3525.
Aü. 1fc7i.
8 Augustus.
DAGBLAD
he<u
fkoeien Ji|i
184.00.1
CvettejuJ
6i|
19.00.
(ad
PR1J H UEZKR COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden
Franco, per post.
.Uzonderlyke Nommers
3.00.
3.85
0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJ8 DiCll ADVKKTKNTIKN.
Voor iederen regelO'j 5
Grootere lettert naar <ie plaatsruimte die zij beslaan.
e) 26
V^S°' Lelden, I Augustus.
1ste ,,Wij lezen in het bijvoegsel der Arnh. Coufani
ƒ1.27' i,1 7 Au gustus een artikeltje, dat uitmunt door
■Io"eknrtjitheid, doch tevens verwondering bpar
120 i,'
>r de absolute wijze, waarop er een oordeel
geveld wordt over eene zaak, die door de.ge-
-,le bekende wereld heen nog een punt yan
'teïüerzoek uitmaakt. De Amh Courant zegt k'Tt
"bondig:
De cholera wordt niet overgebracht door per
ien of voorwerpen, en afsluitingsmaatrege^en,
'irantaine enz. kunnen dus niet baten. Wel wordt
- 1 bevorderd door vuilheid, slecht water, als
lerzius."
Vij nemen de vrijheid, tegen deze apodictische
klaring op te komen, en dat niet om nujte-
K9 te twisten over een zaak, die door de grootste
'seerden nog steeds bestudeerd wordt, maar in
V algemeen belang. Wij houden het toch, jqist
de verschillende meeningen, die nog 9te^ds
lair het ontstaan der cholera worden aangekleefd,
ir noodzakelijk, dat vaD regeeringswege maat-
;elen worden genomen tegen alle mögel ijke wijden
verspreiding dier vreesselijke ziekte. Bevindt
- h onder eenige valsche munt stukken éeD echt
k, en wil men zeker zijn, bet niet te missen, dan
1 men het verstandigste doen, ze allen in zijn
- k te steken; latere omstandigheden zullen dan
silicht aanleiding geven om het ware metaal
ontdekken.
De volgende drie hoofdmeeningen worden over
verspreiding der cholera voorgestaan:
- I*. Door drinkwater, waarin besmettelijke be
1 .nddeelen 'zijn opgenomen. Tegen deze moge-
theid moet door de regeering en de plaatselijke
- ituren gezorgd worden voor gelegenheid tot
VkrijgiDg van goed drinkwater, door publieke
icrvoirs, zuiveringsmiddelen enz.
I'- Door luchtstroomen, die besmettelijke inoli-
i
Mo
- ten zouden overvoeren; tegen dit gevaar moet
or genoemde autoriteiten gezorgd worden door
n grooteu voorraad vbd alie mogelijke bekende
ddelen tot desinfeotatie van het hoofdvereischte
n '8 meuschen bestaan, de lucht.
3'. Door menscheu en dieren, die de smetstof
zicli dragen en van de eene plaats naar t|e
dere zouden overbrengentegen dit mogelijke
rbreidings middel moeten de bevoegde macht
velen, dat qan de gren6-stations der spoorw
u en de.landing-plaatsen van stoomboten en sch
d de passagiers geneeskundig worden undei
ebt, voor zoover zij aan de ziekte reeds lijden
behoorlijke inrichtingen in quarantaine gehou-
n, vuor zoover nog geen uiterlijke teekenen aan
:n te bespeuren zijn, gedesinfecteerd worden.
- Voor het overige moeten door ieder individueel
e zaken in acht genomen worden, die op die.
tbaarheid voor de ziekte invloed kunnen uitoe-
(4 sen, n. L reinheid, matigheid enz.
Dat de Amhemsche Courant hel derde door ons
'genoemde verspreidings middel zoo geheel ne-
«rt is een bewijs, dat zij o. a. onbekend is
kt het oordeel van iemand, die van het onderzoek
lar de qgrzaken der cholera eene diepe studie
:eft gemaakt, namelijk van den Muuchener pro-
ssor Petten kofer.
I Jol
pa Ah ziju onlangs uitgegeven werk -. „Verbreitungs-
Effectderchfljera iq Indien" bestrijdt dtze geleerde
1 PP'W nVan ^ijue twee collega's Macnauiara
21 i Brijden, waarvan de eerste huldigt de leer der
'ogqnaajpde Contagionisten (verspreiding door
'ruj,j; uitwerpselen van cholera-lijders), de tweede
UOTfld<'?r t^oogenaamde Aliasmatici (verspreiding
or luctystruoiningeu), Pettenkofer is het met geen
fri -e"Jen ee"si Hij kou>t cazorgvuldige oudei-
i0 de slotsom, dat de ziekte wordt over
ijl, bracht „door den samenloop van twee gegevens,
Ptune hij x en y noemt (hetwelk vrij karakteristiek
100 voorjjet onderwerp dat hij behandelt). De
"Ad. pleija-kiem i is vatbaar om door de inenschen
jovergedragen; de kiem y is inhaerent
ochnde gpsteldheid van den bodem. Met andere
oorden, .volgens zijne meening ontstaat de ziekte
JOC ongezonde uitwasemingen van den grond,
i pe hunne vatbaarheid op den mensch verkrijgen
.for de, hulp van besmettingsstof, door menschen
dieren overgebracht.
„priMHqt,zou ons te ver voeren, de verschillende
atistische opgaven en ondervindingen na te
die de Muuchener hoogleeraar voor zijne
eening aanhaalt, en wij bepalen er ons dos toe,
boekje om de merkwaardigheid dier voor
belden en wegens zijne duidelijkheid zeer ter,
lezing aan te bevelen. Maar óeu voorbeeld, ten
bewijze der overbrenging van de smetstof door
personen, willen wij, als bijzonder opmerkelijk,
hier meededen.
De eilanden Malta en Gozo liggen zooals men
vyect op korten afstand van elkaar in de Middel
lundsche zee. Zij hebben gelijke gesteldheid van
d,en bodem, gelijk klimaat, zijn duur hunne diebte
nabijheid aan dezelfde winden, regen en zonne
schijn blootgesteldde bevolkingen houden er
dezelfde zeden en gewoonleu op na, kortom de
plaatselijke en individueele gegevens voor cholera
zijn op beide eilanden in gelijke mate aanwezig.
Indien dus tol uitbreiding der ziekie het verkeer
met besmette plaatsen niet noodig was dan zou
zij zonder twijfel op de beide eilanden nagenoeg
gelijkelijk ontstaan, nu eens vroeger op nel
eene dan weder op hel andere. Dat nu is nog
nooit gebeurd. Bij alle epidemiën in 1337, in
1350, in 1354, in 1356, in 1365, is de cholera
zonder uitzondering verscheidene weken vroeger
op Malta dan op Gozo begonnen. Waaraan jüit
dan toe te schrijven? Aan de eenvoudige re
den, zegt Petteukuler, dat Gozo geen direct
verkeer met de overige wereld heeft, maar slechts
indirect, door Malta, dat de schoonste havens be
zit, terwijl Gozo er geen enkele heeft.
Het voorbeeld komt ons zeer sprekend en tref
fend voor. Doch hetzij verre, dat wij daaruit
zouden besluiten, dat de theorie van Pettenkofer
de ware is. Zoowel voor het eene systeem toch
als voor het andere worden merkwaardige voor
beelden aangevoerd. W ij constateeren alleen dut,
zoolang nog bepaalde beoefenaren dezer moeielijke
quaestie, zulke verschillende meeningen zijn toe
gedaan en allen uit de ondervinding bewijzen
aanvoeren voor hunne meeDing, de zaak niet
als uitgemaakt kan beschouwd worden. Wij oor-
deelen het derhalve, indien men waarlijk tot
voorzorg wil aansporeu, gevaarlijk, met een en
kel woord over de resultaten der jaren lange
onderzoekingen van erkende autoriteiten liét
vonnis te vellen. Wil de regeenug haren plicht
doen, dan moeten tegen Iedere mogelijke
uitbreiding ,der ziekte door baar maatrege
len genomen worden.
Burgemeester en Wethouders ulhier, geziqn
art. 18 der wet van den 14den September 1^66
Staatsblad n'. 138). houdende bepalingen betrek
kelijk de inkwartieringen en liet onderhoud va^i
het krijgsvolk, en de transporten eu leveranciëi,
voor 's Konings legers of vestingen gevorderd
Doen te weten, dat de lijst, bevattende de na
men der inwoners, die voor liet verleenen van
inkwartiering en onderhoud in aanmerking ko
men, is opgemaakt, op de kleine pers van het
Raadhuis aangeplakt en van heden, gedurende
veertien dagen, op de Secretarie dezer gemeente
voor een ieder ter inzage wordt nedergelegd.
Op de voordracht van Burgemeester en Wet
houders van Amsterdam voor leeraar in de na
tuurlijke Historie aan de hoogere buiger-en han
delschool aldaar, is geplaatst de heer H. J. Veth,
leeraar aan de hoogere burgerschool en het gym
nasium te dezer steden.
Verschafte Musis Sacrum ons, eenigeD tijd gele
den, het genot van Dunkiers beroemd muziek
korps, Donderdag a. s. zal de jeugdige verqeni
ging ons op eene dergelijke feestelijkheid vergasten.
De heer W. Stumpff zal, met het volle Park-
Harinonie-Orchest, naar Leiden overkomen om
te toonen, dat er ook in Neerlaudsch hoofdstad
een waardig korps bestaat om den uiuziekalen
roem van ons land op te houden. Van het pro
gramma kunnen wij verzekeren, dal het met even
veel smaak eu oordeel is gekozen als hetgeen
door de grenadiers werd uitgevoerd. Daar in den
laatsleti tijd door het bestuur van Musis Sacrum,
vele maatregelen zijn genomen om het genot van
eene dergelijke uitvoenug door orde, goede be-,
diening enz. te verhoogen, drukken wij de gegronde
hoop uit, dat dit concert door velen met hunne
tegenwoordigheid zal vereerd wordeD.
Hedenmiddag te 4 uren is een soldaat van het
4de reg. inf. gedeeltelijk alhier in garnizoen wtj
geus aanhoudend wangedrag als eerloos uit de
gelederen gebannen.
Al de leerlingeu van de vijlde klasse der hoo
gere burgerschool alhier, hebben zich aau het
eindexamen der hoogere bqrgerscholen onder
worpen. Van de 10 leerlingen mochten er 9 het
diploma verwerven, namelijk: W. R. A. Van
Alphen, T. A. Bertrand, J. G. Van Deventer,
J. O. Van Doorninck, A. Helderman, W. C. Koo-
mans, F. A. Liefriuck, J. W. Post en C. F. A.
Van Reemst.
Sedert de vorige opgave ziju alhier door pokken
aangetast 3 personen, als hersteld opgegeven 3,
overleden geeue, zoodal in behaudeling blijven 26.
De moeder met haar kind, die eergisteren te
Scheveningen zich in naakten toestand op de
straat vertoonden, zijn, naar men verneemt, piet
naar hunne woonplaats Leiden, maar ter zake
van bedelarij naar het huis van arrest overge
bracht.
Betreffende het gevaar, waaraan Z. M. de Koning
eergisteren gelukkig ontkomen is, vernemen wij
nog het volgendeDes avonds circa halfuegen
kwam Z. M., vergezeld van H. D. adjudant (Jen
generaal Van Panhuys, in een rijtuig met 2 paar
den van Soestdijk, langs den Soester straatweg
nabij Amersfoort in sterken draf aanrijden op
weg naar het Loo eu stond op het punt den over
weg van den centraalspoorweg, terwijl juist de
trein van Utrecht in aantocht was, kort bij het
station te Amersfoort over te steken, toen de heer
C. E. Brun, directeur der onderueming van Van
Gend Loos aldaar, die zich op eenigen afstand
op den weg bevond, door herhaaldelijk te wen
ken, den postiljon onraad deed vermoeden, zoodat
deze de paarden inhield, toen het rijtuig op onge
veer een meter afstands van den sluitboom was
genaderd (alwaar geen rood licht brandde, zoodat
de postiljon den sluitboom op een afstand niet
kon bemerken). Waren de paarden niet ingehou
den, wellicht zouden zij den sluitboom, die van
geen zware houtsoort is vervaardigd, hebben ver
brijzeld, dan ware misschien het rijtuig met den
trein in aanraking gekomen. Toen de trein voorbij
was, zette Z. M. de reis naar het Loo voort, wel
licht toen wegens, het spoedig beloop der zaak,
niet gissende aan welk gevaar hij was ontsnapt.
Uit Amersfoort wordt aan bet Utrechts Dagblad
geklaagd over een praktijk bij de verkiezingen
te dier stede, die dikwijls gebruikt, maar daar
door niet fatsoenlijker wordt.
Het is de gewone geschiedenis van bedanken,
daardoor zijne tegenpartij in slaap wiegen en als
men alzoo toch gekozen wordt dan de benoeming
aannemen. Op die wijze heeft een oud wethouder
zich zelf te Amersfoort weer op zijn gerneenta-
zetel bevestigd, die volgens den correspondent vap
het Utrechtich Dagblad door verschillende redenen
verhinderd werd, zijne betrekking van wethouder
waar te nemen, doch tot steun van de vasthou
ders aan den goeden ouden tijd diende te blijven
zitten. De correspondent geeft met het verhaal
dezer gebeurtenis een antwoord op de vraag, die
hij zichzelven ten slotte troosteloos doet: (/Hoe is
hét toch ter wereld mogelijk, dat, terwijl in Ne
derland alle steden en plaatsen aan spoorwegen
gelegen zoo vooruitgaan, Amersfoort alleen, onder
die zelfde en nog gunstiger omstandigheden, altoos
het oude Amersfoort blijft en eerder achteruit
dan vooruit gaat."
De Stormklok, een repubhkemsch blad uit Antj
werpen schrijft tegenwoordig zeer opgewondene
artikelen over de vereeniging van Noord- en
Zuid-Nederland tot éene republiek. Zij ziet in
die vereeniging, onder dien staatsvorm, eeu vol
doenden waarborg voor de handhaving onzer
zellstaiidigheïd tegenover de gi'botë mogendheden!
Voor het overige verzoekt de redactie van het
blad, om in de tijden van gevaar tot veslinging der
republiek, iu de voorste gelederen te worden ge
plaatst. Waarschijnlijk bedoelt zij hiermede de
gelederen van de strijders met de pen.
Onk verscheidene andere repuhlikeinsche bla
den, waaronder de Toekomst van 's-Hageschitiei4,
beginnen zich met dat idéé van vereeniging weer
betig te houden. De Tijd vindt het terecht zeer,
jammer, dat al die opgewondene verbroederings-
uitingeu juist plaats hebben, terwijl de weinig
eendrachtige stemming der Noord- en Znid-Neder-
laiiders zich zoo duidelijk openbaart in de kroeg-
gerechten, waarmee de sigarenmakers te Ant
werpen zich tegenwoordig amuseereu.
in het Utrechts Dagblad wordt het volgeode
meegedeeld .-
De lezers zullen zich üeriuuereu, dat de kapitein
Jansen onlangs is bemoeilijkt geworden wegens
een paar door hem geschreven dagbladartikels.
Hij heeft zich alstoen tot het H. M. gerechtshof
gewend met de klacht, dal hij door zijn bataljons
kommandant, den majoor Gisser, ten onrechte
gestraft was met 8 en 14 dagen arrest, en die
hoofdofficier hem in bijziju van zyn kolonel en
een zijner kameraden gelasterd had. Nadat ge
noemde kapitein gedurende drie maanden in
preventief arrest heeft doorgebracht, omdat hij
die klacht iiad ingesteld, heeft etndelijk het H. M
gerechthof in deze zaak conclusie genomen.
De klacht over de straf van 8 dagen arrest
is ongegrond, doch die over de straf van 14 dagen
arrest gegrond verklaard; terwijl genoemd hof
de wijze, waarop genoemde majoor zich in tegen
woordigheid van den kolonel legen of over den
kapt. Jansen heeft uitgelaten, leer heeft afgekeurd.
Met het oog hierop, en ook op hetgeen later
nog is voorgevallen, is men zeer nieuwsgierig te
vernemen, of genoemd hoofdofficier in zijne tegen
woordige militaire positie zal gehandhaafd worden.
Daar, naar wij vernemen, deze militaire proce
dure door een rechtsgeleerde in een publiek ge-
scbrift eerlang zal behaudeld worden, wijl zij
eene eigenaardige bijdrage levert tot de kennis van
de militaire rechtspleging, achten wij het over
bodig er langer bij stil te staan.
Echter kunnen wij deze opmerking niet ont
houden. Niettegenstaande het hof, bij dispositie,
den klager den lOden Juli uit het arrest ontsloeg,
is dit eerst feitelijk geschied den lsten Augustus
daaropvolgende, dus drie weken na de dispositie 1
Het Vaderland deelt op verzoek mede, dat er
in 's-Gravenhage noch bij de politie, noch bij liet
Gemeentebestuur, noch bij de gasfabriek hier lei-
stede iets hoegenaamd bekeud is van de voorge
nomen opstijging van een Italiaan met een lucht
schip morgenmiddag in het plantsoen aan de
Bogt van Guinea.
Vermoedelijk is de aankondigende advertentie
in het Haagsche Dagblad het werk van een grap
penmaker, die zijne stadgenooten eeu poele wilde
bakken en zich, voor zijn venster gezeten, over
de beetgenomen Hagenaars die voorbij komen
wandelen, verlustigen, of T is een speculatie van
een of ander tapper zonder klaudisie, die zich
een voordeelige Zondagavond wil bezorgen.
Uit Voorst wordt, aan de Al. H. C.het volgende
verhaald
Jongstleden Woensdag 2 Aug. geraakte alhier
eeu hooimijt, waarin pl. ui. 50,000 halve Ned.
ponden hooi geborgen waren, door broeiing in
brand. Den geheelen dag was men bezig om den
brand te blusschen, doch te vergeefs. Middelerwijl
deed zich hierbij nog eene bijzonderheid voor.
Bedoelde hoeveelheid hooi behoorde aan twee
personen. Tijdeus den brand verkocht nog de eeu
zijn aandeel aan den ander, welke laatste de risico
voor zijne rekening nam. Intusschen woedde de
brand voort. Den volgenden dag was men ge
noodzaakt, om door middel van brandspuiten hier
aan eeu einde te makendoch het meereudeel
was reeds door het vuur verteerd, terwijl het nog
overgebleven gedeelte door het inspuiten van eeu
massa water, schier onbruikbaar werd gemaakt.
De schade is nog al aanzienlijk, aangezien men,
naar verzekerd wordt, voor liet hooi gemijt was,
het had kunnen verkoopen voor f 4b de 100U
halve Ned. ponden, doch toen vond men dien
prijs te laag.
Dezer dagen heeft zich te Grouingen het vol
gende geval voorgedaan. De penningmeester van
een polderbestuur was overleden. Zijn inboedel
werd verkocht en zoo kwam ook h.el archief van
den polder, als scheurpapier, in liet bezit van eeu
koopman in vodden, enz. De koopman verkocht
dat papier later weder aan een collega in de stad
Groningen. Bij liet sorteeren der papieren ont
dekte men daaronder eeu zeer groot aantal cou
pons in certificaten, elk van lUUd, gezamenlijk
ten bedrage van ongeveer twee tonnen gouds.
Spoedig bleek, dat die stukken en coupuns reeds
waren afgelost en uitbetaald, maar met vernie
tigd, nocli gerouyeerd. De koopman was eerlijk
geuoeg, alles van onder liet andere scheurpapier
uit te zoeken eu aan liet belrukken polderbestuur
weder ter hand te stelleu. Dit laatsie betuigde
den koopman ziju besten dank voor die terug
gave zonder vuurbelioud, en gat, dour een gelde
lijk gesclieuk, mede blijk van zijne erkentelijkheid.