Woensdag
6 September.
3550
A°. 4871.
BODEGRAVEN EN ZAANDAM.
A
D U
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT,
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per posta 3.85
Afzonderlijke Nommers m 0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagm, uitgegeven.
PRIJS DKR ADVKRTKNTIEN.
Voor iederen regelf ,_)jg
Grootere letters naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Afschaffing, schorsing of inkrimping der kennis
oefenen nog steeds een onbegrijpelijken invloed
uit op de hartstochten van een deel onzer bevol
king. Bodegraven en Zaandam kunnen daarvan
getuigen.
In stede inet de autoriteiten mede te werken
in hunne moeilijke taak om voor de belangen
der algemeene gezondheid te zorgen en daarop
toe te zien, blijkt dat ruw geweld de kroon op
hun werk zet. Hoe, heeft men zijn eigen leven,
dat van vrouw en kinderen, dat van zijn mede-
inenschen dan zoo weinig lief, dat heilrijke voor
zorgsmaatregelen met wantrouwen opgevat wor
den, dat heilzame zorgen met volkswoede bejegend
worden
't Is inderdaad betreurenswaardig. Wij misgun
nen 't volk zijne vermaken volstrekt niet en bij
niemand is dit 't geval. Langzamerhand zullen
overal in den lande de handen aan 't werk zijn
om 't volk zijne gepaste vermaken te schenken.
Maar men raadplege, in tijden waarin rampen
vooraf berekend kunnen worden, toch 't gezond
verstand, in stede zijne hartstochten op zoo onge
hoorde wijze den tengel te vieren. Men bedenke
toch dal de macht die boven ons gesteld is, geen
preventieve maatregelen zal verordenen, om onte-
uedenheid uit te tokken De burgerijen hebben
f vertegenwoordigers om voor hare belangen Ie
waken. Waarom dan de voet dwars gezet aan
'1 geen met hunne goedkeuring is bedisteld?
Tooneelen als die in bovengenoemde gemeenten
achtereenvolgens plaats grepen, geven ons geen
hoogen dunk van 't bewustzijn vau een deel der
gemeentenaren, dat de gezondheid een schat is,
die alle aardsche schatten ver achter zich laat,
van den eerbied voor de wet en hare uitvoerders.
Een en ander, wij zijn er van overtuigd, zal
alle weidenkenden mishagen en met ons zullen
die vrienden Van orde en rust, van onderwer
ping aan de voorschriften der overheid, die vol
strekt niet onbillijk of onrechtvaardig zijn, in
stemmen dat dergelijke kwaad willige symptomen
niet te gestreng zijn tegen te gaan. Beleid mag
daarbij zeker niet uit 'toog verloren worden,
maar 't beste beleid, de grootste lijdzaamheid
worden meermalen door toedoen van weerspan-
nigen illusoir gemaakt.
Moge 't dus te bejammeren zijn dat te Zaandam
I een of meer menschen 't slachtoffer van de hand-
I having der orde werden, dat er verwondingen
i werden toegebracht, wij zijn er niet afkeerig
I van goed te keuren dat de openbare macht 't ver-
P zet inet kracht heeft onderdrukt.
Meermalen is 't gebleken, dat wankelbaarheid
aan de zijde van de autoriteiten de zaken ver-
1 shmmert in stede van goede werking te hebben.
Reeds éen avond was men te Zaandam hand
gemeen geweest, had men baldadigheden ge
pleegd, van dien aard, dat het dagelijksch bestuur
de wet moest inroepen tegen samenscholingen
er uioest dus door een forschen maatregel voor
herhaling gewaakt worden.
Bij samenscholingen ontstaan woordenwisselin
gen en vuistslagen, daaruit verzet, straatgevechten,
die dikwerf in verregaande ongeregeldheden, die
dagen lang aanhouden, ontaarden.
De Rotterdamsche schandalen behoeven niet
herhaald te worden en wij kunnen ons dus in
dergelijke gevallen zeer goed vereenigen met
maatregelen die schrik op 't lijf jagen en voor
goed den lust benemen om zulk gevaarlijk spel
voort te zetten.
Lelden, 5 September.
Omtrent het gebeurde te Zaandam wordt aan
de N. R. Cl. van daar, dd. 3 September, nog ge
schreven
Naar aanleiding van uw bericht, overgenomen
uit het Handelsblad en de lijd, gevoel ik mij ver
plicht u nader omtrent het voorgevallene alhier
in te lichten.
Er is bij de charge der cavalerie een man ge
dood en enkelen zijn gewond; anderen, doch hun
aantal is gering, zijn in het water geraakt.
Dat die charge op rustige wandelaars zou zijn
gemaakt, is slechts betrekkelijk waar. En juist
hierbij is eene toelichting noodig, zullen degenen,
die tot die charge bevel gaven, niet aan eene
verkeerde beoordeeling bloot staan, zooals hier
helaas maar al te zeer het geval is.
Na de ongeregeldheden van jl. Dinsdag is door
den burgemeester eene verordening uitgevaardigd,
dat tusschen des avonds 7 en des morgens 6 uren
niet meer dan 5 personen op den openbaren weg
vereenigd mochten zijn en dat ieder verplicht
was, op de eerste aanmaning der bevoegde macht
uit een te gaan.
Hoe hebben nu de rustige, beschaafde burgers
de bevoegde macht geadsisteerd in de handhaving
dezer, onder de tegenwoordige omstandigheden
nuttige verordening? Door zich bij honderdtallen
te vereenigen, om de aankomst van den pleizier-
trein te zien des avonds te 11 uien.
Toen die trein aangekomen was en de passa
giers op enkelen na doorgetrokken waren en er
alzoo voor die ruslige burgers geen aanleiding tot
wachten aldaar bestond, zijn zij door den com
missaris van politie aangemaand uiteen te gaan,
tot drie malen toe; tusschen de eerste en laatste
aanmaning verliepeD minstens 15 minuten.
Maar ziet, die rustige en wezenlijk niets kwaads
in den zin hebbende burgers gaven daaraan geen
gehoor, zelfs niettegenstaande de officier der hu
zaren, langs verschillende groepjes rijdende, velen
gewaarschuwd had.
Ze hadden alzoo wel niets kwaads in den zin,
doch verzetten zich ondertusschen tegen de open
bare macht door lijdelijk verzet. Bij de charge,
die toen gemaakt werd, is er een gedood, werden
5 gewond en zijn anderen in het water geraakt.
De goede burgerij die niets kwaads in den zin
had, had de verstandige maatregelen door eene
onbekookte nieuwsgierigheid niet beliooren te
verlammen, waardoor enkele op roer ma kers in
hunne lage plannen werden gesteundEerbied
voor de wet mag vooral van bet beschaafdste deel
der natie geëischt worden.
Wij beslissen daarom volstrekt niet, dat de
forsche wijze waarop de militaire macht te werk
ging, daardoor wordt gerechtvaardigd. De aan
leiding tot het nemen van krachtige maatregelen
gaf de burgerij wel, maar het doel had waar
schijnlijk op minder gewelddadige wijze bereikt
kunnen worden.
Wij hebben voor eenige weken in ons blad
opgenomeu een coriespondentiebericht uit Gro
ningen, omtrent een kind dat ongesteld is gewor
den door vliegenpapier, van deD heer H. von
Gimborn, te Emmerik. Deze fabrikant heeft ons
thans een vel vliegenpapier toegezonden, waarop
zestienmaal duidelijk eene teekeniug voorkomt,
voorstellende twee graven met een doodshoofd
en het woord gift er boven, terwijl in het midden
van liet vel het volgende gedrukt is: Dieses mil
Coloquinl und Quassien-Exlract gelrankte Papier wird
angefeuchlet von den Fliegen mil V or lie be gesucht,
wahrend das nur mil Arnesïk vergif tele Papier
zwar viel billiger und von scbönerem Ansehen is, allein
weit ungiinsligere Resullale gibt." Uit deze aanwij
zingen blijkt zeker voldoende, dal het papier niet
onschadelijk is, inaar ook rattekruid bevat, zij het
ook met andere bestanddeeleu vermengd, en dat
het dus met omzichtigheid gebruikt en buiten
het bereik van kinderen gesteld moet worden.
Wij achten ons verplicht tot deze mededeeling,
wegens de openbaarheid, door ons gegeven aan
de kennisgeving der Groninger gezondheidscom
missie omtrent het vergiftigingsgeval.
Handelsblad
In de maand Aug. zijn binnen de gemeente
Leiden geboren: 118 kinderen, als 62 zoons en
56 dochters, waaronder is begrepen 1 tweelingge
boorte. Overleden 76 personen, als 10 mannen, 9
vrouwen, 28 zoons en 29 dochters, daarenboven
als levenloos aangegeven 2. Gehuwd 55 paren.
Morgen zal de jaarlijksche algemeene vergade
ring der Evangelische Maatschappij te 's-Bosch
plaats hebben iD de kleine zaal der sociëteit
Casino. De inleidende feestrede zal hedenavond
te 7 uren iD de lierv. kerk gehouden worden door
den heer J. Knappert, pred. alhier.
Voor de predikautsplaats bij de Waalsche ge
meente te Rotterdam is het volgende zestal uit
het in de vorige week geformeerde twaalftal op
gemaakt: van Hamel te Leeuwarden, Valès te
Amsterdam, de Greef te Maastricht, Chavanues
te Motier, Perk te Breda, Fontanès te Havre.
De heer Lisier, geneesheer ie Marseille, beeft
aan den geneeskundigen raad aldaar een brief
gezonden, waarin hij beweert een onfeilbaar ge
neesmiddel tegen cholerische aandoeningen te
hebben ontdekt. Het middel, bestaande in een
oplossing van sulphas cupri, vermengd met lauda
num Sydenh., zou gedurende de epidemie van 1865
in eenige honderden gevallen, waarin hij het toe
gepast heeft, nooit zijn uitwerking gemist heb-
oen, daar geen enkele ziekte, die het gebruikte,
tan de ziekte bezweken is.
Z. K. H. Prins Frederik heeft dezer dagen een
gift van ƒ50 doen toekomen aan de Koninklijke
kantwerkschool tc Sluis.
Men bericht, dat het te Nieuwediep onlangs
van Java binnengekomen fregatschip Noord-Brabant,
kapitein J. H. Rovers, tehuis behoorende te Waal
wijk, wegens de groote afinetiDgen niet naar Am
sterdam zal kunnen opvaren, zoodat de geheele
lading te Nieuwediep zal moeten gelost worden.
Dit schip is het grootste, dat tot nu toe daar in
de haven is binnengekomen.
Het is beladen door de Nederlandsche Handel
maatschappij met ongeveer 1500 last stukgoederen.
Het Sluisch Weekblad meldt het volgende
„In de raadsvergadering van Sluis van jl.
Maandag is, na hevige bestrijding, inet meerder
heid van stemmen besloten tot de heffing van
een belasting op de haven. Vrees voor te hoogen
hoofdelijken omslag schijnt daarvan de oorzaak
te zijn. Mocht die bewaarheid worden, dun ziet
men ook weder de oude tolheffing op de gemeen
tewegen te geinoet.
„Naar wij vernemeu, circuleert in de gemeente
een adres, opdat de Koninklijke goedkeuring aan
dergelijke belasting niet moge worden verleend."
In onderscheidene gemeenten van ons land
heeft het hevig onweer van Zaterdag-avond zeer
veel schade berokkent. Persoonlijke ongelukken
zijn niet te betreuren; hier en daar werd in de
weiden vee door den bliksem getroffen en gedood.
De generaal-majoor M. D. graaf van Limburg
Stiruin, buitengewoon adjudant des Konings,
maakt overeenkomstig de aankondiging in de
Staats-Couraut van den !9den dezer, bekend, dat
bij hem is ontvangen tot het oprichten vau een
monument ter eere der gesneuvelden in de Citadel
van Antwerpen in December 1832: eene bijdrage
van vijfentwintig gulden van den heer C. van Citters,
te Heinkenszand.
De Minister van Financiën maakt bekend dat
bij hem zijn ontvangen twee muntbiljetten, te
zaraen groot ƒ100, door een onbekende, onder
het postmerk Rotterdam van 4 dezer, ten behoeve
van 's Rijks schatkist ingezonden.
Z. M. heeft aan J. Miltenburg, te Tuil en 't
Waal, vergunning verleend tot het aannemen en
dragen van het kruis Fidei et Virluli, hem door
den Paus geschonken.
Z. M. heeft ingetrokken, op zijn verzoek, de
benoeming van R. J. Opwyrda (e Nijmegen, tot
lid en secretaris der commissiën, tot 1 Aug. 1872
belast met het afnemen der examens van hulp
apotheker en van apotheker.
En zijn voorts benoemd: tot lid en secretaris
der hierboven gemelde commissiën A. C. Cramer,
apotheker te Rotterdam; tot lid der commissie,
tot 1 Aug. 1872 belast met het afnemen der na
tuurkundige examens, Dr. J. Sirks, leeraar aan
de hoogere burgerschool te Deveuter en tot
plaatsverv. lid dier commissie Dr. J. L. Hoorweg,
leeraar aan 's Rijks hoogere burgerschool te
Utrecht.
Z. M. heeft goedgevonden aan Hoogstdeszelfs
adj. in buitengewone dienst, den eervol ontslageD
maj. der art. Jhr. G. A. C. H. von Goëdecke, de
vergunning te verleenen tot het aannemen én
dragen der versierselen van commandeur der
orde van de Weudische Kroon, hem door Z. K. H.
den Groot-Hertog van Mecklenburg-Schwerin ge
schonken.
Z. M. heeft aan den Oost Indischen ambt. C.
C. F. Reents, laatstelijk telegraphist der 2de kl.
in Nederl.-Indië, thans met verlof in Europa, op
zijn verzoek, met ingang van 1 Sept. 1871, een
eervol ontslag verleend uit 's lands dienst, met
toekenning van pensioen.
BINNENLAND.
Amsterdam, 4 September. Omtrent het hier in
het Oosterdok liggende stoomschip Orion kan met
zekerheid worden gemeld, dat noch gedurende
noch na het afleggen van de reis aan boord daar
van zich een cholera-geval heeft voorgedaan. De
kapitein was leidende aan een borstziekte en is
te Kopenhagen aan wal gezet. Als reden dat
het schip, hoewel van Koningsbergen op Amster
dam varende, niet in quarantaine heeft gelegen,
wordt opgegeven dat, op de vraag van den loods
„Vanwaar komt gij?" moetzijn geantwoord „Van
Kopenhagen." iDdieu dat zoo is, gelijk stellig
verzekerd wordt, blijkt daaruit dat er een leemte
bestaat in de maatregelen ten aanzien der quaran
taine. De stuurman toch, die bij ontstentenis van
den kapitein het gezag op het schip voerde, kon
opgeven dat hij van Kopenhagen kwam, omdat
dit de laatste plaats was waar hij had aangele
gen. Men had hem intusschen ook moeteü vra
gen, of dat de plaats was, waarvan hij was uit
gevaren en wanneer de afvaart geschied was.
Dan toch had kunnen blijken, dat hij van Konings
bergen op Amsterdam voer, en na 1 Augustus
die haven verlaten had. Nu is het schip daardoor
de quarantaine onlloopen. Op last van de bevoegde
macht te dezer stede is het schip, in liet Ooster
dok alhier, volkomen gedesinfecteerd.
N. H. Cl.
Naarden, 1 Sept. Gisteren werden de stille be
woners van ons stadje plotseling opgeschrikt door
het gebulder van kanonnen, die gelukkig bleken
op een gefingeerden vijand te zijn gelost. Alles
stroomde Daar de wallen en buiten de poorten,
om getuige van bet spiegelgevecht te zijn, dat
voor Naarden's veste plaats had. De vijand trok
met groote omzichtigheid de stellingen om, maar
werd door een goed gericht artillerie-vuur van
uit de wallen deerlijk gehaveud, terwijl een
korps infanterie hem uit zijne stellingen verdreef,
ondersteund en gedekt door vier stuks veldgeschut.
De oefening werd door het heerlijkste weder be
gunstigd en door een talrijk publiek bijgewoond.
's-Gravenhagie, 5 September. Bij Zr. Ms. besluit
van 5 Augustus jl. is gewijzigd art. 29 van het
reglement op het fonds voor onder-officieren enz.,
die onder toekenning van gageinent of van gra
tificatie uit den militairen dienst worden ontslagen.
Winterswijk, 3 Sept. Een spitsboef, die na eerst
eenige jaren te Essen in het naburige Pruiseu
achter grendel en slot te hebben doorgebracht,
daarna in Londen zijne opvoeding was gaan vol
tooien, vertoonde zich dezer dagen (Maandag 28
Augustus) aan het station Empel. Toevallig in
kennis gerakende met een spekhandelaar uit
Lichtenvoorde, wist hij dezen diets te maken,
dat hij van zins was naar een collega in de buurt
te gaan, ten einde met deze handelsrelatiën aan
te knoppen. De Lichtenvoorder, door het gentle
manlike uiterlijk van den vreemden heer verlokt,
bood dezen een plaats aan in zijn rijtuig; men
kon en passant ook de hammen van Lichtenvoorder
een klein kijkje gunnen, en toen men aan de
woning van den spekhandelaar gekomen en aldaar
uitgestapt was, ontdekkende, dat de avond reeds
ver was gevallen, strekte de laatstgenoemde zijne
beleefdheid zóóver uit, dat hij zijn gast welwillend
nachtverblijf aanbood. Dit aanbod werd niet af
geslagen, ofschoon de vreemdeling elke gelegenheid
tot bespreking of bezichtiging van ham en spek
tot den volgenden dag uitstelde. De gastheer,
's nachts door eenig gestommel wakker geworden
en eenigeu argwaan opvattende tegen zijn gast,
waagde het dezen in diens rust te storen. Tot
zijne verbazing vond hij den quasi-handelaar ge
kleed en gereed de woning te verlaten. De warmte
hield hem uit den slaap, en zoo weDschte hij de
koelte der morgenluent te genieten om de voor
gewende reis te ondernemen, denzelfden avODd
terug te keeren en dan den hainmenkoop te
sluiten. De Lichtenvoorder iets aan de daar staande
kast bespeurende, in welke geldswaarde was ge
borgen, voerde zijn gast echter eerst nog naar
beneden om hem met koffie en brood te ver
kwikken, maar onderzocht evenwel in dien tus-
schentijd de bedoelde kast, waaruit gelukkig nog
niets werd vermist. De vreemde heer vertrok,
maar keerde 's avonds niet terug. Den volgende
nacht geschiedde er inbraak in de woning van
den bewusten spekhandelaar; de vermelde kast
scheen het hoofddeel van den aanlegger te zijn
geweest, doch zij was van te voren reeds van
haar inhoud ontdaan. Denzelfden nacht was
tevens de woning van den pastoor der R. C. ge
meente aldaar het voorwerp van een dergelijken
aanslag; de dieven waren echter door het vallen
van een horretje verhinderd hun nachtelijk be
zoek ten einde te brengen. De Lichtenvoorder
bracht zulks in verband met zijn gast van den
vorigen nacht, te meer dewijl deze zich zoo be
langstellend had geinformeerd naar den rijkdom
der gemeente en van haren herder.
Eenige uren later, (Woensdag) ongeveer tegen
11 uren in den morgen, werd er tijdens de afwe
zigheid der huisgenooten in eene boerenwoning
te Aalten op 2 uren afstauds van Lichten
voorde gelegen diefstal gepleegd. Op brutale
