saus-
.V. 3467
Donderdag
A°. 1871.
1 Juni.
Aan de Kiezers
in het Hoofdkiesdistrict Leiden
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00.
Franco per post..3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks,met uitzondering van
Zen- en Feestdagen,uitgegeven.
PKIJS DER ADVERTKNTIEN
Voor iederen regel0.15.
Grootere lettere naar de plaatsruimte die zij beslaan.
f n 'bm.r.i.uu VM'i JJii-j-''iid
Met ons zulleD alle liberale kiezers zich zeer
I- i ;ii i tl'. i 11 I-
leleurgesteld gevoelen, bij het vernemen dat Jhr.
Mr. H. A. Steengracht verklaard heeft, de eau-
didatuur voor de Tweede Kamer der
Staten Generaal ditmaal niet te kun-
v i jbuow 9]si99 eliun Iiailoganml .haabsini I
nen aannemen.
De gelukkige keuze van dezen candidaat was
in alle opzichten onbetwistbaar, en wij mochten
feeds verheugen in berichten uit de meeste
mderkiesdistricten, dat de candidatuur van den
bewoner van Duivenvoorde met bijval was ont
vangen en zeer veld,won.
Iatusschen eerbiedigen wij de redenen die den
beer Steengracht bewogen hebben, om den heer
Van Wassenaer van Catwijck van een tegen-
mididatuur te bevrijden, die werkelijk de her
kiezing van het aftredend lid in het hoogste ge
vaar bracht.
Maar liberalen, daarom de hoop niet opgeven 1,
Er is nog tijd over om een goede candidaat
op te sporen en ingang te doen vinden.
Wanneer dezelfde eensgezindheid voorzit als
bij de vorige vergadering van liberale kiezers,'
dan zal in eene dergelijke bijeenkomst, die op
Zaterdag ,3 JuDi, in het Hotel Rijnland, Beeste-
markt alhier, door de Kiesvereeniging het vAlge-I
meen Belang" is bijeengeroepen zeer zeker een
niet minder gelukkige candidatuur worden voor-'
Welnu liberale kiezers geeft dan gehoor aan
de roepstem van hen, die met veel ijver uwe be-
IY-Z
langen behartigen en komt Zaterdag a. s. te
kwartier over elven trouw in het aangewezen
locaal, om de onverwachte, maar door de omstan
digheden geboden taak, te vervullen.
REGEERING EN VOLKSVERTEGENWOORDIGING.
Het liberaal kabinet van 1868, welks aftreden wij
bij eene vroegere gelegenheid niet nalieten te be-
litureb, maakte een einde aan een constitutioneelI
verschil, dat inderdaad de hartstochten van het!
volk sterk overprikkeld had, en waaruit zich ge-'
beurtenissen zouden hebben kunnen ontspinnen,
waarvoor Nederland steeds bewaard moge blijven.
De staatsman, wiens ver reikende blik dit had,
yoprzien en wiens vaderlandslievende zorgen ons;
land van die benarde tijden verlostte, werd met
sKonings vertrouwen vereerd, om aan de her
haaldelijk én ondubbelzinnig uitgedrukte wen-
Khen der natie te voldoen door haar een liberaal
Ministpri© te schenken.
Wij zullen ons niet meer verdiepen in de jong
ste ministerieele crisis, maar constateeren dat de,
formatie van een nieuw kabinet, na herhaalde-'
te zijn gefaald, aan Thorbecke opgedra-
S'a, binnen ettelijke dagen gelukte. Alleen zij;
I bier de plaats tot aanhaling van de volgende
woorden, door den Minister van Binnenlandsche.|
Zaken bij de algemeene beschouwingen over de
kaatsbegrooting uitgesproken
«Een ander punt, Diet van zoo grooten omvang,
waarover ik ongaarne spreek omdat het mij per
soonlijk raakt, doch waaromtrent ik de gezegden
'au een paar sprekers niet onbeantwoord mag'
alen. Ik mag ze niet onbeantwoord laten, omdat)
'ij tot geheele vervalsching van de historie zouden'
bunnen gebruikt wórden, van eene historie waar
van ik zelf deel heb uitgemaakt. Het betreft de
strekking van den tegenwoordigen Minister van
Binnenlandsche Zaken tot het vorig kabinet. Twee
verschillende beweringen, lijnrecht tegen elkander
'udruischende, hebben wij daaromtrent vernomen.
De heer Heemskerk zeide: gedurende het bestaan
van het vorige kabinet waren, gezag-en verant-
i woordelijk gescheiden; van daar de zwakheid
van het kabinet. De heer Heijdenrijck stelde den
man, die de eer had de samenstelling van dat;
kabinet aan den Koning voor te dragen, verant
woordelijkheid voor alle handelingen van dal
kabinet. Ik wil, zonder een woord meer, de ge
tuigenis inroepen van ieder en het zijn niet
weinigen die getuigenis geven kan, of degeen,
die de eer had dat kabinet voor te dragen, ooit
eenige aanleiding heeft gegeven en niet veeleer
iedere aanleiding heeft vermeden om hetzij gezag
te doen gevoelen, hetzij de verantwoordelijkheid
van dat ministerie te deelen."
Alzoo bleef's lands bestuur in liberale handen,
terwijl de onmacht dér conservatieven om het
bewind te aanvaarden treffend uitkwam.
Maar de tijd zou weldra verschijnen om te
trachten de geleden schade te hersteilen
met angstige, zenuwachtige spanning werd het
oogenblik verbeid waarop het der reactionnaire
leiders gegeven zou zijn de verschansingen aan
tq leggen tot hardnekkige bestrijding van het
ministerie van den vooruitgang.
Bij de begröoting zou poolshoogte worden ge
nomen; daarbij zou alles worden aangewend,
om het ministerie in het nauw te brengen door
het uitlokken van eene spraakverwarring, die meer
malen gebleken is een van de bruikbaarste stre
ken te zijn om der natie voor eên tijd van hetj
rechte pad te doen afdwalen. Census, defensie,!
financiën, onderwijs en vooral speculatie op del
politiek van een bende gelukzoekers, die te
Parijs eene door de udtuurlijke omstandigheden
gistende en misnoegde bevolking, tot daden aan
hitsten, die in gansch Europa diepe verachting
opwekten, deze zouden de middelen zijn van
de woelige eri onoprechte conservatieven om de
overige anti-liberale fractien in de fuik té krijgen!
I
ten einde al vast gemeenschappelijk te velde te,
trekken tegen die liberalen, die het land aan ai
wat maar rampzalig is prijs geven
De mijn is evenwel verkeerd gesprongen het
liberaal ministerie en de liberale partij kwa-j
men sterk, krachtig en ontzagwekkend uit den
begrootingsstrijd te. voorschijn; een strijd die in
het land éen heilzamen indruk heeft achtergelaten
zoodat we geen oogenblik bevreesd zijn voor
hef ministerie, als het binnen kort aan de beoor-
i
deeling van een hoogeren rechter zal onderwor
pen zijn.
In de Volksvertegenwoordiging werd het, wat
de personen betrof, allerheuscht en met vee
onderscheiding ontvangen. Het was of éeti
geest onze afgevaardigden beheerschte, om tooi
vooral te doen blijken van hunne ingenomenheid
met het eerbiedwaardig, uit hoogst bekwamt
mannen bestaand kabinet, yan hun bijval en ge
rustheid dat onze emineDte staatsman met de
grootste zelfverloochening, zijne jaren, die. zoo
zeer op een welverdiende rust mogen aanspraak
maken, njet ontzien had om Vorst en Vaderland
nogmaals te dienen in moeielijke tijden. En bij
preferentie waren het geen mannen van de libe
rale zijde, die zoo spraken.
De door de Amsterdamsche conservatieven
afgevaardigde heer 's Jacob b. v., doelende op den
langen -duur van de jongte miuistrieele crisis,
zeide
„Inmiddels schijnt mij de toekomst van een;
vplk, dat aan een nijpend gebrek aan staatslieden'
is -lijdende niet vrolijk. Een eerste vereischte tot
een veerkrachtig volksbestaan, is, dat men zich
zelve kunne besturen. Daarom vernam ik met
genoegeD in de eerste dagen des jaars dat een
voledig kabinet was verrezen. Daarom komt m. i.
aar hpt hoofd van dit bewind de dank des lands
toe, dat hij ons aan een beklagelijken toestand
heeft onttrokken èu de van zijn standpunt voor-
zekzr weinig begeerlijke taak heeft aanvaard om
voer de derde, maal het roer van zaken in handen
te aernen."
En de heer Van Voorthuijzen, de man van den
becachtzamen vooruitgang, 'welke ten laatste op
I
acheruitgang zou neerkomen, sprak de volgende
merkwaardige woorden:
„Bij deze algemeene beschouwingen wil ik ter
stond reeds te kennen geven dat mijne houding
tegmover dit kabinet niet zoo vijandig is als van
sommigen mijner medeleden."
(Zooals de heeren Van Wassenaer van Catwijck,
Haffmans, Van Nispen en Bichon vanIJsselmonde.)
rIk vvaardeer de zelfopoffering van den man
die zich aan het hoofd daarvan gesteld heeft; die,
h,otzeer op hoogen leeftijd, na herhaaldelijk de
gewichtigste Staatsbetrekking bekleed te hebben
en versierd te isijn met het hoogste bewijs van
's Ivouings gunst, er niet tegen heeft opgezien de
leider te zijn van een liberaal ministerie, en, bad
gedacht dat dit ook door anderen meer naar
waarde zoude zijn geschat."
Ziedaar eenige getuigenissen van hen, die zeer
zeker niet onder de geestverwanten van liberale
miuisters mogen en kunnen gerangschikt worden,
En wat na betreft het meer zakelijk terrein,
mogen wij eveneens constateeren dat het Ministerie;
wel een harduekkigen aanval had door te staan,,
maar verblijden ons, er, dadelijk op te kunnen
laten volgen, dat het zijn vijanden meesterlijk
ontwapende en uit een oniuiveren toestand een
zoo zuiver mogelijken schiep.
Het ministerie heelt zonder eenige de minste
bedoelingen voor de verkiezingen der natie
een tip opgelicht van den sluier die zijne
tegenstanders bedekte, en voor zich zelf geen
schuilhoekje gespeeld, al heeft de heer Thorbecke
een gedragslijn gevolgd, die schijnbaar achter
houdend, toch niets anders was de uitkomst
tooude het dan het bewijs van zijne consequente;
huldiging .van 't stelsel dat Regeering en verte
genwoordiging op elkander werken, van het
talent en de energie, waarmede hij der Regeering
niet de volksontwikkeling doet voóruitloopen,
maar volgen. Wel mocht de welsprekende af
gevaardigde De Ruiter Zylker in zijne uitnemende
redevoering zeggen
„De Regeering is sober in uitdrukking, matig
in beloften, wordt beweerd. Maar M. d. V., in
deze grief deel ik niet; voor mij is het eene deugd.
Trouwens, Thorbecke heeft altoos weinig beloofd,
veel gegeven. Niet velerlei, maar veel, Diet multa,
maar multuin.
Ook de woorden van den schranderen afge
vaardigde, den heer Rutgers van Rozenburg, ken
schetste ook de indruk van Thorbeckes tactvol
beleid. Over de beginselen en de Ministers, die
den heer Thorbecke omringen, sprekende, laat
,hij volgen:
„Wanneer ik wijders den heer Thorbecke als
Minister van Binnenlandscbe Zaken zie opgetre
den, die ons gisteren (de zitting van 26 April)|
weder het bewijs gelqverd heeft, hoe hij is sem-,
per idem en altijd jong in kracht, die meer dani
iemand berekend is voor de taak van regelingj
van het hooger onderwijs, eu vaD wien we dus
deze mogen vragen en verwachten, den is dit
weder een reden tot tevredenheid. En wanneer
l
ik eindelijk in aanmerking neem, dat dit kabinet
door zijne optreding ons uit eene langdurige
ministerieele crisis heeft gered op een oogenblik
dat naar veler overtuiging geen ander ministerie
mogelijk of bestaanbaar was, dan heb ik zeker reden,
om tevreden te zijn, niet in den zin van voor
altijd yerzqdigd, maar in den zin van voor het
oogenblik niet onvoldaan."
Wij zullen nu in een volgend artikel de ver
dere practische uitkomsten aantoonen van het
debat, dat richtsnoer moet worden van het kiezers
volk dat den 13den Juni te kiezen heeft tusschen
het bfehoud en voortdurend behoud van liberale
regeerders en ministers wien niets anders overblijft
dan gemeene zaak te maken met de vijanden
van het ouderwijs, met de vijanden van de su
prematie van den staat boven de kerk, of te
ontbinden, herhaaldelijk te ontbinden om ten
slótte te bezwijken, weer van voor af aan. te
beginnen, en zoodoende de materieele belangen
der natie aan politieke hartstochten prijs te geven.
Indien het hoofdkiesdistrict Leiden lievër tot
defgelijke armzalige politiek wenscht mede te
werken, dan heeft 't slechts zijn aftredendlf§-
merlid terug te,,zenden; maar is 't wars van dat
eeuwigdurend geharrewar, wil het dit doen plaats
maken voor discussiën die afdoening van zakejj,
beoogen en zoo noodig ook over politiek loopen,
dan behooren de kiezers het reactioDnair ele
ment te verzwakken, dan de kiezers het derde
ministerie Thorbecke té steunen.
Lelden, 31 Mei.
Zaterdag had alhier eene vprgadering plaats
der juridische faculteit, iets wat in de vijf laatste
jaren niet gebeurd was. Nadat de notulen ypp
30 October 1865 waren voorgelezen en met. ap
plaus goedgekeurd, zeide de praeses dat deze
vergadering belegd was op schriftelijk verbek
van eeuige leden, ten einde den praeses te ^er-
zoeken aan de professoren bekend te maken de
regeling der doctoraal-colleges die de faculteit het
wenschelijkst achtte. Hiertoe werd besloten, nadat
met algemeene stemmen, op twee na, de verga
dering de voorgestelde regeling had aangenomen
als een series, die het meest aan de tot nu toe
bestaande bezwaren kon tegemoet komeD. Ver
der besloot de faculteit om bij monde van haar
bestuur aan Prof. Goudsmit te verzoeken^ een
meer gerieflijke collegekamer te willen beschik
baar stellen. (Slud. Weekblad.)
Sedert - de vorige opgave zijn alhier door pok
ken aangetast 8 personen, als hersteld opgegeten
6, overleden 4, zoódat in behandeling blijven 157.
Hedenmiddag zijn de eerste nieuwe aardappelen
van 's-Gravesande naar Amsterdam vervoerd.
Hedenmorgen heeft de landbouwer C. v. R'. te
Oegstgeest zich door ophanging van het le'vén
beroofd. De oorzaak er van moet aan twijfel
moedigheid worden toegeschreven.
Door den gemeenteraad van Oudshoorn is. be
sloten, dat dit jaar de kermis aldaar niet. zal
plaats hebbeD.
Door de Nijmeegsche kiezersvereeniging is tot
candidaat gesteld Mr. W. J. Triebeis, jn-ès. van
de arr. rechtbank te Nijmegen en schoolopziener
in het 9de district van Gelderland.
De kiesvereenigifig NedèHand te Delft heeft het
volgend gros van candidatcu opgemaakt, oin daar
uit 'hanst. Vrijdag eene keus te doeri: Mr. R. J.
C. Metelerkamp, lid van de Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland-. Jhr. J. F. van Vredenbu'rch,
Dijkgraaf van Delfland, lid der Provinciale Staten
van Zuid-Holland, en J. P. De Bordes, oud-officier
der genie.
De hoogeschool van Groningen heeft weder
een zeer gevoelig verlies geleden. Na een kort
stondige maar zeer hevige ziekte is in den ouder
dom van 63 jaren overleden de heer dr. F„ 'M.
Ennerins, sedert 1814 hoogleeraar in de genees
kunde aldaar. Niet alleen op het gebied d$r
geneeskunde, maar ook op dat der oude iettprqn
(o. a. door een uitgave van Hippocrates) hqd de
overleden hoogleeraar zich een. grooten naam
verworven, zoodat zijn afsterven als een groot
verlies voor de wetenschap in het algemeen mag
worden genoemd.
