Vrijdag
A0. 1870.
14* October.
Feuilleton van het „Leidsch
Dagblad".
STRAATSBURG.
N°. 3275
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS lJICZtCR COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden
Franco per post
Afzonderlijke Nommers
3.00.
3.85.
6.05.
Deze Couranl wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTKNTIEN.
VoóT rédéren regelj 0.15
GVóötefe letters naiir de plaatsruiiftfè die zy beslaan.
Lcldèii, '13 OctOKfer.
an 21 Sept. tot 12 October hebberi zich dis
en van bet Iieidsclie Studentenkorps doen in-
rijVen, 94 jongelingen als: 61 in de Rechtën,
in de Med., 6 in de Theot:, 6 in de Philos.,
i de Letteren, totaal 94.
je heer W. F. Van Wierden alhier, heeft gis-
n met goed gevolg te 's-Gravenhage examen
ilegd tot het verkrijgen der acte voor de Fran-
e taal.
n de maand Juli zijn aan het postkantoor al-
r bezorgd de volgende brieven, naar het bui-
land, die wegensonbekendheid der adressanten
bezorgd zijn kunnen worden:
ilad«. Taets v. Amerongen te Antwerpen Adel-
feiil Kopke te BerlinHelena Bongard te Bonn
G. v. Hamel te Coblenz; H. Löwenstam te
sseldorf; Wed. Innnatz Holzhaus geb Bartels
Oijthe; J. De Groot te LondenM. Cornelissen
Douai.
)e Algemeene Conservatieve Kiesvereeniging
het district Alkmaar beeft andermaal tot can-
laat voor het lidmaatschap der Tweede Kamer
ozen, Jlir. Mr. C. Van Foreest.
Je fünctiën van het hoofdbestuur van den Ne-
landschen Protestantenbond, die Dinsdag te
recht vergaderde tót vaststelling van het re-
ment zullen tot 31 Oct. 1871 worden waat-ge-
nen door een voorloopig bestüur, bestaande
den voorzitter, Ds. A. S. Carpentlèr Alting,
f den secretaris, Ds. W. Zaalberg; sectetaris van
oorloopig comité en 5 doof de vergadering
loemde leden. Daartoe werden benoemd de HH.
f. W. Moll, H. De Veer, Prof. Mr. W. Opzóottier,
ihiene, en J. G. L. Nolst Trenité. De heer
mité nam de benoeming aan, de HH. Bachiene
De Veer bedankten, en persisteerden daarbij,
nadat op de aanneming was aangedrongen.
,rop werd in hunne plaats gekozen Ds. De
■eer van Arnhem en Prof. De Bosch Kemper
Amsterdam. Dëze benoeming had in de
idagvergadering plaats, toen Prof. Opzoordet
zich reeds verwijderd bad. Deze maakte,
a de avondvergadeting eerst bezwaar, de benoe-
Sng op zich te nemen, maar nam die aan, na-
Kt de heer Trenité zich bereid verklaard had,
ii de taak te verlichten door de naar buiten
rkende bemoeiingen voor Prot. Opzoomer zoo-
1 mogelijk op zich te nemen. Verder is be
id; dat, zoo de overige heeren hunne beUoe-
!ng eventueel niet mochten aannemèn, 't be
ur zich in de plaats daarvan andere leden kan
umeeren. De benoeming van een eere-vbdrzit
voor den eersten protestantendag, die in 1871
gehouden worden, is mede aan het tiödfdbe-
ur opgedragen.
Je vergadering, te 11 dreu des voormiddags
"eengekomen, werd des avonds te 9 uren be
ten met een woord van dankzegging aan de
mvezigen en van hoop voor de toekomst van
bond, uitgesproken door den voorzitter en
een door de vergadering, op voorstel van
den heer Trenité, aangenomen vótüm vah erken
telijkheid vóór zijne belangrijke bemoeiingen', zijn
initiatief en zij tl bescheidenheid bij de vaststel
ling van het algemeen reglement aan het voor
loopig corhité.
Van het Hoofdcomité van de Vereeniging het
Roode Kruis is de volgende circulaire uitgegaan
„In de Staatscourant van den 28sten Juli gaf het
Hoofdcomité te kennen, dat in den toen uitge
broken oorlog de Nederlandsche Vereeniging van
het Roode Kruis nog geene genoegzame hulpmid
delen bezat om aan hare roeping te kunnen
voldoen.
Hiermede was eed beroep gedaan op de alge
meene liefdadigheid, en op deze enkele aankon
diging zijn de giften in geld allerlei benöodigd-
hedèn met zoo groöte mildheid aangebracht, dat
aan de aanvragen om hulp uit de lartdCn der
oorlogvoerende mogendheden rijkelijk heeft kub-
nen voldaan worden, en ook op vele plaatsen,
waar dè hulp Piet gevraagd werd maar de ver
zorging der gekwetste strijders bleék onvoldoende
te zijn, irt Het ontbrekende door persoódlijke Hülp
en toezending vah velerlëi aard heeft kunnen
voorzien wördeü. Door déh overvloed van alles is
het Hboftlcomité in staat gesteld nog eenigen tijd
op dien voet voort te gaan, en nu bij het naderen
van den winter vele nöoddruftigeh onder onze
eigene medeburgers naar de hulp hunner nieei:
gegoede landgenooten uitzien, veroorlooft zich het
Hoofdcomité den wensch uit te spreken, dat de
Nederlandsche liefdadigheid haren gewonen loop
herneme.
Wanneer verder hulpkreten uit het buitenland
mochten vernomen worden, waaraan niet de thans
aanwezige middelen niet zou kunnen worden
te gemoet gekomen, dan zal het Hoofdcomité, tlians
door de ondervinding gesterkt, met vertrouwen
de algemeene liefdadigheid op nieuw kunnen in
roepen."
Ter kennisse van belanghebbenden wordt ge
bracht, dat te beginnen met den nacht van 22
op 23 October aanstaande, het buitenlicht, staande
op het eind van de zuidelijke Ketelkrib, zal
worden gewijzigd en ingericht als volgt: het
zuidelijk en westelijk licht roodhet noordelijk
en oostelijk licht wit.
Z. M. heeft pensioenen verleend ten laste van
den Staat aanJ. Zuidema of J. W. Zuidenia,
gewezen hoofdonderwijzer te Haulerwijk (Boven),
gemeente Weststellingwerf, ten bedrage van 359
'sjaars; J. Jans, zich noemende en schrijvende
J. B. Zuidema, gewezen hoofdonderwijzer te
Oostrum, gemeente Oostdongeradeel, ten bedrage
vah ƒ266 'sjaars; J. Snijder, gewezen hoofdon
derwijzer te Garijp, gemeente Tietjerksteradeel,
ten bedrage van ƒ212 'sjaars; D. Sijmons, zich
noemende en schrijvende D. Symons Hollenga,
gewezen hoofdonderwijzer te Almenum, gemeente
Barradeel, ten bedrage van ƒ446 'sjaars; P. Ger-
brands, gewezen hoofdonderwijzer te Arnhem,
ten bedrage van 766 'sjaars; R. J. Lubbers,
volgens aangenomen familienaam R. Beyker of
R. i. Bijkè't, gewezen hoofdonderwijzer te Kol-
lenkote, gemeentë Stèenwijkerwold, ten bedrage
van f173 'sjaars; W. Van Amstel, gewezen hoofd
onderwijzer te Anna-Paulownapoldér, gèmèente
Zijpe, ten bedrage van ƒ278 'sjaars.
Amsterdam, 12 October. Prof. Theod. Jörissen
stelt zich voor om dezèn winter voordrach
ten voor dames te houden, waarschijnlijk Don
derdags-'s middags in een nader aan te kondigen
locaal. Voor de lezingen der moderne predikanten
die eerstdaags beginnen, hebben zich velen aan
gemeld. De eerste der lezingen in onze afdeeling
der K. H. Maatschappij van Fraaie Kunsten en
Wetenschappen is vastgesteld op 7 November en
zal, naar men verneemt, dien avond Dr. E. Lau-
rillard optreden.
In de heden gehouden gemeenteraadsverga
dering werd de heer De Neufville tot secretaris
benoemd met 24 stemmen, de heer Berlage ver
kreeg 8, de héér Domela Nieüwenhüis 2, en
de. heeren Bergsma en Tielehius Kruithoff ieder
eene stem.
West-Terschelling, 10 October. Voor eenige
dagen werd hiér door een der loodskotters bin
nengebracht het door de bemanDihg verlaten
barkschip Kolga, kapt. Van Peterson, komende van
Antwerpen en bestémd naar Hamburg.
„Daar twee der booten ontbreken, is het niaar
al te waarschijnlijk, dat de equipage, die, zooals
uit vele bijzonderheden blijkt in overhaasting pet
schip heeft verlaten, op noodlottige wijze is om
gekomen.
's-Gravenhage, 13 October. Heden heeft de com
missie, belast met het afnemen der examens voor
het lager onderwijs, zitting houdende in het lokaal
dér Leesinrichting (Oude Molstraat), 16 adspiran-
ten tót het verkrijgen der acte voor de Fransche
taal geëxamineerd. Tien hunner zijn afgéwezen,
toegelaten zijn de heerenJ. A. Beckers' W. J.
N. lï. Van den Bergh, D. C. J. Kool, F. A. De
Leur, allen van 's Hage, en C. J. Wopkes van
Rotterdam.
Gisterenavond had in de zaal Diligcntia eene
luisterrijke partij plaats, gegeven door Mijnheer
en Mevrouw Merkus, ter eere van hen die laat
stelijk met de Nederlandsche ambulance van het
Roode Kruis uit Saarbriicken in deze residentie
zijn teruggekeerd. Zoowel de groote zaal als de
nabijgelegen vertrekken, waren fraai gedecoreerd,
prachtig met bloemen en spiegels versierd, ter
wijl de ingang van het gebouw met de indruk
wekkende vlag van het Roode Kruis prijkte. In
de zaal trof dadelijk de aandacht het wapen van
Nederland en dat van 's-Gravenhage, omgeven
door nationale vlaggen. Voor het orchest wa§ een
spreekgestoelte geplaatst, versierd met het vaandel
en den lantaren die te Saarbriicken de ambu
lance aanwezen. Op het einde der zaal ontwaarde
men een chassinet waarop de woorden schitterden
„ter eere van het Roode Kruis." Talrijk waren de
genoodigden, waaronder men opmerkte al de
personen die tot het Hoofdcomité en de ambu
lance behooren, Mevrouw De Douairière v. d.
Oudermeulen, grootmeesteresse van H. M. de Ko
ningin, en dé commissaris in deze provincie de heer
Loudon.
Gedurende den geheelen avond werden ver
schillende muziekstukken uitgevoerd en onafge
broken ververschingen aangeboden, terwijl de
partij met een souper werd besloten, waarop
een monstertaart ter eere van het Roode Kruis
was aangebracht. Toen rukte de champagne aan
en beklom de gastheer de heer Merkus het spreek
gestoelte, om alle aanwezigen den bijzonderen
dank van gastvrouw en gastheer te betuigen,
dat zij aan de uitnoodiging tot bijwoning dezer
bijeenkomst welwillend hadden voldaan. Bij
deze gelegenheid betuigde hij tevehs zijne
erkentelijkheid voor de hulp en ondersteu
ning die zoovelen aan zijne echfgenoote had
dén verleend, waardoor zij in staat gesteld was
de gewichtige taak te volbrengen die de goedkeu
ring van landgenoot en vreemdeling had mogen
verwerven. Hij hoopte dat de herinnering aan
dezen avond niét verloren zou gaan, en hij hield
zich overtuigd dat nog veel minder, ja nooit ver
geten zouden worden dë rampen die. zooveleu in
Saarbriicken hadden bijgewoond. Daarna trad de
lieer Loudóii op, die er op wees dat deze bijeen
komst hedenavond het gevolg was van dé ram
pen van een noodlottigen krijg-die gevoerd wordt.
Als hij ziéh nu voöi' dëti geest stelde dat wé de
19de ëèUw beleven, éti hij sloeg een blik opdien
krijg, dan smartte het hetfl te moeten zeggen dat
het scheen dat tvij biet vóóruit, maar achteruit
waren gegaan, want het wds niet alleen een
oorlog, niaar een broedermoord die men waarnam.
En tbch was gelukkig de beschaving vooruitge
gaan als hij het oog vestigde op de personen hier
aanwézig die toch alles in het werk hadden gej
steld, om Üe tampen van den krijg zooveel moge
lijk te lehigen, ja die dit hadden gedaan met
opbfferiDg zoo Uoodig Van hun eigen leven. God
geve, zoo sprak hij, dat de rampen van den oorlog
spoedig een einde mogen nemeh, en dat weldra
het symböol Van het Roode Kruis veranderd
moge worden in dat van den vrede, de witte
vlag. Eindelijk verzocht dB Commissaris vah de
de ambulance Saarbriicken, baron Hardenbroek
het woord, die niet kon nalaten nog eenmaal
vöor den afloop Vah deze partij zijn hartelljken
dank te betuigen aan hen die deze luisterrijke
bijeenkomst hadden georganiseerd, en die zelren
zooveel hadden bijgedragen tot den roem vati de
ambulance te Saarbriicken. Het was voor hem
eene aangename taak, nogmaals zijn innigen dank
te zeggen vóór de hulp die hij van allen had
genoten, en uit naam van alle aanweiigen dam
hij een hartelijk en dankbaar afscheid van gast
heer en gastvrouw. Ongeveer middernacht ein
digde deze bijeenkomst die zeker lang in herin
nering zal blijveh bij allen die daaraan hebben
deelgenomen.
Naar men verneemt hebben een aantal offi
cieren van gezondheid van het leger hunne dien
sten, aan het Roode Kruis aangeboden, ten einde
behulpzaam te zijn bij de verpleging vah gekwet
ste militairen.
w
lot»
S«"
sm
ril kit de Proteslantische Kirchenieilung:
'Iraatsburg, wij begroeten u als eene Ituit-
k stad. Een vrije Duitsche rijksstad sedert
elfde eeuw, kwam zij in het jaar 1681 door list
geweld onder Lodelijk den XlVden onder
hosche heerschappij, en werd sedert den vrede
Rijswijk in 1697 bij Frankrijk ingelijfd. Al
lelt het Waalsche wezen de overhand geno-
en, zoo is toch den Duitschen stempel slechts uit-
wischt, niet verdelgd. Höndërd-eenentachtig ja-
met al zijne wisselingen onder Erankrijks
staan tegenover meer dan vijfhonderd van
"tsche rijksherinneringen. Het oude Argento-
lum was den Romeinen niet slechts als wa-
,"ali "plaats dierbaar en van hooge waarde, maar
t meer als doorgangspunt voor de drie hoofd
en naar Galliën, uit Germanie, Rhiitien en
nonienen grenssteden, die tegelijkertijd de
'ipunten van het internationale verkeer zijn
houden gewoonlijk niet zoo streng vast aan de
getrouwe bewaring der nationaliteit. Maar Duit
schen aard maakt ook op dezen regel eene uit
zondering.
De Elzassers zijn uit een politiek oogpunt eeuig
met Frankrijk, zij voedden dus gedeeltelijk haat
jegens diegenen, die zich gedwongen zagen als
veroveraars tegen hen op te treden. Maar de ge-
heele vereeniging van het Duitsche karakter met
het Waalsche is ondoenlijk geweest; de Elzassers
zijn braaf en rechtschapen, ernstig en eenvoudig
gebleven, m. a. w. het zijn geen Franschen ge
worden.
„De Frauschman weet wel voordeel te trek
ken van de frissche krachten van den Elzasser,
maar in stilte drijft hij den spot met die eerlijke
tétes carrées. De nieuwe Fransche kunst, om alle
tien jaren geheel van richting te veranderen, wil er
bij die vasthoudende Zwaben maar niet in; de Elzas
sers hebben ook in onze dagen, even als vroeger ten
tijde der revolutie, die periodiek wederkeerende,
algemeene onverwerping van het vorig gezag,
die het partijleven der Franschen kenmerkt, slechts
aarzelend gevolgd; toen de president Lodewijk
Napoleon zijne beruchte keizersreis door Frank
rijk deed en het geheele land den nieuwen afgod
toejuichte, toen ontmoette hij alleen in den Elzas
trotsch e republikeinsche gezindheid. Zulk een trouw
kent den Eranschman niet. Zelfs Duruy, die de
Duitsche beschaving nader staat, dan de meesten
van zijne natie, zegt aangaande de bevolking van
den Elzas; na eenige woorden van welverdienden
lof: i/Zij laat te langzaam haar slecht, Duitsch
jargon en hare godsdienstige onverdraagzaamheid
varen." Haar slecht Duitsch jargon de moe
dertaal, dat trouwhartige allemanisch, dat den
jongen Goethe zoo warm en tot het lmrt
sprak! Godsdienstige onverdraagzaamheid
dat getrouwe vasthouden aan het Evangelische
geloof! Zoo vreemd staan de Franschen tegen
over huune Duitsche landgenooten."
Straatsburg, wij begroeten o als de bakermat
der Duitsche dichtkunde. Nooit heeft men in oud
Duitsche poëzie de min op zoo sierlijke en tevens
op zoo wegslepende wijze uitgedrukt, als in Gott
fried's „Tristan en Isolt." Al wordt hier en daar
in dit episch gedicht de teedere zin der kuisch-
heid beleedigd, door de hartstochtelijke zinlijk
heid, ai toont den inhoud en den vorm daarvah
te veel „van die echt celtische onbeschroomdheid
en voorbijzien van alles wat betrekking heeftop
datgene, wat men, kiesehheid en goede zeden,
trouw en eer noemt," toch zou het onrecht zijn, om
ook de goede, moreele zijden dier oneindig groote
liefde over het hoofd te zieD, waar Gottfried met
zulke heldere kleuren de opofferingen der liefde
geschilderd heeft, vooral waar Isolt met een
de wereld verachtende innigheid tot Tristan
zegt:
Ich nahme eh eine massige sacho
Hit Liobe und mit gemache,
Denn ungemach nnd Leid
Bei gros8em Beichthum und Herrlichkeit.
En wal Gottfried dan door te lichtvaardigen zin
kenmerkt; de latere organen van Straatsburgschen
geest en talentin de Duitsche, nationale literatuur
hebben dan waarlijk door heiligen ernst en stren
ger gezindheid dit meer dan ruimschoots vergoed
„Geiler von Keizersberg, de vrome prediker naar
de wijze van Tauler, Brant, Murner, Fischart,
die hekeldichters," wier strenge woorden met
vernietigende kracht zoovele hinderpalen uit den
weg ruimden, die de verschijnselen van een nieu
wen tijd met middeneeuwsche onverzettelijkheid
in den weg stonden.
Straatsburg, wij begroeten u als de baker
mat Tan Dultsclie vroomheid. Een naam is
voldoende ter herinnering: meester Eckart, de
Mystieke, heeft in Straatsburg, waarschijnlijk
zijne geboorteplaats, naast Keulen, zeker met de
meeste vrucht gepredikt. Den inhoud en strek
king zijner prediking was de mystiek, der „gela
tenheid," d. i. de leer der vroomheid als de absolu-