Woensdag
26 October.
N°. 3285.
A°. 1870.
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post..
Afzonderlijke Nommers
3.85.
0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Voor iederen regelj 0.15.
Grootere letter, naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 25 October.
Z. K. H. Alexander, prins der Nederlanden,
2al morgenavond met de gebruikelijke plechtig
heid als gewoon lid van het Leidsch studenten
korps geïnaugureerd worden.
Gisterenavond hield de Commissie voor de
Volksvoorlezingen hare tweede bijeeukomst en
Irad als spreker op de heer R. Koopmans van Boe-
keren. 't Is voor den trouwen bezoeker der hij-
eenkomsten genoeg dien naam te hooren noemen
om te weten dat hem een genoegelijken avond
wacht; evenals in de vele leer geleerde, minder-
geleerde en ongeleerde genootschappen, zoo hier
als elders, waar de heer Van Boekeren nu en
dan optreedt, is hij er éen der gevierde mannen
bij uitnemendheid geworden en de avond van
gisteren bewees op nieuw dat hij 't te dezer
plaatse ten volle heeft verdiend. Dat flink
stemgeluid, die losse, levendige voordracht, die
gestadige afyvisseling van ernst en luim, dat
combineeren van beiden waar eene ernstige zaak,
die er voor den een of ander misschien wat
weinig aantrekkelijk uitziet, voor een oogenblik
in een luimig pak wordt gestoken, zijn eigen
schappen en hoedanigheden die den echten volks
redenaar kenmerken en, schoon nergens mis
plaatst, zeker nergens beter dan hier jeplaatst
kunnen worden. De Commissie mag zich dan ook
wel gelukkig noemen dat haar jaarlijksch ver
zoek aan den spreker steeds zoo gunstig wordt
opgenomen want waarlijk, 't zou voor de be
zoekers der Volksvoorlezingen een groote teleur
stelling zijn wanneer de heer Van Boekeren niet
minstens éénmaal in den winter voor hen optrad.
Het onderwerp waarover de geachte spreker
gisterenavond het woord voerde, was geheel ont
leend aan de tijdsomstandigheden, 't Was niet,
zooals de spreker zelf zeide, de preek die hij
onlangs in de kinderkerk had gehouden, maar toch
kwam er veel over dezelfde zaken in voor; even
als toen, maar met wat er af en wat (veel) er
bij, gaf hij de indrukken vyeer die een bezoek
aan het Nederlandsch Lazaret in de Uhlanenka-
zerne te Dusseldorf op hem had gemaakt, en
schetste hij de heilrijke werking der vereeniging:
Het Roodc Kruis, door welker bemoeiing deze en
zoovele andere inrichtingen tot stand gebracht en
onderhouden worden. De liefderijke verzorging
die er deu gewonden te beurt valt en zoo duide
lijk spreekt ook uit de kleine attenties die hun door
de verplegers en verpleegsters worden bewezen,
bleek genoegzaam uit de vele bijzonderheden, die
de spieker daarover wist mede te deelen. Hetzelfde
nam hij waar in een paar kloosters te Dusseldorf
het éen bewoond door arme Fransiscaner mon
nikken, het ander een nonnenklooster doch bei
den tijdelijk ingericht tot hat verplegen der zie
ken en gewonden van de oorlogvoerende legers.
Overal dezeltde ijver om te helpen daar waar
hulp noodig was en eene toewijding aan de op
genomen taak zóo volkomen, zóo metgeheeleop
offering va. eigen rust, gemak en genoegen, dat
het aanschouwen daarvan eerbied afdwingt en
aan vooruitgang in de ontwikkeling der mensch-
heid doet gelooveo, waar de gruwelen van den
tegenwoordigen oorlog de gedachte aan stilstand
of achteruitgang zouden doen ontstaan.
Aan het slot van ons verslag vergunne de com
missie ons eene kleine opmerking. Reeds vóór
twee of drie jaren, zoo wij ons niet bedriegen,
riep de commissie eene bepaling in het leven,
volgens welke de gewone toegangkaarten niet
geldig zijn voor jonge lieden beneden achttien
jaren.
Op die bepaling werd speciaal gewezen in de
advertentie, waarbij de samenkomst van giste
renavond werd aangekondigd en toch trof het
ons dat er zoovele jongelieden waren, die blijk
baar beneden den gestelden leeftijd zijn. Hoe
kwam dat? Hoogst waarschijnlijk was het
toezicht niet al te gestreng en daarom nemen
wij de vrijheid de Commissie hierop attent te
maken; bij de vele moeite die zij zich reeds
voor de zaak geeft zal zij ongetwijfeld bereid
zij q het plaatshebbend misbruik te keeren en
door een strenger toezicht aan den ingang der
zaal te zorgen dat de pliatsen voor volwassenen
bestemd, niet door jonge lieden worden ingeno
men. Liet de localiteit het toe, gaarne zouden we
jong en oud bij elkander zien zitten, maar nu
dat eenmaal niet kan moeten hier de jongen voor
de ouden wijken.
Aan een vijftigtal aanvragen om toegangkaar
ten kon gisterenavond niet meer worden voldaan
uiet het oog op het aantal beschikbare plaatsen
durft de commissie er geene meer uitgeven.
Omtrent de Zaterdag te Utrecht gehouden bij
eenkomst van commission uit onderwijzersver-
eenigingen van Gelderland en Leiden,' waarvan
wij reeds gisteren melding maakten, verzoekt
men ons nog het volgende te willen mededeelen
Zaterdag 11. had in Utrecht de vroeger in het
Leidsch Dagblad aangekondigde, gecombineerde ver
gadering plaats van de Commissiën uit Leiden en
uit het VII, VIII en IXde district van Gelderland,
die het zich tot taak hadden gesteld te onderzoe
ken, welke middelen konden aangewend worden
om het lot der schraal bezoldigde onderwijzers
in Nederland te verbeteren. De vergadering werd,
behalve door de genoemde Cominissiën, bijgo
woond door Afgevaardigden van de Afdeelingen
Haarlem, 's-Gravenhage, 's-Hertogenbosch en Arn
hem, welke zich bij Leiden hadden aangesloten,
benevens door belangstellenden uit Utrecht en
omliggende plaatsen. In het bijzonder moet hier
genoemd worden de heer S. Gille Heringa, oud
schoolopziener, die door zijne bemoeiingen, nut
tige wenken en wijze raadgevingen de vergade
ring ten zeerste aan zich verplicht heeft. Aan
genaam werden wij ook verrast door een telegram
van Dr. Salverda uit Groningen, waarin hij ons
mededeelde dat hij, niet wetende of de vergade
ring voor hem toegankelijk was, ons langs dezen
weg zijne sympathie betuigde.
Beide Commisiën stonden op zich zelve en
werkten onafhankelijk van elkander, maar be
grepen dat samenwerking noodzakelijk was om
het grootsche, maar moeilijke doel te hereiken.
Die samenwerking zal voortaan plaats hebben,
omdat men er van beide zijden van overtuigd
was, dat vooral in deze zaak „Eendracht maakt
Macht" goldt. Het hoofddoel van deze bijeenkomst
was aldus bereikt en uien kon nu een aanvang
maken met het samenstellen van een Concept-
Reglement voor de „Nederlandsche Vereeniging,"
die zich ten doel stelt: 1°. de jaarwedde van den
onderwijzer in overeenstemming te brengen met
de krachten die van hem geëischt worden, en
bovendien met zijne positie in de Maatschappij
2'. het verleenen van dadelijke hulp. Ten einde
zulke eene Vereeniging in het leven te roepen,
zal er omstreeks het midden van November in
Utrecht eene Algemeene Vergadering gehouden
worden van belangstellenden uit alle oorden
des lands.
Kort na het huiswaarts zenden van de buiten
gewoon opgeroepen lichtingen, verscheen een
circulaire van Zr. Ms. Commissaris bij 4en Neder-
landschen Weerbaarheidsbond, aan dien Bond,
waarin den wensch werd geuit dat de Weer-
baarheids-vereenigingen pogingen in het werk
zouden stellen om de miliciens-verlofgangers tot
verdere oefening inden wapenhandel gelegenheid
te geven.
Welke aanschrijvingen bij de Weerhaarheids-
vereenigingen die den Bond erkend hebben,
gericht zijn, is ons onbekend, maar de Minister
van Binnenlandsche Zaken heeft de aandacht der
miliciens-verlofgaDgers er op gevestigd, dat zij
niet verplicht zijn deel te nemen aan de oefenin
gen van w eerbaarheids vereenigingen, en de ge
meentebesturen er op gewezen, dat zij niet ver
plicht zijn te voldoen aan aanvragen van besturen
dier vereeoigingen, ter bekoming van opgaven
der in de gemeente verblijf houdende verlofgan
gers der militie.
Opheldering van dit gev.l komt ons wenschelijk
voor. Er ligt iets duisters in de hier bedoelde
schijnbaar eenvoudige feiten, en doet ook de ge
dachte ontstaan, dat hier, om Diet meer te zeg
gen, onregelmatigheden zijn begaan.
Aan de N. A Ct. wordt uit 's-Hage gqmeld
Sedert gisteren is hier het gerucht in omloop
(maar ook niets meer da,n gerucht), als zou de
minister van buitenlandsche zaken zijD ontslag
hebben ingediend. Er is reden om te gelooven,
dat er op dit oogenblik geen grond van geloof
waardigheid voor dat gerucht bestaat, terwijl het
daarentegen zeker is dat die minister zijne Me
morie van Antwoord op het afdeelmgs-verslag
over hoofdstuk III der Staatshegrooling in gereed
heid heeft.
De stemming waarmede in de zitting van de
Tweede Kamer van gisteren, het amendement
Miraudolle om het plantloon der koffie in de Pre-
anger-regentschappen van ƒ10 op ƒ13 te brengen,
verworpen werd is de volgende:
Voor stemden: de heeren Gratama, Mirandolle,
v. d. Hucht, Cremers, De Roo, Moens, v. Lijnden,
Hoffmann, Sloet, Tak, Zijlker, Vader, Nierstrasz,
Rutgers, v. Beijma, v. d. Putte, v. Voorthuysen,
v. Sijpesteijn, Hingst, Blom, Lenting, v. Blom,
v. d. Does, v. Houten, Stieltjes, Kops, Thorbecke,
Viruly en v. d. Linden.
Tegen: de heeren v. Eek, v. Kerkwijk, Pij Is,
Rombach, v. Reenen, Insinger, v. Loon, Heiden-
rijok, Storm, Dam, De Casembroot, Hasselman,
Sandberg, Kérsteus, Borret, Kalft', Heemskerk Az.
De Brauw, v. Naamen, Verheijen, Cornells, Id-
serda, v. Nispen, Haffmans, v. Goltstein, Hein,
v. Kuyck, Bergmann, 's Jacob, v. Wassenaer, v.
Delden, Wijbenga, Begram, Blussé, Heemskerk Bz.
Dumbar en de Voorzitter.
Van de heeren Jhr. Mr. W. H. Savornin Loh-
man, Mr. P. A. J. Bouvin, Mr. J. H. Hora Siccama,
Mr. A. P. F. Sassen en Jhr. M. T. Laman Trip,
zijn in de zitting van de Tweede Kamer van
gisteren verzoeken iogekomen om in aanmerking
te komen bij de benoeming van een commies-
grieffier der Kamer.
Men leest in den Ned. Industrieel:
„De inkomstenbclastiug. Een welwillende hand
meent ons te moeten verzekeren, dat de houding
van dit blad in zake bij de conservatieven
geen gunstigen indruk maakt. Het bericht verrast
ons niet-, het bewijst ods alleen, dat de conservatie
ven vergeten dat wij industrieelen sedert 10, 20
tot 50 jaren een patentbelasting betalen, die voor
99/100 pCt, inkomstenbelasting is; dat wij dit
privilegie strijdig achten met de grondwet; eD
dat de afschaffing der tegenwoordige patentwet,
na de verschrikkelijke qualificatiën haar door de
Minister van Finantiën openlijk en in régeering-
stukken gegeven, een uiterste noodzakelijkheid
geworden is, wil men den eerbied voor de wet
niet aan gevaarlijke botsingen blootstellen. De
industrieelen hebben in hunne vergaderingen
meermalen verklaard, dat zij tegen het bedrag
hunner aanslagen op zich zelf geen bezwaar
haddenhunDe bezwaren zijn van betrekkelijken
aardde omstandigheid h. v. dat in verhouding
tot den aanslag van A. B. veel te weinig betaalt,
ofschoon hij met veel minder stoomkracht veel
meer verdient. De industriëlen beweren dat de
patentwet dagteekent uit een tijdperk toen de
Staat de nijverheid openlijk beschermde. Reeds
met het verlaten van dat beginsel, had de pa
tentwet moeten vervallen. Kon de Staat tot de
toepassing, niet van beschermende invoerregten
maar van een zeer eenvoudig, eerlijk en voor
geen dubbelzinnigheden vatbaar tarief besluiten:
grondstoffen en eerste levensmiddelen, ook het
vleesch vrij; alle halffabrikaat 2; pCt.alle heel-
fabriekaat 5 pCt., zonder eenige uitzondering,
naar de maatstaf van het gewicht, maat en tel,
de iudustrieelen zouden gaarne hooger patentrecht
betalen en niemand, ook de consument niet, zou
zich te beklagen hebben. Maar van hier tot daar
is de weg nog niet in 't bereik onzer oogen. Wij
weten nu dat Tilburg met zijn uitgestrekte werk
plaatsen en werkkrachten minder patent betaalt
dan Leiden en Leiden daardoor der concurrentie
moeielijk het hoofd biedt, enz. Van welke poli
tieke zijde nu de opheffing dezer grieven kome,
wij zullen ze in dank aannemen.
z/Het is waarlijk de schuld der liberalen niet,
dat men Uen in de gelegenheid heeft gelaten de
Kamers Ie overtuigen dat //de patentwet als een
ongrondwettige inkomst-belasting op enkelen, hoe
eer te beter moet afgeschaft worden."
Te Leeuwarden is in den ouderdom van b(jna
71 jaren overleden de heer Mr. S. Van Weideren,
baron Rengers, 'u leven l;d van Gedeputeerde
Staten van Friesland, oud-lid vau de Tweede eu
later van de Eerste Kamer der Staten-Generaal,
voormalig grietmap, later burgemeester van Wijm-
hritseradeel.
De overledene was ridder der orde van den
Nederlandschen Leeuw en kommandeur van de
Eikenkroon.
Z. M. heeft op het daartoe door de vertegen
woordigers der voornaamste maatschappijen en
vereenigingen ter bevordering van nijverheid en
kunst, te kennen gegeven verlangen, eene com
missie benoemd van personen, waaraan de Neder-
laudsche inzenders op de van 1 Mei tot 30 Sep
tember 1871 te Londen te houden tentoonstelling
van nijverheid en kunst de behartiging hunner
belangen kunnen toevertrouwen.
Tot leden dier commissie worden benoemd de
heerenF. A. T. Delprat, kolonel der artillerie,
lid van het hoofdbestuur der Nederlandsche Maat
schappij tot bevordering van nijverheid te Delft;
Mr. D. J. baron Mackay, voorzitter van de Ver
eeniging ter bevordering van fahriek- en hand-
werksnijverheid te 's-Gravenhage; F. W. Van der
Putten, directeur der 's-Gravenhaagsche brood-en
meelfabriek, lid van liet bewind der Vereeniging
van en voor Nederlandsche industrieelen te's-Gra
venhage; J. J. De Lange, directeur der Rotter-
damsche katoendrukkerij te Rotterdam; Dr. J.
Bosscha Jr., inspecteur van het middelbaar onder
wijs te 's-Gravenhage; J. H. Krelage, voorzitter
der Algemeene .Vereeniging voor bloembollen
cultuur te Haarlem; Gbs. Rochussen, kunstschil
der, lid van het bestuur der akademie van beel
dende kunsten en technische wetenschappen te
Rotterdam; D. Van der Keilen Jr., lid van het
bestuur van liet Koninklijk Oudheidkundig ge
nootschap te Amsterdam; D. J. Bles, kunstschil
der, voorzitter van het schilderkundig genootschap
Pulchri Studio te 's-Gravenhage.
Z. M. heeft aan S. De Graag, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend als burgemeester der ge
meente Schoondijke.
Z. M. heeft den lsten luitenant J. P. F. G. E.
Delpy, van het depot van het 3de reg. inf. eervol
ontheven van de hem bij Koninklijk besluit van
18 Augustus jl., N". 6, tijdelijk opgedragen waar
neming der betrekking van commandant der dd.
schutterij te Oud-Beijerland.
Reeds voor eenigen tijd zijn te Vlissingen uit
gebreide opnemiugen in verband met de haven
werken aldaar in aanleg, bewerkstelligd. Thans
verneemt men dat die in verband staan meteen
door den heer Hope Loudon c. s. gedane aanvraag
tot concessie ter uitbreiding dier havens, aanleg
van dokken enz., tevens bevattende de exploitatie
dezer uitgebreide onderneming. De toenemende
handelsbeweging die zich naar Vlissingen ver
plaatst belooft dit plan eene sclioone toekomst.
Men wil dat pok van andere zijde dergelijke con
cession zijn aangevraagd.
Arnhem, 23 October. Gisterenmiddag te 1 uren
arriveerde Z. M. de Koning op den Galgenberg
alhier, en het door betinfanteriegarnizoen eenige
manoeuvres uitvoeren. Te 4 uren reed Z. M. te
paard, in de uniform van generaal der huzaren, de
stad binnen, onder het luiden van al de klokken van
den grooten toren. Voor de woning van den heer
baron Van Tuyl van Serooskerken, lid van den
gemeenteraad en der stedelijke feestcommissie,
werd de Koning verwelkomd door den burge
meester, Baron Van Pallandt, ep door den ge
meenteraad, welke aldaar en corps tegenwoordig
waren. Daarop reed Z. M. voorafgegaan door de
muziek der infanterie en de deputatie uit de
burgerij, in sectiën met wimpeldragers afgedeeld,
en gevolg, door det garnizoen der infanterie, langs
den Eusebiusbuitensingel en de Marktstraat naar
de woning van den commissaris in deze provincie,
alwaar eene kompagnie der schutterij en een
gedeelte scherpschutters van de Veluwe, geschaard
stonden. Luide en herhaalde kreten der menigte
begroetten Z. M. Uit de meeste huizen wapperden
de vlaggen en het geheel leverde een feestelijk
schouwspel op.
De optocht werd voorafgegaan door een menig'e
werkvolk en jongens, die takken met gele blade
ren zwierden en vaderlandsche liederen zongen.
Blijkbaar maakte dit indruk op Z. M. en op ieder,
die het aanschopwde.
Gisterennamiddag heeft Z. M. het Invalidenhuis
op Bronbeek bezocht en is hedenmorgen naar
Doeshu rg vertrokken.
Enschedé, 24 October. In eeDe algemeene ver
gadering van de commanditaire vennooten der
Twcnlsche Bankvereeniging (B. VV. Blijdenstein &C'.
te Amsterdam), den 9de" dezer in de groote sociëteit
alhier gehouden, zijn de op nieuwe grondslagen ge
wijzigde statuten dier vennootschap met algemeene
stemmen aangenomen, terwijl in de heden gehou
den vergadering, voor de som van p. m. 1,200,000
is deelgenomen.
