Donderdag
2 November.
1
M
O I s?
I
A°. 1871.
3
Pï°. 3599.
EIDSCH
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post.3.85
Alzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVKKTKMTIBN.
Voorlederen regelj o.lfc.
Grootere letter, uur de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 1 November.
{Indische begrooting voor 1872 is thans de-
(door de Vertegenwoordiging goedgekeurd
Ivnetlt slechts op'sKonings bekrachtiging, om
Alndié te worden verzonden.
- Eerste Kauter der Staten-Generaal heeft
Uitmaal met loffelijken spoed van hare taak
liveten.
1 èene dagzittiug heeft zij over de begroolitig
laaitslaagd en haar aaugenomen, nadat de
Irbereidende werkzaamheden, met name het
Lerzoek iu de sectiën, het opmaken van 't voor
lig verslag even viug van de hand waren
;aau. Ook de Minister van Koloniën heeft,
zijne onmiddellijke beantwoording van het
Islag, tot bet verkrijgen van dit resultaat rnede-
Iverkt.
jleu herinnert zich dat ook de Tweede Kamer
begrooting in korten tijd heeft behandeld,
leeds toen verheugden wij ons over deze
waaruit bleek dat men eene zaak minstens
grondig kan behandelen, zooder dat alle
tea ellenlange redevoeringen houden, die zoo
■werf op 't zelfde neerkomen.
Be Eerste Kamer heeft denzelfden weg gevolgd
i wat er ook moge beweerd worden dat men
i vao 'teene uiterste in't andere gaat vervallen,
gisteren gehouden discussie levert geen bij-
Indere sporen van overhaasting op.
Iffat er te zeggen viel, is aangevoerd. Gaat de
[ertegenwoordiging in deze richting voort, dan
II eindelijk de tijd aaubreken dat van hare werk-
lamlieden op wetgevend gebied meer vruchten
llleu kunnen geplukt worden.
Wij hopen dan ook dat evenzeer de beraad-
fegingen over de Nederlandsche Staatsbegrooting
liii denzelfden geest der Vertegenwoordiging blijk
■logen dragen. Het is ons geenszins te doen om
avoUedig overleg tusschen Volksvertegenwoor
diging en Regeering. Wij wenschen een zakelijk
Ideliat, waarbij de leden uitsluitend het belang
an het land en niet te veei het kiezersvolk op
i oog hebben. Dan zal het, bij meerderen beschik-
aren tijd, mogelijk zijn lot afdoening van zaken
geraken, die steeds dringender oplossing vor-
pereD, en wordt het best beantwoord aan letter
i geest onzer constitutie.
Id het Vaderland kwam, onder het opschrift van
verhooging van de Iractemenlcn der hulponderwij-
pi," het volgend ingezonden stuk voor van onzen
Éschten stadgenoot den heer hoofdonderwijzer
i. van Dijk.
Mijnheer de [ledacteur I
.Mag ik u met alle bescheidenheid verzoeken
inij de gelegenheid te geven om in uw geacht
Uagblad mijn gevoelen te zeggen over het verzoek
lm verhooging van wedde, door de hulponder
wijzers der openbare scholen te's-Gravenhage aan
|len Gemeenteraad gedaan?
Ik hoop, dat hetgeen ik zeggen zal een goed
woord moge wezen, en dat het ook, vooral bij
i leden van den Raad, eene goede plaats moge
|viadeu.
M. i. is het verzoek der hulponderwijzers alles-
tios billijk en verdient het de ondersteuning van
lallen, die het met het onderwijs wel meenen.
löaarom las ik met leedwezen het praeadvies
l'an heeren Burgemeester en Wethouders, dat
u een van uwe vorige nommers is meegedeeld.
Burgemeester en Wethouders achten het niet
wenschelijk het verzoek der hulponderwijzers
1 oe te staan, omdat door verhooging van jaar-
I wedde de lust om naar de betrekking van hoofd-
I onderwijzer in kleine gemeenten tesolliciteeren zou
Verminderen. Alzoo wordt den Raad aanbevolen
I kei verzoek af le wijzen in hel belang der adressanten
r^tn? de verhooging zou bun geluk in den weg
"tan.
Voorwaar een edel beginsel, waaraan alle lof
I "'Oei toegezwaaid worden
Aangezien ik inet de belangen van hetonder-
I ',vijs en de onderwijzers ook eenigszins bekend
ken, acht ik mij niet alleen gerechtigd, maar ook
•erpliclit mijne meening tegenover die der heeren
'e stellen, omdat zij, naar mijne innige overtui-
l'ng, in de toepassing van bun edel beginsel
'Walen.
Ik zal trachten dit aan te toonen.
1'. Als men aanneemt, dat de betrekking van
hulponderwijzer van dien aard is, dat zij slechts
hjdelijk door den titularis vervuld moet worden
dat deze, zal hij zijn bestemming niet missen, na
verloop van eenigen tijd aan het hoofd eener
school moet staan, dan is men verplicht te er
kennen, dat er een ontzettende wanverhouding
tusschen het aantal hoofd- en hulponderwijzers
bestaat. Er zijn scholen, niet enkele maar vele,
waar drie, vier tot acht halponderwijzers werk
zaam zijn. Ik vraag, al zijn die menschen zeer
bekwaam, bekwamer dan l'ungeerende hoofdonder
wijzers zelfs, hoe moeten zij alleu aan eene plaats
komen? Wie durft bewereu, dat een hulponder
wijzer, die niet aan het hoofd eener school komt
te staan, dit aan zichzelven te wijten heeft?
2®. Denken wij voor een oogenblik de genoemde
wanverhouding weg en stellen wij, dat de kans
roor den hulponderwijzer gunstiger wordt om
het doel van zijn streven te bereiken, dat is aan
het hoofd eener school te slaan, zij liet ook in een
kleine gemeente. Maar dan stuiten wij op eeu
ander bezwaar. Het is toch van algemeene be
kendheid, dat er gemeenten zijn, die haar onder
wijzers een inkomen verzekeren te veel om te ster
ven en te weinig om te leven. Het doet mij leed
het te moeten zeggen, maar als het Dagelijksch
Bestuur der residentie de hulponderwijzers wil
dwingen om hun lot in de kleine gemeenten te
verbeteren, dan moet het een stap verder gaan
en de reeds lage tractementen zeer verminderen,
althans het voorstel daartoe aan den Raad doen.
3®. Welke aanspraak hebben de hulponderwij
zers op de bijzondere zorg van het Gemeentebe
stuur? Het is toch waarlijk al te vriendelijk
van de heeren, dat zij zoo uitsluitend voor de
belangen van deie ambtenaren waken. Anderen,
de beambten der secretarie b. v., worden als
gewone menschen behandeld, flun arbeid wordt
betaald cn daarmee is het afgedaan. Is hun loon
te gering, het wordt verhoogd, gelijk nog onlangs,
ik ineen in de laatste Raadszitiing, is geschied.
Ik vraag bescheiden: waarom geeft het Gemeen
tebestuur van 's Gravenhage aan die heeren ook
niet van 250700 met de verzekering, dat deze
zonder eenigen twijfel te lage loonen de vrucht
zijn van teedere bezorgdheid voor het welzijn
der secretarie-beambten, bij wie anders de prikkel
zou verstompen, om secretaris of burgemeester
of beide in een kleine gemeente te worden?
Waarom krijgen de leeraars der hoogere burger
school een fatsoenlijk tractement, waarom ook
niet van ƒ251)700, plus de teedere bezorgdheid,
dat toch vooral de prikkel niet verstompe om
eenmaal directeur of inspecteur te worden? En
dan durft Auerbach nog zeggen, dat de school
meesters de stiefkinderen der maatschappij ziju I
Toch zou ik gaarne zien, dat ook de hulpon
derwijzers als de andere ambtenaren werden
behandeld; dut hun arbeid fatsoenlijk werd be
taald, en dat voorts de teedere bezorgdheid maar
aan de particuliere welwillendheid bleef over
gelaten, of liever iu het geheel niet noodig was.
Daar zijn ouder de Haagscbe hulponderwijzers
mannen, die als onderwijzers zeer verdienstelijk
zijn, die in hun kring veel nut stichten en aan
wie de scholen veel zouden verliezen. Is voor
zuike menschen 700,(ik noem nu maar het
meeste) voldoende om er in de residentie met
vrouw en kinderen fatsoenlijk van te leven? Onge
schikte personen zeude 'mén weg, maar hun, die
ten volle voor hunne taak berekend zijn, weigere
inen niet langer hel loon, waarop zij billijke
amspraak mogen maken."
Wij hebben deze opmerkingen van den kun-
digen hoofdonderwijzer met genoegen en belang
stelling gelezen.
Hel ondoordacht argument van Burgemeester
en Wethouders te 's-Gravenhage tegen de ver
hooging van de tractementen der hulponderwij
zers aldaar, verdient ten volle de terechtwijzing
die de heer van Dijk gemeend heeft zich te mo
gen veroorloven.
Wij nemen het stuk dan ook over om in
algemeen protest aan te teekeuen tegen zoodanij
eene behartiging der belangen van den onder
wijzersstand. Het is te hopen dat andere ge
mei nlebesiuren ten deze geheel zullen afwijken
van het: //Wie zich aan eeu ander spiegelt,spie
gelt zich zacht."
Moge vooral het gemeentebestuur van Leiden,
waar dezelfde quaestie aanhangig is, zich er voor
wachten dergelijke armzalige argumenten aan
de Hofstad te onlleenen.
Wij constateeren heden met genoegen dat een
aantal habitués van den schouwburg alhier, met
zeer veel ingenomenheid hebben vernomen, dat
het Fransche operagezelschap uit 's Gravenhage
Woensdag den Ssten November alhier voor het
eerst zal optreden.
Nadat het Duitsche operagezelschap, althans
bij de opvoering van Don Juan, weinig bevredi
ging heeft gegeven, de voorstelling van Nos inli
met mislukt is, deHollandsche tooneelvoorstellingen
niet veel om het lijf hadden, en we dus eigenlijk
nog niet veel moois hebben gezien, juichen
wij zeer toe dat inen er in geslaagd is, het opera
gezelschap uit den Haag, de schoone opera van
Donizetti Lucie de Lammermoor, te doen opvoeren.
Wij durven verzekeren dat deze opera uit
stekend genoegen zal verschaffen. De voornaam
ste ai-listen, zooals fort-tenor, baryton, basse-taille,
forte chanteuse en chanteuse légère treden er
in op.
In de residentie is men zeer tevreden over
het personeel, dat trouwens na stemming is aau
genomen.
De directeur, de heer Emile Marck, die zonder
stedelijk subsidie exploiteert, mag zich dan ook
8teed3 verheugen in volle zalen, wel een bewijs
dat de residentie-bewoners met de bekwame
artisteu zijn ingenomen.
Omtrent den directeur, die zelf een zeer ver
dienstelijk tooneelspeler is, leest men in la
Franee
z/Het Pruisische bestuur had aan den laatsten
directeur van het theater van Straatsburg, den
heer E. Marck, voorgesteld zijn betrekking te
blijven waarnemenhij weigerde zonder een
oogenblik te aarzelen, ondanks de schitterende
aanbiedingen die hem gedaan werden.
„De heer Marck is thans directeur van het
Theatre Royal van 's-Gravenhage; wij wenschen
hem het succes en het welslagen, waarop zijn
alent en karakter aanspraak maken."
De Minister van Staat en van Binnenlandsche
Zaken heeft den 20sten October jl. het volgende
schrijven gericht aan den heer J. P. Bredius te
Dordrecht:
„Overeenkomstig uw verzoek vaQ 16 October
jl. kan de concessie voor den aanleg en de exploi
tatie van een spoorweg van Dordrecht naar Nij
megen en Arnhem op de voorwaarden gesteld bij
missive van mijn ambtsvoorganger van 12 Mei
1870, door U worden aanvaard vóór 1 Mei 1872.
Met de aanvaarding zal het in art. 67 der voor
waarden bedongen waarborgkapitaal ter 6omma
van ƒ400.000 moeten gestort wordeD."
Naar aanleiding daarvan heeft de heer Bredius
aan Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland een
afschrift overgelegd van het bovenvermeld schrij
ven, waaruit blijkt, dat de concessie voor den
aanleg en de exploitatie van een spoorweg van
Dordrecht naar Nijmegen en Arnhem (Merwe
en Waalspoorweg) op de voorwaarden aan hem
verzekerd is.
Hij meent dat hierdoor is opgeheven het be
zwaar dat in de jongste vergadering der Provin
ciale Staten aauleiding gegeven heeft tot het aan
houden der beslissing omtreut eene voor den aan
leg van bovengemelden spoorweg toe te kennen gel
delijke ondersleuning.
Dientengevolge heeft de heer Bredius aan Ged.
Staten verzocht, aan Heeren Prov. Staten iu hunne
aanstaande vergadering mededeeling van boven
gemeld ministerieel schrijven te willen doen en
hen daarbij te willen uilnoodigen omtrent de
aangehouden aanvraag om subsidie voor boven
gemelden spoorweg te besluiten.
Tevens beeft de heer Bredius bovenstaand stuk
kopielijk medegedeeld aan de commissie adhoc
uit de Provinciale Stalen, ter kennisneming en
informatie.
De pogingen der Haagsche Werklieden- Vereeniging
om voor hare leden aardappelen in 't groot op
te doen en die tegen lagen prijs aan de leden
iD 't klein te verkoopen, zijn voorloopig reeds
in zooverre geslaagd, dat men met den verkoop
reeds een aanvang heeft kunnen maken. Er
wordt van de gelegenheid druk gebruikgemaakt
en de verkoop zal geregeld driemaal 's weeks
blijven plaats hebben.
Omtrent het bezoek 11. Woensdag door H. M.
onze Koningin aan het Vaticaan gebracht, wordt
geschreven, dat het betrof de galerijen, de Musea
en de bibliotheek, waarbij H. M. o. a. werd ver
gezeld door den bekenden archeoloog en kunstken
ner il Commendatore Pietro Ercole Visconti. Inden
morgen van den daaropvolgenden dag legde H. M.
het bezoek af bij den Paus, waarna ook de gewone
visite bij den Staatssecretaris, tevens Diaken en
Kardinaal, Antouelli, niet achterwege bleef. In
het Vaticaan aangekomen, werd H. M. 't eerst
verwelkomd in de antichambre door Monsignore
Pacca, majordomo. Na de audiëntie, welke ge-
ruimen tijd duurde, werd Hr. Ms. gevolg mede
voorgesteld, 's Middags tegeu 3 uren van denzelf
den dag reed H. M. uit in open rijtuig, in gezel
schap o. a. van il Commendatore Rosa, een zeer
bekwaam architect en archeoloog, die het toezicht
heeft over de opgravingen-op den Palatijnschen
heuvel en het Forum Romanum. H. M. bezich
tigde die plaatsen en andere antiquiteiten. H. M.
was voornemens nog tot Woensdag of Donderdag
te Rome te blijven.
O PS
5 7T
CO H-.
sr
2 e
p p Cl "B*
3 3 w
- o- 3
£T. t® JL
(jq (ti O
3 ss 5
9 e
2
3 3
E a o
c 2. S'
D CD
3
S
era
e 5T
a 2
Ct> 3
3 3. 3
p 3 era
2
o o
®o "O
co o°
w w OJ
z: co hf- o
or CA 00 p 5" O
"co *•-» "o Vj
co -» CO co S
oi co o
9 O S
O 03
Jf* £L
2 g* <8
CO C Oa
S
3*2
ET 2
S - i
H- W (f
(S
g. 3
co
D
O-
CO
•-J
cr
PT
CO to O)
to CO "co "co "tfs. "cq
N) O -j Ih os co
O OI CC O -1
1-3 O O O O C7*
<3, O O co o
co
oo
I CO os
oo co o
00 co
co JO jo s° J3
oo "co "co °s o
CO M) OO o
(O O CC O1 ,H p
w b o o
V O to O «O C3
0
69
w
a
O
-o g n
O W
O p
O 2
S s- g
Q
g
H
03
CO CO l—CO OS
O -3 1 O) H ro
CO <3 oc CO O* to
o üi o tf V O
O O C" OS CO O
OO O C2> w ot Ch rr
■<i o o co o ,*"-ï
W O O co o to
Uit dezen staat blijkt alzoo, dat de Nederland
sche Bank op 30 Oct., bij eeD muntmateriaal van
142,348,498.02 voor eene som van ƒ149,817,702.53'
minder aan bankbiljetten in omloop had dan waar
toe zij gerechtigd is, terwijl het muntmateriaal
op zijne beurt ƒ69,927,081.01 meer bedraagt, dan
in verhouding tot de schuldvorderingen tot dek
king noodig zou wezen.
Ingevolge machtiging des Konings zullen met
de maand Mei aanstaande de garnizoensverande
ringen plaats hebben als in het hier volgend
overzicht is vermeld:
lste reg. infant., 1ste bat., 1ste kotnp. van
Leeuwarden naar Harlingen. lste reg. infant.,
4de bat., 3de komp. van Harlingen naar Leeu
warden. 3de reg. infant., lste bat., lste en 2de
komp. van Vlissingen naar Neuzen. 3de reg.
infant., 4de bat., 3de en 4de komp. van Neuzen
naar Vlissingen. 5de reg. infant., lste bat., 2de
komp. van Willemstad naar 's-Bosch. 5de reg.
infant., 2de bat., lste komp. van 's-Bosch naar
Willemstad. 5de reg. infant., lste bat., 4de en
5de komp. van Heusden naar 's-Bosch. 6de reg.
infant., 2de bat., 2de en 3de komp. van 's-Bosch
naar Heusden. 2de reg. huzaren, lste escadron
van Roermond naar Breda. 4de reg. huzaren,
één escadron van Deventer naar Roermond.
Reg. veld-artillerie, eene batterij, door den regi
mentschef aan te wijzen, naar Breda.
Den belanghebbenden wordt verwittigd dat er
ingevolge Koninklijk besluit van den 21sten Oc
tober jl., Staatsblad N°. 105), te rekenen van 1
November 1871, gelegenheid zal bestaan tot het
overmaken van gelden door middel van postwis
sels tusschen Nederland, ter eene, en Groot-Brit-
tanüië en Ierland, ter andere zijde.
Alle Nederlandsche postkantoren verleenen
hunne tusschenkomst zoowel tot het overmaken
der hier te lande gestorte sommen, bestemd voor
Groot-BritaDnië en Ierland, als tot bet uitbetalen
der in laatsgemelde lauden gestorte sommen, voor
Nederland bestemd.
Sommen bestemd voor ingezetenen van het
Vereenigd Koninkrijk worden tot geen hooger
bedrag dan van 10 pd. sterling aangenomen. De
afzenders hier te lande zijn verplicht het over te