Rotterdam, 30 Januari. Het alhier opgerichte
Werklieden-Verbond hield hedenavond eene verga
dering, tot mededeeling omtrent eenige punten,
die het Bestuur aan de belangstellenden ter ken
nisgeving vvenschte voor te leggen. Deze bijeen
komst werd zeer talrijk bezocht, niet alleen door
werklieden, maar ook door onderscheidene inge
zetenen uit de meer gegoede standen. De heer
D. Willemse, voorzitter van het Bestuur, had op
zich genomeD, bij deze gelegenheid het doel der
zaak te omschrijven. „Als werkmanzoo begon
hij is het mij eene eer deze vergadering te
presideeren, waarin wij de eersten uit onze ge
meente aanwezig zien. En het strekt mij niet
alleen tot eer, maar tevens tot genoegen hier een
woord uit het hart te kunnen spreken. Neemt
dus mijne woorden zooals zij zijn; dat wil zeg
gen: goed gemeend. En nu tot de zaak."
Terwijl elders in Europa den strijd der wape
nen wordt gevoerd, zien wij hier eene Vereeni-
ging oprichten, bestemd tot bevordering van heil.
Ja, van heil in den ruimen zin des woords; want
het is te doen om voorlichting en beschaving, en
waar men die bevordert, daar is men werkzaam
niet slechts voor een enkelen stand, maar voor
de geheele maatschappij. In verschillende kringen
wordt met die woorden, maar inzonderheid met
ver- en voorlichting veel geschermddoch wanneer
men alles nagaat, blijkt het dikwijls genoeg dat
de zaak zelve veel te wenschen overlaat. Dat nu
de werkman aan voorlichting behoefte heeft, is
bij de oprichting dezer VereeDiging duidelijk ge
bleken. Hetgeen in de daartoe gehouden bijeen
komsten werd besproken, getuigde dat de werk
man over 't algemeen de gave mist, niet alleen
om in den gewonen zin des woords goed te spre
ken, maar ook zóo te spreken als hij denkt. Men
gevoelde dit zoo zeer, dat men begreep niet op
die wijze te moeten voortgaan, inaar dat men
om het zoo eens uit te drukken geschikte
bakens moest kiezen, die den goeden weg aan
wezen. Die bakens werden dan ook gezocht en
gelukkig gevonden. De oprichters hebbeD zich
namelijk geweud tot eenige ingezetenen uit de
andere standen der maatschappij en daar terstond
welwillende medewerking gevonden. Het bleek
toen te meer dat in eene circulaire, die voorloo-
pig was geconcipieerd, gebrekkige punten voor
kwamen, maar onder goedgunstige terechtwijzing
en in gemeenschappelijk overleg werd dit toen
verholpen. Zoo doende kwam men tevens tot een
beter begrip van het doel: beschaving en voor
lichting. Het Bestuur vertrouwt ook verder op die
welwillende medewerking te kunnen rekenen.
De meer begaafden van geest zullen daartoe in
de bijeenkomsten steeds welkome gasten zijn, en
het Verbond zal daaraan zijne vrienden kennen,
dat deze niet schermen met woorden, maar het
hunne doen tot voeding van den geest des werk-
mans. Heeft deze zulk een bijstand verder noo-
dig, dan moet hij zich niet schamen er om te
vragenwant onder zoodanige samenwerking weet
hij dat hij dien bijstand niet ontvangt uit of met
dwang, maar in den edelsten zin des woords als
uiensch.
Wat nu nader het doel betreft, dit is vervat
in deze drie punten:
1°. Het stichten van een lokaal en eene volks
bibliotheek, waarin de werkman, na afloop van
zijne werkzaamheden, zich zedelijk en weten
schappelijk zal kunnen ontwikkelen, en waar,
door gepasste voorlezingen, tot beschaving en
vóórlichting zal worden medegewerkt.
2°. Het, op nader vast te stellen grondslagen,
stichten van een jonds, tot ondersteuning van oude
en gebrekkige werklieden, die door hun gehou
den gedrag op ondersteuning aanspraak maken;
zonder dat die kas ooit zal mogen gebezigd wor-
tot te gemoetkoming in te lage loonen of gebrek
aan werk.
3®. Door gepaste middelen mede te werken
tot de verbetering der stoffelijke welvaart van
den ambachtsstand; altijd met dien verstande
dat de beginselen dier Vereeniging in zich slui
ten: handhaving der orde, gehechtheid aan de
wet, onderwerping aan de wettig gestelde mach
ten en uitdrukkelijke verwerping van socialisti
sche en communistische beginselen.
Met het oog op een lokaal en volksbibliotheek
moet intusschen worden opgemerkt, dat het Ver
bond volgaarne erkent wat ten deze reeds van
andere zijden, o. a. van wege de Maatschappij
tot Nul van 'l Algemeen, is verricht; maar de werk
man gevoelde zich geroepen ten deze ook zelf
een initiatief te nemen, en daarom werd tot de
oprichting eener pigen bibliotheek besloten, terwijl
dan toch de gelegenheid openbleef om, voor zoover
noodig, te trachten zich met de Maatschappij van
't Nut te verstaan en hare medewerking in te roe
pen. In de eerste plaats echter is er een eigen
lokaal noodig, waar de werkman zich nuttig bezig
kan houden. Geen lokaal waar hij sociëteit komt
houden, of eigenlijk gezegd om „een borreltje te
drinken;" want wie daaraan behoefte gevoelt,
behoeft niet naar eene boekenkamer te gaan,
neen, het doel is een lokaal, waar de werklieden
komen zonder noodzakelijkheid van geld te ver
teeren; een lokaal, waarheen men sprekers kan
uitnoodigen, die den volkstoon weten te treffen
en hunne meerdere kennis den werkman willen
mededeelen. Aanvankelijk zou men zich natuur
lijk moeten tevreden stellen met een gehuurd
lokaal, en oin nu voorloopig te beproeven in hoe
ver dit denkbeeld genoegzaam bijval vond, werd
thans in de vergadering eene lijst gedéponeerd,
waarop zoowel werklieden als andere personen
voor eene bijdrage kouden inschrijven. Het resul
taat hiervau was dat er binnen den tijd van nog
geen volle twintig minuten reeds voor eeDe som
van ƒ218 was geteekend, waarna ook nog verder
de gelegenheid ter inschrijving blijft opensteld.
En wat nu betreft het tweede punt, het fonds,
dit behoefde geen nadere toelichting. Ook het
derde was, zoo men meende, duidelijk genoeg.
Het bestuur geloofde echter speciaal daarop te
moeten wijzen, om te doen zien dat de werkman
begrijpt, dat er zich wel eens volksleiders op
werpen, die zich voorstanders van den werkenden
stand noemen, maar door hunne drogredenen den
werkman juist op een verkeerden weg medeslepen.
Het bestuur meende daarom den werklieden bij
zonder op het hart te moeten drukken, zulke
personen niet te vertrouwen, maar zich tegen
over hen te stellen, en overigens in alles zoodanige
houding aan te nemen, dat de werkman zich in
waarheid aller achting waardig maakt.
Zoo volgden er meerdere meededeelingen, waar
uit onder anderen nog bleek, dat de heeren W.
Thijsen en Dr. H. J. Sleurs, die blijkens de cir
culaire aan de zaak hunne goedkeuring hadden
verleend, deze later hadden ingetrokken. Het
kwam intusschen voor heden tot geene discussie.
Blijkeus eene voorafgaande aankondiging, was het
trouwens voor dezen avond alleen te doen geweest
om van het een en ander kennis te geven, ten
einde later omtrent verschillende punten van ge
dachten te wisselen. (iV. R. Cl.)
Door de commissie voor de financiën is aan
den Raad ingediend een concept-besluit, behel
zende de noodige bepaliugen voor het op belee
ning of prolongatie uitzetten van in de gemeente
kas aanwezige gelden. De commissie stelt voor,
nu bij Koninklijk Besluit aan de gemeente Gorcum
dergelijke vergunning is verleend, ook voor Rot
terdam c. q. hiervan gebruik te maken. Burg.
en VVeth. hebben zich met dat voorstel veree-
nigd.
Schoonhoven, 30 Januari. Door de zorg der com
missie voor het onderwijs aan volwassenen alhier,
is in de vorige week een soirée met zang en
déclamatorium gegeven, waarvan de opbrengst
hoofdzakelijk moest strekkeu om te voorzien in
en in hare nabijheid gebleven zijn, maar hij hield
het voor zijn heilige plicht, ten minste te beproe
ven, of het kind, als het eerst maar geheel op den
vader alleen was aangewezen, niet wat meer
vertrouwen en overgevende liefde voor hem zoude
gevoelen.
Felix verliet dus het huis van den president
om zich op nieuw naar Frankrijk te begeven,
waar hij reeds twee jaren voor de kunst had
geleefd, maar besloot voor zijn vertrek zijn ouden
oom de St. Aubin, die hij sedert zijn eerste ont
moeting niet meer gezien had, te bezoeken.
Zijne moeder had haren broeder tot aan haar
einde zulk eene liefderijke deelneming toegedra
gen, dat Felix het als eene verplichting beschouwde,
deze herinneriug aan den ouden, eenzamen man
te bewaren en hoewel de president dit bezoek
met een bij hem zeer ongewone spraakzaamheid
zeer afraadde, zoo liet Felix zich van zijn voor
nemen niet afbrengen. Het was weder in den
heerlijken zomer, toen hij te voet het dat door
wandelde, dat met zijne altijd jonge schoonheid
zijn hart verkwikte, even als vroeger, en toen hij
zijn doel bereikt had en even als voor twaalf
jaar aan de schel trok, wier helderen toon door
het stille huis klonk, dat half verscholen in het
groen der grooter gewordene boomen lag, toen
hij den slependeu tred en de nog beter bekende
stem van Martin hoorde, die barsch eD kortaf,
den man, evenals vroeger den knaap vroeg: „Bij
1 ivien moet gij zijn?" toen verzonken de jaren
met al de stormen en strijd, met al den glans
1 en vreugde; toen was het hem alsof hij zoo.
even eerst uit Frankrijk was gekomen, alsof hij
de liefelijke zachte stem zijner moeder weder
zou hooien, en zich verheugende op het weerzien
van den ouden getrouwen dienaar riep hij bijna
even verheugd als toen uit: „Ik ben het immers
Martin, Felix von Bork
De oude bediende, wiens haar wit geworden
was, was de tijd wel niet zoo snel voorbijgegaan,
de jaren hadden ongetwijfeld hem meer ter neer
gedrukt dan de jonge man die voor hem stond,
en nadat hij een blik vol verwondering en ver
rassing op hem geworpen had, zeide hij met een
van vreugde en ontroering bevende stem„Mijn
heer de baron, ja, gij zijt het, ik zou het geraden
hebben, al had gij uw naam niet genoemd. Gij
zijt sprekend uw zaligen vader, in allen opzichten."
Felix klopte hem vriendelijk op den schouder;
„dat verheugd mij Martin, dat verheugd mij, want
ik zou in alles zijn evenbeeld willen zijn. Is mijn
oom te huis, is hij wel, en gelooft gij, dat hij
mij zal willen zien.
Wordt vervolgd.)
de bezoldiging der hulponderwijzers, die met dat
onderwijs groolendeels zijn belast.
De opbrengst bedroeg 111.50.
Dordrecht, 30 Januari. Door de aannemers
Volkers en C®. is van uit en door de zoogenaamde
brughaven te Willemsdorp het ijs doorgebroken
tot in het Holl. Diep, ten einde op eerste aan
zegging vanwege den waterstaat met een of twee
hunner sleepbooten en een der kanonneerbooteD
naar Hellevoetsluis te varen, om torpedo's af te
halen naar de Nieuwe Merwede, ten einde door
middel daarvan de ijsopruiming te beproeven.
De stoombooten liggen stoomklaar om op de eer
ste aanzegging naar Hellevoetsluis te stoomen.
(Dord. Ct.)
Arnhem, 31 Januari. In de afgeloopen week
had het examen plaats van haar, die zich voor
de middelbare school voor meisjes hadden aan
gemeld. Van de 42 meisjes, die zich hadden aan
gemeld, zijn er 6 afgewezen. Hiervan werden
19 voor de eerste, 6 voor de tweede, en 11 voor
de derde klasse aangenomen.
Hebben de vroegere Zondag avond-bijeen
komsten voor den Handwerksstand, zoo in dezen
als den afgeloopen winter, uitstekend aan de ver
wachting beantwoord, door afwisselend muziek
en zang, tragische en komische poëzie, geschiedenis
en natuurwetenschap, voor het publiek ten beste
te geven de keuze van het programma van
gisteren mag zeker allergelukkigst worden ge
noemd. De commissie huldigt in den volmaakten
zin het beginselelk wat wils. Arnhems Gym-
nastiek-vereeniging heeft bewezen, dat zij eene
waardige plaats inneemt onder de andere corpo
raties te dezer stede. Hier werd aangetoond, wat
de menschelijke spierkracht, door voortgezette
oefening, vermag, en dat mes aan het lichaam
eene lenigheid en beweeglijkheid kan geven, die
voor den ongeoefende aan het onmogelijke grenst.
Wij wisten Diet, wat meer te bewonderen: de
krachtsontwikkeling bij den een, of de buigzaam
heid der ledematen bij den ander.
Rhenen, 29 Januari. De heer D. L. De Ridder,
te Grebbe, viert heden zijn lOOsten verjaardag;
de jubilaris heeft te dezer gelegenheid aan aide
armen dezer gemeente eene buitengewone en
ruime bedeeling verstrekt in erwten en spek;
meer dan honderd vijftig behoeftige gezinnen pro*
fiteeren hiervan.
Becsichem, 30 Januari. Naar men verneemt is
de zaak tusschen den Staat en de landeigenaren
in deze streek, omtrent het al of niet betalen van
tienden van den beetwortelbouw, die den 3den
Februari te Tiel bepleit zou worden tot later
uitgesteld. Men is zeer benieuwd naar den afloop
dier zaak.
Deventer, 30 Januari. De onlangs hier inge
richte bewaarplaats van ijs, ten behoeve der ge-
neesheereu alhier, is bijna geheel voltooid. Er
worden dagelijks groote hoeveelheden ijs daarin
gebracht.
Zwolle, 30 Januari. Door wijlen den heer H.
Van Kessel, ridder der orde van den Ned. Leeuw,
gewoon kamerheer van Z. H. den Paus, oud de
ken en pastoor der Parochie van Onze Lieve
Vrouwe Hemelvaart alhier, is o. a. aan de Roomsch
Katholieke gemeente alhier de som van ƒ33,000
vermaakt.
Sedert van wege de directie der staatsspoor
weg maatschappij is toegestaan, dat voor de ver
zending vau ijzererts vod hier naar Duitscb-
land van het speciaal tarief, dat voor andere
staten geldig is, gebruik gemaakt mag worden,
neemt de verzending van dat artikel dagelijks
toe. De verzendingen die tot uu toe plaats had
den, waren allen naar Oberhausen bestemd.
Vhiezbnveen, 30 Januari. Met groote belang
stelling vernemen wij de bemoeiingen, die door
den heer Dull te Almelo worden in het werk
gesteld voor den aanleg van een spoorweg Al
melo Meppel, eene onderneming, die van het
uiterste gewicht is voor het algemeene belang;
alhier heeft zich dau ook reeds eene commissie
gevormd, bestaande uit de heeren Nilaut, bur
gemeester; E. Engberts; W. Jansen;'H. A. En
gels; H. Hoff en W. Winkel, ten einde, voor
zooveel deze gemeente betreft, niets onbeproefd
tej laten, om de algemeene deelneming in deze
zaak te wekken.
Groningen, 30 Jan. Door het classicaal bestuur
vaD Dockum is beslist, dat Ds. J. J. Ploos van
Amstel, pred. alhier, het beroep naar Reitsum
niet heeft aangenomen, zoodat die leeraar bij de
Ned. Herv. gemeente hier ter stede werkzaam
zal blijveD.
Oosterwolde, 30 Jan. Eergisteren werd alhier
het lijk van den zoo vroeg ontslapen B. A. Prak
ken, in leven lid van de Prov. Staten van Fries
land, enz. grafwaarts gebracht. Een menigte
personen van verschillenden rang en stand, ook
uit omliggende dorpen, sloten zich bij den lijk
stoet aan. In het kerkgebouw werd door den
heer Ds. J. Helder, predikant te Wijnaldum, een
indrukwekkende toespraak gehoudeD, terwijl
tevens door de heeren H. De Jong, hoofdonder-
derwijzer te Nieuw-Appelscha en Ds. S. Van
Itereon, predikant alhier, aan de verdensten van
den ontslapene werd hulde gebracht.
Arum, 30 JaD. De vorige week werd hier een
wedstrijd op schaatsen gehouden onder de arbei-
1 ders van het dorp. Een collecte onder de
naamste ingezetenen had bijna 100 opgebra;'
en men was instaat eene hoeveelheid spek",
brood te laten verrijden 64 arbeiders waaronc'11
zelfs een van 78 jaar, namen daaraan de'
Ieder rijder kreeg voorshands een kil. spek
een brood; de overwinnaars 1%, 2 en 2% p01l*
terwijl de prijs en premie in 6 en 4 kilo jpt'
bestonden.
Middelburg,
30 Januari. Gisteren herdacht
nl
heer A. A. Sanders, commies ter gemeente-sect
tarie alhier, zijn 50jarigen diensttijd op de sen.
tarie. Hij ontving bij die gelegenheid zoo van t
gemeentebestuur als van den secretaris en mee j
ambtenaren verschillende geschenken. De
nemende burgemeester met den wethouder i
de gemeente-secretaris kwamen hem in zij
woning persoonlijk hunne gelukwenschen as.
bieden.
m
VOLKSVOORLEZINGEN. j
Ongetwijfeld drukken wij het gevoelen i,e
de meerderheid der .bezoekers van de volksio-dt
lezingen uit wanneer wij de gisterenavond l
houden bijeenkomst rangschikken onder de sclicuei,
sten en belangrijksten die, niet alleen in de(aa
winter maar ook gedurende het nu bijna twaiyc
jarig bestaan dier inrichting zijn gehouden. |ie
Van 8 tot 9 uren voerde het gewouu ork: H
de volgende muziekstukkeu uit: 0
1. Düppler Morgenroth, Marsch MiiLLsiita
2. Leinate's Klauge, Wals. Labi-tui t
3. Aria uit de Stabat Mater Rossisisgi
4. PolkaKühnel,
5. Aria uit de Elisire d'Amore DoNizrtig
6- Ouverture Guillaume Teil. Rossrair
En schoon programma voorzeker en waaru
de uitvoering, wij schroomen niet dit te verkH
ren, zeer voldoende was, dat wil zeggen, vnd'
het ddar aanwezig publiek niets te wensch-r
overliet. ;0I
Te 9 uren trad als spreker op de hoogleerssli
Rauwenhoff. 't Is voor de trouwe bezoekers «igi
doende dien naam te hooren om te weten ii>ii
zij zich kunnen voorbereiden op het hooren, v-ch
iets schoons, iets degelijks niet alleen uiaar bove:rd
dien mogen rekenen op de keuze van een ondtmi
werp dat aller belangstelling wekt en waarv: v
de behandeling blijft binnen de grenzen vant'ei
bevattingsvermogen ook der minstontwikkeldirdi
Dat een en ander te zamen genomen zijn eischar
waaraan niet gemakkelijk is te voldoen; hootit,
zelden zal men de vele daartoe noodige gegeve: v
in éen persoon vereeuigd vinden doch ouder 4».
weinigen bekleedt voorzeker de hoogleeraar Rai
wen hoff eene eerste plaat». d»
„Over weeshuizen en weezeuverpleging", zi i
daar het onderwerp, voor eene volksvoorleziu,
zoo bij uitstek gelukkig gekozen, met welks t-n,
handeling de hoogleeraar, ruim een uur lat
aller aandacht geboeid hield. Waarlijk, wij ;dj
veleD met ons wisten niet wat meer te moefle
bewonderen, de duidelijkheid waarmede i'il
spreker zijne denkbeelden over een en aaiies
wist uit een te zetten, de warmte waarmedeldi
zijne zienswijze omtrent sommige punten uitsprJ
of de uitnemend schoone vormen waarin ili>e
alles tot de hoorders gebracht werd. Waarlij'e'
de commissie voor de volksvoorlezingen zou in c.h'
oog recht van bestaan hebben ook wanneer
ons gedurende den geheelen winter geen aDCp'
genot had verschaft dan dat wat wij gisterenaro:rt<
smaak teD, toen het ons geguDd was een rn
hoogst belangrijk onderwerp op zóódanige b!'
te hooren behandelen. 11
De schat van belangrijke mededeeliugen ine
sprekers aan den éeneu en de beperkte ruic'0*
van ons blad aan den andereu kant, zijn oorzimi
dat ons verslag niet dau zeer onvolledig en
brekkig het gesprokene kan wedergeven. ltr'
zaak der wezenverpleging in 't algemeen, de vrsT
of verpleging in gestichten dan wel door bijzo'
dere personen (bij zoogenaamde uilbesteding)
voorkeur verdient, is in de laatste tijden
menigvuldig en met zooveel warmte besprotiec'
de hoogleeraar Rauwenhoff heeft aan de besf' s
m
nd
sze
in
ecl
king dier gewichtige volkszaak zulk een leven'-!)r
aandeel genomen dat zich iets meer dan eet
opsomming van feiten of een geschiedkundig i'
statistisch overzicht verwachten liet. 't Was
voorzien dat de hoogleeraar met eene bepaal0'1
opinie op dat punt voor den dag zou komen
werkelijk had dan ook zijne geheele voordrer1"1'
de strekking om de voordeelen der uitbestedii1..
der weezen verpleging in de huisgezinnen n1J'
bijzondere personen, te doen uitkomen, tegenor6
de zoowel geldelijke als vooral zedelijke en mfcr0C
schappelijke gebreken die der verpleging io f
stichteD eigen zijn. De gronden waarop die opn'
steunde, waren ontleend aan hetgeen de ervari:.^
op dit punt had geleerd zoowel in ons eigen IsfcG
als in den Elsasz., Berlijn, Leipzig en Schotlan^^
Want terecht wees de spreker er op dat ook1^
ons eigen land niet alle, zelfs niet de mees
weezen in gestichten worden verpleegd maar 4
b. v. in de geheele provincie Drenthe geenenfe
weeshuis wordt gevonden en in Amsterdam, C
de zoogenaamde stadsbestedelingen, het stelüjl
van uitbesteding nog steeds wordt toegep»^
Merkwaardig zijn de uitkomsten daarbij vertf
