V. 3411.
Donderdag
A°. 1871.
23 Maart.
Keuilleton van het „Leidseh
Dagblad".
DE FAMILIE-JUWEELEN.
LEIDSCB
DAGBLAD
f»rijs dezer courant.
Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00.
Franco per post3.85
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
PK1JS DER ADVBRTENTIEN.
V.or iederen regelj o.lê.
Grootere letter, naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 33 Maart.
Sedert de bekende interpellatie ran den beer
an Houten en de sociale meeting te Amster-
ani, werden in onderscheidene deelen des lands
ijeeukomsten gehouden, hetzij door Vereenigin-
eu of door arbeiders en patroons, om de quaestie
an den stand der loonen te bespreken.
Zoolang als een en ander vreedzaam toegaat,
-olang men zich bepaalt om den toestand van
I arbeidende klasse te bejammeren en zich bezig
oudt inet het opsporen der middelen, om daarin
apsgewijze verbetering te brengen, kan daar
iats tegen gezegd worden.
De vrije burger in den vrijen staat maakt als-
an nog o. i. een prijzenswaardig gebruik van
'et recht ran vergadering, door de Grondwet
eivaarborgd.
Maar indien deze werkliedenbijeenkomsten
ntaarden in brandpunten waar het bereiken van
erseiuchimmige doeleinden langs den abnormalen
eg gepredikt wordt, dan achten wij dit volkomen
strijd met de vrijgevige beginselen onzer con-
itutie eu de wet die daarvan het uitvloeisel is.
Wij achten ons gelukkig te kunnen constateeren
al de beraadslagingen der jongste meetingen, te
msterdam en te Utrecht gehouden, nog Diet den
empel droegen van hetgeen wij wel nu en dan
id dergelijke Vereenigingen in het buitenland
zen; maar aan de andere zijde kunnen wij onze
leuritelling niet ontveinzen, dal langzamerhand
'ausluiting bij de Internationale als hoogste heil
au den arbeider gepredikt wordt. Sedert het
ilain loch der Internationalt is, wat men er ook
~en moge aanvoeren, onrust en geweld onder
e arbeidende klasse sterk toegenomen. Frankrijk
Jukt ran den invloed dezer breed vertakte Ver
eniging reeds lang de wrange vruchten, en zou
el Jiraas ziju de Internationale verantwoordelijk
e stellen voor de tegen woordige woelingen, even
uaas zou 't zijn te beweren, dat het wroeten
an dezen internationalen bond er vreemd aan is.
Let men bovendien op den man die de Inter-
ilmale zoo warui aanbeveelt, nl. de arbeider-
emagoog Gerhardt, dezelfde die in tegenwoor-
igheid van mannen als De Bosch Kemper en
aderen, op de „Vrede-Vereeniging" te Amster-
»m oulangs de afschaffing van het eigendoms-
echl en meer van die communistische dweepe-
ïjen verdedigde, dan vinden wij in sen eu ander
eden, om, waar dit noodig is, tot waakzaain-
eid aau te sporen.
Wij willen gaarne bekennen, dat het vooraf-
geschreven is onder den indruk van een
ericht.dat heden in het Handelsblad voorkomt eu
an den volgenden inhoud is:
»Te Hoorn verzamelden zich Maandag morgen
1 de schilderskneuhts op den Roodcn Steen eu
eslolen tot werkstaking, bijaldien d# hazen niet
vilden besluiten, urn b'"t dagloon, alsook het
oou voor de uren die zij overwerken, te ver
hoogen. Spoedig besloten de bazen aan die vraag
te voldoen, en de werkstaking hield op tot beider
tevredenheid."
Hoe gelukkig nu dit geschil tusschen werklie
den en patroona vereffend is, doet het ons in het alge
meen totdergelijks middelen niet overhellen, omdat
in de meeste gevallen uit werkstakingen botsingen
voortkomen, niet alleen tusschen arbeiders en
patroons, maar tusschen de werklieden ouderling.
Willekeur beheersche noch deze noch g6ne zijde.
De heer Groen van Prinsterer stelt in n°. 76
zijner Nederlandsche Gedachten de vraag: wat zal
bij de verkiezingen van 1871 het shibboleth zijn?
en iD antwoord op die vraag zegt hij het volgende
«Hetzelfde. Zoo lang de kwaal voortduurt, laat
men deu eisch van het geneesmiddel niet los. Sem
per idem. Onder dat idem moeten wij, om het
halstarrige der rechtsweigering, dunkt mij, de
onmisbaarheid van censusverlaging in het oog hou
den. Eenerlei strijd in Iweedcrlei vorm. Zoowel art.
191 der Grondwet als de financieele grenslijn van
de kieswet zijn, Ier bestendiging van gewetensdwang,
het kruidje-rocr-me-niet der wederpartij."
De heer Groen deelt voorts in hetzelfde nummer
mede, dat hij, iu antwoord op betuigingen van
leedwezen, dat hij tot terugkeer in de Tweede
Kamer ongezind is, te kennen heeft gegeven, dat
hij voor dergelijke taak niet meer is opgewassen
en dat hetgeen hij misschien nog op andere wijze
doen kan aldus onmogelijk zon worden gemaakt.
Hij verzoekt, daarbij in het oog te houden, dat,
in zoo ver hij verdediger is der christelijk-histo-
rische volksrechten, zijn al of niet zijn in de Kamer
weinig afdoet.
„Mijne positie is eenigszins exceptioneel (zegt
hij). Ook de felste mijner tegenpartijders kan niet
ontkennen, dat ik in een aanmerkelijk gedeelte
der natie steun heb. Zelfs met de tegenwoordige
kieswet behoef ik voor geen lid der Tweede Kamer,
in de bevoegdheid om namens het volk te spreken,
achter te staan."
Daarenboven zijn, zoo als onlangs in de Java-Bode
is opgemerkt en door den heer Groen wordt be
aamd, vele zijner politieke geschriften, in vorm
en bedoeling, aan parlementaire redevoeringen
gelijk. En alleen aan het bewustzijn, dat hij,
ook in de studeerkamer, zijne parlementaire taak
voortzet, dat hij, namens het volk, ook daar
tot de Volksvertegenwoordiging over de heiligste
volksbelangen het woord roert, ontleent de heer
Groen, zegt hij, opgewektheid voor een, in schijn
althans, ondankbaren arbeid.
mej. J. M. v. Buuren-Houbolt, P. J. Heijdenreijk,
J. Tyan, H. en J. KoniDgen allen te Amsterdam
H. Huigens, M. v. d. Valk beide te 's-Gravenhage;
Smeets te Gulpen; mej. J. Roza te Haarlem;
Meinderts te Joure; mej. R. C. H. v. Rijn te
Leiderdorp; F. B. Rinses te NieuwendauiJ.
Boduin te Nieuwediep; mej. v. Zaanen te Nieu-
wersloot; Van Liempt (Briefkaart) te Oostend;
Huisman te Oegstgeestmej. M. v. LieneD, mej.
V^n Schaaik, C. Staal allen te Rotterdam; P. v.
Ippren te Tilburg; E. J. VV. Simons te Utrecht;
A-. Groenendijk te Zevenhuizen; Preide (niet
vermeld).
In de heden alhier gehouden vijfde gewone
Algemeene Vergadering der vennootschap Leidsche
Broodfabriek bracht de voorzitter een kort verslag
uit over den gang der zaken gedurende het jaar
1870, waaruit bleek dat het debiet met ruim
160,000 kilogr. brood was vooruitgegaan en ge
klommen tot het cijfer vau 1,283,225 kilogr. Het
dividend is bepaald op 8.50 per aandeel.
In de eerste helft der uiaand Februari zijn
aan het postkantoor alhier bezorgd de volgende
brieven die wegens onbekendheid der adressan
ten niet bezorgd zijn kunnen worden:
W. Ludovici, Geb. v. d. Pek, S. Bleekveld,
H. K. H. prinses Hendrik heeft aan de dames
directrices der naai- en breischool voor minver
mogenden te Blokzyl, een geschenk gezonden als
pr'ijs voor eene ten voordeele dier school te hon
den loterij.
Aan de Israëlitische militairen die zulks mochten
verlangen zal van den 3deu tot en met den 17den
April verlof verleend worden, tot viering van het
in dat tijdvak invallende Paaschfeest.
Werd gisteren uit Arnhem vermeld dat de
arrondisseinents-rechtbank aldaar den Koning een
adres had ingezonden, waarbij werd aangedron
gen op verbetering van de bezoldiging der leden
van de rechterlijke macht; onder dagteekeuing
van gistereu wordt uit de hoofdstad rail Gelder
land medegedeeld dat er in weerwil van den
afgeloopen strengen wiDter, in de provincie Gel
derland zoo weinige belangrijke misdrijven zijn
voorgevallen, dat het Provinciaal Gerechtshof al
daar bijna op zijne lauweren rust.
Het Vaderland waarschuwt, na het lezen van
het tweede nummer vau de Vrijheid, een dolzinnig
blad onder redactie van den buiten lander Charles
Rudenbach, ouze werklieden tegen personen uit
het buitenland hierheen gekomeD, die walgelijke
lectuur liuii tegen hoogen prijs in de handen
trachten te stoppen.
Het nieuwe blad schijnt, ook op verzekeringen
vau andere bladen af te gaan, een korten levens
duur te zullen hebben. A la bonne heure, de be
grafenis van het pas geboren kind zal door niet
veel weeklagenden gevolgd worden.
In de Bordrechlsche Courant leest men het vol
gende
LI. Zaterdag is uit Rotterdaui naar de cellu
laire gevangenis alhier getransporteerd een tot 5
maanden cellulaire gevangenis veroordeeelde. Wat
deze op zichzelve weinig belangrijke zaak ge
wichtig en misschien van schromelijke gevolgen
maakt, is de bijkome-Dde omstandigheid, dat deze
persoon, als aan pokziekte lijdende, in het zie
kenhuis te Rotterdam behandeld werd en van
daar in de periode van overgang, als wanneer
die het besniettelijkste geoordeeld wordt, her
waarts is gebracht. Zonder nu eene dergelijke han
deling, op last van wieu ook te Rotterdam geschied,
ie willen heuordeelen kunnen wij hier echter bijvoe
gen, dat onmiddelijk op last van regenteD alhier, de
strengste maatregelen tot afzondering genomen
zijn, terwijl verder aan den minister van justitie
zal gevraagd wordeu om, evenals zulks te Leeu
warden gevraagd en verkregen is, van verdere
toezending van gevangenen uit besmette plaatsen
verschoond te blijven.
MeD deelt aau het U. D. mede: Sedert Novem
ber 1870 is te Londen het Hampstead Hospital
voor de opneming van pokzieken ingericht; hej
bestaat uit zeven pavilions, van hout en ijzer
gebouwd, die door een langen gang verbonden
zijn. De besmette kleedingstukken worden in eeD
steenen gewelf èu aan eene hitte van 101 graden
Celsius èu aan de dampen eener sterke oplossing
van carbolzuur blootgesteld en daarna eenige
dagen in een schuur te luchten gehangen. Bij
het verdrogen der pokpuisten wordt de zieke
driemalen per week in een bad met eene car-
bolzuurhoudende zeep afgewreven. Van 1 Dec.
1870 tot 1 Febr. 1871 nam dit hospitaal 582 pok
lijders op. Bij 123 ingeënten kwamen 29 (nog
niet 7 percent) en bij 159 niet-ingeënten 68 (bijna
13 percent sterfgevallen voor. De gemiddelde
verpleegduur der herstelde oningeënten was 31,
die der ingeënten 23 dagen.
De eerstvolgende vergadering der Vereeniging
ter beoefening van de krijgswetenschap, zal te
's-Gravenhage gehouden worden op Donderdag
den 30sten Maart e. k. Het onderwerp ter behan
deling is: Vervolg van de beschouwingen over
den vroegeren en hedendaagschen zeeoorlog: 1°. De
vaste punteo der verdediging. 2". De strijdkrach
ten ter zee van Pruisen en Nederland. Torpedo's
en versperringen. De bemanning van ouze defen
sie-schepen. 3°. Onze kustverdediging volgens de
wet op de regeling en voltooiing van ons vesting
stelsel. Discussie over het bovenstaande en de
beschouwingen gegeven in de vergadering van
26 Maart 1870.
Als correspondenten der Vereeuiging zijn op
getreden de heeren: J. Keiser te Kampen, C. J.
Vaillant te Zwolle, Jhr. H. O. Wichers te Wil
lemsoord, J. Meijers (e 's Hertogenbosch, C. A.
Jeekel te Hellevoetsluis, F. C. W- Juckema van
Burmania baron Rengers te Zutphen, U. H. F.
Salomon te Maastricht, K. Eland te Nijmegen en
B. G. Koopman te Deventer.
Naar aauleiding van de zich daaromtrent bij on
der scheidene armvoogden iu de provincie voorga
daan hebbende vraag, hebben Ged. Staten der pro
vincie Friesland ter kennis van de gemeentebesturen
gebracht dat het, naar hunne opvatting, aan geen
twijfel kan onderhevig zijn, of de huur van
woningen der armen, die tijdens de werking der
wet van den 28sten Juni 1851 (Stbl. n°. 100)
elders voor rekening van hun onderstandsdouu-
cilie werden verpleegd, niet verder kan worden
verhaald aan tot het iu werking treden der ge
wijzigde armenwet op 15 Juli ji., tenzij daarom
trent, met voorkennis of op machtiging der be-
(Novelle naar het Hoogduitsoh).
Vervolg.)
Sedert dien dag, waarop Felix door het plot
seling uitbreken van zijn gevoel voor haar al het
bittere en vreemde had weggenomen, heerschte
er tusschen hen beiden een innig vertrouwen
Jat evenwel Victorine nog gelukkiger scheen te
makendan Felix, wiens bleek en afgetobt gelaat
'an een strijd getuigde, die haar jeugdig hart
lu ZIJII onschuld verre bleef.
Al sidderde haar hart ook in zijne geheimste
schuilhoeken bij de herinnering aan dien avond,
'oen zijn blik, zijn stem, die duistere eD onver
staanbare woorden haar van zoet genot deden
'rillen, toch had zij nog niet doorgrond, wat hem
eigentlijk zoo geheel en al had doen veranderen
en vvat het was, dat uit die hartstochtelijk be
wogen stem sprak.
De liefde? O, neen, Victorine had daaraan
niet gedacht, Rosalie was immers zijne bruid,
zijne keuze, jong, schoon en gelukkig.
Felix had zich nimmer uitgelaten over zijn geluk,
of zijne liefde voor zijne bruid, hij vermeed het
bijna Rosalies naam te noemen, maar dit deed
Victorine echter niet aau de innigheid hunner
verhouding twijfelen. De bekentenissen aangaande
de liefde behooren niet onder het bereik der
vriendschap die hij al hare getrouwheid toch
eenige graden koeler en bezadigder is als gene;
die lieflijke ruiling des harten is altijd het onbe
streden voorrecht der ininnenden. Victorine hield
Felix dus voor gelukkig, en had voor het gevoel,
dat hij haar op dien avond betoond had, geen
anderen naam kunnen vinden dan medelijden en
welwillendheid.
Zij had zich geheel verdiept in hare gedachteD
aan zijne toekomst liet overige bedacht zij
niet.
üp zijn trouwdag, die op den geboortedag van
Rosalie was vastgesteld, zouden zij weder terug
zijn mevr. Rieger en Anna zouden op dien dag
niet gemist willen worden en Victorine kon dus
zijn geluk van nabij beschouwen. Zij beminde
hem zoo belangeloos en toch vulden zich hare
oogen met tranen, toen het beeld van Rosalie,
als eene bruid versierd, van liefde en verrukking
blozende, voor hare verbeelding verrees, zooals
zij aan de borst van Felix rustte, die dan haar
i eigendom werd.
„God zegene hen," stamelde zij uit den grond van
haar bevend hart, terwijl hare lippen stom bleven en
hare fijne hand hare van tranen zware oogen be
dekte, als wilde zij het beeld verdrijven, waarvan
de glans en het geluk haar verblinde en smart ver
oorzaakte.
Daar trok op eens eene andere hand de hare
zachtkens vau de oogen, en hare blikken ont
moetten Felix teederen blik, die vragend op haar
bleef rusten. Zijn gelaat was zóo bleek, dat zij
verschrikt zou geweest zijn, als er te gelijker
tijd geen verrukking in gelegen had. „Victorine,
mijne Victorine," fluisterde hij, terwijl hij zich
zichtbaar moeite gaf, om zijne mannelijke stem
vastheid te geven, „o, ik ben vrij 1"
Als door een electrieken schok sprong het jonge
meisje op, dat slechts instinctmatig de beteekenis
dier woorden gevoelde; zij kon de oorzaken en
de uitwerking daarvan niet recht duidelijk over
zien maar liet was haar toch als of er een onover
komelijke scheidsmuur tusschen hen beiden was
weggevallen, en zij liet het toe dat hij haar aan
zijn hart trok, aan dat trotsche, stormachtig be
wogen hart, dat hij zoo mannelijk bedwongen
had, dat hij gloeiende kussen drukte op haar rein
voorhoofd, op hare bloeiende lippen, zij vroeg
niets; zij wist dat zij een recht had, nu aan zijn
hart te rusten, als hij zelf haar daaraan trok,
Felix konde slechts doen wat recht was, maar
eindelijk vermande hij zich, en herinnerde zich
dat hij het schoone, onschuldige schepsel dat zich
zoo vertrouwend aan hem over gaf, eene verkla
ring schuldig was.
„O, mijne iunig geliefde" fluisterde hij ontroerd
terwijl hij haar zoo teeder in de oogen zag, die
geloovig op hem waren gericht, „nu zijt gij
de mijne, het geluk vau dit oogeublik wordt door
geen berouw gevolgd. Toen ik met Rosalie ver
loofd werd, wilde ik de eer van den man, de
naam van een meisje, dat zich vertrouwend aan
mij overgaf met mijne liefde inlossen. God heeft
dit offer niet aangenomen, hij wilde het geluk
van een lang leven niet prijs geven ten koste
van deu vluchtigen roes van een kort uur. Wat
ik sedert weken heb verwacht is nu geschied,
Rosalie zelve geeft mij haar woord terug, zouder
smart of verwijt.
Zij kan haar geloof niet verlaten, en vindt wel
licht ook iu mij datgene met, wat zij behoeft en
gehoopt had, slechts zij kon dien band losmaken
en zij 13 wijs en sterk genoeg om het te doen
Wordt vervolgd.)
