
de gemeente aan die inschrijving niet zal gehouden
zijn, als de leening niet geheel wordt volteekend.
Dat voorstel wordt zonder beraadslaging met alge-
meene stemmen aangenomen.
Niets meer aan de orde van den dag zijnde en
niemand meer het woord vragende, wordt de verga
dering gescheiden
>liu.i-l£tbericliteii.
Amsterdam, 17 Januari. Tarwe, N. Pools. 405
Rogge, Odessa 203 Petersb. 190, 192Maart 200,
199; Mei 207.
Raapolie 6/w. 51*; vliegend 50; Mei 48; Sept.,
Oct., Nov., Dec. 4514. Lijnolie 6/w. 8914 vliegend
38*; Maart, April, Mei 37#; Sept. Oct., Nov.,
Dec. 38%. Henoepolie 6/w. 44*; vliegend 43.
Raapkoeken 106, 116. Lijnkoeken 13, 16%.
HUWELIJKEN, GEBOORTEN EN STERFGEVALLEN.
Burgerlijke Stand van Leiden van den llden
Januari tot en met den I7den Januari 1872.
Gehuwd t D. van Booren, jm. on J. M, vau Hoven, jd.
M. Coavee, jm. en D. G. Stokhuijzen, jd. J. A. Bakker, jm
en J. H. H. Hazenberg, wed.
Bevallen E. C. Duyverman geb. Philippo, D. M. van
der Schaaf, gob. Souffree, Z. H. Demmenie, geb. van der Meer,
D. M. C. C. van der Leek, geb. Segaar, D. N. de Bruin
geb. Middelham, D. D. J. Kriek, geb. van der Linden, D.
E. van Tongeren, geb. Gijsman, Z. C. de Jong, geb. Delfos»
D. J. M. Gerritsen, geb. Wessels, Z. M, Pardon, geb.
Stakenborg, Z. M. S. B. Drechaler, geb. Müller, D. A. W.
D. van Floresteio, geb. Schidlewski, D. J. Stokkel, geb. Vroom,
Z. C. van der Sluis, geb. Dool, D. A. van Vliet, geb.
Daene, Z. M. Vorgunst, geb. Selier, Z. A. M. Neuteboom,
geb. van Eyk, D. E. Eggink, geb. Florijn, D. F. Ver.
kruissen, geb. Arends, D. M. M. Loman, geb. Fontein. Z.
J. Bavelaar, geb. Loeber, D. C. M. Fakkel, geb. van der
Linden, Z. W. van der Keur, geb. Vincourt, D. J. Gerte-
naar, geb. van Zwieten, Z. E. C. V. Schmier, geb. de Poorter»
Z. levenl.
Overleden t L, E. de Wild, geb. van der Blij, 79 j.
J. W. F. Verwer, Z. 9 j. C. Colpa, Z. 17 m. J. F. Bodej
Nyenhaie, 74 j. H. van Borselen, Z. 4 j. A. Boekkoy 76
j. J. L. Doll, Z. 22 j. W. L. van der Kaay, Z. 1 m.
J. W. Nolet, D, 8 m. A. Hanselaar, 76 j. C. Arkeveld,
D. 2 m. L. Bon, D. 3 m. W. Hofkis, Z. 8 m. H. vaa
Strater, 56 j. M. J. A. Benkman, D. 20 j. B. Macbielae,
Z. 5 m. J. M. van den Broek, geb. van der Linden, 28 j.
D. Vela Heyn, 57 j. P. M. Engelbregt, Z. 16 j. P, Lary,
37 j. A. Ouwerkerk, 74 j. O. van Nieowenhoven, 68 j.
J. Uldrik, 72 j. G. Pracht, D, 16 m. J. van Straaten, D.
3 j. L. M. Beens, D. 6 m. M. van Hooidonk, 40 j.
C. van den Enden, 84 j. J. van den Berg, Z. 10 m. A. M.
Oudshoorn, Z. 6 m. J. van Es, 28 j. G. J. Kloota, V.
49 j. J. A. Hartwijk, Z. 1 m. G. Verhoeven, Z. 9 m.
L. de Mey, 40 j. J. den Os, Z. 2 j.
277ste ITAAT9-LOTEB IJ.
vijfde klasse. derde lijst.
Trekking van Woensdag 17 Januari.
N°. 2904, 3432 1000. N°. 3011, 6658, 6711,
8051, 17283, 19950 400. No. 7810, 7986, 8878
200. N0. 4029, 7561, 8166, 8266,10594,11384 ƒ100.
Pryzen wan f 70.
2 2147
7 2279
63 2412
91 2446
104 2578
297 2762
414 3424
543 3516
573 3704
641 3837
646 3898
817 4429
902 4467
915 4554
i027 4773
^032 4835
i05l 4944
1118 5065
1214 5079
1395 5223
X640 5281
1778 5468
5498
5555
5666
5718
6185
6367
6466
6567
6672
6766
6806
6998
7041
7087
7199
7260
7530
7664
7744
7762
7829
8236
8483
8537
8608
8622
8687
8779
8811
8918
9085
9107
9208
9334
9603
9754
9911
9992
10040
10211
10584
10613
10614
10663
10843
10929
11307
11332
11490
11575
11736
11840
11968
12087
12282
12582
12672
12769
13049
13060
13094
13540
13600
13638
13784
13966
14155
14325
14471
14513
14551
14930
14944
14992
15076
15081
15090
15093
15098
15560
15614
15653
15684
15712
15795
16160
16232
16289
16377
16379
16400
16645
16971
17080
17138
17139
17157
17194
17203
17320
17325
17429
17556
17628
17788
18028
18544
18563
18713
18811
18856
18909
18920
19020
19047
19062
19085
19111
19125
19143
19186
19448
19458
19531
19740
19843
19857
19872
19999
Daar de cuuservatie vau Mond en Tanden vol
geus het oordeel van alle Geueesheeren noodig
en nuttig is voor de gezondheid van den mensch
en tegen veel pijn eu onaangenaam heden vrij
waart, moet men het als plicht beschouwen,
daartoe het beroemde, met het schitterendste suc
ces bekroonde Anatherln-Mond water van Dr.
POPP te Weenen aan te hevelen. Geeu middel
werkt zoo krachtig en zeker tegen ontsteking
der tanden, verrotting, mondzweren, bederf iu
den mond, zelfs tegen scheurbuik, als dit heerlijk
Water, dat tevens voor Gezonden het zekerste
voorbehoedmiddel tegen alle moudziekten is. Op
wekkend, verfrisschend, den adem zuiverend,
werkt het hijzonder op de tanden, wier gezond
heid en natuurlijke kleur behouden en weder
hersteld worden. Het geneest bederf der tanden,
de pijn die door holle eu aangestoken tanden
wordt teweeggebracht en licht bloedend taud-
vleesch. Tegen alle tandpijn (rheumatisch of ner
veus) is het eene snelwerkende en zekere remedie,
terwijl het den adem verfrischt doordien liet alle
schadelijke zelfstandigheden uit den mond ver
drijft. De heilrijke gevolgen van dit middel kun
nen derhalve niet genoeg aan alle tandlijders
worden aanbevolen.
