X°. 3385.
Vrijdag
A°. 1871.
17 Februari.
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden.ƒ3,00.
Franco per post
Afzonderlijke Nommers
3.85.
0.05.
Deze f.ourant wordt dagelijis, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIE!*.
Voor iederen regell-.1.r
Grootere lettere naar de plaateruimte die zij beslaan.
Leiden, 16 Februari.
Het vervolg en het slot van de lezing van den
heer J. W. Schaap, deelen we thans mede
In de vierde plaats onderscheidt men het zoo
genaamde desinfecteerstelsel waarbij,'t zij onmid-
delijk in de privaten, of in de riolen of in de
verzamelplaatsen, de uitwerpselen worden ver
mengd met stoffen, die de ontbinding tegenhou
den of wel de bij de gisting zich ontwikkelende
gassoorten onmiddelijk binden en daardoor belet
ten dat zij, in den dampkring opgenomen, dezen
zouden verontreinigen. Tot dit stelsel behoort
o. a. de vermenging der uitwerpselen met aarde,
die reeds bij de Mozaïsche wet den Israëlieten
werd voorgeschreven en de methode van Süveru,
die hier en daar op groote schaal is toegepast.
Tegen het eerste geldt het bezwaar dat daarbij
enorme hoeveelheden aarde aangevoerd en, met
de uitwerpselen vermengd, weder afgevoerd
moeten worden; de methode van Siivern is
te kostbaar zoowel wat de desiufectie zelve be
treft, als omdat gebleken is dat de naar die
methode behandelde uitwerpselen, alle waarde
voor den landbouw hebben verloren.
En dit laatste verdient bijzonder de aandacht,
omdat de Datuur ons leert, dat de akkerde aan
gewezen bergplaats is van alle menschelijke en
dierlijke uitwerpselen; de voortdurend door be-
teeling daaraan onttrokken bestaDddeelen moeten
worden aangevuld of liever teruggegevenwie
dus de uitwerpselen van mensch of dier den
akker onthoudt, stoort de orde in de natuur en
haalt zich de straffen op den hals, die, wij weten
het, onafscheidelijk aan elke zonde tegen hare
wetten zijn verbonden. De zoo hier als elders
meest gebruikelijke manier om rivieren, kanalen
en grachten tot de verzamel- en bewaarplaats
onzer uitwerpselen te maken, levert er het bewijs
van; een bodem van drekstof doortrokken, on
bruikbaar, althans voor de gezondheid schadelijk
drinkwater, stiukende grachten, en een bedorven
atmospheer zijn er de noodzakelijke vruchten
van; die manier verdient dan ook den naam van
stelsel niet, maar moet tot de misbruiken gere
kend worden.
De eischeu van een goed rioolstelsel kortelijk
samenvattende zijn: 1'. dat de uitwerpselen aan
elke waarneming onzer zintuigen worden ont
trokken, van het eerste oogenblik af, dat zij ter
plaatse daarvoor bestemd aanwezig zijn en 2°. dat
zij, binnen het tijdperk waarop de rottende gis
sing zou ontslaan, dus binnen 30 uren, onder
dezelfde voorwaarden van daar worden verwij
derd en op den akker geborgen.
Aan die hoofdeischen voldoet het stelsel van
Liernur, lot welks beschrijving de spreker ver
volgens overging; ook van dit gedeelte der voor
dracht willen wij trachten onzeD lezers eenig
denkbeeld te geven, al stuiten wij daarbij op een
groot bezwaar, namelijk op het gemis der colos-
sale afbeeldingen, reeds in den uanhef van ons
verslag vermeld, die zóóveel bijbrachten om de
geleverde beschrijving voor iedereen duidelijk te
maken, dat ze werkelijk onmisbaar kunnen wor
den genoemd.
Elk huis, gelegen aan de straat waarop het
stelsel wordt toegepast, moet voorzien worden
van een speciaal daarvoor ingericht privaat, be
staande uit eene afhangende kegel of trechter
aan het ondereinde verbonden met een S vormig
gebogen buis, die de uitwerpselen voert in een
zoogenaamde takbuis, ook weder van eene S vor-
mige bocht voorzien en uitmondende in eene
wijdere, zoogenaamde hoofdbuis, die in een cilin
dervormig, ijzeren reservoir uitloopt; ook de bui
zen zijn allen van ijzer.
Binnen den wijden bovenmond dei trechters
in het privaat is een korte afhangende cilinder
van iets kleineren diameter aangebracht en daar
achter is eene opening in den trechter, die door
eene buis met de buitenlucht correspondeert;
eene behoorlijke ventilatie van het privaat is
daardoor ten allen tijde verzekerd.
De hoofdbuis die de uitwerpselen van de tak-
buizen ontvangt, loopt niet in éene richting door,
maar op bepaalde afstanden zijn tusschen de dee
len, waaruit die buis bestaat, verticale cilinders
of vervalkasten aangebracht, waardoor aan elk
deel de gevorderde helling kan worden gegeven
vóór den mond der buis, die naar het reservoir
is gekeerd, hangt eene beweegbare klep (zooge
naamde traagheidsklep), die door een daarop druk
kend gewicht onder gewone omstandigheden den
mond der buis gesloten houdt; eindelijk is in
dat deel der hoofdbuis, dat onmiddelijk in het
reservoir uitloopt en op korten afstand daarvan
eene kraan aangebracht, die. door een stang op
de straat kan geopend en gesloten worden.
Het reservoir heeft in zijn top twee openingen
tot doorlating van twee buizen, die er luchtdicht
in zijn bevestigd; de éene buis reikt tot nabij
den bodem en dient otn den inhoud van het re
servoir door te laten bij zijDe lediging; de andere
reikt maar even in het reservoir en dient tot
doorlating der lucht wanneer daaraan de slang
der luchtpomp is bevestigd.
Hoe geschiedt nu de lediging, die eiken dag
moet plaats hebben Daarvoor dienen twee toe
stellen op wielen geplaatst, die, door een paard
getrokken, in de straat bij den mond van het
reservoir worden gebrachtde éene bestaat uit
eene luchtpomp, door een stoomwerktuig van on
geveer 6 pdkr. bewogen; de ander uit een plaat
ijzeren, luchtdicht reservoir, dat bestemd is om
de uitwerpselen te ontvaDgen.
De man, die bij het werktuig is geplaatst, be
gint met de straksgenoemde kraan in de hoofd buis
te sluiten, bevestigt de slang der luchtpomp aan
de korte buis in den top van het reservoir en
brengt, door middel van het stoomwerktuig, de
luchtpomp iu werking. Zoodra dientengevolge in
het reservoir de vereischte graad van luclitver-
dunning is ontstaan, wordt de kraan der hoofd
huis geopend en het onmiddellijk gevolg hiervan
is, dat, met eene kracht gelijkstaande aan de
werking van 26 orkanen, de inhoud van hoofd
en lakbuizen naar liet reservoir wordt gevoerd
natuurlijk is de verminderde luchtdruk oorzaak
dat ook de straks vermelde traagheidskleppen zich
hierbij openen.
Deze bewerking, zoolang herhaald tot de ge-
heele inhoud van hoofd- en takbuizeu in het re
servoir is opgenomen, wordt gevolgd door eene
tweede, namelijk het ledigen van het reservoir.
Daartoe wordt de slang van dezelfde luchtpomp»
verbonden met liet op wielen geplaatst reservoir
dat op zijne beurt door eene slang in verbinding
treedt met de lange buis, die tot nabij den bodem
van het onderaardsch reservoir reikt. Is nu, door
het in werking brengen der luchtpomp, de lucht
in het vervoerbaar reservoir tot op den vereischten
graad verdund, dan zal de luchtdrukking in liet
onderaardsch reservoir de uitwerpselen in de
lange huis doen stijgen, tot de geheele inhoud
in het vervoerbaar reservoir is overgegaan. De
werkman verwijdert zich met zijne toestellen en
brengt het gevuld reservoir daar, waar ziju inhoud
onmiddellijk in vaten afgetapt en als bemestings
middel verzonden wordt.
Ziedaar, naar wij meenen, in korte trekken
weergegeven wat de heer Schaap, zooveel breed
voeriger en duidelijker, aangaaude liet stelsel van
Liernur heeft medegedeeld. Blijkbaar is de lieer
Schaap met dat stelsel zeer ingenomen en koestert
hij van de proef, die onze gemeente met de toe
passing daarvan zal nemen, de beste verwachting.
In elk geval vereenigen wij ons geheel met den
lof dien hij het gemeentebestuur toebracht, voor
het genomen daartoe strekkend besluit, en hopen
dat de te nemeD proef met zóo guustigen uitslag
worde bekroond, dat eene meer algenieene toe
passing van Liernur's stelsel, zoowel hier als elders,
daarvan het gevolg moge zijn. De algeuieene ge
zondheidstoestand en de landbouw beiden zouden
er ongetwijfeld zeer door worden gebaat en onze
gemeente de eer toekomen van de eerste in ons
vaderland te zijn geweest, welke die voordeelen
proefondervindelijk aan het licht heeft gebracht.
Zoowel onze Burgemeester als de heer wet
houder Hubrecht woonde de lezing van den heer
Schaap ten einde toe bij.
heden enkele Hyacinten in bloem, a. een zilv.
verg. med. aan W. Hoog; 4. een zilv. tned. aan
A. Van Raai van Konijuenburgc. een kleine
zilv. med. aan W. A. Blokhuis; d. een getuig
schrift aan Dr. J. Everwijn; voor 12 verscheiden-
beien enkele Hyacinten iu bloem, a. een zilv.
niedaan A. Van Raai van Konijnenburg Jr.; 4. een
kleine zilr. med. aan W. A. Blokhuis; c. een ge-
tu.gschrift aan A. Van Raai Tan Konijnenburg;
vcor 20 verscheidenheden dubbele Hyacinten in
bloem, a. een zilv. verg. med. aan VV. Hoog; 4.
een zilv. med. aan A. Van Raai van Konijnenburg
Jr; c. een kleine zilr. med. aan W. A. Blokhuis;
d. een getuigschrift aan Dr. J. Everwijnvoor 12
verscheidenheden dubbele Hyacinten in bloem, a.
een zilv. med. aan A. Van Raai van Konijnenburg;
voor de schoonste conqueit Hyacint, nog niet in
den handel voorkomende en aan den inzender
in eigendom toebehoorende, a. een zilv. verg. med.
aan M. Paardekooper; 4. een zilv. med aan M.
Paardekoopervoor 20 verscheidenheden Hya
cinten op glazen in bloem, 4. een zilv. med. W.
Hoog; voor 20 potten in 20 verscheidenheden enkele
vroege tulpen in bloem, a. een zilv. med. aan
Dr. J. Everwijn; 4. een kleine zilv. med. aan
M. Paardekooper; voor 15 potten in minstens 15
verscheidenheden dubbele vroege Tulpen in bloem,
4. een kleine zilv. tned. aan Dr. J. Everwijnvoor
12 potten in 12 verscheidenheden enkele. Tros-
norcissen in bloem, a. een zilv. med. aan Dr. J.
Everwijn; voor 10 potten in minstens 5 verschei
denheden dubbele Narcissen in bloem, a. een
zilv. med. aan Dr. J. EverwijDvoor 10 potten
in 40 verscheidenheden Crocussen in bloem, a.
een zilv. med. aan Dr. J. Everwijn; voor 12 pot
ten Cyclamen in bloem, in de meest mogelijke
verscheidenheden, 4. een getuigschrift aan Dr. J.
Everwijn; voor de meest aangebrachte groene
planten tot opsiering, a. een zilv. med. aan Me-
jufvrouw E. Grulleinans van Bielen. Prijzen wer
den uitgeloold alleen voor Dames, Huisgenooten
van Leden, voor de fraaiste bloemenmand, met
bloeiende Crocussen, 4. een getuigschrift aan Me
vrouw Hoog-Enschedé; voor het fraaiste bouquet
uitsluitend van bolgewassen, a. een prijs ter
waaide van vijf gulden aan Mevrouw Hoog-En
schedé. Prijzen van liet bestuur voor groepen ter
opsiering, 1ste prijs zilv. med.aan Dr. J. Everwijn;
2de prijs kleine zilv. med. aan W. Boomkamp
3de prijs getuigschrift aan W. A. Blokhuis.
In de Vereeniging ter beoefening van de knjgtwe-
tenschap zal op Vrijdag 24 Fpbr. het debat over
de in de vorige vergadering ingeleide punten
worden voortgezet en door den heer T. J. Stiel
tjes een overzicht worden gegeven van het beleg
en ontzet van Leiden in 1574.
Z. M. de Koning van Denemarken heeft be-
Doemd tot Ridder der Danebrogorde den lieer
Herman Polano, consul van Denemarken te Hiogo
(Japan).
Gisteren is vanwege de Vereeniging Flora van
Noordwijk in het Hof van Holland te Noordwijk-
Binnen, de 13de tentoonstelling geopend van
bloeiende bloem- en bloeinbolgewassen.
Prijzen werden uitgeloofdvoor 40 verscheiden
heden Hyacinten in bloem (20 dubb. en 20 enk.),
a. een zilv. verg. med en 5 gulden, aan A. Van
Raai van Konijnenburg Jr.4. een zilv. verg. med.
aan Dr. J. Everwijn c. een zilv. med. aan A.
Van Raai van Konijnenburg; voor 20 verscheiden
i
Burgein. en Weth. alhier, gezien de adressen
van o. G. Groenewegen, uielkverkooper, wonende
alhier, waarhij hij vergunning vraagt om eene
verzameling meststoffen te mogen houden op liet erf
achter ziju huis aan liet Galgewater, hoek Suiids-
steeg, wijk V n°. 287; 4. N. K. Swetner, drogist
en koopman, wonende binnen deze gemeeule,
houdende verzoek om eene bewaarplaats van petro
leum te mogen inrichten in ziju pakhuis iu de
Clarensleeg, wijk VI n®. 1047 doen te weleu,
dat tot het hooren der eigenaars en bewoners
van de naastbijgelegenene belendende panden,
(en opzichte der inforuiatiën de commodo el incom-
modo, door B. en Ws. zal worden gefaceerd op liet
Raadhuis dezer gemeente, op Maandag den 20slen
Februari e. k., 's voormiddags te elf uren.
Met leedwezen vernemen wij dat ons geacht
raadslid, den heer Hoog, een ernstig ongeval is
overkomen. Zijn we wel ingelicht dan moet hij
zeer zware brandwonden in den rug hebben be
komen. Zijn oogenblik kei ijke toestand moet niet
zeer geruststellend zijn.
Kun6t uit liefde voor de kunst mag steeds reke
nen op toegevendheid en uit dat oogpunt be
schouwd droeg de voorstelling der Vereeniging
„Harmonie", gisterenavond in den Schouwburg
gegeven ten voordeele van de opgenoinenen in
het Werkhuis, aller tevredenheid weg. Het Kas
teel van Tourville of de Hollandsche Zeelieden in
Frankrijk was als voorstuk zeer goed gekozen.
Als men dan ook in het oog houdt dat de ver-
tooners het tooneelspel als liefhebberij beschou
wen, dan kunnen wij onoewimpeld den meesten
lof toezwaaien aan den luit. ter zee Rijnsburg,
aaD stuurman Willem Bosch, aan Thomas, tuinier
van het kasteel, en aan de onbekende dame met
haar 6jarig kind. Het spel van de overige vertooners
was ook zeer goedde markies de Mortagnac was
wel wat stijf en de platte Leidsche uitspraak van
den graaf van Tourville was niet zeer grafelijk
dit laatste deelde hij echter met den directeur van
politie. Het nastukje Het levend doode Snijderpaar
wekte in niet geringe mate den lachlust op en
wel voornamelijk door het geestige spel van
Thomas en Julia. De toepasselijke coupletten van
den heer D. R. deden dit stukje zeer in aantrek
kelijkheid winnen. De vereeniging „Harmonie"
mag intusschen trotsch zijn op het behaalde suc
ces; de zeer goed bezette zaal, een aanzienlijk batig
saldo en de dankbaarheid van de beniüciauten
mogen de streeiende voldoening zijn voor do
moeite en zorgen aan deze voorstelling besteed.
Door zulke daden wint de vereeniging „Harmo
nie" de sympathie van Leidens ingezetenen, die
op hunne beurt niet zullen nalaten de vereen i-
ging zooveel mogelijk te steunen.
Gisterenavond is aan de Zoutkeet op den Ouden-
Vest, een fondsbode genaamd v. H. door een
onbekend manspersoon aangerand. Ofschoon we
niet weten of de aanrander hem ook van zaken
van waarde beroofd heeft, kunnen we toch ver
zekeren dat de aanranding zulk een schok aan
zijne gezondheid heeft toegebracht, dat v. H. thans
in zorgwekkende omstandigheden verkeert.
Omtrent het treurig ongeluk datden oud-minister
den heer E. De Waal zon hebben getroffen en
waarvan wij gisteren onder de laatste berichten
melding maakten leest men iu het Vaderland:
„Een onrustbarende tijding houdt vele in de
residentie in spanning. I'Emancipation van Toulouse
vermeld d. 1. onder de gekwetsten hij het spoor
weg ongeluk bij Toulon op den Ssten dezer ook
een oud minister van Nederland. Daar het be
kend is, dat de minister De Waal zich in het
begin van deze maand uit Geneve Daar het zui
den van Frankrijk zou begeven, baren de weinige
woorden van het Fransche blad niet weinig on
gerustheid. Intusschen blijft het antwoord uit op
de telegrammen, die én door de familie van den
heer De Waal én door de Nederlandsche Regee
ring onmiddelijk Daar Toulon zijn gezonden. Een
der leden van de familie van den heer De Waal
is, naar wij vernemen, over Geneve naar Toulon
gereisd om naar het gerucht nader onderzoek te
doen."
Het Dagblad van Zuid-Holland bericht lieden hier
omtrent:
„Met leedwezen vernamen wij reeds vroeger
uit een der Fransche bladen het treurig bericht
hetwelk ook weldra hier verspreid was dat
ouder de reizigers, die zich in den spoortrein be
vonden, welke, volgens ODlangs door ons per
telegraaf ontvangen tijding, op den spoorweg van
ParijsLyonMiddelandsche zee (tusschen Ban-
day eu St. Nazaire) door de ontploffing van een
met kruit geladen waggon, verongelukt is, zich
ook bevond, Z. Ex. de heer E. De Waal, laatst
afgetreden minister van Koloniën. W ij verzwegen
dit bericht aanvankelijk om, zoolang het feit ons
niet met volkomen zekerheid was medegedeeld,
de betrekkingen en vrienden van de betrokkene
niet noodeloos te verontrusten.
Bij een nader ingesteld onderzoek is ons thans
echter de treurige waarheid van bedoeld bericht
gebleken. De heer De Waal, die tot herstel zijner
geschokte gezondheid zich in Frankrijk bevond,
behoort werkelijk onder de talrijke reizigers, die
bij deze spoorwegramp ernstig verwond zijn ge
raakt.
Eenige leden zijner familie hebben zich bij
het vernemen der droevige tijding, onmiddelijk
naar Frankrijk begeven.
Van ganscher harte hopen wij dat de ramp,
den heer De Waal overkomen, niet zoo ernslig
zij als de thans ontvangen berichten doen vreezen."
Op last van H. K. H. de Groothertogin van
Saksen, werden de arbeiders van H. Dr. domeinen
te 's-Hage en vele behoeftigen, bij gelegenheid van
den naamdag van wijleD H. M. de Koningin
moeder, weder met eene ruime uitdeeling eet
waren eu brandstoffen verblijd.
Door een aantal fabrikanten van beetwortel
suiker i« een adres gericht aan de Tweede Ka
mer der Staten Generaal, houdende bezwaar legen
den maatregel van den Min. van Financiën om de
staudaardnommers volgens welke de suiker bij iu-
