Dinsdag
1 November.
N°. 3290.
A®. 1870.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per postr.7. 3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVKRTKNTIEN.
Vaor iederen regelj 0.15,
Gr oo te re letter» naar de plaateruimte die rij beslaan.
Lelden, SI October.
In het wetsontwerp tot definitieve vaststel
ling der koloniale huishoudelijke begrooting
roor Suriname, dienstjaar 1S71, wijzen de uit-
»aven een eindcijfer aan van 1,121,186.67';
lerwijl de raming der middelen is gesteld op
1 809,662, dus de bijdrage 311,524.67' in stede
an 388,424.67s volgens de door de koloniale
laten voorloopig vastgestelde begrooting.
Ofschoon de door den Gouverneur ter goedkeu
ring aan de Koloniale Staten voorgedragen ont-
werp-begrooting in menig opzicht getuigt van een
streven naar vermindering van uitgaven, konden
toch enkele dringende behoeften niet onbevredigd
worden gelaten. Als zoodanig verdienen meer in
net hijzonder vermelding de uitgaven voor het
gevangeniswezen. Onlangs te dier zake geno
men voorzieningen, een onvermijdelijk gevolg
an de invoering der nieuwe wetgeving, hebben
liet Koloniaal bestuur genoopt, wegens hoogst
noodzakelijke werken aan de gevangenissen, eene
som van f 20,000 op de begrooting te brengen,
terwijl in het belang eener behoorlijke verzorging
der gevangenen eene verhooging van 14,807.50
wordt voorgesteld.
Bij de openbare beraadslagingen over de ont
werp begrooting werden de uitgaven door de
loloniale Staten verhoogd met ƒ53.248. De Staten
erminderden voorts de middelen met 6.700,
letgeen eene vermeerdering van het geraamde
ubsidiecijfer met f59.948 ten gevolge had.
De regeering heeft geene vrijheid gevonden
sommige wijzigingen der Staten over te nemen
in het ter definitieve vaststelling aangeboden ont
werp. De redenen daarvoor zijn vermeld in de
toelichting der verschillen tusschen het ontwerp
en de voorloopig vastgestelde begrooting.
Op de begrooting voor Curacao beloopen de
uitgaven ƒ440.520.10', de middelen ƒ355.470.13-
dus de bijdrage 85.049.97'.
Het te Brussel verschijnend weekblad la Paix
bevat een Haagsche correspondentie, waarin de
geheele beraadslaging wordt medegedeeld, die
in de zitting van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal van 26 September jl., heeft plaats gehad
over liet amendement van den heer Van Eek op
het adres van antwoord op de Troonrede, dat,
gelijk men weet, de strekking had den wensch
uit te drukken om de rampen van den oorlog
niet enkel te genezen maar ook te voorkomen. De
schrijver, van dezen brief, in wiens initialen men
een onzer liberale staatslieden meent te herken
nen, drukt ten slotte zijn tevredenheid uit over
het lot van dit amendement. Werd dit amende
ment ook ten gevolge vooral van den tegenstand
van,,de Commissie. voor het adres verworpen, dan
mag niet te min het feitdat vpn de 72 leden 18 zich
vóór eene motie van, deze strekking hebben ver
klaard,, als een verblijdend verschijnsel worden
aangemerkt, inzonderheid wanneer men daarbij
het karakter van het Nederlandsche parlement
in aanmerking neemt „van nature voorzichtig,
formeel, streng gereserveerd even als de natie
die het vertegenwoordigd, afkeerig van nieuwe
denkbeelden en thans minder dan ooit gezind
eenzij het ook eenjgzins werkzame rol te ver
vullen in de Europesche politiek." De schrijver
vertrouwt dat, wanneer een congres mocht bij-,
eenkomen om de middelen op te spoieu tot be-,
studering van een duurzamen vrede, de kleine
staten, Nederland niet uitgezonderd, zich daaraan
onverwijld zullen aansluiten.
In de zaak der aanplakking van een kiezersbiljet
ten voordeele van den hr. Janssens te Alkmaar,
door den stadsaanplakker geweigerd, omdat de
burgemeester dit zou verboden hebben,'t geen de
burg. officieel in eene publicatie heelt ontkend,
(hij verklaart althaDS tot het verbod geen order te
hebben gegeven aan den komm. v. politie)
heeft de heer v. Kaay, die de aanplakking
had opgegeven, "zich lot den gemeenteraad ver-,
voegd, om te vragen dat de aanplakker zou ge
hoord worden in den raad. Dit is geschied; de
burgemeester had zich verwijderd, en de aan
plakker heeft toen volgehouden dat de burge
meester hem het verbod persoonlijk had medege
deeld. Hij herhaalde de woorden, die de burgem,
sou hebben gezegd, en die hij dadelijk aan Mr.
v. d. Kaay en den secretaris had herhaald. Daar
van is nu officieel mededeeling gedaan. Moet hier
eer geloof worden geslagen aan den aanplakker
dan aan den burgemeester? Of wilde de laatste
zich redden door eene zijdelingsche verklaring
Wij wachten nader licht in de zaak.
Naar wij vernemen, heeft, de heer P. Rietha
gen, eerste luitenant der infanterie te Gouda, be
last geweest met de instructie der dd. schutterij
te Leiden, van de maaschappen aldaar, een fraaie
pendule met coupes ten geschenke ontvangen.
(G. Ct.)
Burgemeester en Wethouders alhier, gezien het
adres van Antonie Loeber, schrijnwerker, waarhij
hij, ter uitoefening van zijn beroep, verzoekt om
in het huis aan de Hooigracht, geteekend Wijk
VIII, N°. S22, een fournuis te mogen doen plaat
sen doen te weten, dat tot het hoören der eige
naars en bewoners, van dp naast bijgelegene en
belendende panden, ten opzichte der informatiën
de commodo et incommodo, door B. en Ws. zal wor
den gevaceerd op het Raadhuis dezer Gemeente,
op Donderdag den 3den November aanst.,'s voor:
middags te elf uren.
Zaterdag hield de Academie van W etenschappen,
afdeeling Wis- en Natuurkunde hare gewone
maandelijksc.he vergadering in 't gebouw der
Academie (Trippenhuis) te Amsterdam. Voor de
verslagen en mededeeliugen werd o. a. aangebo
den namens den heer De Geer, hoogleeraar te
Leiden een opstel over „De beweging van een
zwaar lichaam om een vast punt," en leverde
de heer Grinvis zijne toegezegde bijdrage tot de
„Theorie der electro-dynnamische potentiaal," ter
wijl de heer v. Baumhauer te kennen gaf, dat hij
door welwillende tusschenkomst van den minister
van koloniën in staat gesteld was eenige bijzonder
heden mede te deelen aangaande een meteoorsteen
en de omstandigheden waaronder die gevallen is.
Den 19den September 1869 namelijk werd te
Probolingo, des avonds te 9 uren, in N.O. rich
ting een lichtbol gezien, die den glans der maan
in helderheid verre overtrof. Eenigen tijd daarna
viel een meteoorsteen neder, gevolgd door een
hevigen slag; kort daarop werd een geluid ge
hoord als dat van het rollen van een wagen over
een brug; terwijl tevens een schok van aarbe-
ving werd waargenomen. Niettegenstaande men
onmiddellijk pogingen aanwendde om den steen
te ontdekken, werd hij eerst den volgenden mor
gen te 6 uren ge\onden, slechts twee voet diep
in den grond, hetgeen hieraan moet worden toe
geschreven, dat de bodem, door de lange,droogte,
buitengewoon verhard was. De steen was echter,
ondanks den geruimen tijd, die verstrekeD was
sinds zijnen val, nog zoo warm, dat hij niet met
de hand kon worden aangeraakt; ook toen bij
zelfs nog eenige uren daarna in een tobbe werd
gedompeld, begon het water te bruisen, zooals
dit in sterk kokenden toestand het geval is De
steen, waarvan spreker (door tusschenkomst van
den minister van koloniën) van den resident van
Rembang een gedeelte (hetwelk der vergadering
ter bezichtiging werd aangeboden), alsmede de
bovengemelde bijzonderheden bekomen heeft, woog
18 KG. Hij behoort onder de zeldzame; spreker
heeft eene rijke verzameling van soortgelijke voor
werpen, die echter geen van allen zoo hard zijn.
Hij bevat metalisch en magnetisch ijzer, alsmede
glinsterende kristaideeleD, later zal blijken tot
welke mineralicn die moeten gerekend worden,
daar spreker zich voorbehoudt er later, na een
meer nauwkeurig onderzoek, op terug te komen.
De heer Buys Ballot hield de vergadering
eenigen tijd bezig met de uitkomsten van door
hem gedane waarnemingen van. den invloed van
het laatste noorderlicht op de magneetnaald.
De heer v. Baumhauer die het noorderlicht
meent te kunnen verklaren als een cosmische stof,
die zich in de lucht samenpakt, met kracht te
gen den dampkring, die onze aarde omgeeft,
wordt aangetrokken en zich door de magneti
sche vloeistof tegen de polen ophoopt oppert,
om verschillende redenen o. a. ook omdat hij
van de straalschietingen en trillingen, die ge
woonlijk met het noorderlicht samengaan, niets
heeft bespeurd, de vraag of hier wel juist aan
dit luchtverschijnsel moet gedacht worden. De
heer Buys Ballot echter meent uit verschillende
door hem aangevoerde bewijsgronden allen twijfel
dienaangaande te kunnen opheffen. Ook andere
heeren, die het verschijnsel op verschillende
plaatsen, ook op de sterrewacht te Leiden, heb
ben waargenomen, vereenigden zich met het ge
voelen des heeren Ballot.
Te Deventer wordt op Vrijdag 4 November
een dames cursus over volkshuishoudkunde ge
opend door den heer Mr. H. Ter Haar.
De belanghebbenden worden verwittigd dat
in 't vervolg van 1 tot 11 dagen eene verzending
van geslotene brievenmalen tusschen Nederland
en Nederlandsch Indië over Dujtschland en Itajië
en verder met de Italiaansche pakketbooten van
Brindisi naar Alexandrië en vise versa, en met de
Britsche pakketbooten van de Indp-Qhines.che lijn
zal plaats hebbenterwijl daarentegen de verzen
ding van geslotene brievenmalen over jtlarseille
en verder met de Britsche pakketbooten tijdelijk
wordt gestaakt.
Voor de brieven, de gedrukte stukken en mon
sters, van en voor Indië die per geslotene brie
venmaal over Brindisi worden gezonden, is het
zelfde port verschuldigd als bij verzending over
Marseille is bepaald.
De verzending der brievenmalen over Brindisi
naar Indië geschiedt van den trein die te 2.20
's namiddags uit Amsterdam vertrekt.
De hooliiexpeditie vindt des Vrijdags plaats, te
beginnen met Vrijdag den 4den November aan
staande, terwijl des Zaterdags nog eene supple
mentaire brievenmaal, enkel uit brieven bestaande,
zal volgen.
Voorts wordt herinnerd dat de brievenmaal
via Triest mede van 14 tot 14 dageq des Woens
dags van den trein van 2.20 's namiddags uit
Amsterdam wordt verzondenvallende de eerst
volgende expeditiedag op den 2den November
aanstaande.
Z. M. heeft aan C. Werkhoven, ligt-matroos,
dienende op Zr. M. monitor Heiligerlee, toegekend
de bronzen medaille, ingesteld bij besluit van 22
September 1855, n". 64, alsmede een loffelijk ge
tuigschrift, als blijk van Zr. Ms. goedkeuring en
tevredenheid wegens de door hem op 19 Septem
ber jl. met levensgevaar aangewende pogingen
tot redding van een kind, van de kade té Helle-
voetsliiis in het water gevallen.
Z. M. heeft benoemd tot kant. te Edam Mr.
M. Buchner thans grill', bij het kantong. te Gouda;
tot griff. bij het kantoug. te Gouda Mr. J. C. Du
Pui, thans subst. griff. bij de arrond. reehtb. te
Brielle.
Z. M. heeft goedgevonden bij het personeel van
den geneesk. dienst der landmacht te benoemen
tot offic. van gez. der 1ste kl. (n. o. v. r.), den
offic. van gez. der 2de kl. J. Baum, van het 5de
reg. inf.
Z. M. heeft aan den heer H. J. C. Hoogeveen,
resident van Batavia, vergunning verleend tot het
aannemen der versierselen van ridder der orde
van liet Legioen van Eer, hem door Z. M. den
keizer der Fraaschen geschonken.
Amsterdam, 29 October. In het lokaal de Kei
zerskroon alhier werd hedenmorgen de algemeene
vergadering gehouden van de Friesche Vereeni-
ging Volksonderwijs. Jhr. Mr. F. H. Van Beyma
thoe Kingma, opende die vergadering met een
toespraak, waarin hij wees op het nut hetwelk
deze vereenigiug, in den strijd voor het openhaar
ouderwijs en de gemengde school, in Friesland
had gesticht. Hij wees daarbij.op de noodzakelijk
heid van degelijk onderwijs voor iederen staats
burger, ook uit een staatkundig oogpunt, en op
de door de vereeniging aangenomen wenschelijk-
lieid van eene uitbreiding van haar werkkring
over geheel Nederland. Overeenkomstig het den
lOden Juni door deze gewestelijke vereeniging,
genomen besluit, proclameerde hij de vestiging
eener „Vereeniging tot bevordering van het volks
onderwijs in Nederland." De heer Pruim ontwik
kelde eenige punten, die de vereeniging inzon
derheid ter harte moest nemen. Hij wees o. a. op
de jammerlijke tractementen van vele onderwij
zers hetwelk een zoo nadeeligen invloed uitoefende,
ea op. het moreel der -onderwijzers ea op de deug
delijkheid van, het onderwijs. Men denke slechts
aaD de talrijke caodidaten, die op de prov. exa
mens voor de akten van het lager onderwijs
werden afgewezen. Het kosteloos onderwijs werd
door spreker zeer geprezen, vermits o. a. in Fries
land anders op 4500 kinderen 6000 minder de
school zouden bezoeken.
Op voorstel des voorzitters werden over de
artikelen 2 en 3 als de grondslagen der vereeni
ging, en bloc gestemd en werden die met alge
meene stemmen aangenomen. Artikel 1 luidt:
De vereeniging tot bevordering van het volksou-
derwijs in Nederland stelt zich ten doela. be
scherming en verdediging der beginselen van de
wet op het lageronderwijs van 1S57b. verbete
ring van het volksonderwijs en verheffing van
de onderwijzers door betere opleiding eD vol
doende jaarwedden; c. het vestigen eener volks
overtuiging van de onmisbaarheid van opvoeding
en onderwijs en het nadeel van schoolverzuim;
d. grondig onderzoek naar en zoo mogelijk op
heffing van de bezwaren tegen eene tusschen
komst van de Regeering, om het onderwijs alge
meen en verplichtend te maken. Art. 2 luidt:
„De middelen, waardoor de vereeniging haar
doel tracht te bereiken, bestaan hoofdzakelijk in
a. het plaatsen van artikelen onder een rubliek:
„Volksonderwijs" -in dag- en. weekbladen en zoo
mogelijk het uitgeven van eenig orgaan; b. het
beloonen van schrijvers, die op verdienstelijke
wijze het doel der vereeniging bevorderenc. het
verspreiden van populaire opstellen over ouder
wijs en opvoeding onder het volk; d. het houden
van meetingen, en volksvoorlezingen.
De overige 36 artikelen werden meerendeels
ongewijzigd, hier en daar tengevolge vau discus
sie gewijzigd, aangenomen. De hoofdzetelplaats
der jaarlijks op den tweeden Zaterdag in Juni
te, houden algemeene vergadering is Amsterdam.
Het hoofdbestuur zal uit negen, door de alge
meene vergadering te benoemen, leden bestaan
enz. enz. Tot leden van het bestuur zijn voor
loopig, dat is tot de in Juni te houden algemeene
vergadering gekozen: de heeren Jhr. Mr. F. II.
Van Beyma thoe Kingma, Jhr. Mr. J- F. Van
Humalda van Eysinga, H. Cremer. M. Pruim
Muller van der Haas, A., Moens, Dr. I. Van Vlo
ten, Mr.. H. Hartogh Heys van Zouteveen en Mr.
E. Van Lier. De vergadering werd met dankbe
tuiging aan den voorzitter gesloten.
Grootebroek, 29 October. Gisteren is alhier tot
hoofdonderwijzer aan. de openbare school door
den gemeenteraad benoemd, deD heer H, De Boer,
uit den lip.
Vlissingen, 30 October. Dezer dagen is alhier
op de reede gekomen.de te Holstein te huis be-
hoorende Noord-Duitsche schooner Elite, gezagv.
Steer, Dit vaartuig is naby Helgoland door een
Fransch oorlogsschip aangehouden, de equipage
gevangen genomen, met uitzondering vau den
gezagvoerder en den kok, eu voorts bemand met
een Fransch officier en Fransche matrozen, met
voornemen om naar Cherbourg te zeilen, Dpor
noodweder is men echter genoodzaakt geworden
te Vlissingen binnen te loopen. Een Noordscb
jacht, van Antwerpen gekomen, heeft genoemd
vaartuig aangevaren, waardoor beide beduidende
schade hebben bekomen. Wellicht zullen heide
schepen in de haren moeten komen.
's-Gravenkage, 30 October. Naar wij vernemen
zal op Vrijdag, 2 December a, s. voor den Hoogen
Raad der Nederlanden in eersten aanleg worden
behandeld de zaak van den heer van Angelbeek
tegen den Minister van Koloniën, wegens het eerst-
gemelden als lid van het Hooggerechtshof van
Nederlandsch Indië, verleend eervol ontslag, in
strijd, rolgens den eischer, mpl het Regeerings-
reglemeDt. Voor den eischer zal optreden de heer
Mr. Rainaer en voor den verweerder een der hee
ren landsadvocaten, waarschijnlijk Mr. A.DePinto.
De 's-Gravenhaagsche afdeeling van het
hoofdcomité van het Boode Kruis, hield gisteren
avond eene vergadering waarin verslag werd
gegevpn van de verrichtingen der afdeeling, gedu
rende deD lijd van den oorlog tusschen naburige
mogendheden. Daaruit bleek dat aanvankelijk het
voornemen bestond een stoomboot als ambulance
ingericht naar de bedreigde ouistrekeu, deu Rijn
op te doen stoomen, doch na de bekomen weige
ring der oorlogvoerende mogendheden, op het
verzoek daartoe, werden de verplegers naar Lu
xemburg gezonden alwaar zij hun werk met de
meeste zorg en liefde hebbeD rolbracht, Met lof
zijn zij teruggekeerd en hebben liet genoegen ge
had te vernemen, dat de Haagsche verplegers onder
de besten kunnen worden gerangschikt, als bewijs
waarvoor aan hen in deze vergadering een diploma
werd uitgereikt.
's-Gravenhage, 31 October. Terwijl het krijgs-
gedruisch zich helaas elders nog maar al te zeer
hooren doet met al de jammeren die het verge
zelt of na zich sleept, is met edeler wedstrijd
