Gouda, 12 October. Hetzelfde gezelschap dat
ten voordeele van het Isr. Weeshuis te Utrecht
en later voor de noodlijdenden te Bodegraven,
tooneelvoorstellingen heeft gegeven, geeft heden
avond zulk eene representatie ten voordeele van
het Roode Kruis. Het netto bedrag dat daardoor
zal inkomen zal eerst over een paar dagen kun
nen bekend gemaakt worden, maar zeker zal dit
aanzienlijk zijn, want 3 uren voor het begin der
voorstelling was geen toegangkaartje meer te ver
krijgen, er waren omtrent 350 uitgegeven en
meer dan dat getal personen kan de zaal onmo
gelijk bevatten. De reden dat deze voorstelling
zooveel opgang maakt, licht niet alleen in het
weldadige doel, maar de jonge lieden spelen
waarlijk goed.
Schoonhoven, 12 October. Het bestuur der nij
verheids vereeniging voor goud en zilversmeden
alhier heeft zich bij adres gewend tot de minis
ters van liuanciën en van binuenlandsche zaken,
ten einde, zoo mogelijk, langs dieu weg de moeilijk
heden te doen wegruimen, door de vertraagde
aankomst van brieven en courauten sedert het
in werking treden van den vvinterdienst op den
lied. Rijnspoorweg alhier en in omliggende plaat
sen ondervonden. Dat dit vooral voor Schoon
hoven met zijne 80 fabrieken groot ongerief geeft
ligt voor de hand. De quaestie ware dadelijk
uit den weg geruimd indien de Rijnspoorweg
maatschappij kon besluiten, om den trein die
's avonds om 6 u. 30 m. uit Amsterdam vertrekt
niet tot Utrecht, waar nu de brieven enz. tot
den volgenden dag blijven liggen, maar tot Gouda
te doen doorloopeu. Is dit niet mogelijk, dan zou de
postwagen van Gouda naar Schoonhoven eerst
na aankomst van den laatsten trein uit Gouda
moeten vertrekken en dan dikwijls eerst des
nachts ten 1 uur hier kunnen arriveereu.
Dezer dagen wordt den inspecteur der poste
rijen hier verwacht om de zaak te onderzoeken
en zoo mogelijk, maatregelen te nemen.
Tiel, 12 October. Men verzekert dat Z. K. H.
de Prins van Oranje aanstaanden Dinsdag op den
huize Neerrijuen verwacht wordt en tot Zondag
daaraanvolgende aldaar zal doorbrengen om eenige
jachtpartijen in den omtrek bij te wonen.
Groningen, 12 October. De commissie benoemd
doorde gemeenten, rechthebbende op de Ommelan-
der kas, vergaderd heden weer. Men hoopt dat
er weldra een einde zal komen aan alle forma
liteiten en de gemeenten in het feitelijk bezit dei-
gelden zullen worden gesteld. Er moet sprake zijn,
om de waarde der kas voorloopig aan de provin
cie te leenen, dat bij het niet volteekenen der
leeniug voor de provinciale kanaalplannen, zeer
te stade zou komen.
Groningen, 12 October. Gisteren had de plech
tige installatie plaats van Mr. Hofstede als procu
reur-generaal der arrondissements rechtb. alhier.
Sneek, 12 October. Alhier ligt het volgend adres
aan de Tweede Kamer der staten-generaal ter
teekening.
;/De ondergeteekenden, allen patentplichtigen
te Sneek, hebben met belangstelling kennis ge
nomen van het U aangeboden wetsontwerp tot
opheffing van de belasting op het patent, omdat
zij iu deze aanbieding zien een eersten stap op
den noodzakelijken weg cener meer gelijkmatige
verdeeling van lasten. Zij achten het overbodig,
de onregelmatige werking van de patentbelas
ting aan te toonen, doch willen alleen nog aan
voeren, dat deze belasting drukt op de inkomsten,
voortspruitende uit handel en industrieel bedrijf
en overigens alle andere inkomsten vrijstelt.
Zij vermeenen zelfs, dat bij een onverhoopte
verwerping van genoemd ontwerp van wet nog-
tans de patentbelasting om het drukkende voor
velen en het privilegie verleeneude aan sommi
gen uit de rij onzer belastingen bij de wet
op de middelen van dit jaar behoort te verdwijnen.
Het U aangeboden ontwerp van eene belasting
op inkomsten daarentegen belast allen gelijkelijk.
Redenen waarom de ondergeteekenden bij U
ten ernstigste aandringen om de voorgestelde
wet tot opheffing van belastingen op het patent
en daarstelliug van een inkomstenbelasting aan
te nemen.
Leeuwarden, 12 October. Sedert onze vorige
opgave zijn door de commissie ad hoe toegelaten:
voor vrouwelijke handwerken 3 (afgewezen 1)
Fransch 1 (afgewezen 2), Engelsch 1 (afgewezen
1), hoogduitsch 2, hoofdonderwijzers 3, (afgewezen
9). De heeren chirurgijns Kramer en Plet die voor
eenige weken naar het oorlogstooneel zijn ver
trokken, om hulp aan de gekwetsten te verlee-
nen, zijn dezer dagen alhier teruggekeerd.
Breda, 12 October. De kapitein J P. Jonxis is
van het Cde bij het 8ste en de kapit. C. VaD
Maanen is van het 7de bij het 6de reg. inf. over
geplaatst.
Zieiukzee, 12 October. Uit het huis van arrest
alhier is een zeker J. P. Weischer ontvlucht, die
wegens diefstal te St.-Philipsland veroordeeld is.
KOLONIËN.
BATAVIA.
20 Augustus. Bij de Javasche Courant van giste
ren is gevoegd een Staat van militaire nalaten
schappen afkomstig van officieren, onderofficieren
eu rerdere manschappen der Landmacht in Ne-
derlandsch Indié, in de laatste drie maanden
onder beheer der Weeskamer te Batavia gekomen,
en die zuiver, na aftrek van de kosten en loonen,
bedragen f 250 of minder, en opgevraagd en ont
vangen kunnen worden bij het Ministerie van
Koloniën in Nederland.
De Samarangsche Ct. heeft in Nederland, naar
wij vernemen, Dr. Van Vloten als tweeden me
dewerker geëngageerd. (Loc.)
Wij vernemen dat de trein die Zaterdag-mid
dag 13 Aug. van hier naar Solo vertrokken is,
voorbij de Mongot eene oude vrouw heeft over
reden die onmiddellijk dood was. Volgens zeggen
moet zij doof zijn geweest. (Loc.)
22 Augustus. Dat de oorlog ook in Indië, zelfs
buiten de kaserne, het nationaliteits-gevoel van
Franschen eu Duitschers in beweging brengt,
leert de ondervinding der laatste dagen. Sterker
voorbeeld daarvan echter dan een onzer Fran-
sche stadgeuooten hedenmorgen gaf, zal wel niet
licht worden aangetroffen. Deze schijnt bij het
lezen van een gisteren in de Locomotief opgeno
men stuk uit de Koln. Zeitung zoodanig in woede
te zijn ontstoken, dat hij het blad aan stukken
scheurde en heden aan het bureau der Locomotief
terugzond, met bijvoeging dat hij verder voor
zijn abonnement bedankte. (Sam. Ct.)
Wij lezen in de Soerabaija Courant:
Donkere toekomst. Volgens een particulier
schrijven van Samarang dd. 11 dezer zouden alle
orders uit Europa, per telegram zijn ingetrokken.
De handelshuizen aldaar ontvingen verschei
dene telegrammen inhoudende kennisgeving dat
de Europeesche huizen Diet wenschen betrokken
te worden in vooruit te ziene liquidatiën. Pro
ducten zijn te Samarang niet te verschepen, waar
moet het dus heen en van waar moeten de on
misbare fondsen komen voor de landondernemin-
gen, just in het drukste van afscheping der pro
ducten
De nieuwe tabaksmaatschappij heeft o. a. ook
getelegrafeerd om alle haar aangaande etablisse
menten zoo min mogelijk te exploiteeren maar
zij heeft allerwaarschijnlijkst er niet aan gedacht
dat de aanplant reeds in den grond staat en het
alzoo eene volstrekte onmogelijkheid is om thans
te staken zonder zich enorme verliezen te ge
troosten.
Het Ned. Fregatschip Dordrecht II, gezagvoerder
C. J. Rotgans is den 21sten dezer alhier aange
komen, medebrengende een detachement supple
tietroepen sterk 125 man, waaronder 6 onderoffi
cieren, onder bevel van den van verlof naar Java
terugkeerenden magazijnmeester der artillerie
lste klasse E. Mathysen en het medegeleide van
den 2den luit. der kavalerie J. Mulder en den
2den luit. der genie en sappeurs J. G. Kerlen en
den offic. van gez. 3de kl. W. Smith.
Onder dit detachement bevonden zich als ge
woonlijk ook Duitschers en Franschen. Het ver
nemen van de tijding dat een oorlog tusschen
hunne landslieden iu Europa was uitgebroken,
gaf in de tramwaywagens waarmede zij overge
bracht werden, aanleiding tot een woordenstrijd,
die hunDe gemoederen hoezeer maanden laDg in
kalmte, en bedaardheid geoefend, zoodanig op
wond dat zulks spoedig in een handenstrijd ont
aarde; aan die krachtige uiting vau hun natio
naliteitsgevoel werd echter spoedig door de tus-
schenkomst van een kapitein een einde gemaakt.
Volgens een van het comité van bestuur der
Nederlandsch-Indische spoorweg-maatschappij ont
vangen telegrafisch bericht heeft de eerste loco
motief, den 24 dezer, het in de vierde sectie van
den spoorweg Samarang-Vorstenlanden, gelegen
station Bringin bereikt. (Jav. Cl.)
Samarang, 18 Augustus. De hier ter plaatse
geopende inschrijving voor de Duitsche gewonden
heeft gistereD reeds ƒ1200 en eenige maandelijk-
sche bijdragen opgebracht en wordt nog gedurende
eenige dagen opeD gehonden.
Een arm Duitsch soldaat heeft van zijn sober
tractement fb bijgedragen.
Een onzer Fransche stadgenooten heeft eren
eens, uitgaande van het juiste principe dat de
weldadigheid geene nationaliteiten kent, maar
een kosmopolitisch karakter draagt, eene bijdrage
voor de gewonde Duitschers toegezonden.
(Sam. Ct.)
Soerabaia, 19 Aug. Gisteren heeft Z. M. rader-
stoomschip Soerabaija een proeftocht gedaan. Het
kommando was opgedragen aan den equipage
meester, den luitenant ter zee lste. kl. De Stuers.
Zooals men weet, is dit het eerste schip van zulk
kaliber, dat hier gebouwd is; de Engine echter
is die vau den ouden Merapi, welke, in Europa
nagezien en hersteld, thans op de Soerabaija zijn
pensioen zal trachten te verdienen. Het schip liep
in den beginne niet al te best 5,6 mijl, doch
bracht het weldra tot een vaart van 81b mijl. De
drie jaren rust schijnt eenig vuil aangezet te
hebben, dat den loop der boot eenigzins belem
merde; de Engine was ook ietwat stroef; het
duurde teD minste betrekkelijk geruimen tijd tot
verkrijging eener voor of achterwaartsche bewe
ging-
Zijn wij wel onderricht, dan komt de Soerabaija
nu onder den Kap.
Over het algemeen heeft de proet-stoom-tocht
goed voldaan. (Soer. ttbl.)
Uata glap. Een treffend voorbeeld van zins
begoocheling (oogverduistering zegt de inlander)
werd dezer dagen door een Javaansch handelaar,
een paar palen van Grissee, nabij het bekende
Giri. Hij was op weg om eenige handelsartikelen
aan den man te brengen, had kort te voren de
lastdragers nog afbetaald en vleide zich toen
neder tot het doen van een middagdutje.
Hij ontwaakte echter met verwilderden blik
en begon eensklaps te schreeuwen, toelong, toe
long (help, help!) Een aantal dessabewoners komt
op dat hulpgeschreeuw toegeschoten, maar voor
den verwarden blik van dien inlander zijn dat
geene menschen. Het zijn tijgers die met gapen
den muil en gestrekte klauwen gereed staan hem
te verscheuren. Hij trekt dan ook zijn kris, in
éen oogenblik verwond hij een zevental
schen, steeds in de onderstelling dat zij tijgt;
waren. Maar eensklaps herkent hij een mantr
werpt zijn wapen weg en.... ziet zijne dwalu
n. De nevel was van zijne blikken weggevaa»:
de mata glap had opgehouden. Intusschen is et
der getroffenen reeds aan zijne wonden overlede
terwijl het nog te bezien staat of de overi»t;
zullen herstellen. Vele Europeanen beschouwt
die zinsbegoocheling als een voorwendsel n
dezen of genen moordzuchtigeu inlander,
inlandsche rechtbanken oordeelen er echter
dat ten rechte anders over en verwarren ct
dergelijken manslag, uit zinsverbijstering bedi
ven, geenszins met den moord .onder voorbedat
ten rade, opzet gepleegd. (Soer. Ct.
inte
lotf
he
i. h
Fr
itie
rde
rd
■ijs
e
idel
arr
er
D V
idht
unei
hij
tl
cbei
Aangekomen en Vertrokken Personen
Van Nieuwediep per Ned. schip Dordrecht
gezagv. Rotgans. Kommdt. Mathijsen, Lui,
Keijlen en Mulder, offic. van gez. .Smith, mei
Mathijsen en 6 kindereu, mejufvr. Reigersberg!
en 125 militairen.
Van Amsterdam per Ned. schip Elisabeth, gezag 'P
Feenstra. De heeren Ten Hare en echtge;
Halkema, Brumer en d'Arlon, mejufvr. Boi
en Sassen.
Van Amsterdam per Ned. schip Insulinde, gezag
Jolie. De heer Boogaardt, mejufvr. Van Viegi
en Schouwenburg.
Van Australië per Eng. schoener Mary, gezai
Miles. De heer Howlet.
Van Singapore per stoomschip Capitole gezag
Ravin. De heer Heidegger.
Naar Singapore via Muntok eu Iiiouw
stoomschip Batavia, gezagv. Bierings. 2de lui
Isemonger en echtg., Lncardi en kind, Valkenbur
machinist der marine, van Asten en Zr. Ms. troepe
BUITENLAND.
hee
Ml
bei
ie li
Bur
ivoi
elei
idigi
ding
iaat
tei
tel ij
nanj
its 1
het
to
1 n
rden
i
'g- -
rept
aste
Miji
Duitschland,
Men schrijft uit Brussel onder dagteekenii
van den Uden October: „De hoofdaanleidiDg va
de reis van Gambetta naar Tours is, dat de Par
sche regeering niet wil dulden, dat de verki
zingen voor de constitueerende vergadering
reeds plaats zullen hebben. Zij vreest namelij eb
dat deze in meerderheid tegen de republiek ku
nen gericht zijn, wat Gambetta en zijne vrie
den, wien de republiek nauwer aan 't hart
dan Frankrijk, tot eiken prijs willen voorkomt
Gambetta, wien een soort van dictatuur is op
dragen, begaf zich naar Tours, daar hij vreesd te
dat de delegatiën den drang der openbare me
ning gehoor gevende, zich niettegenstaande
weerstand die van Parijs uit geboden a
worden, zouden laten overhalen, om door
samenroeping der constitueerende vergader:
een meer bepaalden toestand daar te stellen. I
moest Gambetta des te minder bevallen, daar
zoo als bekend is, vast besloten heeft, om de rep
bliek op alle wijzen, zelfs met geweld, staan
te houden of onder te gaan. Zoo als me
nader verneemt, was het gevecht bij St.-Que:
tin van geene bijzondere beteekenis. Volgens Frai |Port
sche berichten hadden de Franschen lü doode
eu gekwetsten; de Pruisen zouden zij groote ve
liezen toegebracht en 12 gevangenen gemaal
hebben. Uit Lille werd een bataljon mobie
garde naar Busigny gezonden om de Pruisen i
bewaken en des noods St.-Quentin te hulp
komen. Landrecies en Cambrai (Depart, du Nor:
zijn onder water gezet. Particuliere brieve
uit St.-Remy, waar een gevecht tusschen 70i
man Badensche troepen en 4000 Franschen plas
had, melden, dat het Fransche korps, waarop
Badensche troepen stietten, slechts de voorhoed
van het Lyonsclie leger was, dat Straat
burg te hulp zou komen. (Maar in Tours e
Parijs moet toch de overgave van Straatsbui
reeds lang bekend zijn). Uit Toulon (4 Oct
ene
cht,
r is
it,
hei
den
de I
bels
ijk.
mi
loe
van
ileu
ilbaa
uge
in hi
ige
s a
zal
lend
len
te zelfverlochening van den mensch tegenover de
Godheid, waarin hij zich geheel oplost. Eckart
werd in het jaar 1328 door de bul In agro dominico
door den pauselijken banbliksem getroffen. Een jaar
daarna stierf hij een nieuwe pauselijke bul zond
den „goddeloozen" den vloek der curie nog in het
graf na. O, verstandsbijstering van Rome Nimmer
is een vromere leer het Duitsche volk gepredikt.
Wat Hegel eens van het Spinozismus zeide, is in
gelijke mate toepasselijk op Eekarts denkeu en
leeren. „Er is te veel God in hem." Ja, de vergoding,
die de meester leerde, heeft iu het belaDgder vroom
heid, het menschelijke ik te veel van zijn wezen
ontnomen. Wel is waar blijft de roeping van het
menscbelijk verstand, zelfs zooals meester het
aanwees heerlijk; zij omvat en geeft alle dingen
in zich terug, maar zoo, dat zij dezelve te gelij
kertijd tot een kostbaarder vorm verheft, door
dien zij de ideale beelden derzelve in God erkeut,
d. w. z. zoodanig, dat zij „alle dingen tot God
terugbrengt." Maar deze werking van het ver
stand bevat te gelijkertijd dat der oplossing der per
soonlijkheid in God. Welnu, datgene waarin
Eckart dwaalde, is hersteld. Duitsche vroomheid
en Duitsche eenheid zijn overgeblevenStraats-
burgs hoofdkerk wenkt van verre zijn hier
zijn ernstig ja toe. Hier was geen verbond met
Waalschen zin te sluiten.
Ed wanneer wij vaD de bekende woorden vau
Schleiermacher in zijne eerste „toespraak" het
geen er overdrevens aan lof en blaam in
ligt ontnemen, zoo blijft het toch waarheid:
„den vromen zin," keert zich van de Fran
schen af, wier aanschouwen een vereerder van
godsdienst ter uauweruood kan verdragen. Wat
boezemt de godsdienst meer afkeer isdaudeteu-
gelooze overmoed, waarmede de beheerschers van
het volk de eeuwige natuurwetten trotsee-
ren? Wat vindt lichter ingang bij haar, dan de
bezonnenheid en ootmoedige matiging, waarvan
zij ook niet slechts het minste begrip schijnen
te hebben?
Wat is baar heiliger, dan de geweldige Nemesis,
vau wier vreeselijke handelingen, die heerschers
iu hunne verblinding niets schijnen te begrij
pen
Straatsburg, wij begroeten u als een nieuwe
steun voor liet Duitsche protcstantlsmus. Wel
is waar is met de Fransche heerschappij op het
einde der zeventiende eeuw ook de beste bond
genoot van het geheele Waalsche wezen, het
katholicismus biDnen gedrongen. Ongeveer vijf
tigduizend Roomschen staan tegenwoordig tegen
over dertigduizend protestanten.
Maar de traditiën der laatsten dringen in Straats
burg de Roomschen terug. Niet te vergeefs heeft
de geest eu de leer der hervorming gedurende
bijna twee eeuwen het kerkelijke leven der stad
beheerscht, de stad, die onder de vrije rijksste
den van Duitschland zich het eerst aan de geze
gende werking der hervorming aansloot. Zoo diep
had het geestelijke leven der stad in den gewij-
den bodem van het protestantsche wezen wortel
geschoten, dat het Straatsburg was, waaraan de
eigentlijke apostel der nieuwe dogmatïeke vrije
evangelische vroomheid, een Spener zij ne opvoediug
te danken had. En inderdaad, „dien zoo liefde
rijken werkenden geest, die den ouden Spener
en later den wakkeren Oberlin, den weldoener
van het Steinthal, kenmerkte, leeft nog heden
voort in de wakkere, evangelische zielverzorgers
in den Elzas, en wellicht zijn zij de eenigeD in
het land, die in stilte het terugkeeren tot Duitsch
land vurig wenschen. Trouwe liefde voor het land
der Dragonaden en der oorlogen in de Cevennes
kon toch de schandelijk mishandelde evangelie-
sche kerk nimmer koesteren.
Duitsche wetenschap, de vrije, koene onder
zoekenden moed der TübiDger school heerscht
onder de voortreffelijke geleerden der Straats-
bursche evangelische faculteit, waarvan nog
eenige in 't Duitsch doceeren." Het is meer dan
een band der vriendschap en der dankbaarheid
dat ons en onzen bond met hen vereend.
De namen Bruch en Reuss, hebben een vadei
landschen klaDk voor ons. Met een diep weemo
dig gevoel volgden wij in den geest, de verschrii
kiugen die de fakkel des oorlogs ook op huns
stad, naar wij hopen niet op hunne huizen dee
neerdalen.
Nu is dieu ban opgehevenhet woord der vrie»
schap kan tot hen doordringen en met een bil*
derlijken groet en handslag het verzoekVriende
vaD Straatsburg helpt, helpt ons, wordt van doo
de omstandigheden gedwongen tegenstanders
den bloedigen strijd, onze lieve, welkome boa
genooten, in den geestelijken strijd voor de vei
nieuwing van het Duitsche protestantismus.
Te Harderwijk heeft een gepasporteerd O.
militair midden op den dag en op straat gepoot
zich den pols en den hals af te snijden. M
heeft hem nadat hij zich een vrij diepe snede as
den hals en eene verwonding aan den pols k
toegebracht, het mes ontnomen. Misbruik van sle'
ken drank moet hier weer de oorzaak zijn,
man moet zelfs zijne kleederen verdronken Hebbel
de
nmo
iv8
me
turnt
en i
van
usen
:n g
len
o
