de dames patronessen zal het u ook om der kinderen
wille hard vallen te scheiden. Wij eerbiedigen en
deelen dat gevoel en willen het uitspreken, omdat
het ook onze dankbaarheid op dezen dagverhoogt.
Uw patronaat, edele vrouwen, heeft door het
leven dezen school bloemen gevlochten, waar
mede de schamele kinderen zich jaarlijksch
mochten tooien en waardoor elk die ze zag,
de aangename overtuiging moest krijgen dat gij
niet alleen door raad en voorlichting en toezicht,
maar ook door arbeid uwe belangstelling hebt
willen toonen, door arbeid die groote opoffering
eischte van tijd en geld, door arbeid voor elk af
zonderlijk kind en voor allen te samen, zoodat
we telken jare weder hetzelfde schouwspel ge
noten van eene zoo talrijke schaar van net
gekleede kleinen. U zijn wij het verschuldigd dat
de moederlijke ambitie op het uiterlijke voorko
men van hare zoontjes en dochtertjes is geprikkeld;
u geven wij de eer van dat van het uithangbord
dezer inrichting al spoedig dat treurige woord
haveloos kon worden geschrapt. U danken wij
vooral dat ge ons Commissie steeds een trouwe
hulpe waart, die daarom misschien niet altijd
naar behooren werd gewaardeerd omdat zij on
mogelijk genoeg kon geaprecieerd worden. Al
gaan we nu ook in onze betrekking tot. deze school
van elkaar, toch blijven we eenstemmig in de
herinnering en de belangstelling ten aanzien der
groote zaak die ons zoolang samen verbond,
't Zal u, vertrouw ik, gaan als ons. Niet waar, mijne
heeren, die vroeger of later ledenwaart der
commissie, hoe veel jaren en ook nog voor ons
verloopen, niet waar, we zullen die Groene-
steeg niet vergeten noch dit eerwaardige ge
bouw, dat men den vreemdeling aanduidt met
„vlak aan de begraafplaats."!?... Aandoene-
lijke combinatieWie kan hare leerzame en
practische symboliek miskennen? Deze kweek
school van frissche jeugd naast den akker des
doods was zij niet ook voor ons eene oefen
school om te werken zoolang het dag is, niet
slechts voor ons zeiven maar ook voor wie over
onze graven zullen wandelen? Hoewel ten doode
gewijd, kan de meusch den bloei nog bevor
deren der maatschappij die nimmer sterft. Mocht
wat wij hiervoor, zij het ook weinig en gebrek
kig, op deze plek gepoogd en gedaan hebben, al was
't ook maar in den vorm eener enkele kindertraan,
ons volgen naar gindsche plek, eene schrede van
hier! Voorwaar, het graf verslindt slechts vor
men, maar nimmer iets dat in zijn wezen deug
delijk is en onmisbaar voor de menschheid. We
zien het hier weder. De geslachten der kweeke-
lingen en onderwijzeressen zijn gekomen en
gegaan, maar de school blijft als een vastge-
wortelde boom waarvan de stam bij het gedurig
wisselen der bladeren toeneemt in omvang en
kracht. Zoo veranderen ook de bestuurders of
worden afgeroepen van hun postmaar hel bestuur
blijft en zal rusten misschien op veiliger grond
slag dan te voren, want de Leidsche sleutels sluiten
niet ligt een tempel van opvoeding onderwijs hoe
ook genaamd. Neen, wij geven gaarne het roer aan
vaster hand over. Wij zien met vertrouwen de toe
komst tegemoet. Deze school zal gewisselijk steeds
beter aan hare bestemming beantwoorden. Mogen
onze oogen dat nog zien. Maar ook zonder dat
zeggen we van ganscher harte: //Leve en bloeie
zij Leve de stad die haar in zijne bescher
ming neemt 1"
Na het einde dier toespraak klonk het vrien
delijk vaartwel uit de 300 kindermonden, ge
volgd door een welgemeend woord van dank
der hoofdonderwijzers die gedurende 16 jaren aan
het hoofd der school steeds het vertrouwen had
van het bestuur der inrichting mogen genieten
en zich aanbeval bij het nieuwe Bestuur waar
van zij hoopte dit zelfde vertrouwen te mogen
blijven ondervinden.
De heer De Fremery richtte daarop als lid van
den R,aad een woord van dank tot de Commissie
voor de werkzaamheid gedurende zoovele jaren
door haar verricht. Hij vertrouwde dat men op
den ingeslagen weg zou blijven voortgaan. Hij be-
betreurde het dat voortaan geen dames patro
nessen meer ter zijde zoude staan. Maar hij
hoopte op de blijvende belangstelling van de
aftredende commissie en den ijver van het per
soneel. Onder het „lang zullen ze leven" der kin
deren ging de bijeenkomst uiteen.
De commissie die zich gevormd heeft voor een
geschenk aan den Hoogleeraar De Wal, ter ge
legenheid zijner aftreding, heeft, naar wij verne
men, grootedeelnemiug en medewerking gevonden
bij de voormalige leerlingen van den Hoogleeraar.
Het geschenk zal den 7den Januari in de Plaats
Royaal te Leiden aan den heer De Wal worden
aangeboden. Vaderland
Gisterenavond had, volgens aankondiging, in
de Stads-Gehoorzaal alhier, de uitvoering plaats
der Zangvereeniging „Gaecilia."
Na de uitvoering, die de Vereeniging onlangs
gegeven had ten voordeele van het Roode Kruis,
was het niet te verwonderen, dat onze stadgc-
nooten ook deze gelegenheid tot het smaken van
een genotrijken avond niet ongebruikt zouden
laten voorbijgaan. En in waarheid mag men zeg
gen dat het vrij talrijk en uitgelezen publiek
hierin niet is teleurgesteldzoowel de korenhls
de verschillende solo's mochten in menig opzffit
verdienstelijk genoemd worden. Na de uitvoe ng
van „die letzten Dinge", oratorium van L.Spiir,
was het voor muziekliefhebbers een waar genot en
eens weder eenige missen voor gemengd kooop
verdienstelijke wijze te hooren uitvoeren. Pij
meenen de tolk van velen te zijn, wanneer rij
de vereeniging in 't algemeen en den verdin-
stelijken directeur, den heer Taylor in 't bijzonier,
dank zeggen voor den avond dien zij ons verse aft
hebben.
Bij de Dinsdag gehouden stemming voor jen
lid der Provinciale Staten van Noord-Braban in
het Hoofdkiesdistrict Heusden werden 1167 stpi
men uitgebracht. Daarvan verkregen de heenn
Dr. L. G. Van Heijst 625, D. E. H. Boxmau 96,
Mr. J. Van Heusden 82 en J. Van Gatnmeen
58 stemmen. Derhalve is Dr. Van Heijst geko
Omtrent de commanditaire vennootschap on er
de firma Paul v. Vlissingen en Dudok v. I:el
vermeit men, dat de onlangs benoemde com mi sie
voorstelt eene uieuwe naamlooze maatschapij
op te richten, die, terwijl zij de fabriek v or
eigen rekening voortzet, de commanditaire soie-
teit liquideert, al hare schulden overneemt, on er
verbintenis om, met eerbiediging der rechten ian
hypothecaire en andere preferente crediteuEn,
al de concurrente schuldvorderingen te voldien
met 40 pCt. contant en 60 pCt. in obligatiënlen
laste der nieuwe maatschappij, welke obligafën
3 pCt. rente zullen genieten, zoolang een kapihal
van f 50,0000 door de nieuwe maatschappij op
te nemen, nog niet zal zijn afgelost, en daarna
5 pCt., met jaarlijksche aflossing, uitloting enhy-
pothecair verband op de fabriek. Nadafde
hh. Paul C. Van Vlissingen, J. P. Dudok Tan
Heel, C. Van Vlissingen en H. Radier tot (iet
voorstel zijn toegetreden, evenals de aandeelhou
ders, hoopt men dat de crediteuren dit ook sul
len doen. Reeds nu is het actief zoo vermeerderd,
dat het saldo van f 1,900,000 tot f 250,000 is vsi-
laagdkwam het tot een faillissement, dit saldi
zou geheel verdwijnen en in een tekort veran
deren. Bij een geforceerden verkoop zou toch dc
opbrengst der fabriek zeer gering zijn.
Het publiek wordt verwittigd, dat de verzen
ding van gesloten brievenmalen naar Ned.-Indii
met de Frausche pakketbooten over Marseille,
alsmede de verzending als voren naar Surinam#
en Curasao via St. Nazaire en verder met di
Fransche pakketbooten tot nadere aankondiginj
wordt gestaakt.
De verzending naar Nederl. Oost-Indië geschied,
dus voor 't vervolg om de veertien dagen over Triëst
en Brindisi, en naar Suriname en Curapao twet
maal 's maands over Southampton.
De eerstvolgende vertrekdagen zijn
a. naar Nederl. Oost-lndië:
over Triest, Woensdag den 28sten December er
verder des Woensdags om de veertien dagen;
over Brindisi, Vrijdag den 16den en 30sten Dec,
en verder des Vrijdags om de veertien dagen.
De verzending der brievenmalen over Triëst en
Brindisi geschiedt op de voormelde dagen met
den trein die te 2.20 's namiddags uit Amsterdam
vertrekt;
b. naar Suriname en Curapao
De Expeditie der brievenmalen naar West-Indië
oeer Southampton geschiedt uit Londen den 2den
en 17den van elke maand, zoodat de daarmede te
verzenden correspondentie minstens twee dagen
vroeger ter post is te bezorgen.
Z. M. heeft aan de na te melden ofiic. bij de
rustende schutterij op hun verzoek, eervol outslag
verleend, als: in de prov. Zuid-Holl., 9de bat.,
aan A. Bonten Nz., als lsten luit.-kwartierm.
En is voorts bij de rustende schutterij benoemd:
in de prov. Zuid-Holl., 9de bat., tot lsten luit.-
kwart. W. J. Visser, thans lsten luit.-a.dj-; tot
lsten luit.-adj. J. G. Ernste, thans adj.-onderollic.
BIJNHVEIVL^IND.
Amsterdam, 14 December. De gisterenavond ge
houden vergadering van „Burgerplicht" was weder
gewijd aan de beraadslaging over het concept
reglement, en wel aan de paragraaf van art. 1,
betreffende het belastingstelsel. De redactie dier
paragraaf, door het bestuur voorgesteld, luidde:
„Een belastingstelsel op den grondslag van ge
lijkmatige heffing."
Hierop waren door de heeren Pijnappel, Bode
man en Van Assen amendementen voorgesteld.
Dat van den heer Pijnappel werd met bijna
algemeene stemmen verworpen. Ook tegenover
de beide overige amendementen handhaafde het
bestuur zijne redactie. Ten slotte werd echter
het amendement Van Assen, eenigszins gewijzigd
naar den wensch van den heer Pijnappel en nu
aldus luidende:
„Een hervorming van ons belastingstelsel in
verhouding tot de behoeften en krachten der
natie, met dien verstande, dat onder de toekom
stige zoowel als de bruikbare bestaande grond
slagen, die eener rijksinkomstenbelastiDg worde
opgenomen en accijnsen op de eerste levensbe
hoeften, zoomede de patentwet, uit de rij onzer
heffingen verdwijne en de proportioneele regis
tratierechten worden afgeschaft," met 26 tegen 22
stemmen aangenomen.
Aan de discussie over de belasting-quaestie werd
deelgenomen door de heeren Pijnappel, v. Assen,
Bodeman, Zillesen, Levy, Nieuwenhuis, Pinner
en Uloth.
Door het bestuur werd alsnu eene motie van
orde voorgesteld om ten opzichte van de behan
deling der vele en belangrijke quaestiën (het
recht van oorlogverklaren, de volksweerbaarheid,
de bescherming der nijverheid en herziening der
wetboeken) die allen, volgens de verder voorge
dragen amendementen van den heer Pijnappel,
als een uitgemaakte zaak in het reglement der
vereeniging zouden opgenomen worden, tot de
orde van den dag over te gaan, omdat het thans
nog niet de tijd was, om zich beslist over deze
quaestiën, in het programma eener kiesvereeni-
giug althans, uit te laten. Na eene levendige dis
cussie, waaraan de heeren Levy, Pijnappel, Nieu
wenhuis, Heiueken, Bodeman, Van Assen, Pinner,
v. d. Meulen, Laguna, Gosschalk, Joosten, v. Lier
en Asser deelnamen, werd de motie verworpen
i en alzoo met 29 tegen 14 stemmen beslist, dat
de nog door den heer Pijnappel op paragraaf 1
I voorgestelde amendementen, in de volgende ver
gadering aan de orde zullen worden gesteld.
Schoonhoven, 14 December. De gemeenteraad
alhier heeft met het oog op het bouwen van een
nieuw schoollokaal voor gewoon en meer uitge
breid lager onderwijs, in beginsel besloten tot het
aangaan eener geldleeniug van f 10,000
Utrecht, 15 Dec. Gisteren herdacht Ds. Bösken
zijne 25jarige ambtsbediening als predikant der
Hervormde gemeente alhier. Onder de vele
geschenken die Z.Eerw. bij die gelegenheid aan
geboden werden, noemen wij vooral een van
groote waarde en tevens zoo goed begrepen en
uitgevoerd, 371 zijner voormalige leerlingen namen
daaraan deel. Het geschenk bestaat namelijk uit
een zeldzaam fraaie quarto-druk van den Hei
del bergschen Catechismus, uitgave van Hendrik
Van de Putte te Amsterdam van 1690. De op
dracht daarvan met de titels van de beide Cate
chisatieboekjes zijn gedrukt op blauw ultramarijn
met zilveren letters, vermeldende dat van die
beide boekjes sedert de eerste uitgave 86,000
exemplaren zijn verkocht. Daarachter staan de
namen der gevers gedrukt.
Het geheel is in donkergroen Fransch marokko-
leder gebonden en aan de buitenzijde met wit
satijn bekleed, daarbij verguld op snede, en fraai
gemonteerd met zilver, met toepasselijke zinnebeel
den, vervaardigd in de fabriek vaD den heer Van
Kernpen. Het boek rust op een tafeltje van don
ker gekleurd eikenhout, fraai gebeeldhouwd met
zwarte randen afgezet. Het geheel in overeen
stemming van stijl, de Romaausche, past uitne
mend bij elkander en heeft eeD recht antiek voor
komen en religieusen zin. Op denzelfden dag
gedacht ook Ds. J. C. Verhoetf, pred. bij de Herv.
gemeente alhier zijne vervulde 25jarige evangelie
bediening bij verschillende gemeenten, waarvan
de laatste 10 jaren te Utrecht. Hem werd door
eene commissie een keurig bewerkte mahonie
schrijltafel en stoel aangeboden; aan de binnen
zijde bevindt zich een zilveren plaat met inschrift:
2 Cor. 3 3a, 14 Dec. 1870. Het daarbij gevoegd
album is in zwart fluweel gebonden met zilveren
stempel, voorstellende de goede herder met zijn
schaap.
Op voorstel van den kerkeraad van Jaars
veld is besloten het tractement van den predikant
met f 450 te verhoogeu en alzoo op fli00 te
brengen.
Amersfoort, 15 December. Het bestuur deT
afdeel ing Amersfoort van het schoolverbond ziet zich
in staat gesteld, de volgende resultaten vau zijn
onderzoek naar het in deze gemeente bestaande
schoolverzuim mede te deelen:
Aanvankelijk niet gevonden 8, te werk 42,
slechte kleederen 2, niet ingeënt 8, ziek 10, hui
selijke bezigheden 13, door de ouders te joug
gekeurd 28, weggejaagd 5, onverschilligheid 24,
geen plaats 4, totaal 144.
Met zorg heeft de commissie) deze opgaven bij
eenverzameld. Thans houdt zij zich bezig met
het onderzoek naar een gedeeltelijk schoolverzuim.
Nijmegen, 14 December. De gemeenteraad al
hier heeft de benoeming van een leeraar voor
het onderwijs in wiskunde, nat. geschiedenis eu
cosmografie aan de inrichtingen voor m. o. op
voorstel van zeven leden van den raad uiigesteld,
naar men zegt, omdat niet een der voorgedrage
nen van ultramontaansche kleur was. Eveneens
is uitgesteld de behandeling van het voorstel der
commissie van toezicht om de jaarwedden van
den te benoemen leeraar te bepalen op f 1800
'sjaars. Aangenomen werd daarentegen het voor
stel dierzelfde commissie om de benoeming der
leeraren in de geschiedenis, Ned. taal en boek
houden uit te stellen tot de examens in Mei had
den plaats gehad en voorloopig zoo goed moge
lijk in de opengevallen lessen te voorzien.
In de laatstgehouden raadsvergadering kwam
de heer Graadt van Roggen, bij de behandeling
der begrootingen van de instellingen van wel
dadigheid, op tegen het bestaan der bijzondere
scholen aan de beide hier bestaande weeshuiz
Hij wenschte dat de aandacht van heeren reg
ten op het opheffen daarvan werd gevestigd,
einde de kinderen de lessen der openbare lagf
scholen te kunnen doen bijwonen.
Deze meening wordt door velen toegejuic
wij hopen dat regenten in het maatschappe!
belang der kinderen zoowel als in dat van
openbaar lager onderwijs daartoe kunnen besluit
Deventer, 12 December. Op voorstel van
en Weth. werd in de raadszittting van hei
naar aanleiding van de in de vorige vergadert
gevoerde discussiën, besloten, om de uitgaaf t
het verslag van het verhandelde in de opent*
vergaderingen van den Raad op te dragen a
de HH. Rutering>[en Vermandei, die hebben
geboden om in octavo-vorm voor een subsidie
f 480 'sjaars, daaronder begrepen het salaris vi
den steller, dit verslag te voegen bij het door k
uitgegeven blad de Koerier, dat in het volgen
jaar tweemaal per week zal verschijnen, rpBrir
leveriDg van 25 exemplaren en een alphabet!
register aan de leden van het gemeentebestu
hebbende de heer J. De Lange bezwaar gemat
om dit verslag in dien vorm bij de Deventer
rant te voegen.
Groningen, 15 December. Naar men verneec
heeft Dr. heeft Posthumus voor zijne benoemi j
als leeraar aan de landbouwschool te Warfh
bedankt. ""el
BUITENLAND.
I Jul t S<-I| land.
Een der Duitsche correspondenten te Versaill
meldt het volgende
„De laatste dagen zijn kalm genoeg voort
gegaan. Nu en dan hoort men slechts van
forten het geschut en vooral des avonds en i
nachts schijnen de kanonniers door booze dro
men gekweld te worden, en het geschut te bed:
nen om tot rust te komen. Misschien willen ze echl
daardoor ook de Parijzenaars gerust stellen
hen toonen, dat men waakzaam is, want
ander doel kan toch die nachtelijke kanonDa
wel niet hebben.
Op den Mout Valeriëu of in de voorste
schansingen moet men intusschen een geheel meu
zeer ver-dragend geschut hebben geplaatst, da
het gisteren een kogel gelukte, tot op 1500 pas
de woning van prins Karei door te dringen. LI
schien is dit een voorbeeld dat ook anderen
len volgen.
De wijze waarop men onzen laatsten pari
mentair heeft teruggezonden, moet koning Wi
helm zeer onaangenaam aangedaan hebben, t
zijne voornemens van toegevendheid eu lnsthi
kelijkheid zeer gewijzigd hebben. Het is zei
wel mogelijk dat men thans met veel meer kracl
en ernst tegen de Parijzenaars zal optreden. D
zer dagen zal waarschijnlijk een uitval tegt
Meudon ondernomen worden, eene stelling
generaal Trochu bijzondere opmerkzaamhe
waardig gekeurd schijnt te hebben. Voorzichti
heid verbiedt ons echter te schrijven wat wij re
wachten, vermoeden of wenschen.
Dat het bij de laatste krachtdadige uitvallen o
Parijs gelukt is naar de oostelijke zijde eeni<
voordeelen op de VV urtembergers te behalen, d
door Gambetta zoo breed zijn uitgemeten, hee
zijn reden. Men verwachtte een uitval in d
richting.
De Wurtembergers kregen bevel zich met li
6de korps te concentreeren; de Saksers zoude
zich daarbij aansluiten. Toen de Wurtemberge
hun beweging naar het Zuiden maakten, w
het de Saksers nog niet gelukt zich bij hen at
te sluiten. De vijand vond dus op dat oogenbli
al was het dan ook geen gaping, toch slechts eel
zeer zwak punt en kon daarvan gebruik make
De stelling voor Nogeut, de Wurtembergsche po
Villiers, is altijd als het zwakste punt van de
belegeriugs cirkel bekend geweest. Er wasgeener
serveachter die linie. De W urtembergers warend:
op zich zelve aangewezen. De vijand heeft di
zoowel van de zwakte van het punt als van I
geschikte oogenblik gebruik weten te maken.
Uit het Zuiden is geen nieuws behalve hetget
de telegraaf reeds mededeelde. De oorlog kan
het stadium waarin het zich thans bevindt n(
lang duren. Als de Franschen het dan niet andei
willen dan zullen langzamerhand alle provincie
door ons bezet worden, het geheele land won
uitgezogen, onze troepen moeten zich in de ve
overde provinciën vestigen en Frankrijk geraaai
in een toestand van geheele verarming en hulpi :e
loosheid. De spoorwegen zullen alsdan geheel
ons bezit zijn, de proviandeering zal zeer gema
kelijk worden zooals ze thans te Versailles reet
uitstekend georganiseerd is. Het Duitsche behei
zal in alle veroverde provinciën ingevoerd worde:
Luxemburg.
Het adres vau het Vaderlandsch comité aafef
den Koning-Groothertog, hetwelk thans ter oi
derteekening circuleert, luidt als volgt:
„Aan Zijne Majesteit den Koning der S
derlanden, Prins van Oranje-Nassau, Grot
hertog van Luxemburg, enz. enz. enz
f Majesteit
„Met de grootste verbazing heeft de bevolkio
Zii
wo
Op
8 I
itie
nm
Vij>
Na
ige
k
I
Wi
w
he
ers
Toi
htii
e
bw
nk
u.
e
•arii
atsl
Wi
h<
ie
"ger
h<
aa
zie
sijdi
iEq
ang
be
nee
x t(
De
,rdi|
lit
uig(
wc
d
Jit
Ipcn
Wa
t
aa
Ie
r al
ka
h.
de
D
i
de
insc
dhe
hi
aai
e I
ileic
le g
er
wij
te
onii
ef
•Pac
q
bij
idge
ie
eer
ni
te|
