i\°. 3468. Vrijdag A®. 1871. 2 Juni. LEIDSCB DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT. Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00. Franco per post3.85. Afzonderlijke Nommers0.05. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zen- en Feestdagen, uitgegeven. P.RI.I H DER ADVKRTKNTIEU Voor iaderen regal.0.1 Grootere letter, na.r de plaatsruimte die rij beslaan. HET ONDERWIJS AAN VOLWASSENEN. IV. Hel aanvankelijk onderwijs aan volwassenen be- jnt meer de aaudaebt te trekken dan vroeger, l'roeger toch bepaalde men zich bij zekere klassen. Hen had reeds voor 1830 en nog veel later bij elk regiment, of elke afdeeling, zooals men toen leide, eene sclioolcompagnie, waar de militairen Jie dit verlangden, onderwijs bekwamen Daaraan werd veel moeite besteed en veel geld ten koste telegd, maar de uitkomsten waren allerellendigst iü geen wonder, men gebruikte voor het inoeie- lijkste onderwijs, voor een soort dat niet alleen bekwame, maar misschien speciaal gevormde iclioolmannen vereischt, personen die volstrekt niets wisten van onderricht, soms den eersten kor [oraal of onderofficier den besten, die een goede letter schreef, die gaarne vrij van andere diensten was, en zich daarom aanbood. Men kwam daai] ran tijd tot tijd wel eens tegen op maar het hielp niet, men werd niet wijzer, men schreef de leer lingen domheid toe en daarmede was men ver antwoord. Wij herinneren ons een roman van dien tijd, die met flinke trekken de gebreken vaq de compagnieschool aanwees. De titelplaat ver- loonde zuik een school bestaande uit eenige bejaarde met zware baarden voorziene leer. Iingeu,daarvoor een 16- of 17jarig korporaal- tje die mei eeu stokje op de 1ste kaart van Prinsen wees en de reglementaire vraag deedi Waarmee spit de man den grond om." Allen ant woordde dan ook zeer richtig: Met de spa, behalve een Duitscher die: Mitl dem schüpf zeide, hetgeen onzen korporaal in de grootste verlegen heid bracht omdat daarvan in zijn handboek niet$ stond, en de zaak liep, zoo wij ons niet vergisj- sen, op een paar dagen policiekamer uit. Aaq 'zulke wenken van zaakkundigen, de schrijver tras een ouderwijzer te Nijmegen, stoorde mep ach niet, maar gaf de zaak op, dat was de een. voudigste manier om er af te koinen. Met meer vrucht werd de proef bij gevangenen genometj en wij waren wel eens in de gelegenheid, de voq- deringeu te bewonderen van zulke ongelukkigen^ die dan ook door werkelijke ouderwijzers worden onderwezen. In de provinciale vergadering vati Zuid-Hollandsche ouderwijzers, in 't najaar van 1870 te Gouda gehouden, deelde de onderwijze^ der gevangenis voor veroordeelde vrouwen té Woerden, schriften van zijne leerlingen uit, die) werkelijk goed mochten genoemd worden. Eindelijk, nadat ondervonden is dat het in om land onmogelijk is alle ingezetenen in hunjeugi 1e onderwijzen begint men te vragen, of mei) net de in hun jeugd verwaarloosden, niet op neer gevorderden leeftijd kan beginnen, en men heeft proeven genomen, die niet te best schijnen uitgevallen te zijn daar, voor zoo verre wij we ten, nergens daarvan verslag is gegeven. Wij meenen daarom in 't belang, van 't on derwijs in 't algemeen en van de volwassenen die rn hunne jeugd de scholen niet hebben be zocht in het bijzonder daarvan eenige mededee lingen te moeten doen. Vooraf willen we doeq Opmerken, dat de volwassenen die lezen nocl) Khrijven kunnen, in twee soorten moeten worden verdeeld als 1°. zij die nooit onderwijs hebbei) jenoten 3'. die vroeger iets geleerd hadden maai; dit geheel vergeten zijn. In 't najaar van 1870 vormde zich te Schoonhoven) eene commissie die de proef wilde nemen of bet mogelijk is volwassenen te onderwijzendie com- bestond uit twee hoofdonderwijzers der s, den zoo gunstig bekenden kostschoolhouder 0. Westbroek, en den, bij het gewone lager onder wijs even gunstig bekenden L. Akkerhuis, bene vens den goudsmid Cuilenburg, een man die helang in het onderwijs stelt. Door de bemoeiingeq 'en die heeren gaf de stad het vrij gebruik der school en van brand en lichtstoffen en werd later een soirée gegeven waarvan de opbrengst dq overige kosten dekte. Uet onderwijs werd toevertrouwd aan 2 hulp-, onderwijzers van de school des heeren Akkerhuis, den heer S. VV. Van Buuren Nz. en J. Van der Wrzen; er werd 3 maal per week 114 uur schooi gehouden. Bij de opening waren 81 leerlingen "anwezig als 49 die reeds iets geleerd hadden uitmakende de hoogste klasse, onderwijzer J. v. d. laarzen en 32 die nooit iets hadden geleerd vor; mende de laagste klasse, onderwijzer S. W. v, Üüaren. Beide onderwijzers begrepen zeer goed, da( volwassenen niet op dezelfde wijze als kinderen behooren onderwezen te worden. Zij gevoelden dat als zij het antwoord, den koporaal gegeven „ilit dem schupf," op hun beurt niet wilden ont vangen. Zij ook aan volwassenen niet behoorden te vragenWaarmee spit de man den grond om Zij begrepen dat eene andere manier van onderwijs noodig was. Zij leerden hunne bejaarde leerlingeq gelijktijdig lezen en schrijven en dit gaf betrek kelijk vruchten, maar verre was het er van af, dat uit deze school al het nut getrokken werd dat er uit had kunnen getrokken worden. Eerst ging het best maar spoedig bekoelde bij de leerlingen het eerste vuur, velen dachten, dat men reeds daardoor moest leeren, dat men op de schoolbanken zat, en waren te traag om te wer ken, vooral om zich ook te huis te oefenen. Toen men zoo verre gekomen was dat eene afdeeling de medeklinkers begon te leeren, bleven zij die nog niet bevorderd konden worden meestal weg, omdat hunne meer geleerde medeleerlingen hen deswegen met minachting aanzagen. Toevallige afwezigheid, als kortstondige onge steldheid, het bezorgen van familiezaken en der- gelijken meer, hadden geheel wegblijven ten gevolge omdat de klasse in dien tijd was vooruit gegaan en de afwezigheid achteruitgang veroor zaakt hebbende, zij de andereu niet meer konden inhalen. Bij het sluiten dezer avondschool in Maart j.l. waren er maar 24 leerlingen over, als 14 van de hoogste, en 10 van de laagste klasse; deze laatsten konden leesboekjes voor de middelste klasse eener lagere school tamelijk goed lezen, zij lazen even goed schrift als drukwerk en kon den geheele bladzijden naschrijven. Het is zeker treurig dat meer dan moede loos zijn geworden, maar aan den anderen kant mag inen zich verblijden toch eenige vruchten van deze eerste proef te hebben verkregen, en wij hopen dat men door de verkregen ondervin! ding in 't vervolg de klippen zal kunnen vermijden waarop inen nu gestoten heelt. Wij hopen, dai het voorbeeld door Schoonhoven gegeven door anderen zal worden gevolgd, dat invloedrijk^ personen en de gemeentebesturen zich het lot der onkundige volwassenen zullen aantrekken^ dat men allerwege proeven utoge nemen en de onderwijzers zich wederkeerig hunne bevindingei) zullen rnededeeleu. Wij hopen ook dat liet school- verbood hierop zijne aandacht moge vestigen en gelooven zeker dat de oogst van geredden uit den poel van domheid en onwetendheid grooter zal zijn dan men wel denkt. Eindelijk meenen wij dat dit onderwijs de oplettendheid waardig van lien die de zede! lijke vooruitgang van het volk beoogen. Men vergete niet dat de uren, in de avondschool of aan eigen oefening besteed, uren zijn die ander^ in kroegen of in slechte gezelschappen wordert of ten minste kunnen worden besteed. Lelden, 1 Juni. Sedert de vorige opgave zijn alhier door pok ken aangetast 15 personen, als hersteld opgegeveq 14, overleden geene, zoodat in behandeling blij; ven 158. Naar men verneemt, heeft de lieer Mr. J. A. Philipse te kennen gegeven bij zijne aanstaandq aftreding als lid van de Eerste Kamer der Staten- Generaal niet meer als zoodanig iu aanmerking te willen worden genomen. De Haagsche korrespondent van de N. Al. Cl. meldt o. a.„Zoo even verneem ik dat de verloj ving van den Prins van Oranje met eene Rus sische prinses hoogstwaarschijnlijk tot de heuge lijke zomer-gebeurtenissen zal behooren; nogeenigq schikkingen moeten er evenwel getroffen worden, eer de zaak officiëel publiek wordt." In de Holl. Illustr. wordt gemeld, dat de Kei. zeriu van Rusland, die te te Ems is, ook te 's-Hage wordt verwacht, en dat die komst iü ver band staat met het huwelijk van den Prins vaq Oranje. In de kiezersvereeniging Eendracht maakt macht, te Groningen, te Noordwijk en Ten boer is tot candidaat gesteld voor de Tweede Kamer de heef Van Houten, overal met unanieme stemmen. De Wekstem meldt, dat te Delft een kiezersbond gevormd is uil zeven gemeenten in het district. Die boud heelt liet program der Christelijke bladet) aangenomen, en Dr. A. Kuyper tot candidaat gesteld voor de a. s. verkiezing. In eene vergadering der kiesvereeuiging Leeu warden, te Leeuwarden, is het aftredend lid der Tweede Kamer, de heer J. K. H. De Roo van Alderwerelt, met algemeene stemmen tot candidaat gesteld. Voor het district Appingadam is door de kies vereeuiging Waarheid en Hecht Dr. A. Kuyper van Amsterdam candidaat gesteld. Door de kiesvereenigiug Eendracht maakt macht, te Delft, is met algemeene stemmen candidaat gesteld de heer Mr. J. Van Kuyk, burgemeester van Delft, aftredend lid. In het kiesdistrict Zutfen heeft de R. K. kies vereenigiug Hecht voor allen den heer Mr. G. A. Vos de Wael, burgemeester van Raalte, tot can didaat geproclameerd. De Arrondissements-rechtbank alhier heeft de navolgende aanbevelingslijst opgemaakt ter ver- vulliog van de vacature vau kantonrechter in; het kanton Rotterdam n". 1, veroorzaaktdoor het eervol ontslag vanJlir. Mr. D. R. Gevers Deynoot i 1'. Mr. Abraham Anne Jacob Clant, kantonrechte^ in liet kanton Rotterdam n°. 2; 2". Mr. Albertus Jan Hazenberg, kantonrechter te Schiedam; 3°. Mr. Jolian Hendrik Van Mierop, kantonrechter! te Hillegersberg. Het gerucht, waarvan het Dagblad van E.-H\ melding maakte, alsof een luchtballon uit Parij^ bij Veghei zou zijn neergekomen, is gebleken teti eenenmale ongegrond te zijn geweest. Maandag overleed te Hanover Jlir. C. C. A Ridder van Rappard, Oud-Officier der Artillerie eq Oud-Kameraar van het College van den Lekdijk Bovendams. Dinsdag overleed te Kleef de Hoog Edel Ge strenge Heer A. F. M. d'Hamecourt, gepension- neerd Majuor der Artillerie, Ridder der Orde van Leopold, diep betreurd door zijne Echtgenoote, Kindereu en verdere betrekkingen. De Illustrated London News bevat reeds eenq afbeelding van het wrak van het stoomschip Willem III. De Minister \an Staat en van Binnenlandsché Zaken heeft hij beschikking van 30 Mei 1871 bepaald, dat de verkiezing van een lid van de Tweede Kamer der Stateu-Generaal in het hoofd! kiesdistrict Almelo, noodzakelijk geworden wegens het aannemen der benoeming lot lid van den Hoogen Raad der Nederlanden door den heer Mr. J. Kalff, zal geschieden op Dinsdag IS Juni aanstaande, en dat, zoo eene herstemming nood zakelijk is, die zal plaats hebben op Dinsdag 27 Juni aanstaande. De Minister van Staat en van Binnenlaudscltq Zaken maakt bekend, dat in den loop der maand Juli e. k. gelegenheid zal gegeven worden to( het afleggen der examens, bedoeld in art. 7 der wet van 1 Juni 1865 Staatsblad n". 59) ter ver krijging van acteu van bevoegdheid als leerling-) apotheker (apothekersbediende). Ztj zullen worden afgenomen te Middelburg en te Meppel. Zij, die tot die examens wenschen te worde q toegelaten, onverschillig waar zij met der woon gevestigd zijn, worden uitgenoodigd daarvan vóór 25 Juni e. k. schriftelijk opgave te doen aan den inspecteur voor het geneeskundig Staatstoezicht voor die provincie, waarin de plaats gelegen is, waar zij het examen wenschen af te leggenzij die te Middelburg wenschen geëxamineerd te worden behooren zich te wenden tot den InspecJ teur voor het geneeskundig Staatstoezicht voor Zeeland, Dr. A. A. Kokker, te Middel burg, en zi^ die Meppel verkiezen, tot den Inspecteur voor Overijssel en Drenthe, Dr. D. Lubach, te Kampen. Door het Departement van Koloniën zijn wij in staat gesteld tot de volgende mededeeling: Blijkens een bericht van den commandant dei- zeemacht en chef van het Departement der marine in NederlandBCh lndië, is door Zr. Ms. stoomschip Vesuvius, bijgestaan door het stoomschip der gou- verueuients-uiarine Telegraaf, iD den afloop der maand Februari jl. een kruistocht gedaan ter opsporing van Talielloresche zwervelingen en Halinalieirasche zeernovers, die kort te vorei zich hadden schuldig gemaakt aau roof en moon en aan het afloopen van éen handelsvaartuig t< Deki, aan den zoogenaamden achterwal of de zuidkust van het eiland Boeroe. Bij die gelegenheid werden ongeveer twintig roovers, waaronder een hunner meest beruchte hoofden, opgevat en gevankelijk aan het bestuur te Amboina overgeleverd; terwijl verscheidene geroofde menschen hunne vrijheid herkregen. {Staats Courant. De Slaals-Courant van heden behelst het verslag, namens de Koninklijke Academie van Weten schappen, van hare verrichtingen over het jaar 1870/71, Z. M. den Koning aangeboden. Z. M. heeft aan C. J. Van Dijk, op zijn daartoe gedaan verzoek, met ingang van 15 Juni 1871, eervol ontslag verleend als not. te Zwaluwe. Z. M. heeft goedgevonden hij het wapen der inf. te benoemen bij het 1ste reg., tot kapit. van de 3de kl. (n. o. v. r.), den lsten luit. H. G. Meuskcns, van het reg. gren. en jag.bij het 5de reg., tot lsten luit. (n. o. v. r.), den 2deD luit. J. H. Matthijssen, van het korps. Z. M. heeft de Rijkscommissie, ingesteld bij Koninklijk besluit van 17 October 1868, n°. 40, nader aangevuld bij Koninklijke besluiten van 6 Januari, 6 Maart, en 30 April 1869, n°. 9, 29 en 6, ter regeling van den gang en van de werk zaamheden van de zevende bijeenkomst van het Internationale Statistische Congres, in 1869 te 's-Gravenhage gehouden, ontbonden en onder dankbetuiging voor de diensten, den lande in die betrekking bewezen, aan de leden dier commis sie eervol ontslag verleend. Z. M. heeft de benoeming van H. La Riviere, burgemeester van Benthuizen, tot secretaris dier gemeente, goedgekeurd. BINNENLAND. Amsterdam, 31 Mei. De gemeenteraad heeft, in zijne zitting van heden, o. a. in beginsel beslist dat een verbetering en verfraaiing van den stads schouwburg op het Leidsche Plein wenschelijk was. Het daaromtrent door den heer Joh. Hil- tnan ontworpen plan, welks uitvoering op ƒ150,000 wordt berekend, is alsnu ter fine van praeadvies gerenvoyeerd naar de Commissie van voorberei ding der stads publieke werken, terwijl ook een advies van Burgemeester en Wethouders wordt ingewacht. Aan den heer Mr. J. C. De Vries is, opzijn verzoek, eervol ontslag verleend als leeraar in de staatsinrichting en het handelsrecht aan de open bare Handelsschool. Utkecht, 31 Mei. Thans worden door de hee ren A. Kerdijk en C. Pijnacker Hordijk allen, die op 1 Mei jl. leden waren van het Utr. Stu dentenkorps opgeroepen ter bijwoning eener ver gadering op Zaterdag 3 Juni, in het gebouw voor K. en W. ter bespreking der grondslagen waarop éen algemeen studentenkorps zal kunnen wor den gehandhaafd. Tiel, 30 Mei. Heden werd alhier gehouden de algemeene vergadering der Centrale Kiesvereeui ging. Met algemeene, circa 60 slemmen, werd Mr. D. J. baron Mackay, de candidaat van de verschillende afdeelingen, tot candidaat der Ver- eeniging, bij de aanstaande verkiezing voor leden der Tweede Kamer, geproclameerd. Uit de inede- deeliogen van den president bleek het onder meer, dat de lieer Mackay i« de „dutch gentleman with liberal opinions," van wien de Engelsche minis ter Forster gewaagde, toen hij over deD toestand van het lager ouderwijs in Nederland sprak. De brief, dien de heer Mackay bij die gelegenheid geschreven had, drukte echter niet zijne eigene gevoelens uit, doch behelsde slechts de bezwaren, die van verschillende zijden tegen den bestaanden toestand werden ingebracht. Dat schrijven is echter slechls ten deele hekend, daar de heer Mackay de minuut van dien brief niet meer be zit. De president heeft toegezegd de schriftelijke verklaringen iu de couranten hekend te zullen maken. Harderwijk, 29 Mei. Ofschoon reeds verleden week het gerucht verspreid was van de weder komst der geredde militairen van de stoomboot Willem III, was toch bijna de gatische bevolking van Harderwijk op de been, op de mare, dat zij hedenmiddag zouden amveeren, eu geen wonder, iedereen was nieuwsgierig te zien, hoe zij er wel uitzagen. De trein kwam (2 uren 45 min.) en de muziek van het koloniaal werfdepot hief het Wilhelmus aau.. De waggons, waarin de mililai-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1871 | | pagina 1