RI
N°. 8318.
Zaterdag
A°. 1870.
3 December.
IE
Indrukken van de belegering
Straatsburg.
toilt
eeft
irett
Idel.
ise d
rtikt
LEID
DAGBLAD.
F» Ft IJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden
Franco per post
Afzonderlijke Noraraers
3.00.
3.85.
n 0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIKN
Voor iederen regel0.15.
Grootere letters naar de plaatsruimte die zij beslaan.
pour
te
SII;
Lelden, 2 December.
j. K. H. mevrouw de PriDses Frederik der
derlaoden, heeft aan de vereenigiug Aurora te
edrecht, een prachtig geschenk gezonden, om
premie te dienen bij de op 9 Jan. 1871 te
uden verloting van gemaakte kleedingstukken,
wijl ook Z. K. H. Prins Frederik een milde
dersteuning tot gemeld doel heeft geschonken.
Naar aanleiding van het dezer dagen verspreide
later gelogenstrafte gerucht dat het buiten-
rblijf hel kleine Loo door de ex-keizerin Eugenie,
trokken zou worden, wordt thans uit 's-Hage
volgende gemeld: «Het is waar, dat het kleine
door een vreemd, hooggeplaatst persoon zal
irden betrokken. H. M. de Koningin, heeft dat
rblijf toch ter beschikking gesteld van den heer
lin Lothrop Motley, den begaafden en gevierden
irijver van het werkde Of komst en den bloei der
eenigde Nederlanden
De hoogst verdienstelijke directeur van het
etnisch laboratorium en van het technologisch
ibinet te BoDn, Dr. Gustaaf Bisschof is den
iten November in den ouderdom van 78 jaren
itseling overleden.
De heer H. W. Middendorp, rned. dr. en belast
het onderwijs in de ontleedkunde aan de
„„eschool te Groningen, heeft bedankt voor de
trekking aan de geneeskundige school te Osaka,
Japan, die hem dezer dagen was aangeboden-
De Gouverneur-Generaal van N.-I. heeft volgens
n telegram van Reulers-Agentschap, voor het
;rst een dépêche van Singapore ontvangen.
Burg. en Weth. alhier, doen te weten, dat voor
open bare scholen voor meer uitgebreid lager
a/drwijs, tot het laten inschrijven van nieuwe
dingen, waarvan bij onderzoek blijkt dat zij
!t onderwijs op eene der reeds bestaande klas-
in kunnen volgen, gelegenheid gegeven wordt;
ior die der 1ste kl., voor jongens, aan hel school-
touw aan de Aalmarktvoor die der 1ste kl., voor
ieisjes, aan het schoolgebouw aan de Doommarkt
ior die der 2de kl., voor jongens, aan het school-
bouw in de Pieterskerkstraat; voor die der2dekl.,
r meisjes, aan het schoolgebouw op de Bréestraat;
wel van den 5den lot en met den 17den Dec.
k., dagelijks (de Zondag uitgezonderd), des
oormiddags van halfnegen tot negen uren, en op
i'oensdag en Zaterdag, daarenboven, van twaalf
)t twee uren des namiddags.
't tooneel. Op 1-tjarigen leeftijd trad zij daar reeds
op en de geheele stad was opgetogen over dit
jonge, ontluikende talent. Hare verdere vorming
heeft zij echter voornamelijk te danken aan
Mevr. Peroni Glasbrenner, wier onderricht en lei
ding zij te Berlijn een jaar lang genoot. Daarna
debuteerde zij te Hamburg en wel met zulk een
gunstig gevolg, dat zij reeds na de eerste voor
stelling geëngageerd werd als 1ste Heldin en
lste Liebhaberin, voor welk vak haar later door
graaf Platen v. Hallermund, Intendant van het
Koninklijk Theater te Hannover en den Baron
von Bose, Intendant van het Hoftheater te Wies-
baden, de schitterendste aanbiedingen werden ge
daan, voor welke eer zij natuurlijk moest bedan
ken. Gedurende haar Hamburger engagement had
zij zeer veel geluk.
Hare lievelingsrollen zijn: Louize in Kabul und
Liebe Jeanne d'Arc Grelchen in Faust Clar-
chen in Egmund Maria Sluart Jeanne Eyre
Piétra Adrienne Lecouvreur enz. enz. De laatste
avond van haar optreden in Hamburg zal voor
eiken bezoeker wel onvergetelijk blijven, met
bloemen bedekt kon zij niet dan in een vloed van
dankbare tranen haar geliefd Hamburger Pu
bliek: „Vaarwel;" zeggen.
Zij volgde eene uitnoodiging naar het Keizer
lijke Hoftheater te St.-Petersburg en we zien haar
daar optreden en hulde ontvangen als de „Ster
van het Nevastrand", zoo als men haar daar noemde.
Als bewijs der hoogachting, die men haar
aldaar toedroeg, zij alleen gezegd, dat zij van den
gezamentlijken koopmansstand aldaar een armband
met brillanten, ter waarde van 100U Roebels, ten
geschenke ontving en toen zij, zooals meermalen
gebeurde, het geluk had bij Z. M. den keizer in
zijn paleis te Sarske-Selo te spelen, sprak Z. M.
haar persoonlijk aan en overreikte haar eigen
handig, onder minzame toespraak, een kostbaar
halssieraad van eene buitengewone waarde. Bui
tendien had zij menigmalen het voorrecht in de
loge des keizers ontboden te worden, waar de
hoogste personaadjes zich minzaam met haar
onderhielden, vooral hare keizerlijke hoogheid
de Grootvorstin zoowel als Z K. H. de Prins van
Oldenburg. Verdere aanbeveling is hierdoor over
bodig en zien we met verlangen dit kunstgenot
op Woensdag avond te gemoet.
De Minister van Financiën maakt bekend dat
bij hem ontvangen is een bankbillet groot f 1000,
door een onbekende, ouder letter G, (postmerk
Utrecht van 30 November, jl.), tot voldoening van
successierecht ingezonden.
Fraulein Frohn, Keiz. Russische tooneelspeel-
ler zal aanst. Woensdag eene buiteugewone
oorstelling in de Schouwburg alhier geven, onder
ïedewerking van het tooneelgezelschap van den
eer A. Van Lier te Amsterdam.
Te Hamburg geboren toonde Charlotte Frohn,
eeds als kind een zeer gunstigen aanleg voor
Z. M. heeft met ingang van heden benoemd
tot schoolopziener in het elfde schooldistrict dei-
provincie Noord-Brabant P. J. Bredius Jr., te
Bergen-op-Zoom, in de plaats van Dr. J. J. F.
Pennink, overleden.
DE PERIODIEKE PEES.
Id zijn derde artikel over de verlaging van
den census, beaamt het Handelsblad de redenen die
in het voorloopig verslag der Kamer voor ontij
digheid van het wets-voorstel, aangevoerd zijn,
in zoover als zij de oplossing van het vraagstuk
niet ter zijde stellen maar integendeel het bevor
deren en juister doen worden.
De hoofdreden, welke voor uitstel wordt
aangevoerd, n. 1. het tijdperk van overgang, waarin
zich de belastingwetten bevinden, welke aan de
bepaling van den census ten grondslag liggen,
wordt door het Handelsblad van oneindig vee! ge
wicht geacht en nader uiteengezet en aange
drongen.
Dit leidt het blad tot de slotsom, dat regeering
en vertegenwoordiging geen beter blijk kunnen
geven van ernstig eene betere regeling van het
kiesrecht te wenschen, dan door vóór alles de
verbetering der belastingen ter hand te nemen
en zoodoende door het leggen van de fondementen
de stichting van het gebouw mogelijk te maken,
dat daarop moet rusten.
„In de eerste plaats" wenscht dus het blad
„eene spoedige beslissing omtrent het patent, de
inkomstenbelasting en zoo mogelijk, ook omtrent
het personeel. Intusschen behoeft men de regeling
van het kiesrecht niet te laten rusten. De tijd,
aan het belastingwezen besteed, kan tevens ten
nutte gemaakt worden om in te halen wat tot
nog toe verzuimd is en een ernstig onderzoek
iu te stellen naar de grenzeD, welke thaDS aan
den census moeten gesteld worden. Wanneer be
kend geworden is, wie bij den tegenwoordigen
toestand der directe belastingen onder de kiezers
behooren te worden opgenomen, zal men later
des te spoediger met de herziening der tabel ge
reed zijn."
Het Vaderland wijdt met het oog op het
geen de heer Van Hugenpoth over den wensch
naar weder invoering vaD interventie naar aan
leiding van het ultramontaansch protest adres
van onzen Koning, in zijn kolommen schreef,
heden een eerste artikel aan beschouwingen over:
„Interventie en Internationale politie." Uitgaande van
de stelling dat de groote gebeurtenissen van 1870
de aspiratiën naar internationale interventie we
der opwekken betoogt bet blad dat die wensch
naar wederinvoering van dit stelsel.dat reeds lang
zamerhand uit de internationale betrekkingen be
gon te verdwijnen, gevaarlijk en ongemotiveerd is.
Gevaarlijk, in het bijzonder met betrekking
tot ons land, omdat op een diplomatieke inter
ventie ten voordeele der wereldlijke macht van
den Paus öf een oorlog met Italië zou moeten
volgen öf een even droevig figuur, als Nederland
maakte iu 1862, toen het zich bij de diplomatieke
interventie teD voordeele van Polen aansloot.
Een diplomatieke interventie heeft dan eerst
recht van bestaan en kans op goede gevolgen,
wanneer de interveniëereude mogendheid krachtig
genoeg is om haar vertoogen met de wapenen
aan te dringen.
Ongemotiveerd, omdat men ten onrechte de van
de verschillende mogendheden iu Frankrijk, Italië
en Rusland verwachte stappen in dadelijk ver
band brengt met het zoogenaamd stelsel van in
terventie.
Laatstgenoemde benaming bezigt men uitslui
tend, waar men de bemoeiing bedoelt van den
eenen staat in de inwendige aangelegenheden
vau een anderen, en van de zoodanigen kan bij geen
der drie groote quaestiën van het jaar 1870 in
eigenlijken zin sprake zijn.
Dientengevolge zouden de door den heer Thiers
afgesmeekte tueschenkomst in het belang van
den algemeenen vrede, de door de ultrauionta-
nen geëischte vijandige handelingen onzer Re
geering ten aanzien aer Regeering van het Ko
ningrijk Italië, en de door sommigen van Engeland
verwachte oorlogsverklaring aan Rusland geen
ander motief hebben dan de zorg voor dat raadsel
achtig, nu eens hooggeroemden dan weer algemeen
geminacht begrip van het staatkundig evenwicht
van Europa, en geen ander doel dan de uitoe
fening van een soort van internationale politie.
De uiteenzetting daarvaD vindt in het artikel
van heden gedeeltelijk plaats.
In de Amsterdamsche Courant schrijft een ka
tholiek en wel „een der meest hekenden eu meest
geachten" dat hij het zou betreuren indien het
gerucht waarheid sprak, hetwelk ook vrouweu
en kinderen als ouderteekenaars der adressen
van zijn R. K. landgenooten aan den Koning
noemt.
„Werd het werkelijk bevonden algemeen te
zijn dat men de R. K. getrouwde dames, de doch
ters van den huize, de liefdezusters en andere re-
ligieuzen, de congreganisten en zélatrices, de pen-
sionaires en de gouvernantes, de kinderjufvrouwen
en kindermeiden, de keukenprinsessen eu schoon
maaksters, de bakers, minnen eu vroêmoeders,
de werkvrouwen en weesmeisjes op die adressen
had laten teekenen, dan zou dit een zeer on
gunstig licht werpen op het gezond versland
en den goeden smaak der aanvoerders der be
weging."
Overigens, zegt de katholiek, is voor hem iu
deze beweging, als verschijnsel, niets wat hem
onaangenaam aandoet.
BINNENLAND.
's-Gkavenhage, 2 December. In de zaak van
Mr. Van Angelbeek waarvan gisteren onder de
laatste berichten melding is gemaakt, hebben de
laDdsadvokaten Mrs. A. De Pinlo eu G. M. Vau
der Linden de vordering van den eischer bestre
den, als zijnde niet-ontvankelijk en ongegrond.
Den 16den dezer zal het Openbaar Ministerie
conclusie Demen.
Rotterdam, 2 December. Onder de ter visie
gelegde stukken in de zitting van den Gemeente
raad van gisteren was een voorstel tot het bezi
gen van zand ter brandblussching in de petroleuui-
pakhuizen aan de overzijde der rivier. Uit de
bijzonderheden blijkt, dat het denkbeeld aan de
hand was gegeven door de Hoofdlieden der Brand
weer, en dat het strekt om tot blussching aldaar
eene hoeveelheid zand te doen nederleggeD, alge-
dekt met eene niet verstuivende specie, en voorts
een 25tal schoppen, eenige kruiwagens en plan
ken onder bewaring te stellen van de brand- eu
brandspuitmeesters der spuit n°. 21tot welk een
en aDder de kosten op f 200 werden begroot.
De Commissie voor de plaatselijke werken ge
loofde niet, dat het zand de blussching zou kun
nen bevorderen, maar Burg. en Weth. meenden,
dat het middel toch wel zijne nuttigheid kon
hebben. De Raad heeft daarop het voorstel met
19 tegen 13 stemmen aangenomen.
Delft, S December. Woensdag jl. is de dames
cursus alhier geopend door den heer H. De Veer,
die mededeelde dat de sprekers vooral het onder
richt op het oog zouden hebben, maar overigens
het aangename met het nuttige zouden trachten
te vereenigen. De cursus zal tot 1 Mei gegeven
worden en wel; des Woensdags van 24Nederl.
letter- en natuurkunde eu Zaterdags van 24
geschied-en scheikuude. Een getal van 60 dames
heeft het verlangen te kennen gegeven van den
cursus gebruik te maken, terwijl B. en W. hebben
besloten aan de betrokken leeraren het gebruik
te vergunnen van de instrumenten der H. B. S.
Nijmegen, 1 December. De poging om krachtig
(Door een vrouwelijk ooggetuige).
Zeker is er reeds veel over de belegering van
Straatsburg geschrevenhetgeen daar echter on-
srvonden en geleden werd, is van zoo verschil-
«nden aard dat ik het waag om ook mijne we-
envaardigheden aldaar mede te deelen.
Nadat ik de beide laatste jaren in de belang
wekkendste en aan historische herinneringen zoo
ijke stad van Saksen had doorgebracht, ging
k naar den Elzas op reis om mijne broeders en
esters te bezoeken en eenige maanden in hun
Hidden door te brengen, maar wij hadden nog
tiet lang dat genoegen gesmaakt, toen de oorlog
uitbrak, waarin de eene natie haar ondergang,
en de andere een ODgehoorden voorspoed wachtte.
Wjj woonden in het plaatstje K. in de nabijheid
van Straatsburg gelegen, en toen het na den slag
bij Woerth daar tamelijk onveilig werd, drongen
onze broeders er op aan, dat wij naar de stad
zouden gaan, waar zij ons in zekerheid waanden.
Mijne beide zusters en ik, namen afscheid van
onze broeders, die in hunne spinnerijen wilden
blijven, eu namen ODzen intrek in de stad in de
nabijheid van de Visscherspoort, die naar Scbilti-
gheim voert. De eerste tijd ging rustig vooorbij, en
toen wij voor 't eerst van de mogelijkheid van een
bombardement hoorden gewagen, hielden wij het
voor onmogelijk dat de rust der vreedzame bur
gers op die wijze gestoord zou worden. Daar men
van de groote overwinningen van Duitschlaud niets
hoorde, en de Fransche regeering het maar al te
goed verstond om hare onderdanen te misleiden, ge
loofde niemand aan eene werkelijke belegering en
nog veel miDder aan de mogelijkheid van een bom
bardement van Straatsburg. Wat den oorlog aan
gaat, zoo moet men vooral bedenken, dat de buiten
gewone omstandigheden waarin men verkeert,
en vooral onze burgerlijke beschouwingen ons
geen bevoegde beoordeelaars kunnen maken
der militaire maatregelen, want wij vinden aan
beide zijden zooveel abnormaals, dat wij aan de
menschheid en het gezond verstand gaan twijfe
len. Welke echter de politieke overtuigingen mo
gen zijn, zooveel is zeker, dat het bombardement j
der stad, een onuitwischbare sinet werpt op Üuitsch-
lands eer, ja zelfs de geheele Duitsche partij be
kent dat de overwinning op eene andere wijze
verkregen had kunnen worden, en moet ieder, even
als wij, die tot Frankrijk behooren, verontwaar
digd zijn over die handeling.
Den 13den September vielen de granaten in de
stad eD moest men tot de overtuiging komen, dat
deze wel; arende stad haar schoonste tijd gehad
had; van 's morgens 9 tot 11 uren maakten wij
kennis met de vijandelijke granateo, en hunne
werking was zoo vernielend, dat wij ons niet
konden voorstellen dat het nog erger kon worden.
Toen ook later de bommen volgden, en men
Diet meer wist waarheen men vluchten zoude,
kwam mij het tegenwoordige en de toekomst zoo
vreeslijk voor, dat ik nog slechts eene bede in
't hart en op de lippen had, dat God mij namelijk
spoedig den dood mocht laten vindeD, daar dezelve
in ieder geval ons deel moest zijn.
Het gevoel zich ieder oogenblik in doodsgevaar
te weten zonder eene straal van hoop op uitkomst
te zien, is onbeschrijfelijk. Wij brachten de nach
ten in het waschhuis door, daar wij niet besluiten
konden in den kelder te gaan. Een landbouwers
familie met al hunne stalbewoners had in dit toe
vluchtsoord een schuilplaats gezocht, en het was
een kluchtig gezicht, hij al het vreeslijke dat ons
omgaf, deze verzameling van zooveel verschillende
soorten van menschen, tot de minste dier-soorten
bijeen te zien. Ijzingwekkend was echter het
springen, lluiten en suizen der granaten en nietmin-
der de brandende huizen, wier getal van lieverlede
op schrikbarende wijze vermeerderde. Was dan in
den loop van-den dag, eenigen tijd als het ware
een oogenblikkelijke wapenstilstand ontstaan, dan
waagde men zich buiten zijne schuilplaats om
levensmiddelen te halen, en hoe angstig sloeg dan
het hart als men door de straten ging waar bran
dende en geheel vernielde huizen en gebouwen
den weg versperden en men de puinhoopen huizen
hoog zag liggen. Van slapen was geen sprake
meer, men zag overal slechts doodsbleeke gezich
ten. Bij vele ouden van dagen en zieken werd
door den hevigen eu aanhoudenden angst de
leveosvonk uitgebluscht.
Zeer vele menschen kwamen ook onder de
puinhopen hunner huizen om, en hun gejammer
was hartverscheurend. Wij hadden nimmer aan
vluchten gedacht, daar wij niet wisten waarheen
te vluchten, het verkeer door de spoorwegen was
geheel afgesneden, zoodat ons niets overbleef dan
ons aan het noodlot over te geven. Op den 26sleu
echter, nadat wij een vreeslijkeu nacht door ge
worsteld hadden, waarin de Domkerk, dat heer-