f
6
h
Vraagt een uitgever in onzen tijd niet meer
dat de aanzienlijken hem en zijne onderneming
ondersteunen, dan is dit nog geen bewijs dat hij
de onderneming voor zijne rekening neemt. Hij
zorgt een behoorlijk kapitaal daarvoor te verkrij
gen dat hem het welslagen zijner onderneming
waarborgt. Ook daarin is de vorm, maar ook
alleen de vorm verandert. Hij zoekt een collec
tief kapitaal dat hem door inteekening verschaft
wordt, de inteekenaren verkrijgen geen op
dracht meer, maar, éen of meer exemplaren naar
mate zij éen of meer deelen van het benoodigde
kapitaal willen betalen. Wie alzoo voor een goed
werk inteekent, doet meer dan een boek koopen.
Hij helpt eene onderneming tot stand brengen
die tot beschaving, veredeling en verlichting des
volks strekt. Wie daarentegen, het inteekeuen op
een nieuw werk tegenwerkt handelt in strijd
met hetgeen gedaan moet worden om de men-
schen wijzer en beter te maken.
Deze uitweiding, mijnheer de redacteur! moest
ik mij veroorloven wegens hetgeen hier volgen
zal: Onder de laatst uitgekomen werken op ge
schiedkundig gebied behoort eene vertaling van
de geschiedenis der wereld door Streckfuss. Het
werk zelf is mij geheel onbekend, ik heb er zelfs
geene beoordeeling van gelezen, slechts een paar
malen heb ik eene aflevering vluchtig ingezien.
Toen ik voor weinige weken de catalogus van
de bibliotheek der Rijks Hoogere Burgerschool
alhier in handen kreeg, zag ik dat ook dat boek
onder de weinige, maar zoo welgekozen werken
dier bibliotheek behoort; hieruit leidde ik af, dat
het werk goed moet zijn, en besloot het mij aan
te schaffen. Mij kort daarna te Rotterdam bevin
dende verhaalde mij een mijner vrienden, dat hij
bij den boekhandelaar M. aldaar voor dat werk
had ingeteekend, dat het prospectus luidde dat
het met 40 afleveringen compleet zoude zijn, dat
echter de 40 afleveringen niet verder bevatte dan
de laatste jaren der middelgeschiedenis, en dat de
uitgevers, zooals strikt genomen hun plicht is,
het werk voortzetten zonder betaling te nemen
voor de afleveringen, die na de 40ste uitkomen,
dat hij het daarmede echter slecht getroffen had,
omdat zijn boekhandelaar met de uitgevers in
quaestie was geraakt en zich met het leveren van
dat werk niet verder wilde inlaten. Dit gedrag
van den Rotterdamschen boekhandelaar kwam
mij vreemd voor, en het deed mij genoegen te
vernemen dat de uitgevers zich zulke groote kos
ten getroosten om aan hunne verplichting te vol
doen. Acht dagen geleden bezocht ik een mijner
bekenden alhier én vond de 40 eerste afleveringen
van Streckfuss op tafel liggen, ik vroeg hem of
hij de latere afleveringen niet kreeg en vertelde
hem wat ik gehoord had. „Spreek er mij niet
van," kreeg ik ten antwoord, „ik heb een hekel
aan dat werk, wilt gij het koopen?" Ik wil het
u gaarne overdoen voor veel minder dan het mij
gekost heeft." Ik bracht hem onder het oog dat
hij nog een groot aantal afleveringen gratis zou
bekomen, maar de man zeide dat hij de aanwe
zige afleveringen wilde ver koopen, en hij mij vrij
liet om bij zijn boekverkooper vooraf te infor
meren of het wel zoo was als ik zeide. Ik deed
dit en tot mijne teleurstelling zeide mij de boek
verkooper „Men heeft u verkeerd onderricht,
juist het tegendeel is waar van hetgeen men u
heeft gezegd. De prospectus luidt dat het werk
met 40 afleveringen compleet zou zijn, maar
dit heeft door de schuld der uitgevers van
't oorspronkelijke werk niet kunnen plaats
hebben en de uitgevers der Nederlandsche ver
taling, hebben niet alleen niet aangeboden de
aflevering na N°. 40 kosteloos te leveren, zij heb
ben, integendeel dit geweigerd, toen eenige in
teekenaren dit vorderden. De inteekenaren wilden
eerst de uitgevers in rechten daarover vervolgen
en hadden zelfs reeds advies van een rechtsge
leerde ingewonnen maar hebben ingevolge dat
advies later daarvan afgezien."
Het schijnt dus dat geen rechtbank de uitge
vers kan dwingen om een compleet werk te
leveren voor het bedrag door hen bij het aanbod
opgegeven, immers als men belooft dat het werk
in 40 afleveringen a f 0.25 compleet zal zijn, dan
beteekent dit dat het f 10.zal kosten. Er be
staat echter nog de rechtbank die het publiek
opinie wordt genoemd en dat zal zeker de intee
kenaren niet in 't ongelijk stellen.
Ik geloof dat indien zulke voorvallen meer
plaats grepen men spoedig veel menschen zal
vinden die alle inteekening op nieuwe werken
zullen weigeren en waardoor er gevaar zou
kunnen ontstaan dat de uitgave van menig nut
tig boek niet zoude kunnen geschieden, en dat
alzoo hij die datgeen niet stiptelijk nakomt wat
in een prospectus is beloofd, zich schuldig maakt
aan handelingen, die de veredeling, verbetering
en verlichting des volks tegenwerken.
Zou het niet nuttig zijn middelen te beramen
om zulke gevallen voor te komen, b. v. door de
prospectussen zoo in té richten, dat zij een deug
delijk, in rechten geldig contract, tusschen uitge
ver en inteekeuaar zouden zijn, en dat het publiek
op gepaste wijze gewaarschuwd wierde, alleen
op zulke werken in te teekenen waarvan de pros
pectussen in zoodanigen vorm zijn ingericht?
de V.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Het leger van de Loire heeft den llden eene
nieuwe nederlaag geleden, zwaarder eD meer
beslissend dan die van den lOden.
Volgens Fransche en Pruisische berichten is
dat leger genoodzaakt om zwaar geteisterd tot
achter de Loire terug te trekken en den rechter
oever dier rivier, dat is den weg naar Tours, te j
ontruimen. Het heeft evenwel, ook volgens de
Pruisische berichten, krachtigen weerstand ge
boden en negen uren lang pal gestaan. Men weet
hoe veel hoop er aan de Fransche zijde op het
Loire-leger gebouwd werd; de verwachting was
dat het Parijs ontzetten, of althans de belegeraars
ernstig bemoeielijkeu zou.
Dienaangaande zeide een correspondent der
Indépendance Beige in een schrijven uit Vierzon
van den 10 dezer: „Ik heb zooeven eenen tocht
gedaan door de landstreek alwaar het Loire-leger
wordt gevormd, en ben alzoo in staat om juiste
berichten daaromtrent te geven. Dat leger bestaat
uit omstreeks tachtig duizend man, onder het
bevel vau den generaal De la Motte-Rouge; het
staat geschaard in eene linie die zich van hier
over Bourges tot Tours uitstrekt; het is zamen-
gesteld 1°. uit linietroepen, namelijk deels recru-
ten, en deels soldaten die bij Sédan in het gevecht
geweest en aan de krijgsgevangenschap ontkomen
zijn; 2°. uit mobile garde, en 3°. uit vrijschutters.
Het eerste element laat iets te wenschen uit het
oogpunt van krijgstucht en van moedvan het
tweede is veel goeds te verwachten, hoewel het
vele ongeschikte officieren heeft; onder het derde
zijn uitmuntende krijgslieden, maar ook velen
die enkel uitgetrokken zijn om de soldij en omdat
zij in hunne woonplaats arbeid en broodwinning
misten.
„Het Loire-leger heeft eenige veld-artillerie,
zeer goed bespannen, maar weinig talrijk, en
bestaande uit stukkeu van gebrekkig maaksel,
die veel minder bruikbaar zijn dan de kanonnen
des vijands.
„Over het geheel genomen is het Loire-leger
uitmuntend gestemd en vol vaderlandsliefde. Naar
mijne overtuiging zal het, met het te Besanfon
uit dergelijke elementen gevormd wordende leger,
spoedig, wellicht reeds over eeuige dagen, in staat
zijn om belangrijke diensten te doen; doch die
twee legers zijn een steun die niet roekeloos
blootgesteld, maar behoedzaam gebruikt zal moe
ten worden."
Een in Parijs uitkomend dagblad, les Nou-
velles du Soir, zegt in zijn nommer van den 7d6ü
dezer; „Den 5d,n dezer omstreeks elf ure is Flou-
rens aan het hoofd van tienduizend gewapende
manschappen van de nationale garde voor het
stadhuis verschenen, en er door de bewindslieden
ontvangen. De aanleggers dezer demonstratie ver
langden: wapening der nationale garde met
chassepot-gewerenonverwijlde verkiezing van
een comité hetwelk in Parijs aan het Bewind
van nationale verdediging ter zijde zou staan
het laten varen van hetgeen door Flourens de
Keizerlijke staatkunde werd genoemd, dat is de
gewoonte om éen Fransch soldaat af te zenden
tegen zeven Pruisen.
„Er volgde eene lange en levendige discussie
tusschen de bewindslieden en Flourens, den jeug-
gen leider van het heethoofdigste deel onzer de-
mokratische partij. Tengevolge van dit onderhoud
heeft Flourens, ten blijke van misnoegdheid, zijn
ontslag als bevelhebber van een bataillon nationale
garde genomen.
„De vijf bataillons nationale garde, die zich
onder de leiding van Flourens voor het stadhuis
hadden vereenigd, waren ten drie uren weder
in de stadswijken alwaar zij te huis behooren.
„Maar daarmede was de demonstratie niet ten
einde, zij is des avonds hervat in eene zeer tal
rijke volksvergadering, in eene zaal op den bou
levard Prince Eugène, alwaar ruim drieduizend
personen van acht tot over elf uren vergaderd
waren; omstreeks negen ure nam Ledru-Rollin
er het woord; in eeue rede vol van de heftigheid
en hartstochtelijkheid welke dien speker in zijne
jeugd kenmerkten, vermaande hij de burgers
om aau te dringen op de onverwijlde vorming
van een comité hetwelk in Parijs het gezag met
het bewind van nationale verdediging deelen en
het onder toezicht houden zou.
Na hem voerden een Pool en een Belg het
woord; beiden klaagden dat zij geene vergunning
van het bewind konden verkrijgen om Franrijk
te dienen en om de republiek te helpen verde
digen.
„Er heerschte in de vergadering niet zoo zeer
opschudding als wel beweging der gemoederen.
Zij is uiteen gegaan, zonder tot eenig besluit ge
komen te zijn, maar met het voornemen om
de beraadslaging den volgenden avond in het
zelfde locaal voort te zetten."
Latere berichten uit Parijs, en wel van ver
leden Dinsdag, behelzende het volgende: „Ten
gevolge eener onstuimige volksvergadering, giste
ren avond alhier gehouden, is onder de nationale
garde besloten, den volksmenner Blanqui, die
ten blijke van misnoegdheid tegen het bewind
zijn ontslag als officier bjj de gewapende burgerij
genomen had, niet als zoodanig te herkiezen.
„Vijfenveertig officieren van het corps nationale
garde, waarbij Flourens bevel voert, hebben ver
klaard hem niet te willen volgen op den weg
dien hij bewandelde en welke tot beroerten
moest leiden. Fonvielle, de oude makker van
Flourens, heeft zich vereenigd met de gematigde
gedragslijn, die Rochefort volgt sedert hij lid van
het Parijsche bewind is.
„Gisteren schoolden nog weder eenige volks-
hoopen voor het stadhuis zamendoch manschap
pen van de mobile garde deden het plein ont
ruimen. In den vorigen nacht had een bataljon
nationale garde bevel ontvangen om de voor
naamste positien van de voorstad Belleville te be
zetten, in de verwachting dat Flourens en diens
medestanders aldaar een gewapende demonstratie
of beweging beproeven zoudenbij dat bataljon
voegden zich, op zorgbarende geruchten, uit eigen
beweging drie andere welke op het stadhuisplein
wacht hielden. Toen alle gevaar van demonstra-
tien verdwenen was, werden de officieren dier
bataljons op het stadhuis geroepen na een onder
houd met de aldaar aanwezige bewindslieden,
verwijderden zij zich onder de kreet: leve het
gouvernement I
„Met medewerking van mannen van naam in
de dagbladpers en bij de balie wordt hier een
politieke club gevormd, die zijne eerste zitting op
aanstaanden Maandag zal houden. In de volksver
gaderingen openbaart zich sterk verzet tegen de
pogingen die Blanqui's partij in hare clubs doet
om het bewind onder haren invloed te brengen;
zelfs het ultra-radicale dagblad la Patrie en Danger
komt op tegen die pogingen. De revolutionaire
richting maakt hier slechts eene minderheid van
de bevolking uit, hoewel eene sterke minderheid,
„Bij een besluit des bewinds zijn al de dag
bladen ontheven van de verplichting om eenen
geldelijken borgtogt te stellen.
„Er is een persoon in hechtenis genomen die
het bedrijf van spion op groote schaal uitoefenen
eD door het verschaffen van berichten aaD weers
zijden, loon zoowel van de Pruisische als van de
Fransche overheden verdienen wilde.
„De liniën der Pruisische troepen rondom Parijs
gaan niet verder dan Clermont, Compiègne en
Breteuil. De bewegingen in Parijs en in het Prui
sische legerkamp doen deuken dat er een groot
treffen op handen is.
TELEGRAMMEN.
Rijssel, 14 October. Den 12d0Q heeft het bom
bardement van öoissons een aanvang genomen.
De vijand bezet twee nabijgelegen heuvels, doch
de stad is in staat zich te verdedigen.
Te Neufchateau zouden 7U00, en te Epinal
500 Pruisen liggen.
Versailles, 9 October. Eerstdaags wordt hier
een aanzienlijk deel der troepen, die voor Straats
burg gelegen hebben, verwacht. Een ander deel
is naar het Zuiden gezonden. Er is hier een groote
voorraad levensmiddelen aangekomen, voortsprui
tende uit oorlogschattingen, in den omtrek van
Orleans geheven. De vijand richt uit Mont Va-
lérien steeds zijn kanonvuur op Malmaison en
Bougival. De door de Duitschers opgeworpen ver
schansingen beginnen 't lastig te maken voor de
bezettingdoor de Duitschers wordt, tot tijd en
wijle dat het bombardement een aanvang neemt,
een defensieve houding aangenomen. Dit stelsel
wordt slechis dan opgegeven, als de vijand een
uitval doet; in dat geval wordt hij met de grootste
energie teruggeslagen
Tours, 14 October. De Gazette de France bestrijdt
het denkbeeld eener levée en masse. Het is zegt
zij niet door het in hechtenis nemen van onze
dapperste generaals, niet door het doen verkiezen
der officieren, niet door schuchtere eerstbeginnen-
den te noodzaken hun winkels te verlaten, dat
wij eene regeling zullen verkrijgen als die van
onze vijanden.
In een nieuw manifest van den graaf De Cham-
bord verklaart deze, dat hij gereed is zich geheel
voor het heil des lands op te offeren. „De vreem
deling" vervolgt hij „zal verdreven, en de
integriteit van ons grondgebied gehandhaafd wor
den, indien we de handen inéén weten te slaan.
Gijlieden echter laat u misleiden door noodlottige
illusiën; nimmer toch zullen republikeinsche in
stellingen in dezen ouden monarchalen bodem
wortel schieten. Mijn eerzucht bepaald zich hiertoe,
om u een nationaal Gouvernement te helpen tot
stand te brengen, dat recht tot grondslag, eerlijk
heid tot middel, en zedelijke grootheid tot doel
zal hebben."
Rome, 14 October. De Paus heeft alle van Italië
uitgegane voorstellen omtrent den modus vivendi
verworpen. Lamarmora heeft bevolen, dat de jonge
Mortara aan zijne ouders zal teruggegeven worden.
Karlsruhe, 12 October. Wegens ziekte van den
luitenant-geDeraal Glümer, heeft de Minister van
Oorlog Bayer het opperbevel over de Beiersche
divisie op zich genomen.
Karlsruhe, 14 October. Naar aan de Karlsruher
Ztg. uit Mühlheim gemeld wordt, is de gansche
Pruisische reservedivisie, den llden dezer, van
Neubreisach en Schlettstadt noordelijk langs den
Rijn opgerukt. Het laat zich aanzien, dat het
bombardement van Neubreisach ophanden is; reeds
Sgei
ivoi
ie
der
n
Bui
d
OU
te
g°
bi
he
gc
§:mi!
mei
:h
bi
öei
t
tb
S3
1'.
-eli
Ad
■icai
I"'
1
|emi
•nif
?en
peel
bestei
org
gt t<
me:
bbe
hee
men
is zwaar belegeringsgeschut van Straatsburg
de plaats aangekomen.
Bremerhaven, 14 October. De alhier zot,
aangekomen scheepskapitein De Wall (van
Noord-Duitsche schip Catarina Dewald) bericln
hij eergisteren nabij Helgoland negen Fran.
oorlogsbodems zag, waaronder een houten frt >1
Nadat er jacht op hem gemaakt was, moes
bijdraaien, werd op sleeptouw genomen, ent
gedwongen zich aan boord van het admiraal,,
te begeven. Denzelfden dag echter werd hij;
gelaten, en mocht hij zijn reis vervolgen.
New-York, 12 October. De generaal Li,
overleden.
Tours, 14 October. V olgens bij de Regi
ingekomen berichten zouden de Pruisen Bt
gancy voor goed bezet hebben.
De Pruisen hebben te Jargeau en Sully gr
verliezen geledenzij schenen naar Bourge. L1
Nevers op te trekken.
Uit Colmar wordt bericht, dat op den ee:
dag van het bombardement van Neuf-Brisat
man zijn gedood en 21 gekwetst; 10 huizee
verbrand. De plaats is goed geproviandeen
besloten zich tot het uiterste te verdedigen.
Bcsanfon, 14 October. Garibaldi is hedeo:
gen hier aangekomen en door de militain
burgeilijke autoriteiten en een ouafzienbare
nigte ontvangen.
Florence, 14 October. Bij Koninklijk bei
is bepaald, dat alle burgers te Rome gelijk
voor de wet.
De Minister Sella heeft een langdurig on-tt
houd gehad met den heer Thiers.
De kommandant van een Engelsch frega
Civita Vecchia heeft tengevolge van orders zij
regeering de Italiaansche vlag gesalueerd
Het bericht, dat de Italiaansche regeering
terugroeping heeft gevraagd van den Noord-
schen gezant, den heer Arnim, is van allen gi
ontbloot.
Troyes, 14 October. Een luchtballon met 5
ken brieven uit Parijs is dicht bij Troyes in
den staat neergedaald.
Konden, 15 October. De Minister van Oo:
heeft te Oxford een redevoering gehouden, wa
hij o. agezegd heeft: indien de gelegenheid
aanbiedt om ten gunste van den vrede werkz
te zijn, zullen wij haar aangrijpen, maar laai
geen olie werpen iD het vuur dat wij \vi
blusschen.
De Times stelt voor als middel om den oo
te doen eindigen de ontmanteling van de ve
gen in den Elzas en Lotharingen; Engelanii
een verdragsluiten met de oorlogvoerende pari
waarbij het verklaart voor de eene partij ti
zen, ingeval de andere aanvalt, en de rede!
aanval niet gerechtvaardigd is en niet vi
voren onderworpen geweest aan scheidsrei
lijke uitspraak.
De Pruisische regeeriug heeft bevel gegi
om al de Fransche vrijwilligers te fusillei
die niet behooren tot een vast legerkorps enl
gekommandeerd worden door een officier.
De Standard heeft reden te gelooven,
Noord-Duitsche gezant te Brussel een aankli
heeft ingediend bij den minister van buiteDli
sche zaken tegen de Indépendance.
Weenen, 15 October. De Wiener Zeil. public,
het Keizerlijk schrijven aan de heereu Minis
Von Beust, Potocky en Andrassy, waarbij
Delegatiën worden opgeroepen tegen 21 Novere
te Pesth.
Berlin, 15 October. De generaal Von Wei
bericht uit Epinal, dat het 14de legerkorps on
voortdurende schermutselingen te Epinal is s|
gekomen en de communicatie over Lunet
hersteld.
De heer Twesten, lid van den Pruisisci
Landdag en den Noord-Duitschen Rijksdaj
gisterenavond overleden.
Tours, 15 October. Ten gevolge van de innen
van Orleans denkt de Regeering er ernstig
om den zetel der Regeering te verplaatsen;
beraadslaagt men over het sluiten eener leem
De generaal Reyan, die bij Artenay het bt
voerde over 15,000 man, heeft zich beklaagd
de mobile garden, die bij zijn korps waren it
lijfd, allen de vlucht namen toen de vijand
Orleans aantrok, en de meesten de wapei
wegwierpen, zonder een schot te hebben
De ontevredenheid van de bevolking over
werkeloosheid van het garnizoen te Tours,
15,000 man, tijdens het gevecht bij Artenay is
i
I Se
He
ima
bun
ladl
Kt c
I ord
mnsii
1 t°a
gup
rtx
70
B30
Di
net
Mi
fkenic
|e
;eD
föor
bier
I vei
Ei
,de
ÏStl
laai
t
0
,gl
:hie
ide
et
erd
01
inb
at
|et
r
ianc
Ti
:edi
,nt
let
83(
U
Resu
ind
I itg'
Zi
8
ake
door
oer
Q
lie
e i
ted
.6
|eer
e i
find
87(
I v
lijf
V
Promotiën.
Utkecht, 14 October. Heden werd aan
hoogeschool na verdediging van stellingen, bei
derd tot docter in de rechten, de heer R
Beaufort, geboren te Utrecht.
Leiden, 15 October. Bevorderd tot doctor is
rechten de heer H. M. J. Jas, geb. te Affiö
dam, met Stellingen.
Gemeenteraad van. Leiden.
Het adres der commissie van financiën op
voorstel van B. en Ws. betreffende het bet
der gemeentewerken behelst hoofdzakelij)
De Commissie van Financiën heeft met bel
stelling kennis genomen van het rapport der t'
missie van Fabricage, voortgevloeid uit het is
raadsvergadering van 28 October 1869 genome»
sluit, waarbij Burgemeester en Wethouders ffi'
I
lanl
•etc
le
ceel
de I
Jua
Ca
>elc
per
jaa
Bit
den
