N°. 3475. Zaterdag A°. 4871. lO Juni. MANIFEST, W. j. KNOOP, enz. ANN nwei SAR. "Sen ene- pak. EIDSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT. Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00. Franco per post3.85. Afzonderlijke Nommers0.05. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zen- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER ADVERTENTIHN Voor iederen regel.0.15. Grootere letter» naar de plaatsruimte die lij beslaan. in de liberale Kiesver eenigingen „Het Algemeen Belang en Alphen en Omstreken." Aan de Kiezers in het Hoofdkiesdistrict Leiden. Jiet aandrang roepen de ondergeteekenden de lezers in het Hoofdkiesdistrict Leiden op, om op linsdag 13 Juni e. k., aan de verkiezing voor een van de Tweede Kamer der Staten Generaal sl te nemen. Deze verkiezing is eene zaak van het hoogste elang. Van haren uitslag zal het voor een groot ■eel afhangen, of wij zullen blijven voortgaan de baan der geleidelijke ontwikkeling, dan el opnieuw een tijdperk van onruit en crisis 'tn®allen zien aaDbreken. Wij bezitten tbans een krachtig Ministerie, aan telks hoofd de man staat, die bij ons de zuiver onstitutioneele regeering gevestigd heeft; eeD lioisterie, dat de zekerste waarborgen oplevert oor vastheid van bestuur, eerbiediging van de echten en vrijheden des volks, bevordering der welvaart onder de heerschappij van orde en rust, erzekering van 's lands veiligheid, bedachtzame jiaar noodige hervormingen in het koloniaal be ker, eerlijke toepassing van het beginsel van rijheid van onderwijs, gepaard met nauwlettende zorg voor de degelijke vorming onzer kinderen lot kundige en bekwame menschen. Tegen dit Ministerie en de beginselen, welke het vertegenwoordigt, wordt strijd gevoerd door drie partijëu, die tijdelijk met elkander in dit verzet samenspannen, maar overigens elk wat anders willen. De eene tracht onze constitutionneele waarbor gen binnen de engste grenzen te bekrimpen. Denk aan de herhaalde Kamer-ontbindingen loen deze partij aan het bewind was. De andere heeft geen ander doel dan ons hoo gst, middelbaar en lager onderwijs ondergeschikt temaken aan kerkelijke leerstukken en alzoode nezenlijke vrijheid van onderwijs te verkorten. De derde zou in ons Vaderlaod, even als elders in Europa, het geheele volk wederom onder het juk eener geestelijke heerschappij willen dwingen. Het is onze plicht en ons belang de Regeering legen de vereenigde aanvallen van deze drie par tijen te steunen en van den wil om dat te doen bij de stembus blijk te geven, door tot onzen af gevaardigde eenen man te benoemen, die zonder voorbehoud de beginselen is toegedaan van wier handhaving wij alleen heil voor het Vaderland verwachten. Die man is het aftredend lid der Kaïner, de heer Van Wassenaer Catvvyck niet. Welke ook zijne verdiensten zijn mogen, zijne richting kan Diet de onze zijn. Hij behoort met overtuiging tot eene der drie partijen, wier streven in strijd is met de beginselen, welke wij gehandhaafd willen zien. Hij behoort tot hen, die onbewim peld den wensch naar eene wijziging van art, 194 der Grondwet uitspreken, opdat het hun mo gelijk worde het openbaar neutraal onderwijs te erdringen door het Kerkelijk-dogmatische. In zijne plaats kunnen en willen wij ons ver trouwen schenken aan den heer W. J, KNOOP, luit.-generaal, een man die reeds vroeger een sieraad was der Kamer en zijne eervolle plaats aldaar verleden jaar alleen verlaten heeft om, toen er gevaar dreigde, de wapens voor het Va derland op te vatten. Een man voorts, die meer dau eens in duidelijke en krachtige taal verklaard heeft, de volksschool te zullen handhaven en geen inbreuk, van welke zijde ook, te zullen dulden op onze vrijheid en onze rechten. Daarom is het dat wij met vol vertrouwen aanbevelen de keuze van den Generaal AV .JKNOOP. Oud-lid der Tweede Kamer. Namens de KiesvereenigingAlphen en Omstreken. J, Herrewijn Jzn., Voorzitter, lid der Provinciale Staten, te Aarlanderveen H. Tihmers Verhoeven, Vice-Voorzitter, kantonrechter te Woubrugge; G. Van Overbeek, te Alphen, Secretaris P. H. Kool haas, te Zwarnmerdam, Penningmeester-, G. c. v er kink, te Oudshoorn; P. P. Cunaeus, te Ter Aar; A. H. Sprdyt, te Hazerswoude; D. Van Schraven- dijk, ,te Rijnsaterwoude; F. T. Bos, te Nieuw veen; J. T. Cock, te Bodegraven; J. Van Dam, Namens de Kiesvereeniging Het Algemeen Belang S. Vissering, Voorzitter; B. F. KrantzW. Pleyte, Secretaris; Jhr. Mr. H. A. Steengracht van Dih- vinvoorde, J. Tromer, A. Kranenburg, J. Van Dorp, allen te Voorschoten; Dr. C. J. Van der Kbllen, Dr. M. H. Dahme, beiden te Wassenaar; D. L. Immink, te Katwijk; L. Kruytf, te Sassen heioiJ. C. Noordendorp, D. M. Van der Hoepp, beiden te Oegstgeest; D. Wassenaer, P. Alke made, W. Hoog, G. Koninq, D. Koudijs, C. Hoog straten, allen te Noordwijk en Noordwijkerhout Greneraal W. J. KNOOP OP Baron VAN WASSENAER. FEITEN DIE SPREKEN. De grieven en bezwaren die tegen onzen aftre denden afgevaardigde bestaaD zijn zoo menigvul dig, dat wij waarlijk menigmaal in moeielijkheid geraakten om eene keuze te doen tusschen al hetgeen daarvan zoo zonneklaar blijkt geeft. Veel van hetgeen besproken zou kunnen worden, moe ten wij wegens den ver gevorderden tijd dezer verkiezing achterwege laten. Niettemin is onze keus gevestigd en wenschen wij een nieuw tijd perk uit het parlementair leven van den heer Van Wassenaer te behandelen. Het zittingjaar 1869/70 leverde den heer Van Wassenaer weer ruimschoots gelegenheid op, om zijne strenge orthodox-conservatieve beginselen op den voorgrond te stellen. Bij de begrooting van Nederlandsch Indie, dienstjaar 1870, hield hij eene sterk gekleurde reactionaire koloniale redevoering, waarin de mildere beginselen op Java van toepassing ge bracht hevig door hem aangevallen werden en terugkeer tot het cultuurstelsel van Van den Bosch aangeprezen werd. Het verdient opmerking dat de heer Van Wassenaer zich in de koloniale staatkunde, on danks zijn christelijk-historischen geest, bij de ponservatieven aansluit, iets dat in strijd is met <Je houding der christelijk-historische richting, |lie, de heeren Elout van Soeterwoude, Mackay ja zelfs Groen van Prinsterer hebben dit getoond, meer vrijgeviger de Indische huishouding wil bestuurd zien. Dus ook op koloniaal gebied strijden de denk beelden van den heer Van Wassenaer, tegen die welke in ons district beleden worden. Practische blijken van zijn afkeer van het liberaal koloniaal beheer, gaf hij door te stemmen tegen de later in behandeling gekomen begrooting van KolODien, tegen de Agrarische wet, nadat hij van te voren gestemd had voor het amendement van Golstein om de geheele 4de alinea uit de Agra rische wet te laten, strekkende om den Javaan zijn erfelijk bezeten grond op zijne aanvraag in eigen dom af te staan; en door de verouderde stelling te ontwikkelen, tot oprichting van een kolonialen raad uit teruggekeerde Indische ambtenareD. In de bedoelde zitting ontmoeten wij den heer Van Wassenaer weder als fel bestrijder van de bestaande onderwijswetgeving. Ditmaal bleef het niet bij woorden. Hij verrichtte daden door tijdens de behandeling van de begrooting voor BinDenlandsche Zaken eene motie vaD orde voor te stellen, om te doen verklaren dat de onderwijswet van 1857 de Vrije ont wikkeling van het bijzonder onderwijs belemmert, en zulks als prise en considération voor een later voorstel t»t wijziging der wet. Deze motie, werd gelukkig verworpen met 50 tegen 27 stemmen. Tot de tegenstemmers behoorden al de ultramontane», orthodoxen en de Dagblad- conservaitieven de heeren Heemskerk c. s. Alzoo werd, dank zij den laatsten liberalen uitslag der verkiezingen, in den lande het onder wijs voor gewissen ondergang behoed. Het hoofdkiesdistrict Leiden kan op 13 Juni eep schitterend blijk geven, dat het tegen derge lijke voorstellen protesteert. Het heeft slechts een man te kiezen als generaal Knoop, die bezield is met warme gevoelens voor de neutrale school. Bij zijne redevoering tot aankondiging van dit door de natie teruggewezen voorstel, sprak de heer Van Wassenaer ook over het hooger onder wijs woorden, die voor Leiden van het hoogste gewicht iyn. Wij waren er wellicht toegekomen deze quaestie wegens den overvloed van stof te laten rusten, maar nu het Dagblad van Zuid-Holland in zijn aan bevelingsartikel van gisteren zegt, dat de heer v. Wassenaer bij herhaling voor de belangen der academie in het veld trad, en den hooggeschatten Prof. Prins met de insinuatie bejegende, dat hij wel eens had mogen bedeuken, wat de heer v. Wassenaer voor de Leidsche Academie gedaan heeft nu moeten wij een sprekend argument aanvoeren, dat als de heer v. Wassenaer 't in handen had, het met den bloei van onze Academie gedaan zou zijD. Leidsche Kiezers, het betreft hier eene zaak waarop wij uwe aandacht dringend vestigen, want als bij éene zaak de belangen van Leiden veelsoortig betrokken zijn, is het zeker bij onze Academie. Welnu burgers van Leiden, leest en overweegt de volgende alinea door den heer VaD Wassenaer in de zittiDg van den 14den December 1869 uit gesproken «Slechts met twee woorden wijs ik op bet hooger onderwijs; eene nieuwe wet is ingediend en ik zal dus iu geen bijzonderheden treden. Maar ik vraag of het niet eene onzuivere opvat ting van vrijheid is wanneer men ieder, die in den Nederlandschen Staatsdienst wenscht te tre den en in den maatschappelijken schakel mede te werken, dwingt zijne kunde op te doen aan eene Nederlandsche hoogeschool?" «Strekte het niet altijd tot verhooging van den doei des volks als het eerbied had voor bekwaam- ïedeu in den vreemde opgedaan; en als het iLléeu door een onderzoek naar die bekwaamheden en waarborg stelde voor de maatschappij? Is iet overeen te brengen met zuivere denkbeelden isu vrijheid dat de factice, de reglementaire kerk lie buiten alle vrijheid staat, hare hoogleerareu, ivien het godsdienstig onderwijs zal worden toe vertrouwd, moet gaau halen aan een onzer hooge- icholenen dat die hoogleeraren worden benoemd ioor de Regeering?" «Verder zul ik hierover niet uitweiden, maar et het oog op het wetsontwerp roep ik uit: ientinelle, prenez garde a vousl" Leidsche burgers, die woorden zijn zoo duide ijk, dat ze geen naderen uitleg behoeven. I Maar weet wel, dat het woorden zijn, die in toepassing gebraoht, zouden leiden tot verval en ondergang van de Leidsohe Hoogeschool, en dit kou een genadeslag voor ons vaderland in het al gemeen en voor Leiden in het bijzonder zijn. Mag men dit noemen, in het veld treden voor de belangen der Academie? Verder zullen wij hierover niet uitweideD, maar met het oog op Nederland, op Leiden en onze Academie roepen wij uit Kiezers waakt, wacht u er voor langer eeu mandaat toe te vertrouwen aan zulk een af 'vaardigde 1 Neen, dan duizendmaal liever den generaal Knoop, den man van het vrije onderzoek in de wetenschap, den uian van kunde en verlichting, die er nooit toe zou willen medewerken, oin aan onze beroemde Hoogeschool, Neerland's sie raad afbreuk te doen. Om het ouderwerpelijk zittingjaar te besluiten, roepen wij in het geheugen der kiezers terug, dat de heer Van Wassenaer stemde tegen de af schaffing der doodstraf, en dat nog wel met inroe ping van de kerkelijke dogma's op het voetspoor van het boekje van Ds. Van Rhijn. Het optreden van den heer Van Wassenaer op politiek gebied in het zittingjaar 1870/71 en zijne houding tegenover het ministerie Thorbecke, lateD wij tot morgen rusten, om thans nogmaals onzen afgevaardigde over materieele en andere belangen 'na te gaaD. Hij stemde op 23 Maart 1S70 tegen de, met ,55 tegen 7 stemmen aangenomen, wet, hou dende betere bepalingen en waarborgen voor bet 'publiek bij de indiening en behandeling van be zwaarschriften tegen de aanslagen voor de belas ting op het personeel of het recht van patent. Een maatregel waarbij alle belastingschuldigen en niet 't minst de nijvere standen belang hebben. En nu beweert het Haagsch orgaan nog wel, dat hij de belangen der nijverheid te Leiden, warm bepleitte. Hij stemde den 3Üsten Maart tegen de met 53 tegen 9 steramen aangenomen wet, waarbij alle verspreide bepalingen en oude verordeningen omtrent de grondbelasting tot een geheel werden gebracht, zoodat iedereen de geheele wetgeving kan overzien en minder afhangt van willekeur en onbekendheid met de wetsbepalingen. Den 31sten Mei verklaarde hij zich tegen de nieuwe regeliDg der suikercultuur iu Nederl. Indië, een votum geheel samenhangende met zijne koloniaal reactionaire gezindheid. Tegen de suikerwet hebben ook sommige libe ralen gestemd doch omdat het overgangs tijdperk nog te groot, de dwang op de bevolking nog te lang zou duren. Maar uit de redevoeringen van de conserva tieven en anti-revolutionairen blijkt duidelijk dat zij de regeling afkeurden omdat de Overgang nog te kort was en het batig slot er een weinig onder leiden zou. De christelijke beginselen kwamen hier in' bepaald contact met de dubbeltjes en deze laatsten gaven den doorslag aan de stemmen der inconsequent-christelijk-historische richting. Zóo ook geschiedde het bij de agrarische wet, óo bij elke koloniale verbetering, hoo gering ook. In het wetsontwerp tot herziening der post wet, ad de Regeering aanvankelijk voorgesteld op ngefrankeerde brieven, dubbel port te stellen ,ls eene soort straf, terwijl de bedoeÜDg toch Heen moest zijn eene kleine retributie voor de meerdere moeite van de postadministratie. In de zitting van 9 Juni nu, stelde de, heer Van Naamen het amendement voor, om slechts vijf cents verhooging te betalen, onverschillig het ge wicht of de bestemming van den brief. Dit amen dement werd met overgroote meerderheid aange nomen, maar wie riep tegen baron Van Wassenaer. Den llden Juni stemde hij ook tegen het amen dement Lenting tot vermindering van het port voor dag- en weekbladen, of liever, om de ongelijkheid tusschen het port voor kleine en groote bladen, door weg te nemen, ze allen op éen cent te stellen terwijl volgens het amendement de kleine bladen beneden de 25 grammen slechts een halve cent zouden beta len; zoomede tegen het gewijzigd art. 25 der postwet, waarbij de retributie voor postwissels verminderd werd tot 5 cents voor elke/12.50. Men kou dat z. i. wel laten zooals het was, 1 cent per gulden. Dat was niet te hoog. Hij keurde ook nog verschillende andere meer milde bepalingen ten aanzien van het postver keer af, doch stemde ten slotte voor de geheele wet, tot welker verbetering hij in de bijzonder heden niet heeft willen medewerken, maar door zijne stem heeft trachten te verhinderen. Wij hopen dat de kiezers zullen begrijpen, dat ,'t van het hoogste belang is, dat niemand op den 13den Juni van de stembus wegblijve. De uitspraak der kiezers zal loopen over het behoud van het liberaal Ministerie en dus de openbare school, of het optreden van een Minis terie der kerkelijke partij en dus de secte-school. Overal hebben de kerkelijke richtingen caudi- daten gesteld en zij laten niets onbeproefd hen de overwinning te bezorgen. Zijn de liberalen lauw, blijven zij t'huis, zien zij op tegen een weinig hemelwater, dan zal het daaraan te danken zijD, dat de anti-revolu- 1 tionairen, ultramontanen en conservatieven de i bovenhand behouden en dan zal der natie het 1 gevaar boven 't hoofd hangen uit deze drie rich tingen een ministerie te krijgen, dat ons eeuwen terugvoert. Komen de liberalen als éen man op, dan is zoowel in het gansche land als in het hoofdkies district Leiden, de overwinning aan de liberale partij en zijn weer voor ettelijke jaren de nood lottige regeeriDgsbeginselen van de kerkelijke» afgewend. Niemand verzuime dus zijn plicht, want de uitslag kan vau éene stem afhangen. Mochten deze onze wenschen niet ijdel zijn, dan zal het hoofdkiesdistrict Leiden met groote meer derheid naar de Staten-Generaal afvaardigen, den Luitenant-Generaal Oud-lid der Kamer, aan wiens uitstekende hoedanigheden in het 'bovenstaand manifest door een aantal invloed, rijke mannen rechtmatige hulde wordt gebracht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1871 | | pagina 1