3520 A0. 1671. Woensda 2 Augustus. feuilleton van liet „Leidscli Dagblad". Ondermeester. EIDSCD cr DAGBLAD pr1jb duzur courant. jL Voor.Leiden per 3 maandenƒ3.00. .3.85 0.05. Franco per post Afzonderlijke Nommers L)eze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zen- en Feestdagen, uitgegeven. prijs der advkrticnïiicn Voor ioderen reg8lQ.i* Grootere letters naar de plaatsruimte die zij beslaan. Be lijn Utrecht langs Woerden door de iilP. Rijnstreek naar Lelden. L L Je Gemeenteraad tieeti, zoo als men weet, gis- |LIen liet gewichtig besluit genomen 0111 voor :sBe ton deel te nemen ih de uit te schrijven uing voor de lijn LeidenWoerden—Utrecht. —Vij zijn in staat gesteld omtrent deze zaak de _dedeelingen publiek te maken door de conces- c ïarissen aan de betrokken autoriteiten gedaan, j vestigen hierop zeer de aandacht van het >liek. Er1 zal toch een tijd komen dat mede rking eu sleuu der burgerij wordt gevraagd, dan kan''t zijn nut hebben dat men ingelicht omtrent de waarde van bedoelde concessie. 1Belichting tot den aanleg van een Spoorweg van scht langs Woerden door de Rijnstreek naar Leiden. Concessionarissen P. C. KNIJFF en A. KAPTIJN. eden spoorwegen meer algemeen worden aao- igeu, is men ten volle overtuigd van deonbe- enbare voordeelen, welke zij opleveren voor slreken door hen doorsneden; zoowel voor den idel als voor het onderling verkeer. Dit is ook Nederland en te recht alzoo begrepen, toen de t den aanleg van het Staatsspoorwegnel ge- te, dm de voornaamste plaatsen, tot hedeu der dit middel vao vervoer, aan elkander en 1 de reeds beslaande particuliere spoorwegen verbinden. De vruchten van dit nieuw geopende keer blijven dan ook niet achter; gestadig ;mt dit Verkeer toe, zooals blijkt uit den steeds nmendeu opbrengst, een bewijs te meer hoe ot de behoefte was. Alhoewel het Staatspoor- gnet zijne voltooiing nadert, zal het wel geen be g behoeven, datdaarmede het spoorwegbouwen -Nederland als geëindigd moet beschouwd wor- V; veel aleer zal juist daardoor de behoefte ken- ir wordeD, dat hier en daar verbindingslijnen >dig zijn, zoo otn niet langs spoorwegen gele- e plaëtseu aan elkander en het groote net te binden, als om de beslaande spoorwegen te den, in éen woord, 0111 hoe langer boe meer vaart te verspreiden, daar toch steden en dor- aan geen spoorwegen gelegen, of geen station de nabijheid hebbende, eer stationair blijven toenemen; de snelle ontwikkeling van handel nijverheid, die van den aanleg der spoorwegen gevolg is, merkt men daar niet op, want en d&ar, waar het vervoer gemakkelijk en j kan plaats hebben, zullen handel eu nijver- 1 bloeien. a de provincie Zuid-Holland, waar slechts wei- e mijlen Slaalsspoorwegen gevonden worden, ir daarentegen zooveel te meer particuliere lirwegeri, doet zich ook de boven omschreven oefte gevoeleneen belangrijk gedeelte van gewest is daarvan geheel verstoken, De rijke, chtbare, sterk bevolkte Rijnstreek is nog altijd der spoorweg. Wel zijn reeds dikwijls, een lijs der noodzakelijkheid, pogingen aangewend de welvarende gemeenten dier streek aan het opeesch spoorwegnet te verbinden, maar deze zijn, dan door deze dan door gone omstandigheid mislukt. De overtuiging, dal een spoorweg langs de oevers van den Rijn in Zuid Holland zoo zeer gewenscht is, heeft de ondergeteekenden doen besluiten in de maand Mei van het vorige jaar concessie aan le vragen tot den aanleg en exploi tatie eener lijn, uitgaande te Utrecht van het station van den Staatsspoorweg langs Harmeien, Woerden, Bodegraven, Zwamtnerdam, Aarlander- veen, Alphen, Oudshoorn, Koudekerk, Leiderdorp en le Leiden aansluitende aan het station van de Hollauösche IJzeren Spoorwegmaatschappij Een enkele blik op de kaart toont aan een ieder, dat de eindpunten alles in zich vereenigen, wat voor een uitgebreid en toenemend spoorwegverkeer kan vereischt worden, terwijl tal van welvarende dorpen, langs die lijn gelegen, daardoor met be staande spoorwegen worden verbonden. Sints de opening der lijn Utrecht-'s-Hertogenbosch, is eerst genoemd station (ook het station van den gepro- jecteerden spoorweg) door den Staatsspoorweg verbonden aan geheel België, Frankrijk, den linker Rijnoever eu geheel Duitschland, terwijl Utrecht tevens als centraalpunt van den Rijnspoorweg en als uitgangspunt van den Centraalspoorweg onafgebroken verkeer heeft met het Oosten en Noorden van ons Vaderland en met geheel Midden Duilschland. De aansluiting van Leiden kan niet dan voordeelig zijn voor de nieuwe onderneming. Leiden wordt daardoor even als Utrecht met België, Frankrijk enz. verbonden, terwijl weder- keerig Utrecht niet alleen aan Leiden, maar ook aan Haarlem eu het Nieuwediep wordt verbon den, eeue verbiudifig zeker zeer gewenscht door het geinis vao aansluiting tusschen de stations der HollaDdsche-en Rijnspoorwegen te Amsterdam. In de volgende bladzijden zullen wij trachten de rentabiliteit der lijn Utrecht-Leiden te bewijzen. P. C. KNIJFF, A. Kaftijn. VERMOEDELIJKE OPBRENGST. Internationaal Goederenvervoer. Het luternationaal Goederenvervoer langs deze lijn zal niet onbelangrijk wezen, als men in aan merking neemt, dat Haarlem, 's-Graveühage, Leiden, Katwijk, Haarlemmermeer, Boskoop, Kou- dekeik, Ondshooru, Aarlanderveen, Alphen, Zwauimerdain, Bodegraven eri Woerden, met nog een dertigtal alle welvarende gemeenten, in onmiddelijke verbinding komen uiet alleen met België, Fraokrijk, Duitschland, Zwitserland en Italië, maar door de aansluiting aan het slation van den Staats-spoorweg te Utrecht, en te Leiden aan het station van den Hollandschen IJzeren spoorweg voor 's-Gravenhage, Haarlemen Leiden ook de kortste en gemakkelijkste weg zal zijn. Het Internationaal Goederenvervoer zal zijne voeding vinden, in Leiden, door haar groot aantal fabrieken, als lakenfabrieken, fabrieken van kam- wol, kousen, behangsel eu dekentabrieken, manu- lactnurverwerijen, katoen- en lederfabrieken, zoutziederij, vellenblooterijen, grooten wolhandel enz., waarvan de uitvoer der producten in 1870 belangrijk was, vooral naar Belgit. Uok Frankrijk is iu den regel eeue goede afneeuister dier voort brengselen. 3<>i ah n«v jsoiH rebisov Voor Katwijk aan Zee wordt deze lijn zeer ge- weuscht, de handel daar toch beslaat geheel eu al iu zeevisch, welke handel na de opening der lijn 's-Gravenhage-Gouda, niet uieer niet Scheveningen kunnende concureereu, kwijnende is; de afstand naar Duilschland, Belgie en Frankrijk, door onze lijn verkort wordende, zal de handel te Katwijk heileven, en een groote voeder zijn, voor het In ternationaal verkeer op deze lijo. Koudekerk, Alphen, Aarlanderveen, Oudshoorn, Zwam tnerdam, Bodegraven, ja deze gansche welvarende eu dicht bevolkte Rijnstreek met de daaraan greu- zende uitgestrekte Haarlemmermeer is door zijnen grooten handel in boter, kaas, wol eu zijn groot aantal fabrieken niet minder belangrijk voor het Internationaal verkeer. Voor Boskoop, waar tal van boomkweekerijeu zijn, die zeer veel voor het Buitenland aflevereD, is het voordeel van deze lijn iu het oogloopcnd, daar toch, ongeacht de dadelijke aansluiting dezer lijn aan het groote spoorwegnet, de afstand naar onzen weg een uur gaans uiinder is, dan naar het station van deu Rijnspoorweg te Gouda, be loog zal bet dus wel Diet behoeven, dat ook Boskoop haar aandeel iu ons luternationaal Goe dercuvervoer zal geven. Nog mogeo wij niet onopgemerkt laten, dat ile directe steenkolen aanvoer uit België en Duitschland voor de fabriekeu in deze streek en vooral voor Leiden, met haar groot aantal een zeer gewenschte zaak is. De uitvoer van vee jaarlijks belangrijker wor dende is het niet overdreven als wij zeggen, dat juist deze streek, die ooze lijn snijdt een der grootste voortbrengsters daarvan is Blnnenlandsch Goederen- en Personen verkeer. Voor Leiden zal het verkeer over Woerden uiet de provinciën Utrecht, Gelderland, een gedeelte van Zuid- en Noord-Holland, Noord-Brabant, Overijsel, Groningen, Friesland, Drenthe en Lim burg veel korter dan over Rotterdam of Amster dam zijn. Voor Leiderdorp, Koudekerk, Alphen, Oudshoorn, Aarlanderveen, Zwammerdam en Bodegraven met ruim 70,1)00 zieleD en een dertigtal Gemeenten binnen éen uur gaans van de lijn verwijderd, met een zielental van ruim 50,000 zal deze lijn door hare verbinding aan bestaande spoorwegen, waarvan zij tot nog toe was uitgesloten, een geregeld ver keer met ons gansche land geven. Voor Woerden en Harmeien is deze lijn, zoo door hare verbinding met de rijke, vruchtbare en welvarende Rijnslreek, als door hare aansluiting aan den Staatsspoorweg te Utrecht, waardoor liet verkeer voor Noord-Brabant en een gedeelte iau Zuid-Holland en Limburg vergemakkelijkt, van evenveel belang. Utrecht met een honderdtal fabrieken en hare Zatqrdagsche drukke markten, waarvoor een groote aanvoer uit de Rijnstreek plaats beeft, zal door hare directe aansluiting, door haar onmid dellijk verkeer, met den ganschen Zuid-Holl. Rijn niet minder groot belang bij deze lijn hebben. Het vorenstaande in aanmerking nemende, mogen wij gerust van dezen spoorweg, die aan al de Hollandsche koopsteden verbonden is, die Leiden als uitgangspunt beeft niet hare groote wekelijksche markten, die de rijke eu vruchtbare Rijn streek doorloopt langs Woerden met hare druk bezochte weekmarkt en jaarlijksche beroemde paar den- en veemarkten, met haar groot aantal Pannen- eu Steenbakkerijen eeue opbrengst, wat het binnen- landsch verkeer aangaat verwachten bijna als die van den Rijnspoorweg, die volgens bet verslag van die Maatsohappij over 1870/71 is geweest: Koopmansgoederen f 2265 per kilometer. BestelgoedereD806 Paarden, Vee en .Diversen 2245 Reizigers11387 Wij vinden voor deze lijn in de lang geweusohte aansluiting van Utrecht en Leiden, beiden aca demiestedeu, beide in het bezit eener hoogere burgerschool, belangrijke elementen van lokaal verkeer; zij loch doorsnijdt op lieren weg eeue rijke streek met zeer vele welvarende geiueeuten, uiet tal van fabrieken en zeer veel handel, dat alles voedsel zal verschaffen aan het lokaal verkeer. Ten einde eenigziuts de gunstige verhouding van dqzen spoorweg, met betrekking tot het lo kaal verkeer, te kunoeu beoordeelen, uierken wij nog op, dut vuu Leiden in de richting van de liju, het aantal stoombooten heen en terug, een tiental daags bedraagt, eD dat het aantal dorp en marktschuiten in die richting's wekelijks een 70lal is; van belang is uiet ontbloot de welen- schap, dat de Rijksstraatweg van Leiden naar Utrecht, de eenige in ons land is, die onderhouden kan worden uit de opbrengst der tollen. Te ver wonderen is dit. wel niet, als wijaanstippeu.dat meest alle landbouwers en handelaren langs deu Riju eigen rijtuig en paard houden, waarvan zij dagelijks bij het gemis van eeneu spoorweg ge bruik moeten maken. Als een bewijs hoe druk de weekmarkt te Leiden is, voeren wij aan dat iD het jaur 1869 aldaar Ier markt zijn gebracht eu verkocht of onverkocht weder weggevoerd. 35,000 stuks Lammeren. 75,000 Vee. 400,000 N. tt Boter. 32,000 N-. fir Kaas. 70,000 N. mudden Aardappelen; en 250 lasten Tarwe, Rogge enz., ter gezament- lijke waarde van f 6,000,000. Te Utrecht werden in het jaar 1869 ter markt gebracht 35,000 stuks Vee. 4,000 Paarden. 85,000 N. S Boter. 75,000 N. mudden Tarwe. 110,000 Aardappelen. 13,500 Appelen en Peren. 88,000 ffi kersen pCt. roeb.^ UIT HET LEVEN VAN itN pivviR-aiKIIM:AJJ-CHATH.IAÏT. 8'°'J naverteld. Petcnl loo'1 (Vervolg). iGfi bemerkte meester Guillaunie mijne 1 1 agdheid, vroeg mij wat er aan scheelde, en 11.swertelde hem vrijelijk 't geen triij was over- ien. Tom, kom, vriendje, wees maar niet zoo uit ve'd gtslagen, sedert dertig jaren ondervind ■ajt #:le'zehde. Tijdens de republiek hoorde men ,soll' niets dan. de Oontrat Social en de andere speten van Jean Jaques spreken, in die dagen s pil rïat Bijbel eD het Evangelie. Honderd a<jsSïn heb ik beproefd ze le lezen, maar het was verheven, zóo geleerd, en zóo schoon dat ik iets van begreep. Al die werkeD, zooals, het e van het Christendom, dat de pastoor mij leende, zooals ook de beroemde werken van Bos- suet, zijD geschreven voor de koningen, de prin sen, de groote heeren en de geleerden, jaren stu die zijn er noodig om te verstaan't geen zij schre ven. Maar er is niemand die zich om ons, vud onder opgekomen, ambachtsliedeu, hoeren, kleine burgers bekommert de os, die den ploeg trekt, behoeft niets te begrijpen, mits hij niet stil sta, voort, immers voort! Dat die geringen hun werk doen, en 't is genoeg; meer vordert men niet van hen." Deze taal verwonderde mij zeer; maar later is mij gebleken, dat de oude schoolmeester vol komen gelijk had. In Frankrijk bestaan twee talen, de taal der rijken en die der armenvoor de rijken en de grooten worden de kunstige boekwerken geschreven, voor het volk wordt niets gedaan; wij bezitten geene uitspanningslectuur, voor het volk geschreven, wij hebben niet eens eene goede spraakkunst. Neem maar de eenvou digste van alle in handen, die van Lhomond, zie hier de eerste volzin. „De Fraosche spraakkunst is de kunst om goed en correct het Fransch te schrijven en te spreken." „Wat is kunst? wat wil dat zeggen? verstaan de kinderen van het volk deze uitdrukking? en correct, gebruikt bet volk dat woord? spreken onze boeren, onze werklie den, wij zeiven, gebruiken wij het woord correct Ouder lienduizend kinderen is er niet éen, die dit woord begrijpt; zij zeggen liet als papegaaien op, en daarmede is het uit. Had nu Lhomond geschrevenDe Fransche spraakkunst is een boek vol regelen om de Fransche taal zonder fouteü ie leeren spreken en schrijven, dan zouden ook de domsten hem hebben begrepen. Ongelukkiger wijs is dat juist, 't geen men niet wil, hoe langer ik leef, hoe meer de overtuiging bij mij vast staat, dat men het volk dom wil houden; voor God, die tnij hoort, erken ik, er innig van overtuigd te zijn dat dit de grondgedachte is van hen, die ons regceren. Lang kan deze toestand niet meer dureD, alle mannen van verstand erkennen dat men voor eene democratische bevolking boeken schrijven moet voor de boeren en de werklieden. Over vijftig jaren zullen al die prachtwerken, die de geleerden alleeD lezen kunnen, geborgen zijn in de kasteelen en bewaard worden eveüals de wapenrustingen der oude ridders, dan zullen alle. eenvoudige, duidelijk geschrevene en nattige hoeken alomme in de handen van het volk zijn. Alzoo zal de letterkunde der Fransche taal zich vernieuwen en uitbreiden, van aristocratisch zal zij democratisch worden. Men moet voor het volk schrijven, of het zich getroosten te stikken onder de plebiscieten der onwetendheid I Ziedaar wat ik zeggen wilde. Wel zijn thans de jonge lieden gelukkig, dat zij deze wel aangename dingen beleven, en nog andere bovendien. Zij zullen niet, zooals wij, begaafde meuschen zien optreden, die zich democraten wanen en zoogenaamd voor het volk boeken schrijven, die zelfs de slimsten even inin verstaan als het Hebreeuwsch en het Grieksch zonder woordenboek. En toch deden deze gezegden van Mr. Guillaume mij goed, en heb ik daarna geen tijd meer ver spild om boekeo te lezen, die ver boven mijne bevatting gingen, maar deze ongelukkige boeken zoudeD mij nog meer kwellen; want toen ik met het Kersfeest te biecht ging, vroeg pastoor Bernard mij vóór ik absolutie kreeg, of ik mij niet be schuldigde, slechte boeken te hebben gelezen, ik antwoordde hem dood leuk van neen, en ziet, vreeselijk was zijne verontwaardiging. „Hoe!" riep hij uit, „gij vermeet u te liegen voor den rechterstoel der verootmoediging, gij durft God voor te liegen? Vermeent gij dan dat hij niet alles doorgrondt Gelooft gij dan dat wij niet geweten hebben dat gij bij uwe terugkomst van Lorquin boeken medebracht, die door de Kerk verboden zijn?" Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1871 | | pagina 1