vrede van Rijswijk geslecht werd, maar in 1737
weder in Frankrijks bezit kwam. De markies
De Bambelles legde in 1741 den grond tot de
Igenwoordige vesting. Zij bestaat uit een op de
tsen gebouwde citadel, waarvan de zijmuren,
evenals die te Luxemburg, 150 voet loodrecht
naar beneden loopen, terwijl de casematten en
pjagazijuen in de rots gehouwen zijn. Ze vormt
een onregelmatig langwerpig vierkant met vier
bastions en ravelijn, dat de toegang verdedigt.
Onder de citadel ligt het stadje JBitscb, oorspron
kelijk Kaltenhausen genoemd, waarvan de met
schietgaten voorziene stadsmuur met de vesting
in verband staat. De inwoners beroemden zich
altijd op een mislukte overrompeling, die in
1793 (15 October) door 1500 Pruisen, onder aan
voering van vorst Hohenlohe ondernomen werd.
Reeds hadden zich twee colonnes, van de bui
tenwerken en den onderaardschen gang, die
van de stad naar het fort voert, meester ge
maakt, toen de zich in de gewelven in arrest
bevindende Franschen verraad bespeurden, alarm
maakten en de deur die uit dien gang naar
het fort voerde, versperden.
De bezetting (700 man) sloeg nu den vijand
met een groot verlies terug. Phalzburg (Phals-
bourg) beheerscht de bergpassen en den spoor
weg, die van Straatsburg over Zabern naar
Nancy en Parijs voeren. Door den Paltzgraaf
uit de Veldeuzerlinie, kwam de stad eerst aan
Lotharingen en daarna aan Frankrijk. De nog
bestaande vestingwerken zijn door Vauban aan
gelegd in een langwerpig vierkant met zes bas
tions. De kleine forten van Lüizelstein (la petite
pierre) en Lichtenberg, die de toegangen tot Buchs-
Weiler Saaruuion eu Lngweiler-Bitsch bestrijken
zijn van weinig belang, daar zij door een omweg
vermeden kunnen worden. De bevolking in deze
streken is overal Duitsch, wier groote sympathie
voor de Franschen hoofdzakelijk daardoor ver
klaard wordt dat het grootste gedeelde der rem-
placants uit den Elzas en Lotharingen komen en
de beste manschappen der zware cavallerie en
artillerie uit deze provinciën afkomstig zijn.
Eene dépêche van keizer Napoleon, die op den
14del1 Aug. des namiddags om 2 uren met den
keizerlijken prins Metz verliet om naar Verdun
te gaan, meldt uit Longeville des avonds 10 uren
„fclet leger heeft een begin gemaakt met het
overtrekken van den linkeroever van de Moezel.
Bij de verkenuingen des morgens werd geen en
kel vijandelijk korps ontdekt; maar toen ongeveer
de helft van het leger de rivier was overgetrokken,
vielen de Pruisen ons met een groote strijdmacht
aan. Na een strijd van vier uren werden zij met
een groot verlies teruggeslagen." (men zie daar
entegen onze telgramuien.) Het schijnt dat de
Keizer, die er weder niet tegenwoordig was, óf
door (Bazaine misleid werd, of dat hij het noo-
dig oordeelde zijn bericht voor het officieel ge
bruik, zoodanig voor de Parijzenaars te moeten
wijzigen. Volgens de lndépendance Beige begon het
gevecht bij Pauge, ongeveer 12 a 15 kilometers
oostwaarts van Metz en halfweegs tusschen de ves
ting eu het hoofdkwartier van de Koning, Herny;
Longeville waaruit het telegram van den Keizerge-
dagteekend is, ligt op den linkeroever der Moezel,
vier of vijf kilometers van Metz. De lndépendance ver
moed, dat de Keizer op den weg naar Verdun door
de tijding van het gevecht is opgehouden; ware hij
daarop van Lougeville toch naar Verdun gegaan,
zoo liep hij gevaar door den linker vleugel van de
Pruisen te worden ingehaald, daar reeds gisteren
in Vigneuilles en öt.-Michel Pruisische troepen
Iwaren. In ieder geval is Metz nu door den
Keizer aan zijn lot overgelaten.
Uit de correspondentie die de Conslilutionnel uit
Metz ontvangen heeft, gedagteekend daags na het
gevecht bij Pange ontleeneu wij het volgende:
Metz, 13 Augustus des morgens. „Sedert giste
renavond verkeeren wij in den grootsten angst:
er komt geen koerier van Parijs, geen dépêches.
Het gerucht verspreidt zich dat de vijand Nancy
is binnengedrongen, men voegt er bij dat de be
velvoerende generaal de kruitvoorraad onbruik
baar heeft gemaakt eu de stad verlaten heeft,
zonder een enkel schot gelost te hebben men
veroordeeld zijn handelwijze zonder te bedenken,
dat de oude hoofdstad van Lotharingen een geheel
open stad is, maar het zijn alle slechts geruchten.
„De verontwaardiging en den vurigen wensch
wraak te kunnen nemen, maken onzen toestand
ondragelijk.
In het keizerlijk hoofdkwartier heerscht een
diepe neerslachtigheid. Changarnier bevindt zich
daar; hij deelt den keizer zijne plannen mede,
hij is vol moed. Wat doet men te Parijs? Dit
is na de Pruisen de hooldquaestie.
„Een afdeeling der tot verkenning uitgezonden
soldaten hebben op hun terugtocht naar het
leger 150 Pruisische soldaten verrast die te Pont
Jlousson de spoorwegverbindingen vernielden.
In een oogenblik dooden ze 6 man, namen er
45 van gevangen, en dreven de overigen op de
vlucht. Zij kwamen om 11 uren des avonds terug.
Men spreekt altijd van een beslissende veld
slag, uiaar wanneer en waar?
„De maarschalk Canrobert is hier gisteren om
halfelf van het keizerlijk hoofdkwartier aange
komen. Ik schrijf deze regels in haast zonder te
weten of gij ze zult ontvangen, komt men tot
een gevecht dan begeef ik mij daar heen waar
het geschut zich doet hooren, want ik zou tot
den laatsten droppel van mijn bloed willen geven
om den overweldiger overwonnen te zien.
Laatste berichten, Metz 13 Aug. 4uur'snamid.
„Wij zijn altijd nog zonder berichten van Parijs.
„Men is sedert eenige uren aan de voorposten
en in het front van 't leger iu het gevecht.
„Ik heb mij naar het slagveld willen begeven,
maar de schildwachten beletten dit en ik heb
naar de stad moeten terugkeeren.
„De vijand moet een groote strijdmacht hebben
men zegt, 350,000 man, gelukkig zijn de door
ons ingenomen stellingen uitmuntend en onze
officieren en soldaten wedijveren in moed en
zelfsopoffering.
„De generaal Margueritte heeft verleden nacht
in de Moezel-vallei, dertig man van een regi
ment uhlanen gevangen genomen, men heeft de
gevangenen in een der casematten gesloten en
de paarden verkocht.
„De inwoners zijn vol vaderlandsliefde. Hun
gedrag verdiend allen lof.
„Het kanongebulder schijnt naderbij te komen."
Omtrent de Turko's schrijft Julius Von Wic-
kede in de Köln. Zlg.:
„Wij hebben zoo wat 5 a 600 van deze kerels
gevangen genomen en nog meer gedood, en men
heeft hierdoor een goede gelegenheid om alle mo
gelijke dievengezichten, die Afrika en het Oosten
voortbrengen, onmiddellijk van nabij te beschou
wen. Ik ben volstrekt geen vriend van de na-
tuurgeschiedkundige beschouwing van Karl Vogt,
en verheug mij dat de bijbel ons eene andere
afstamming van het menschelijk geslacht dan
van de apen leert; maar inderdaad onder deze
gevangen Turko's heb ik herhaaldelijk mannen
aangetroffen, die zeer zeker meer gelijkenis heb
ben met een orang-oetang dan met een mensch.
Wat de negerstam maar leelijks kan voortbren
gen is hier in wezenlijke pracht-exemplaren ver
tegenwoordigd. Andere weder hebben klas
sieke, schoone hoofden, onberispelijk van vorm,
en slechts de van wildheid fonkelende en in hunne
kassen wild ronddraaiende, donkere oogen geven
hun iets zeer onaangenaams. Velen dezer gevan
gen Turko's herinneren aan panthers achter de
traliën van hun kooi. Overigens zijn er vele bij
die geen Afrikanen zijn, maar Malthesers, Sici-
lianen en Egyptenaren. Kortom, wat men aan
de oevers van de Middellandsche Zee maar voor
gespuis heeft kunnen vinden, en gelijk men weet,
is daar een groote keurbende van kerels, die het
menschelijk geslacht juist niet tot bijzondere eer
verstrekken, heeft mijnheer Louis Napoleon de
vriendelijkheid gehad tot ons te zeilden. „Zoo
heer, zoo knecht" zegt het spreekwoord niet ten
ourechte. Velen hunner zijn ook nu nog over
moedig en wild, en verschillende werden door
het escorte reeds nedergehouwen ter zake van
verzet en zelfs vau poging tot sluipmoord. Ande
ren zijn kruipend onderdanig; het meerendeel is
echter volkomen onverschillig of toonen zelfs in
hunne gevangenschap nog apen-manier. Menig
gevangen Franschman ziet met verachting neder
op zijne kameraden, en als men lot een ouden
sergeant zegt: „Voilé vos camarades", dan ant
woordt hij: „Non, non, monsieur ce ne sont pas
nos camarades." De Beieren en Westphalen zeg
gen: „Dat zijn geen eerlijke soldaten, maar roo-
vers eu bandieten en het is een schande voor
den spitsboef Napoleon, dat hij zulk volk tegen
ons laat vechtenhet moet hem toch wel aan
behoorlijke soldaten ontbreken."
Bij Woerth heeft men lijken op het slagveld
gevonden, waarvan de oogen waren uitgestoken
of de tongen uitgesneden, en 14 Beijersche jagers,
die door turko's omsingeld werden en zich moes
ten overgeven, zijn door hen met hunne dolk
messen de keel afgesneden. De Beijeren zijn woe
dend en willen dan ook van geen pardon meer
weten, terwijl onze Noord-Duitscbe soldaten in
hunne goedmoedigheid dit nog doen.
Ook onder de officieren der turko's, met wie
ik herhaaldelijk heb gesproken, zijn wilde en on
verschrokken, maar weinig beschaafde menschen.
De eene was een Korsikaan; van den andere
werd zelf door Fransche officieren verteld, dat
hij wegens moord tot 10 jaren galeistraf was
veroordeeld, maar thans van den keizer na eene
gevangenisstraf van een jaar gratie had gekregen,
omdat hij als een woest soldaat bekend stond en
dus tegen de Pruisen goede diensten kon doen.
Ook de kommandant van een bataljon turko's
is in onze handen gevallen. Het schijnt, dat men
de drie regementen met opzet in de eerste linie
heeft gesteld, opdat zij door hunne wildheid aan
onze soldaten ontsteltenis zouden inboezemen en
ze tot wijken brengen. Doch ook hierin, gelijk
iu alles, heeft Napoleon zich zeer vergist, want
juist de turko's hebben inet recht de woede van
al onze soldaten zoo opgewekt, dat zij met dub
bele opgewondenheid vooruit stormen.
Een bespottelijk staaltje van verregaande mis
kenning eu verkleining van de Pruisische over
winningen, vind men in de Figaro.
Het blad heeft eene inschrijving geopend om
aan maarschalk Mac Mahon een eeredegen aan
te bieden, en om aan deze manifestatie een echt
nationaal karakter bij te zetten, neemt het blad
giften boven de 50 centimes niet aan.
De Figaro beveelt de deelneming aan deze in
schrijving aldus aan:
„Thans is het noodige licht over het gevecht
te Reichsoffen opgegaan. Zelfs de Pruisische bla
den zeggen dat deze nederlaag roemrijker is dan
eene overwinning (sic) en in onze annalen moet
gegrift worden als een der schitterendste wapen
feiten, waarop het militaire Frankrijk zich mag
verhoovaardigen. Dit is zoo waar, dat wij gaarne
deze weddingschap zouden aangaan: Als men
den kroonprins van Pruisen zou tarten een ge
vecht aan te gaan met 20,000 Pruisen tegen even
zoovele Franschen, onder bevel van den maar
schalk Mac-Mahon, dan zou hij de uitdaging van
de hand wijzen.
In de oude en nieuwe geschiedenis vinden wij
niets, dat vergeleken kan worden bij de dapper
heid en heldhaftigheid van den hertog Van
Magenta, uren achtereen aan de spits van zijn
regementen den vijand het hoofd biedende, de
degen in de vuist, het cbassepot op den schouder.
Dit heldhaftig voorbeeld heeft heerlijke vruch
ten gedrageu, want zij die sneuvelden, stierven
als helden, zij die het leven behielden hebben
in deze beproeving nieuwe zedelijke kracht, een
nieuw hulpmiddel geput!
De man die, van af vier uren in den morgen
tot zes uren 's avonds met 33,000 Franschen aan
180,000 Pruisen dapper weerstand bood; de man
wiens nederlaag, het zijn tegenstanders onmogelijk
maakte hem eerst twee dagen later te kunnen
vervolgen, wees verzekerd, dat die man bij de
eerste de beste gelegenheid een glansrijke revanche
zal neuien."
Nog l&en wij in de Figaro:
Wij kunnen uit zekere bron melden dat de
keizerin gisteren den 15d,° Augustus, te twee uren
een dépêche van den keizer heeft ontvangen:
„Alles is gereed voor een grooten veldslag, en
onze maatregelen zijn van dien aard, dat ik de
overwinning, die misschien beslissend zal zijn,
van te voren kan waarborgen."
De Figaro zegt in zijn nummer van heden dat
aau het bureau reeds sedert gisteren 1500 fran
ken zijn ontvangen. De inschrijving wordt Zater
dag gesloten.
TELEGRAMMEN.
Par(js, 17 Augustus. Particuliere telegram.) Het
Fransche Gouvernement beeft den uitvoer van
teer en pek verboden. (A. It. Cl.)
Mechelen, 17 Augustus. Particuliere telegram.)
De prins van Joiuville eu de hertog van Chartres
hebben zich hier metterwoon gevestigd.
(Af R. Cf.)
Berlijn, 17 Augustus. Particuliere telegram.) Aan
gezien de Elbe eu Wezer geblokkeerd zijn, heeft
het Russische gouvernement het transito-vervoer
via Riga, zonder betaling vau rechten, aan Prui
sen toegestaan. Ook Eugeland zal vau Riga voor
het transito-vervoer gebruik maken. (A. R. Ct.)
Bcriyn, 17 Augustus. Met het oog op de uitzet
ting der Duitschers uit Frankrijk, zegt de Prov.
Corresp., dat voorloopig de meest noodige onder
steuning zal verleend worden. Later voegt het
blad er bij zulleu meer afdoende middelen tot
schadeloosstelling wordeu aangewend. De inbe
zitneming van de gewezen Duilsche provinciën
van Frankrijk zal daartoe waarschijnlijk de ge
legenheid aanbieden.
Londen, 17 Augustus. Lord Granville heeft
Zondag jl. te Walmercastle, nabij Dover, een be
zoek ontvangen van den heer Beuedetti, die ver
volgens naar Frankrijk terugkeerde. Naderhand
ontving lord Granville een bezoek van graaf Von
Berustorff, deu Pruisischen gezant.
Het wordt bevestigd, dat prins Achille Murat
Zaterdag door onzen minister vau buiteulandsche
zaken ten gehoore is ontvangen. De minister is
gisteren naar Londeu vertrokkeu, waar hij een
onderhoud had met den Franschen gezant.
De Times dringt nadrukkelijk aan op eene be
middelende tusschenkomst vau Eugeland.
Brussel, 17 Augustus. Particuliere telegram). De
lndépendance bevestigt het bericht, dat de keizerin
der Franscheu aan de Belgische Regeering heeft
laten vragen, of zij, in eventueele gevalleu zich
over Belgiës grondgebied naar Engeland zou kun
nen begeven.
Genoemd blad gelooft, dat hierop een toestem
mend antwoord is gevolgd.
Weenen, 17 Aug. De Wiener-Abendpost spreekt
de niededeelingen tegen van den Weener-corres-
pondent van de Times, betreffende het opkomen
van den graaf Von Beust tegen de hem van
Fransche zijde toegeschreven denkbeelden. Een
onbevooroordeelde beschouwing van de tijdsom
standigheden eu der uitwendige verhoudingen,
onder welke de onderstelde bedreiging van Frauk-
rijk zou geschied ziju, maakt de mededeelingen
tot een gemakkelijk als zoodanig te herkennen,
aileron waarschijnlijkst verzinsel.
Eveneeus is er met de nnuste grond voor de
mededeelingen van de Times betreffende vredes
voorstellen, welke door Oostenrijk gedaan zouden
zijn en betreffende de voorwaarden waarvan deze
zouden uitgaan.
Brussel, 18 Augustus. Het Journal de Bruxelles
deelt een brief mede van deu Paus aan den
Koning van Pruisen van den 22steu Juli, waarin
Pius IX zijn bemiddeling aanbiedt tot herstelling
van den vrede. De Paus zegt daarin, dat hij ook
geschreven heeft aan den Keizer.
Het blad deelt tevens het antwoord mede van
den Kuuiug van Pruisen dato 30 Juli. Z. M. schrijft
daarin dat zijn begeerte niet geweest is den
oorlog te provoceeren, dat hij bereid is te hooren
naar het woord van den Paus, het zwaard in
de schede te steken, indien de onafhankelijkheid
blijft bewaard, indien de Paus zekerheid kan
aanbieden, dat de schikkingen in waarheid vrede
lievend zijn en waarborgen geven tegen een
herhaling van den aanval op den vrede en de
rust van Europa.
Par(js, 18 Augustus. In het Wetgevend Lichaam
heeft Gauibetta gevraagd, of er maatregelen ge
nomen waren tegen de vreemdelingen, ten ge
volge van het gebeurde te La Villette. De minis
ter Palikao heeft geantwoord, dat de schuldigen
voor den krijgsraad zijn gebracht.
Over ae nieuwstijdingen van het leger heeft
de Minister gezegdwij hebben een kleine over
winning behaald. De vijand heeft Phalsbourg aan
gevallen en verloor 1300 man. Hij verzocht de
Kamer de vragen uit te stellen tot de gewichtige
tijdingen waren aangekomen.
De heer Thiers hoopte, dat Parijs des noodig
aan den vijand een onoverwinlijkeu tegeustand
zou bieden. Om dat doel te bereiken moestalles
verlaten worden bij nadering van den vijand en
te Parijs binnengehaald; men moest de laudbe-
woners toestaan met al hun voorraad naar de
hoofdstad te vluchten.
De minister Duvernois antwoordde, dat de quaes-
tie van den leeftocht een voortdurend voorwerp
was van de overweging der regeering. Wij zijn
geheel in staat om in de proviaudeering te voor
zien, inzonderheid door het middel, door den heer
Thiers voorgesteld.
De Kauier nam daarop het besluit morgen we
der bijeen te komen.
LiAATüiXK BERICHTJiN.
's-Qravknhage, 18 Aug. Hedenmorgen heeft de
minister van Oorlog, vergezeld van den secreta
ris-generaal bij dat departement, generaal-uiajuor
Hardeuberg, zich per Rijnspoor naar Utrecht
begeven.
Z. M. de Koning heelt gistereuiiamiddag
een langdurig bezoek gebracht aan de zieken en
lijders, die zich in het garnizoens-hospitaal alhier
bevinden. Z. M. heeft hen van alle ververschiugen
en verkwikkingen doen voorzien.
Z. M. de Koning heeft hedenmorgen eerst
de troepen in de Maliebaan en vervolgen het
kamp te Waalsdorp bezocht..
Gemeenteraad van I_.eid.eii-
Zitting van beden.
Geopend te 2 uren.
Voorzitter de heer burgemeester.
Tegenwoordig de heeren: Stoffels, Tollens, Uubreebt,
De Premery, Hurteveld, Goudsinit, Lezwijn, Eigeman,
Dercksen, Uock, Verster, v. Heukelom, v. Outeren,
Krantz en Van Wensen.
De beeren Hoog en Tieleinan hebben bericht dat
zij de vergadering niet konden bijwonen.
Ingekomen stukken, door den voorzitter ter kennis
van Ue vergadering gebracht:
a. Missive van de heeren Knijff' en Kaptein hou
dende kennisgeving, dat zij bij den Minister van Bin-
nenlandsche Anken ingezundeu hebben, de stukken
betrekkelijk hun aanvraag om concessie voor de ge
projecteerde lijn Leiden—Utrecht. De concessionarissen
uiten tevens in deze missive den wensch, dat het
gemeentebestuur deze zaak bij de Hooge Regeeriug
zal ondersteunen; want hoewel de tijdsomstandigheden
voor hun plan niet gnustig zijn, mten zij dit even
wel niet varen.
De Voorzitter stelt voor dit stuk voor kennisge
ving aan te nemen en aan den daarin uitgedrukten
wensch tegemoet te komen.
Atdu9 besloten.
b Adressen van de heereD Wevers en Kortman,
om in aanmerking te komen bij de benoeming van
een atadsdoctor.
c. Adres van de Leidscbe Schouwburgvereeniging
om weder over het jaar 1871 een subsidie van f i5uu
te verleenen.
d. Begrooting van de dienstd. schutterij voor 1870.
e. Voordracht van B. en Ws. tot overname van
een derde gedeelte van de Bpaujaardsbrug.
f. Adres van den advokaat Neeb in zake den toren
van de Marekerk.
De Voorzitter stelt voor dit stuk ter lezing te feggeu.
De heer Goudsmit stelt voor bet stuk te doen
drukken en ouder geheimhouding aan de leden rond
te zenden.
De beer Cock zag het gaarne ook voor bet publiek
verkrijgbaar gesteld, tenzij de consulent bezwaren
mocht opperen. Sedert B en Wa. eeus Jen weg der
publiciteit hebben ingeslagen moeten ze dit altijd doen.
De heeren Goudsmit en de Voorzitter, voeren
daartegen aau, dat het beter eu voorzichtiger is dit
niet te doen, omdat deze zaak tot eene procedure
kan leiden. Bovendien hadden B. en Ws reeds die
zaak met den consulent besproken, waaruit hen ge
bleken was dat hij in de vrees voor publiciteit deelde.
De heer (lock merkt op, dat indien de consulent
dit stellig onraadzaam heeft geacht, zijn vooistel
vervalt maar voor bet geval dit bericht op zijdeling-
sche verzekeringen berust, moet het hem positie! ge
vraagd worden,
