sr I.
Pius IX als de verdrukte onschuld wordt be
schouwd.
Wij hebben hiermede de positie der clericalen
in de katholieke landen van Europa (waarop het
natuurlijk voornamelijk aankomt) afgehandeld.
In de andere rijken zullen zij, ten minste voor
de algemeene rust, niet veel kwaad doen. Of
Mgr. Franchi bij de Porte al zijn best doet, om
de Armenische kerkgoederen ter beschikking des
pausen te stellen (dat hem trouwens geheel mis
lukt is); of de clericalen in Nederland even als
in andere rijken al adressen indienen om eeue
tusschenkomst ten behoeve van den paus te ver
krijgen wij behoeven er ons, zoo als gebleken
is, niet ongerust over te maken. Zien wij derhalve
nog met een algemeeuen blik op de beschrevene
toestanden terug, dan betreuren wij het voorzeker,
dat nog zooveel invloed wordt uitgeoefend door
partijgangers, die aan eene onverdragelijke heersch-
zucht eene slaafsche onderdanigheid paren, en die
onder het voorwendsel dat zij de zaak van God
verdedigen, voor een groot gedeelte eigenbelang
en zeer ongoddelijke doeleinden najagen. Maar
wanneer wij danjkrachtig den geest der vrijheid
en der zelfstandige ontwikkeling zien ontwaken,
wanneer wij mannen als Döllinger, Pater Hya-
cinthe en anderen het verstompte gevoel van
eigenwaarde bij hunne geloofsgenooten zien wak
ker schudden, dan zien wij dat ook hier de tijd
zich niet door de zwakke handen van een grijsaard
of de baatzuchtige omklemming van een priester-
bende laat tegenhouden. Tegenover alle fauatische
en hooghartige verzekeringen, dat binnen zeer
korten tijd vorsten en volken weder in het stof
zullen buigen voor een grijsaard, die zich, met
den éenen voet in het graf, op deze wereld nog
een oogenblik de macht van God wil toeëigenen
tegenover die beweringen geven wij de zaak der
Vrijheiden Ontwikkeling met het volste vertrou
wen over in de machtige handen des Tijds.
Lelden, 4 October.
Met genoegen wijzen wij het kunstminnend
publiek op het concert dat Dinsdag 10 October
a. s. zal gegeven worden in het locaal Zomen.org,
door het muziekkorps der Koninklijke Saksische
Garde van Dresden, onder directie van den heer
Friedrich Wagner.
Deze beroemde militaire muziek heeft in Ne
derland en ook hier de beste herinneringen ach
tergelaten.
Gaarne herinneren wij aan eene oordeelvelling,
die het Handelsblad in het vorige jaar over Wag
ner's kapel in zijne kolommen plaatste.
Na er op gewezen te hebben dat het Paleis
van Volksvlijt ontzettend vol was toen dit korps
zich liet hooren, stelt de schr. zich met het oog
hierop de vraag, of de zucht van het publiek tot
het nieuwe, die trek tot het onbekende, op dezen
avond een waardig voorwerp hadden gevonden.
Daarop laat hij volgen:
„Een volmondig ja kan hierop het antwoord
zijn. Immers de kapel van het Saksische Garde-
Reiterregement, een fanfarekorps, ongeveer 25
man sterk, heeft de mare, die reeds te voren van
uit Arnhem van haar was uitgegaan, schittereud
gehandhaafd en zich in de hoofdstad op den eer
sten avond harer uitvoeringen de algemeene aan
dacht waardig gemaakt, de algemeene goedkeuring
in hooge mate verworven.
Zie die 25 man, bijna verloren in de groote
ruimte die het orkest vormt, met hunne smaak
volle monteering, als éen lichaam de lucht vullende
van de schoonste, smaakvolste tonen, die ooit
door den menschelijken adem uit het koper zijn
voortgebracht! Welk eeue eenheid, welk eene
nuanceeriug weten zij in iedere passage te bren
gen 1 Hunne kracht ontaardt nimmer in schrilheid,
nimmer in die schetterende geluiden, die vaak
bewijzen dat de instrumentalist de heerschappij
over zijn instrument verliest; hunne legato's zijn
onvergelijkelijk schoon; hunne piano's zoo ver
rassend, dat zij vaak de toonen van strijkinstru
menten nabootsen; hun toon is vol, rond, zuiver
en zóo krachtig, dat men nauwelijks begrijpt dat
een zoo luttel aantal kunstenaars in het reusach
tig gebouw een zoo groot volume van geluid kau
ontwikkelen. Hunne virtuositeit staat daarbij op
zeer hoogpn trap en de moeielijkste passages
worden met eene gemakkelijkheid en zekerheid
overwonnen, die de achtiug voor deze kunstenaars
aanmerkelijk doen toenemen. De kapel heeft zich
eene eereplaats in de harten van Amsterdam's
ingezetenen verworven en een gejubel bij hare
duizende hoorders opgewekt, dat gewis een harer
aangenaamste herinneringen zal blijven. Ook haar
aanvoerder, de trompetinenvirtuoos Fr. Wagner
heeft in twee zijner compositiën voor dit instru
ment getoond een smaak en een virtuositeit te
bezitten, die hem als een bekwaam virtuoos doen
kennen. Zijn voordracht werd levendig toege
juicht en de executant tot eene herhaling uitge-
noodigd, aan welk verzoek hij na eenig aarzelen
voldeed."
Er wordt thanB in het hoofdkiesdistrict Tiel
een scherpe strijd gevoerd tusscbeo de staatkun
dige partijen, met het oog op de aanstaande ver
kiezingen voor een lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, ter vervanging van den heer
Hasselman, die bedankt heeft.
Van conversatieve zijde wordt niets ontzien
om het oud-lid baron van Lijnden van Sanden-
burg, zijn verloren zetel te hergeven.
De voorgestelde finantieele hervorming wordt
schromelijk misbruikt om de harten der kiezers
voor den reactionairen candidaat te winnen.
Maar nog een ander slinksch middel wordt in
practijk gebracht om stemmen te winnen. Terecht
vestigt de N. R. Cl. van heden hierop de aan
dacht, vertrouwende dat de vrienden van ons
openbaar volksonderwijs daarvan niet de dupe
zullen zijn.
De heer van Lynden van Sandenburg heeft
namelijk op eene ongeteekende advertentie in de
Nieuwe Tieltche Courant verklaard, dat bij hem om
meer dan éen reden bedenking bestaat tegen
een voorstel tot wijziging van art. 194 der Grond
wet en dat hij het doen van het voorstel ten
sterkste heeft ontraden.
Deze verklaring nu wordt geëxploiteerd om
aan den heer Sloet van de Beele de stemmen
van de voorstanders van het openbaar onderwijs
afhandig te maken.
Inderdaad is de verklaring van den heer van
Lijnden van luttel beteekenis. Zij is slechts een
woordeugescherm, een woordenzifterij.
De heer van Lijnden moge tegen grondwets
herzieningzijn op gronden aan de katholieke partij
ontleend, n. 1. dat de tijden te gevaarlijk zija
om aan deu hoeksteen van ons staatsgebouw te
raken, hij is een verklaard voorstander van de
neutrale school. De bijzondere schoolregel, de
openbare aanvulling.
Tevens geve men acht dat de geestverwanten
van den heer van Lijnden, de heeren v. Wasse
neer v. Catwijck, van Loon en Saaymans Vader
bij het jongste amendement der Troonrede geheel
den weg volgden door den heer Groen in zijne
Nederlandsche gedachten afgebakend eu dat de Ka
tholieken in de Kamer zich bij hun aanval op
de schoolwet niet aansloten uitsluitend wegens
ontijdigheid.
Den 28sten September jl. is in de woning en
ten nadeele van F. J. Th. N. Beukman vau der
Wijck, te Delft, ontvreemd:
3 Russische coupous, Stieglitz, 500 roebels, 1S55,
5 pCt. dd. 1 Sept. n». 449038/72038, 412650/36650
en 396561/19561; 3 Turksche dito, 1869, groot
i 20, 6 pCt. dd. 1 October n°. 741780-741782;
8 metallieken van 1000 fl., dd. 1 Oct., n°. 64835,
101565, 98344, 98463, 97624, 47757, 47756, 47759;
3 dito zilver van 100 fl., dd. 1 Oct., n°. 68509,
68510 en 88511; 15 Victor Emanuel spoorweg
1863, groot 500 francs, dd. 1 Oct. n". 358631, 448887,
448888, 386135, 35120, 42067,46981,46932,103741,
103742, 103743, 227726, 389846, 389847, 389848;
1 bankbiljet, groot ƒ200, 1 dito, groot ƒ25 en 2
bankbilj. ieder van ƒ10.
De commissaris van politie te Delft verzoekt
opsporing, aanhouding en bericht.
De uitslag der Acten-Examens voor het Mid
delbaar Onderwijs op gisteren is geweest: Ge
vraagd, voor Natuurlijke historie 2 acten, toege
staan aan C. H. N. Smits, van Deventer; P. H.
Bou, van Krommenie; voor het Fransch 1 acte,
waarvoor de candidaat zich heeft teruggetrokken
voor het boekhouden 1 acte, toegestaan aan Mr.
C. A. Tukker, geb. te Kuilenburg; voor het
Nederlandsch 1 acte, toegestaan aan dr. C. M.
Vgeb. te Amsterdam.
In een schrijven aan de Arnhemsche Courant uit
's-Graveuhage wordt een klacht geuit over den
tragen gang der werkzaamheden in de afdeelingen
over de Indische begrooting. Daardoor is het te
vreezen dat de Kamer haar gewoon reces in
October zal nemen zonder eerst die begrooting
te hebben afgedaan.
Voor deze vertraging wordt in bedoeld schrij
ven verantvi oordelijk gesteld, de lieer Heemskerk
Az., president der Commissie van rapporteurs over
de Indische begrooting.
Bij den prijskamp van uiterlijke welsprekend
heid op 10, 17 en 24 Sept. te Oudenaarden ge
houden, werden o. a. bekroondde heeren Gun-
ther en Kok van Amsterdam met den 2den prijs
in het „deftig vak" wegens de voordracht van
een tweespraak uit Kiijn's Montigny.
Verder behaalden beide heeren eervolle ver
vermelding. De heer Gunther voor de voordracht
van het bekende dichtstuk „de dochter van He-
rodias" deftig vaken de heer Kok voor de voor
dracht van „een D te veel boertig vak).
Den achtsten October worden de prijzen in de
groote zaal van het Stadhuis te Oudenaarden
uitgereikt.
Aanstaanden Woensdag herdenkt de emeritus
hoogleeraar in de philosophie, R. van Rees, te
Utrecht, den dag, waarop hij voor 50 jaren het
hoogleeraarsambt aanvaardde.
Men schrijft aan 't Handelsblad uit Breda:
Het groote werk aan den Moerdijk nadert zijne
voltooiing. Nog slechts kort en de locomotief zal
over het meesterstuk der bruggen heensnellen en
Holland door een Dauweren baod met Brabant
vereenigd zijn. Wij vernemen met genoegen,
dat onze stad is uitgekozen, om, bij de open
stelling van de brug, tot hoofdkwartier der fees
telijkheden bij die gelegenheid te dienen.
Andermaal wordt in de N. R. Ct. geprotesteerd
tegen de wijze waarop door J. Th. Pothast in de
vergadering van het werklieden-verbond te Rot
terdam ten aanzien van den militairen stand is
gesproken, thans door een „oud soldaat, vijaod
van dronkenschap."
Zondag-ochtend zijn te Amsterdam voor het
eerst de post-omnibusjes gebruikt, die voortaan
de brieven-bestellers naar de verschillende kwar
tieren der stad vervoeren; het zijn zeer nette
wagens en voorzeker zullen zij veel bijdragen
om een vlugge expeditie te bevorderen.
Op de Woensdag te Halle gehouden derde
vergadering van de Duitsche Dante-vereeniging,
welke zes jaren geleden onder beschermheer
schap van den koning van Saksen opgericht
werd, is tot buitenlandsch eerelid benoemd de
heer Dr. Hacke van Mijnden, te Amsterdam.
Deze vereerende onderscheiding de vereeni-
ging bezit slechts vijf buiteulandsche eereleden
valt den heer Van Mijnden te beurt wegens de
door hem bewerkte en door Doré geïllustreerde
Nederlaudsche prachtuitgave van Dante's werken,
wier waarde door iederen bezitter van dit niet
in den handel voorkomend prachtwerk erkend
wordt.
Door den gemeenteraad van Veeudam is be
sloten zich tot de hooge regeering te weDdeu, ten
einde te bewerkstelligen, dat óf voor de hoogere
burgerschool eene grootere subsidie worde ont
leend, óf dat het rijk de school overneme, en
gelijktijdig met de zeevaartkundige en latijnsche
school voor zijne rekening exploiteere.
De gemeenteraad van Weesp heeft besloten,
met de maatschappij voor gemeente-crediet een
geldleening aan te gaan om de 20,000 te vinden,
waarvoor de gemeente in den Oosterspoorweg
heeft deelgenomen.
Naar wij vernemen heeft de heer A. C. Wert-
heim zijn ontslag genomen als lid vau den Raad
van Bestuur van de Nederlandsche Crediet- eu
Deposito-Bank te Amsterdam. Zooals uien zich
herinneren zal, was de heer Wertheim een der
stichters van bovengenoemde finantieele inrichting,
en dus sedert haar bestaan daaraan in verschil
lenden werkkring verbonden. (Ned. Fin.)
O EO
B5 CO p: fc;
U, S> S» ra
a> pr ir 2 -■
5. 2 3
a w. v_
Q to
ct>
2 te
TT g
rr.
aq CO
s tete
SD CO
f 3
3 3
co
CD
- O O o
<0 Go OD Gb
"oi tG OO "o
w —a >r- O
to j£> o
'zo CO 'zo os "o
fl OJ o O
O Jp. O H O
tej CO GS O O
co cc O O «o O
•—•co o 00 os
OS OO CO cc O os
7C J co fcP- O co
O CC tf1 lf» ZO o —3
(pk M OO os O "co
-J O to O hÉ-
os co O* O tf-.
tej co O O O to
O o zo O OO
CD D
5" 2
g
tei. 3 CD
a 3 sv
CfQ 2 O
D
PT
p p
S' o
ere j,
1 3
3
co D ere
sr
GS OO
co co 3 "to
w en o a.
o o 5" f
tc O 1 to
O* OO t1
v. OI OS Oi
co o o ps o*
O to O
lo o O -a o os
CO CO O
W M
w OS "to
O
CO O OI QO J
zo ov
os o m o
O O w c
ös O O tej
co O O O- O «O
-o to CO
co CD
co "o
rr
Uit dezen staat blijkt alzoo, dat de Nederland
sche Bank op 2 Oct., bij een muntmateriaal van
ƒ138,721,866.27 voor eene som van ƒ140,390,871.69',
minder aan bankbiljetten in omloop had dan waar
toe zij gerechtigd is, terwijl het muntmateriaal
op zijue beurt ƒ56,156,348.68 meer bedraagt, dau
in verhouding {tot de schuldvorderingen tot dek
king noodig zou wezen.
Bij beschikking van 2 October 1871, N°. 219,
is aan H. L. Stasse, te Dordrecht, tot wederop
zegging, vergunning verleend voor eene stoom-
sleepdienst in de provinciën Noord-Brabant, Gel
derland, Zuid-Holland, Noord-Holland, Zeeland
en Utrecht.
Blijkens een telegrafisch bericht van Zijner
Majesteits minister-resident te Madrid, van 2
October, is de quarantaine, in de Spaansche ha
vens opgelegd aan schepen van Rotterdam ko
mende, thans opgeheven.
Z. M. heeft benoemd tot procureur bij de arrorid.-
rechtb. te Tiel Mr. W. A. van Lidth de Jeude,
advocaat aldaar.
Z. M. heeft aan E. W. van Laars, op zijn daar
toe gedaan verzoek, eervol outslag verleend als
notaris te Rotterdam, en is benoemd tot notaris
binnen het arrond. Rotterdam, ter standplaats de
gemeente Rotterdam, W. F. Kaiser, caDd.-notaris
aldaar, een en ander in te gaan den 15den Oct. 1871
Z. M. heeft goedgevonden den kapitein P. A.
Jaussen, van het 1ste reg. inf., uit den militairen
dienst te omslaan, eD hem tot levensonderhoud
een voortdurenden onderstand toe te kennen ten
bedrage van 274 'sjaars.
BINNENLAND.
Amsterdam, 3 October. Naar ons ter oore kwam
heeft op aansporing der Vereeniging tot Veredelinj
van het Volksvermaak, hier ter stede zich eeue
commissie van jonge dames gevormd, met bet
doel om tegen den aanstaanden winter eeo»roo,
kinderfeest voor te bereiden. Alle gods<üensll„e
richtingen zijn in deze commissie zooveel mogtUjk.
vertegenwoordigd, ten einde te voorkomen,
aan dit feest, hetzij werkelijk of in schijn,
eenzijdig karakter worde gegeven. Wij geloovjo
dat bovenbedoelde vereeniging, dit plan outiver.
pende, een zeer gelukkig denkbeeld heeft get
het zal thans voornamelijk van het publiek af.
hangen, of zij in staat zal blijken te zijn, t
goede gedachte op de beste wijze te verwezen
lijken. (Handelsblad.)
Van de kosthuizen der Maatschappij voor det
Werkenden Stand alhier, is in de maand Sep.
tember als volgt gebruik gemaakt:
Kosthuis N°. 1. Ontbijt door 143, middagmaal
door 2456, avondeten door 420 en logement dooi
840 personen.
Kosthuis N". 2. Ontbijt door 218, middagmaal
door 2709, avondeten door 368 en logement dooi
835 personen.
Brielle, 2 Oct, Naar men verneemt hebben
de besturen van de verschillende in het hoog
heemraadschap Voorne gelegen polders zich tol
Gedeputeerde Staten dezer provincie gewend
ten einde hunne zienswijze kenbaar te maken
tegen een door hen genomen besluit dd. 25 Juli
1871, N°. 11 (Prov. Blad N". 86) strekkende lol
wijziging der artt. 61 en 91 vaD het algemee»
polderreglement van Zuid-Holland.
Tegen de wijziging van art. 61 vinden
geeD direct bezwaar, ofschoon men van gevoelen
is, dat de gestelde termijn van 30 dagen (waarop
het polderbestuur gehouden is te beslissen op de
verzoeken, waarbij toestemming wordt gevn
tot het verrichten van daden van eigendom, die
volgens de keur zonder toestemming van tel
bestuur niet mogen wordeD verricht) te kort
was, daar een noodig onderzoek langeren lijd
kan vorderenmen zag daarvoor gaarne tec
termijn van drie maanden gesteld.
Echter vond de voorgestelde wijziging van art.
91 algemeen bezwaar:
„Van de beslissingen, in art. 61 bedoeld, kun
nen zij, die het daar omschreven verzoek doen,
binnen 14 dagen nadat hun de beslissing is be-
teekend, in hooger beroep komen bij Gedep
Staten." De vraag rees, waarom in 't stelsel van
G. S. ook geen beroep van verleende vergunnin
gen gegeven
Maar wat daarvan zij, de polderbesturen mee
nen in de voorgestelde wijziging te zien eene
bedenkelijke inmenging van de Gedep. States
in de huishoudelijke aangelegenheden der pol
ders, welke eigenaardig door de besturen, ver
antwoordelijk aan eu gekozen door ingelanden
behooreD te worden geregeld en behartigd; zij
zien daarin verder een ontneming, althans ver
zwakking, van hun gezag en overbrenging daar
van bij Gedep. Staten.
Nijkerk, 1 October. Boringen, die op verschil
lende plaatsen in dezen omtrek plaats hebberige-
had, hebben tot de wetenschap geleid, dal er
belangrijke hoeveelheden ijzererts van goed
halte in den grond gevonden worden. Eergist :-
waren hier een paar Duitsche ingenieurs,'.*
zich met eigenaars van gronden verstaan hebV.i
omtrent de uitgraving van het erts, waarnö
dezer dagen reeds een aanvang zal worden ge-
maakt.
Tilburg, 2 October. Alhier is eene Vereenigiog
voor fabrieks- en handwerksnijverheid opgericht
door het werkend personeel van de werkplaats
der maatschappij tot exploitatie van staatsspoor
wegen alhier. Deze Vereeniging stelt zicb tea
doel algemeene ontwikkeling, degelijke kennis
van verschillende vakken, eu bevordering van
welzijn en goede zeden onder hare leden.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Verkiezingen. Houding der dagbladpers. Comité'»
voor de zaak der orde. Standpunt der Regeering.
Omtrent de vermoedelijke uitkomsten der aan
staande verkiezingen tot samenstelling der de
partemeutsraden is uit de jongste berichten nog
luttel zekers op te maken. De houding der Frau
sche dagbladpers in die zaak is verschillend
eenige dagbladen verlangen van eiken candidaat
voor den departementsraad getuigenissen van
echt-republikeinscbe gezindheid volgens andere
moeten bij die verkiezingen enkel monarchaal
geziDden in aanmerking komen; eene derde
klasse van dagbladen (waartoe bet Journal
Dédats behoort) vermaant de kiezers om nasi
bekwame en rechtschapen mannen om te zie"
en deze met het behartigeo der gewestelijke
en plaatselijke belangen zonder te vragen wel
ken regeringsvorm zij verkieslijk achten.
Nevens de republikeinsche en de legitiniis'J
sche of monarchaal-gezinde verkiezings-eomi'd»
vormen zich hier en daar vereeuigiDgen welke
onder den naam van „comité voor de zaak der
