s°.
A°v1870.
ag
18 November.
PRIJÖ DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
AfzoÜaerlykè Nommers0.05.
B'ez« Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DEH ADVERTÏÏNTIKN.
V»or lederen regel0.15.
Grootere letten naar de plaateruimte die lij beslaan.
Lelden, 1? November.
Met zekerheid kan gemeld worden, dat Z. M.
Koning van HoOgstdeszelfs jongste ongesteld-
id geheel hersteld is.
De heer De Waal heeft gisterennamiddag af-
eid van zijne hoofdambtenaren genomen, om
rstdaags naar het zuiden van Frankrijk te ver-
kken.
en schrijft aan het Handelsbl. uit 's-Gravenhage
De Ministerieele crisis schijnt nu eene andere
ase in te treden. De heer Broex is, naar ik ver
ent, overeenkomstig den wensch der Arnhemsche
urant. ad interim met de portefeuille van Kolo-
n belést. Hij zal dus nu de Preangerzaak
dermaal bij de Staten-Generaal in behandeling
nnen brengen.
Overigëns wordt er van conservatieve zijde het
gelijke gedaan om het daarheen te leiden, dat
tegenwoordige Ministers hunne begrootingen
verdedigen. Zijn deze eenmaal aangenomen,
kunnen de conservatieven, die dan een geheel
voor zicb hébben, optreden; zij zijn dan,
wel wat de benoeming van een Gouverneur-
neraal als de verkiezingen betreft, meester van
positie. Ongelukkig vindt dit streven, naar men
;emèen zegt, steun bij den heer Thorbecke, die
h zelf een ministerie wil formeeren, noch gaarne
iu zien, dat een ander liberaal, een ministerie
menstelde. En sommige omstandigheden o. a.
inzending van inemoriën van beantwoording
Dor de Ministers, die hun ontslag hebben aan-
vraagd moeten de conservatieven in de hand
erken. Waarom doen anders de overige Minis-
ts, die verlangen af t^ treden, niet hetgeen de
Ier De Waal heeft gedaan, die, gedecideerd als
toos, eenvoudig heeft te kennen gegeven, dat
Ij niet langer op zijn ontslag verlangde te wach-
Het is waarlijk meer daD tijd dat aan de
isis een einde kome. De politieke toestand van
luropa vordert vooral nu wij geen gezant in
usland hebben dat een definitief Ministerie
trede, dat aan de buitenlapdsche aangelegen-
iden de noodige aandacht kunne wijden en
r zijne beslissingen op dat gebied verantwoor-
lijk kan worden gesteld.
Men leest in de Prov. Gron. Cl.:
Wij zijn verzocht in onze courant mede te dee-
d, dat bij dé stemmingen in de Eerste Kamer,
rer de Indische begrooting, het volgend incidént
eeft plaats gevonden. Toen zich vóór Hoofdstuk I
Jitgaven in Nederland) 18 stemmen verklaard
sdden en de voorzitter die stemming sloot met
zeggen: „en ik slem vóór," stonden de heeren
an Bijlandt en Geertsema op, om te verklaren,
at zij nog niet gestemd hadden, de heer Geert-
ma met de uitdrukkelijke bijvoeging, dat hij
el op de presentie lijst geteekend had. De pré-
dent hierdoor wellicht nog meer ih de war
skomen, heeft de fout niét hersteld (waarom
iet schijnt ons onbegrijpelijk), zoodat over dit
oofdstuk sléchts 81 stemmen zijn uitgebracht,
:rwijl er 33 leden tegenwoordig waren, zoo als
»k uit de stemmingen over de andere hoofd
ukken kan blijken, vóór welke hoofdstukken
ich beide heeren verklaarden. Uit de onjuiste
lededeeling in de Nederlandsche Staats-Courant en
eenige andere couranteu, kan de aanwezig-
ód van beide genoemde leden en hoe die ge-
:md hebben over de laatste hoofdstukken, niet
ijken. Dit verzuim trachten wij thans hierdoor
herstellen.
Heden strandde te Noordwijk aan Zee een schip
eladen met rogge van Petersburg naar Rotter-
am. Het was bemand,met vier koppen welke
lleu gered zijn dQor den| reeder| E. Smit met
manschappen, Naar men verneemt worden alle
liddelen in 't werk gesteld, om het schip .op 't
hand te krijgen, daar het anders zeker dezen
acht uit een slaat.
Tot deelDamë aan het najaars-examen voor
andidaat-notarissen hebben zich in dit gewest
'o vijftiental heeren aangemeld. De Commissie
'f het Prov. gerechtshof van Zuid-Èolland met
afneming van dit examen belast, zal heden
Vrijdag den 18den en Donderdag den iHsten dezer,
elkens een zeker getal sollicitanten examineeren.
In de Vergadering van de Koninklijke Aca
demie van wetenschappen, (a{deeling letterkunde
tan den liden 11. waren tegenwoordig de heeren
C. W. Opzoomer, voorzitter, W. Moll, M. De Vries,
J. H. Schotten, H. J. Koenen, R. Fruin, C. Lee
mans, G. De Vries Az„ N. Beets, S. Vissering,
J. A. Fruin, H. Van Herwerden, S. A. Naber,
Th. Bórret, J. E. Goudsmit, R. T. H. P. L. A.
Van Boiieval Faure, B. H. C. K. Van der Wijck
eh J. C. G. Boot, secretaris.
Eene Latijnsche verhandeling van den heer
C. M. Francken, over de tweede en derde decade
der Statiren, van C. Lucilius, aangeboden voor
de Werken, wordt in handen gésteld eener com
missie, om daarover verslag uit te brengen.
De secretaris bericht, dat voor den wedstrijd
Hoeufft een Latijnsch gedicht is ingezonden, ge
titeld Sibylla, met het motto: his ego nee metas
rcrum nee tempora pono. Ais medebeoordeelaar is
door de Commissie de hèer Borrel gekozen in
plaats van den heer Francken, die zijn verlangen
had geuit om als zoodanig ontslagen te worden.
De heer Van Herwerden deelt een aantal kri
tische gissiDgen en verbeteringen mede op de 20
laatste karakterschetsen van Theophrastus. Tegen
enkele wórden door den heer Naber eènige be
zwaren ingébracht, waarop de spreker antwoordt.
Zijne bijdrage tot de kritiek en verklaring van
dat merkwaardig geschrift zal in de Verslagen
def afdeeling gé^laatst worden.
De heer Leemans spreekt over de belangrijke
oude muurschilderingen, die bij de vergrooting
van de kerk der Hervormde gemeente te Bath-
men in den vorigeu zomer ontdekt zijn. Door den
predikant der gemeente, Ds. G. J. Rink, daarop
gewezen, heeft de spreker Bathmen twee malen
bezocht en met behulp vaD den kunstschilder
Klein de schilderingen blootgelegd en omtrekken
laten maken. Van het belangrijkste en best be
waarde stuk, zijnde eene voorstellin'g van dé
legende der tienduizend martelaren, was de op
het oorspronkelijke afgetrokken schets in de zaal
opgehangen en werd door eéne in kleuren bewerkte
teekening op kleiner schaal, door den heer Kléin
vervaardigd, opgehelderd. Dezelfde is door eené
schets van Jhr. V. De Stuers, uitgegeven bij net
weekblad de Spectator, reeds meer algeméén be
kend gémaakt. De heer Leemans geeft den wensch
te kennen, dat de Academie goede teekeningen
naar de gemaakte omtrekken^ waarbij hij de noo
dige ophelderingen zal voegen, zal uitgeven. Daar
de vergadering zich met dien wensch vereenigd,
noodigt de voorzitter den spreker uit een plan
van uitgaaf met berekening der kosten aan het
bestuur der Academie in te dienen.
De heer Moll voegt aan het gesprokene een
paar opmerkingen toe, en dringt aan op de uit
gave door de Academie-
Bij de Commissie voor de overblijfselen der
oude vaderlandsche kunst zijn ingekomen: van
den burgemeester van Heerde in Gelderland, een
photogram van de kerk en torenvan het ge
meentebestuur te Zutphen, bericht over de sloo
ping van eene oude poort; vau het gemeentebe
stuur te Leeuwarden, een photogram van het af
gebroken blokhuis; van den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken, een koperen messenheft en
koperen munten bij het slechten der vestingwerken
te Breda gevonden; van den hoofdingenieur van
den Waterstaat te 's Gravenhage, bericht over de
Oude Kerk te Maasdamvan den opzichter van
den Waterstaat te Winschoten, bericht aangaande
de slooping van de oude kerk te Eexta.
De heer Dr. G. T. Van Dommelen, chef van
den militairen geneeskundigen dienst der resi
dentie, is door Z. M. den koniDg van Italië mat
het ridderkruis der orde van de Ilaliaansche
troon begiftigd.
Bij Elten is op Geldersch grondgebied 11. Vrij
dagochtend het lijk gevonden van een Fransch
trijgsgevangene, waarschijnlijk uit Wezel ontsnapt.
De aandacht van belanghebbenden wordt in
de Staats-Courant van heden gevestigd op de vol
gende advertentien, voorkomende in de Javasche
Courant van den 16den September 1870, N". 74;
„Daartoe geniachtigd,' maakt de resident van
Éagelen, in opvolging van alinea c, art. 4 van het
koninklijk besluit van 3 Juli 1856 Staatsblad
N'. 64), bekend, dat de Regeering, naar aanlei
ding van een gedaan verzoek, het voornemen
heeft, om eene uitgestrektheid woeste grond van
225 bouws van 500 vierk. Rhijnlandsche roeden
^n 421.7 vierk. Rhijnlandsche roeden, gelegen in
het district Sapoeran, regentschap Ledok, resi
dentie BageleD, bij contract voor een tijdvak,
eiidigende met den achtentwintigsten Februari
1815, in huur af te staan.
(Gegadigden worden uitgenoodigd hunne bil
jetten van inschrijving in te zenden aan den
oniergeteekeude, uiterlijk vóór of op den 18den
Meart 1871.
ti i i v s J i U
,Daartoe gemachtigd, maakt de resident van
Keiiri, in opvolging van alinea c, art. 4 van het
Koninklijk besluit van 3 Juli 1856 Staatsblad
n°. 64), bekend, dat de regeering, naar aanlei-
ditg van een gedaan verzoek, het voornemen
heelt om twee uitgestrektheden woeste grond,
waarvan de eene groot S0!,/,„ en de andere
groot 88'/,,, bouws, de bouw gerekend tegen
500 vierk. Rhijnlandsche roeden, grenzende aan
het in huur uitgegeven perceel, bekend onder
den naam van Papoh, en gelegen in het district
Wlingi, regentschap Blitar, residentie Kediri, bij
contract voor een tijdvak van twintig jaren in
huur af te staan.
„Gegadigden worden uitgenoodigd, hunne bil
jetten vau inschrijving in te zenden aan den
ondèrgeteekende, uiterlijk vóór of op den 20sten
Maart 1871.
LM. heeft aan de scherpschuttersvereeniging
Frederikstord en Omstreken toestemming tot oprich
ting verleend.
Z. M- heeft aan A. A. Van de Velde, op zijn
verzoek, eervol ontslag verleend als 2den luit.
la suite bij het korps Koninklijke scherpschutters,
gevormd uit de vereeniging tot bevordering van
's lands weerbaarheid te Rotterdam.
Z. M. heeft goedgevondenbij het wapen der
art. te benoemen: bij het reg. veld-art. tot lsten
luit. (naar ouderdom van rang), den 2den luit.
P. G. Van Harpen Kuyper, van het korps; bij
het 3de reg. 'vest.-art., tot kapit. van de Sde kl.
(n. o. v. r.), den lsten luit. W. Irish Stephenson,
van het 2de reg. vest.-art.: den kapit. J. F. Van
Grasveld, van het 3de reg. vest.-art., op zijn ver
zoek, een eervol ontslag te verleeoen uit den
militairen dienst.
Delfshaven, 16 November. Bij de stemming
voor twee leden van den gemeenteraad alhier,
door het bedanken der heeren J. W. Rösener
Manz en J. H. Henkes, is gekozen de heer A.
Zounevijle met 81 stemmeD, terwijl herstemming
moet plaats hebben tusschen de heeren P. J. Cantz-
laar en J. li. Van der Vloodt, waarvan de eerste
68 en de laatste 36 stemmen verkreeg; de vol
strekt# meerderheid was 77 stemmen.
Tiel, 16 November. Uit de ingekomen opgaven
is gebleken, dat in deze gemeente van de 1050
kinderen, tusschen 8, 6 en 12 jaar, 218 geen on
derwijs ontvangen. Het bestuur der afdeeling
schoolverbond, zal trachten het schoolbezoek te
bevorderen door het uitreiken van belooningen.
Almelo, 15 November. Belangirijls, zijn de aan-
koopen van varkens, die sedert eenigen, tijd, tegen
hooge prijzen voor rekening van Duitschland iq
deze streken worden gedaan. Door eeD hoopman
te Ootmarsum werden er iq de vorige week nog 90
afgeleverd. Ook vertrekt van hier veel, werkvolk
daarheen^ die aldaar tegen een hoog loon ruim
schoots werk konnen bekomgn.
Oldbmakkt, 15 Nov. De voerman H. W. De
Boer alhier, die gisterennarpid.dag met een heer
naar Blankenham was gereden, had pp zijn te
rugreis het ongeluk, ongeveer te 9 uren halfweg
Oldemarkt en Ossenzijl van den dijk te,geraken,
waarbij zijn rijtuig werd omgeworpen en hij zelf
zoodanig er onder geklemd geraakte, dat hij zich
niet kon loswerken. Zijn paard rukte spoedig los
en bleef den ganschen nacht aan den dijk weiden.
Eerst den volgenden morgen te 7 uren werd de
pDgelukkige voerman gevonden en onder het rij
tuig weggehaald. Hij had zijn bewustzijn behou
den en hoewel het geheele lichaam hem als ver
lamd was, schijnt hij zonder kneuzing te zijn
vrijgekomen.
Dragten, 16 November. Dezer dagen hield de
alhier bestaande arbeiders-vereeniging „Help u
lelven" eene vergadering met gasten. Uit het toen
medegedeelde reglement, en uit hetgeen verder
werd verhandeld, leerde men den aard en de
i I -
werking dier vereeniging eenigzins kennen. Haar
doel is, dat de leden elkanders zedelijke en stoffe
lijke welvaart zooveel mogelijk zullen bevorderen,
en tracht dit te bereiken door lezingen en de
onderlinge bespreking der zedelijke en stoffelijke
belangen.
Bathem, 15 November. De alhier bestaande ver-
eeniging tot bevordering van getrouw schoolbe
zoek heeft besloten die kinderen, die sedert deze
vereeniging werkzaam is, bet getrouwst de school
bezocht hebben met St.-Nicolaas feestelijk te ont
halen en hun geschenken aan te bieden. Genoemde
vereeniging, die geene afdeeling van het school
verbond uitmaakt, mag zich in de gunstigste resul
taten verheugen, en neemt de belangstelling der
ouders in het onderwijs steeds toe en het school
verzuim aanmerkelijk af.
Doniawerstal, 16 November. De bemoeiingen
van eenige notabelen uit deze gemeente, om ook
voor het welzijn van den werkman te zorgen,
is dezen zomer met den gewenschten uitslag be
kroond. De arbeidersstand werd namelijk den
geheelen zoomer in de gelegenheid gesteld elke
week een bepaalde som van het verdiende loon
af te zonderen, ten einde deze gelden met eenige
winst tegen het naderen van den winter terug
te ontvangen. 900 werd alzoo bijeenverzameld,
terwijl door de meer gegoede ingezetenen als rente
f 270 was bijeengebracht. Menig huisgezin heeft
nu een bespaard stuivertje waarvoor proviand
voor den winter kan worden opgedaan.
De bemoeiing verdient zeker navolging.
Leeuwarden, 16 November. Op de eergisteren
gehouden tweede openbare leesavond van de
debatten club hield Ds. S. Sr. Coronel eene rede
over Spinoza, den grooten wijsgeer der 17de
eeuw. Hij stelde door aanhalingen uit zijne wer
ken de ware verdiensten van dezen beroemden
Nederlander in het licht, en verdedigde hem
tegen de aantijgingen van atheïsme en ongeloof,
veler wensch zal het zeker zijn deze levensbe
schouwing, zooals ze in zijn geheel door den
heer Coronel werd opgesteld, in 't een of ander
tijdschrift te lezen. Bij de gisteren plaats gehad
hebbende verkiezing van 4 leden voor de kamer
van koophandel; hebben van de 279 kiezers 45
aan hunne verplichting voldaan. De 3 aftredende
leden zijn met meerderheid van stemmen her
kozen terwijl herstemming voor twee leden zal
moeten plaats hebben, waarvan een aftredend lid.
Burg: en Weth. hebben in de vergadering
van 2:7 Oct. bij den Raad een voorstel ingediend
tot uitbreiding van het terrein der veemarkt,
volgens een bij hun, voorstel overgelegd plan.
Dit voorstel in den raad aan de orde gesteld zijnde
gaf een der leden aanleiding zijne bedenkingen
in 't midden te brengen. Volgens zijn inzien, zou
men met het aangeboden plan nimmer eene goede
veemarkt kunnen verkrijgen, voldoende aan de
eischen des tyds en aan die, welke voor een zoo
belangrijke veemarkt in de hoofdplaats der pro
vincie gesteld mogen worden. Hij wilde eene
grootere uitbreiding van dat plan, en bij degrootere
uitgaven daarvoor ook dej voordeelen die de vee
markt afwerpt doen stijgen door het marktgeld,
dat in deze gemeente onevenredig laag is, te ver-
hoogen. In eene volgende vergadering zal dit
voorstel in behandeling worden genomen.
INGEZONDEN.
Ik verklaar mij niet te begrijpen, waarom de
Commissie van Financiën in haar rapport op de
begrooting van Inkomsten eD Uitgaven der Ge
meente Leiden voor de dienst van 1871, het eene
onjuiste voorstelling, noemt van Burgemeester
en Wethouders: dat het batig slot van de dienst
van 1862 groot 17494.71® slechts met /'66S8.95'
op de begrooting van 1871 gebracht wordt als
eerste post.
Bij eenig reëel Dadeoken (natuurlijk vrij van
alle arriere pensées) ligt immers de Juistheid
der voorstelling van Burg. en Weth. tot grond
slag-
Wat geschiedt er?
1®. Het dienstjaar 1870 is nog loopende en op
de begrooting van die dienst is als eerste pos t
jn ontvangst gebracht 10805.76, want, (zoo rap
porteert de Comm. v. Fin.) er werdt beschikt
over het saldo der rekening van 1868 Dat saldo
is dus als eerste post in ontvangst gebracht in de
rekening van de dienst van 1869.
2° De rekening van 1869 sluit met een batig
saldo van /T7494.71® daaronder is dus opgenomen
het batig saldo van 1868 groot f 10805.76, welk
laatste batig saldo gevolgelijk niet meer bestaat
maar geworden is het kasgeld van de dienst
van 1869. Daarom is de voorstelling van Burg.
en Weth. in de Mem. v. Toel. niet onjuist: dat
er eéne voorloopige beschikking is geweest van
het saldo 1869.