N°. 3363.
Donderdag
A°.
26 Januari.
Feuilleton van liet „Leidsch
Dagblad".
E LUCHTVAART
DC
Vu\W*ll ol
1 i
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden.3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze f.ourant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DES ADVERTKNTIEN.
Voor iederen regelo.lfi
Grootere letten uaar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 35 Januari.
De Leidsche Vereeniging tot bevordering van
geregeld schoolbezoek, hield 23 Januari 11. hare
jaarlijksche algemeene vergadering in het gebouw
tot Nut van 't Algemeen.
Uit het door den secretaris uitgebrachte verslag
bleek, dat de roepstem dier mannen, welke in het
laatst van het jaar 1869 een uitnoodiging richtten
aan alle vrienden van het bijzonder en openbaar
onderwijs hier ter stede, ten einde eene vereeni-
ging te stichten tot bestrijding van het schoolver
zuim, niet vruchteloos was geweest. In Januari
1870 kwam zij tot stand, zóodat reeds in Waart
met de werkzaamheden een aanvang gemaakt
kon worden. Bijna de geheele stad werd toen be
zocht door de medewerkers, om bekend te worden
met den toestand van het schoolbezoek en school
verzuim der kinderen van on- en minvermogenden
tusschen de zes en twaalf jaren. Uit datonderzoek
bleek.dat van 2517 kinderen 391 niet schoolgaan;
de redenen van het schoolverzuim zijn228 reeds
werKzaam, 30 bezwaren tegen de vaccine, 19
onmisbaar in het gezin, 8 wachten op plaatsing,
22 onverschilligheid, 34 ziek, 6 armoede, éen gods
dienstige bezwaren en 43 onbekende redenen.
Uit deze cijfers blijkt, dat het schoolverzuim
voornamelijk daaraan toe te schrijven is, dat de
kinderen te vroeg in 't werk treden, hetzij in een
fabriek, hetzij elders. Dit is een groot bezwaar
waaraan weinig te doen is. De ouders te over
tuigen van hunne verplichting, om hunne kinde
ren onderwijs te doen geven, is niet voldoende
zij zijn volkomen overtuigd van die waarheid,
maar de kleine verdiensten van het kind zijn
onmisbaar in het huisgezin. Mochten eenmaal
heereu fabriekanten en werkbazen kunnen be
sluiten, geen kinderen beneden den twaalfjarigen
leeftijd in dienst te nemen, dan zou mogelijk een
groote dienst aan de maatschappij worden be
wezen Hierop de aaudacht te vestigen en zooveel
mogelijk door geldelijke middelen op de ouders
te werken, is heigeen de ledeu der vereeuiging
kunnen doen.
Maar buitendien zijn er nog vele kinderen die
niet schoolgaan of zoo ze al schoolgaan zeer on
geregeld van het onderwijs gebruik maken. Deze
op te sporen en tot getrouw schoolbezoek op te
wekken, is 't geen de vereeniging zich ten doel
stelt. Dat zij dit jaar reeds niet vruchteloos heeft
gewerkt blijkt daaruit, dat zich meer kinderen
voor de openbare scholen hebben aangemeld dan
vroeger. Eene goede controle te houden op het
schoolgaan is zeker van het uiterste gewicht, zij
rekent op de krachtige medewerking der ouder
wijzers van de bijzondere en openbare scholen
van on- en minvermogenden.
In plaats van de leden van het Hoofdbestuur:
de'heeren J. Drost en J. W. Schaap, die beiden
voor hunne betrekking hadden bedankt, werden
verkozen de heeren H. C. Coebergh en J. Pel.
Als secretarissen staan thans aan het hoofd der
afdeelingen de heeren: F. C. Segaar, P. J. Groen,
J. Pel, H. Tillema, H. C. Coebergh, Dr. L. W.
E. Rauwenhoff, Mr. G. A. Van Hamel, A. P. W.
Sanders en S. A. Andreson.
De rekening van den penningmeester sluit met
een nadeelig saldo, hetgeen is toe te schrijven
aan de belangrijke onkosten van drukwerk van
registers enz.
Het spreekt van zelf dat, wil men iets tot
stand brengen, stoffelijke ondersteuning hoogst
noodzakelijk is. De burgerij blijve van die zijde
steeds de vereeniging steunen. Het lidmaatschap
is, door aangifte bij een der leden van het Hoofd- i
bestuur of bij een der secretarissen, te verkrijgen
tegen een jaarlijksche contributie van 50 cents
of zooveel meer als men zal willen schenken, j
Maar wat zij bovenal noodig heeft, is zedelijke
medewerking. De overtuiging te vestigen, dat
kennis te verspreiden onder de lagere volksklasse
het beste middel is lot bestrijding van het paupe
risme, is het streven der vereeniging. Ieder werke
daartoe in zijn eigen kring mede en de Maat
schappij zal eenmaal de weldadige vruchten van
onze gezamenlijke pogingen ondervinden!
Het is hier de plaats niet om uit te wijden
over de groote verdiensten van Miquel als hoog
leeraar en vooral als geleerde beoefenaar der
stelselmatige botanie. Talrijke geschriften over
verscheidene onderdeelen dezer wetenschap, waar
onder eenige van grooten omvang, hebben hem
eene blijvende plaats verzekerd onder degenen,
wier namen steeds met eere zullen genoemd
worden, zoolang grondige wetenschap en ijverig
streven tot uitbreiding onzer natuurkennis op
prijs worden gesteld. UtrDagbl.)
Men schrijft uit 's-Gravenhage aan het Handels
blad: De heer Engelvaart heeft voor de hem aan
geboden portefeuille van oorlog bedankt. Het ont
slag van den heer Booms is aangehouden tot na
de benoeming van een opvolger. De heer Booms
vertrekt echter naar buitenslands. Denkelijk
wordt een minister ad interim benoemd.
Het gemeentebestuur heeft bevolen dat aan
ieder huis, waar de pokken-epidemie heerscht,
van gemeentewege zal worden aangeplakt een
papier waarop het woord „pokziekte" met aan
duiding van aard en het karakter.
Dit meenen we althans te moeten opmaken
uit hetgeen aan onderscheidene woningen is
waargenomen.
Officieel is ons echter van een en ander niets
bekend.
Gisteren trof de Hoogeschool te Utrecht een
zware slag, door het overlijden van den hoog-
leeraar F. A. W. Miquel, op negen-en-vijftigjari
gen leeftijd. Zijn dood was onverwacht, ofschoon
reeds sedert geruimen tijd eene slepende kwaal
kwaal zijne gezondheid had ondermijnd. Niet
alleen voor de hoogeschool, maar voor de geheele
wetenschap, waaraan de overledene zijn leven
gewijd had, is zijn heengaan een groot verlies.
Miquel toch behoorde tot die weinige geleerden
in ons vaderland, wier namen ook daarbuiten
met roem genoemd worden. Ofschoon Hannove-
raan van geboorte, was hij, sedert hij zijne stu
diën aan de hoogeschool te Groningen voltooide,
Nederlander geworden. Na zijne promotie ves
tigde hij zich als med. doctor te Rotterdam en
vervulde daar tevens het lectoraat in de botanie
aan de klinische school gedurende verscheidene
jaren. Vandaar werd hij beroepen als hoogleeraar
aan het athenaeum te Amsterdam, waar hij den
langsten tijd van zijn werkzaam leven doorbracht.
In 1860 had zijne benoeming plaats tot hoogleeraar
aan de Utrechtsche hoogeschool, waar hij zich,
behalve met het onderwijs in de botanie, ook
met dat in de geologie en mineralogie belastte.
Weinig tijds later werd hem bovendien ook de
betrekking van directeur van 's Rijks herbarium
te Leiden opgedragen en brak daarmede voor
deze inrichting eene nieuwe periode aan, waarin
zij rijkere vruchten afwierp, dan ooit le voren.
Onder de stellingen van den heer Mr. P. A. L.
Mac-Lean, eergisteren alhier bevorderd tot doctor
in de rechten, kwam ook deze voor: „De instel
ling van het Roode Kruis werkt den oorlog in de
hand."
Te Ooststellingwerf is overleden de heer B. A.
Prakken, lid van de Provinciale Staten van Fries
land en «edert 20 jaren wethouder in genoemde
gemeente. Bovendien was de overledene eene
reeks van jaren voorzitter van de 10de afdeeling
der Maatschappij van Landbouw en, sedert de
oprichting, president van de liberale kiesvereeni-
ging Ontwikkelingzoomede jaren lang voorzitter
van 't departement Oostervvolde der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen.
Aan onzen landgenoot, de heer Portielje van
Amsterdam, thans te Antwerpen gevestigd, is
opgedragen het portret te schilderen van Z. M.
den Koning der Belgen. (A. R. Cl
De Staals-Courant bevat de volgende rivierbe-
richten.
Keulen, 24 Januari. Waterstand 7 voet 9'/, duim
boven nul. Bijna geen drijfijs.
Nijmegen, 24 Januari. IJs en overtocht onver
anderd. Waterstand 3.75 meter onder noodpeil.
Was 0.05 meter.
Tiel, 24 Januari. Waterstand 3.02 meter onder
noodpeil. Was 0.18 meter.
Bommel, 24 Januari. IJs vast. Waterstand 2.70
meter onder noodpeil. Was 0.15 meter.
Pannerden, 24 Januari. 6 uren voormiddags.
IJs vast. Waterstand 3.17 meter onder noodpeil.
Was 0.05 meter.
Grebbe, 24 Januari. IJs vast. Waterstand 3.51
meier onder noodpeil. Was 0.15 meter.
Doesburg, 24 Januari. IJs vast. Waterstand 9.10
meter AP. Was 0.15 meter.
Zutphen, 24 Januari. IJs vast. Waterstand 6.76
meter AP. of 2.24 meter onder noodpeil. Was
0.06 meter.
Deventer, 24 Januari. IJs vast, passage met ge
deelte brug. Waterstand 2.92 meier onder nood
peil. Was 0.03 meter.
Katerveer, 24 Januari. IJs vast. Waterstand 2.84
meter onder noodpeil. Was 0.03 meter.
Kampen, 24 Januari. IJs in IJssel monden en
Zuiderzee vast. Waterstand 1.70 meter onder nood
peil. Was 0.01 meter.
Culemborg, 24 Januari. IJs vast. Waterstand 2.82
meter onder noodpeil. Was 0.11 meter.
Vianeu, 24 Januari. IJs vast, overtocht geregeld.
Waterstand 2.75 meter onder noodpeil. Was 0.11
meter.
Vreeswijk, 24 Januari. IJs vast. Waterstand
2.56 meter onder noodpeil.- Was 0.11 meter.
Sleeuvvijk, 24 Januari, 10 uren 15 min. voorm.
IJs vast, overtocht met sehietschouw en te voet.
Waterstand 3.56 meter onder noodpeil. Was 0.10
meter.
Werkendam, 24 Januari. IJs vast. Waterstand
2.34 meter onder noodpeil. Was 0.10 meter.
Sliedrecht 24 Januari. IJs vast, Waterstand 1.80
meter onder noodpeil. Was 0.02 meter.
Alblasserdam, 24 Januari. IJs vast. Waterstand
3.12 meter onder noodpeil. Was 0.02 meter.
Maastricht, 24 Januari. Blank water.
Roermond, 24 Januari, Blank water. Waterstand
16.32 meter -(- AP. Val 0.20 meter.
Venlo, 24 Januari. Zonder ijs. Waterstand 12.63
meter -|- AP. Val 1 meter.
Woudrichem, 24 Januari, 9 uren 30 minuten
voorm. IJsverzetling. Munnikenland gedeeltelijk
blank, evenzoo noordelijke Maasoever over 1,500
meter en beneden Loevestein. Op de Beneden-
Maas ijs overal vast. Waterstand 3.86 meter -4- AP.
Was 0.12 meter.
Blijkens mededeeling van de Indo-European Tele
graph Company limitedzullen de navolgende prij
zen in rekening worden gebracht voor telegrammen,
bevattende 10 woorden en minder van Londen
naar Perzie, alle stations met inbegrip van Bushire
2.3/* pd. st., naar Indië, alle stations ten westen
van Chittagong 3 pd. st„ die ten oosten van Chit-
tagong eu in Ceylon 3.4/pd. st. Voor telegrammen
van 10 tot 20 woorden: naar Perzie, met inbegrip
van Bushire, 2.7/6 pd. st., naar Indië alle stations
ten westen van Chittagong 4 pd. st. D.ie (en oosten
van Chittagong 4.4/-pd.st. Naar Penang 6.7 pd st.,
naar Singapore 6.3/- pd. st., naar Java (Batavia
en Weltevreden) 7.5/- pd. st., naar Java (ten Wes
ten van Samaraug) 7.6/- pd. st., naar Java (ten
oosten van Samarang) 7.8/: pd. st. Dit tarief is
met 15 Januari in werking getreden.
Bij besluit vau Z. E. den minister van tjinnen-
landsche zaken van den 17den Januari 1871, N°.
121, 12de aldeeling, is aan de Zwolsche en Rot-
terdamsche Schroefstoomboot-maatschappij alhier
concessie verleend ook te Kampen te mogen la
den en lossen, en zal dus op die stad bij open
water eene geregelde dienst beslaan tot vervoer
der goederen naar en van Amsterdam, Gouda,
Leiden, Rotterdam en Schiedam, volgens de be
staande tarieven naar en van Zwolle.
De minister van Financiën maakt hekend dat
bij hem ontvangen is een bankbiljet groot /100,
Y-
6"Jl
li
gedurende hel beleg van Parijs.
Vervolg).
Door in tonnen verdund zwavelzuur te doen in
werken op metallisch zink of wel door waterdamp
over wit-gloeiende ijzeren staven in een porce-
leinen buis te laten gaan, verkrijgt men zooveel wa
terstofgas als men wil. In de nabijheid van steden
kan men in plaats van het gewone lichtgas, ook
van draagbaar gas gebruik maken, dat men in
ijzeren tonnen van denzelfden vorm als de stoom
ketels aan eene drukking van b. v. twintig at-
mosfeeren kan onderwerpen. Tien van die ketels
zijnvoldoende om een ballon van 1600 kubieke
meters te vullen. Bij militaire waarnemingen
wordt slechts éen aëronaut vereisebt en geen
ballast.
Het doel der waarnemingen door de ballons
bestaat natuurlijk daarin om de bewegingen van
den vijand te bespieden, zijue marschen en verdere
werkzaamheden uit te vorschen, vandaar, dat het
oplaten van dergelijke weerhouden ballons van
slechts korten duur is.
Een militaire waarneming door middel van een
weerhouden ballon moet dus als het ware op
een gegeven oogenblik plaats hebben, daar de
ballon hij de minste beweging in de lucht, in de
rondte draait en zoodoende de waarneming on
mogelijk maakt. Dit heeft dan ook de diensten
der weerhouden ballons sedert het begin der be
legering van Parijs tot nog toe zeer belemmerd.
Noch op het plein Saint-Pierre te Montmartre,
noch op het fort Vanvres, of op de markt van
Auteuil, heeft men eenig nut van belang van dit
middel ter waarneming van den vijand gehad.
Te Auteuil, waar men zich voorgesteld had om
op die wijze de bewegingen dér Pruisen in de
bosschen van Meudon, Sevres en Saint-Cloud te
observeeren, heeft dit ook weinig resultaten opge
leverd, eenmaal is de wind zelfs zoo hevig ge
weest, dat de ballon gescheurd is. Toch heeft
Frankrijk de namen van Meusnier, Coutelle en
Conté, die met roem bekende aëronauten van de
eerste republiek en de diensten die zij in ver
schillende omstandigheden hebben bewezen, niet
vergeten; vooral iD een vlakke landstreek, kan
een weerhouden ballon nog meer nut doen dan
in een belegerde plaats. De heer Eugene Godard
beweert, dat hij met zijn ballon, gedurende de
expeditife in Italië, niet alleen de onverhoedsclie
beweging der Oostenrijksche voorhoede hij Castig-
lione, heeft kunnen waarnemen, den avond voor
den veldslag van Solfernio, maar dat hij tevens
het fort N°. 8, van Peschièra heeft kunnen op
meten. Zoo heeft ook gedurende den Amerikaan-
schen oorlog in 1861, een aëronaut zeer gewichtige
inlichtingen aan den generaal Mac-Clellan ver
strekt. Die ballon werd opgelaten aan de oevers van
den Potomac, waar toen het federale leger kam
peerde, en kwam spoedig boven Washington. Op
een zekere hoogte gekomen, sneed de aëronaut
het touw door waardoor zijn ballon weerhouden
werd, en geraakte toen juist boven de vijande
lijke liniën. Hij kon op zijn gemak de positiën
en de bewegingen van het leger der geconfede-
reerden waarnemen.
Vervolgens daalde hij in den staat Maryland
neder en deed onmiddellijk zijne belangrijke be
richten den opperbevelhebber toekomen. Men
zegt, dat Mac-Clellan er zoo over tevreden was,
dat er door het departement van oorlog onmid
dellijk bevel gegeven werd, om 4 nieuwe lucht
ballons te doen vervaardigen.
i
De gewichtige diensten, die de weerhouden
ballons gedurende den oorlog kuunen aanbren
gen, doen dadelijk aan de Montgolfières denken,
dat de eerste luchtballons geweest zijn. Men weet,
dat deze met verwarmde lucht gevuld waren
en dat de Montgolfières opstijgen door he( ver
schil der densiteit tusschen de verwarmde
lucht, waarmede ze gevuld zijn, en gewone
dampkringslucht, een verschil, dat, bijalgen men
de lucht tot 100° verwarmt, de helft kan bedra
gen en aan de verwarmde lucht alle voordeelen
geeft van het lichtgas.
In 1864 werd te Parijs een ballon opgelaten vol
gens dit systeem, l'Aigle genoemd, die 14000 kubieke
meters bevatte en een der grootste was, dien men
ooit opgelaten heeft. De vulling geschiedde binnen
het uur, terwijl er met lichtgas verscheidene uren
toe noodig zouden gevveest zijn. Vpjgens de aëronau
ten van den ouden stempel, blijft de Montgolfière
de koningin der luchtvaart. De heer Eug. Godard
beweert, dat men er weer toe terug zal komen
en volgens hem haalt er niets hij.
Het gebruik dat men van den montgolfière,
en van de ballons in oorlogstijd kan maken, vooral
gedurende een beleg, leidt ons als van zelve tot
het geliefkoosde denkbeeld der aëronauten, name
lijk om met den ballon in de ingesloten stad terug
te keeren.
Wordt vervolgd.)
