IV0. 3190.
Donderdag
A°. 1870.
7 Juli.
Feuilleton van het „Leidsch
Dagblad".
DE DING-DINGBANK VAN 1TTERSÜM.
LEIDSCH
DA&BLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Voor iederen regel.j 0.15.
Grootere letten naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, O Juli.
De tijding dat een' Hohenzollern de kroon van
Spanje is of zal worden aangeboden, heeft te Parijs
eeue groote ontsteltenis teweeg gebracht. Een lid
van de Pruisische koninklijke familie te Madrid
zou toch zooveel beteekeneu als een nieuwe mach
tige bondgenoot voor Duitschland. Is in 1866 reeds
een Hohenzollern als vorst van Rumenië geko
zen, en is zoodoende de Pruisische invloed in het
Oosten van Europa versterkt zoo thans een
broeder van dezen vorst Karei den troon van
Spanje bestijgt wat vermag Europa dan nog
tegen Duitschland?
Zullen, zoo vraagt men, de Hohenzollerns ge
roepen zijn, om voor Duitschland te worden, wat
de Bourbons vroeger voor Frankrijk waren?
De prins dien de hooge waardigheid wordt
toegedacht, is prins Leopold van Hohenzollern,
kolonel in Pruisischen dienst, oud 35 jaar, en
sinds 1861 gehuwd met prinses Antonia van Por
tugal, uit welk huwelijk hij drie zonen heeft.
In Frankrijk heeft, gelijk wij zeiden, het be
richt groote ontsteltenis teweeg gebracht. Het ziet
een nieuwen vijand aan zijne zuidergrenzen ver
rijzen, zonder direct zich daartegen te kunnen
verzetten. Den Spanjaarden kan onmogelijk het
recht ontzegd worden om voor koning te kiezen,
wien hun goeddunkt. En mochten dus de Cortes,
het zoeken moede, en blijde eindelijk een ko
ning gevonden te hebben, prins Leopold de kroon
aanbieden, er zou voor Frankrijk niets overblij
ven, dan zich te schikken in zijn lot. Want wel
luidde het eerste bericht, dat deze aanbieding,
zonder medewerking van de Cortes zou plaats
hebben, maar latere tijdingen spreken dit tegen.
Het zou ook al zeer vreemd zijn, zoo, juist nadat
de wet is tot stand gekomen, waarbij bepaald
wordt op welke wijze de Cortes de keuze zullen
doen, Prim een coup d'etat zou wagen, en zelf deD
koning, een in Spanje onbekenden koning, zou
proclameeren.
Kan Frankrijk dan direct deze keuze niet be
strijden, het zal wel niet nalaten indirect mid
delen te gebruiken, om zoo mogelijk het dreigende
gevaar af te wenden. Reeds ziet een Fransch
correspondent van de Indépendance onlusten en
een nieuwen burgeroorlog in het verschiet, wan
neer de Spaansche regeering aan haar volk, dat
zoo trotsch is op zijn nationaliteit, een vreemde
ling tot koning wil opdringen. En daarom roept
hij geheel Europa op, om zijn invloed aan te
wenden, dat dit voorkomen worde.
Aan den vrede van Europa kan deze keus ook
zeker niet bevorderlijk zijn.
De minister van oorlog, ontwaard hebbende
dat twijfel is gerezen omtrent het berekenen van
den diensttijd tot het verleenen van onderschei
dingsteekenen voor trouwen dienst, aan militairen,
die met degradatie gestraft zijn geworden, heeft
ter kennis van de betrokken militaire autori
teiten gebracht, dat in het algemeen de dien
sten vóór eene ondergane degradatie bewezen,
onverschillig of de betrokken militair tijdens die
degradatie al dan niet met een onderscheidings-
teeken voor trouwen dienst versierd was, even
tueel niet meer bij het verleenen van die onder
scheidingsteekenen in rekening mogen komen.
Volgens bepaling van Z. M. zullen voortaan
twee klassen voor de kapiteins van den genera-
len staf ingesteld worden. Voor die der eerste
klasse, waartoe de vier oudste kapiteins in rang
zullen behooren, wordt het jaarlijksch traktement
bepaald op 2400 en voor die der tweede klasse,
waaronder de vier overige kapiteins zijn begre
pen, op f 2100 'sjaars.
Z. M. de Koning heeft het beroep van den ge
meenteraad te Maastricht, tegen het door Gede
puteerde Staten van Limburg brengen op de ste
delijke begrooting voor 1870 eener som van ƒ7400,
benoodigd voor eene tweede invoering der schut-
terijwet, afgewezen.
Te Delfzijl, Groningen en Paramaribo zullen
consulaten van den Noord-Duitsehen Bond ge
vestigd worden.
Een brief door den eerstaaD wezenden ingenieur
bij de overbrugging van het Hollandsch Diep,
den heer Van den Bergh, den 28,,en Juni tot den
minister van binnenlandscbe zaken gericht, wordt
heden in het Handelsblad openbaar gemaakt. De
strekking van dezen brief is, om op verzoek van
den minister te berichten in hoever en op welke
wijze de aannemer van den bovenbouw der brug
over het Hollandsch Diep aan zijne verplichtin
gen voldaan heeft. Het antwoord van den inge
nieur is het volgende: „De aannemer heeft tot
dusver op zeer voldoende wijze aan zijn ver
plichting voldaan. Het gemaakte werk kan den
toets doorstaan van het gestrengste onderzoek.
De hulpinrichtingen te Amsterdam en te Wil
lemsdorp zijn uitmuntend. De werkplaats te Am
sterdam, opzettelijk voor den brugbouw gemaakt,
is eene der schoonste inrichtingen van dien aard
met meer voortvarendheid zou daarin wellicht
wel het dubbele werk zijn te verrichten."
Burgemeester en wethouders alhier doen ,te
weteu, dat thans de nieuwe Dummering geregeld
is voor de huizen in de navolgende straten
Kort Rapenburg, Bloemmarkt, Aalmarkt, Maars-
maussteeg, Vischinarkt, Botermarkt, Papengracht,
Houtstraat, Gerecht, Lokhorststraat, Pieterskerk
gracht, Pieterskerkstraat, Pieterskerkhof, Bocht van
Guinee, Kloksteeg, Nieuwsteeg, Zonneveldsteeg,
Langehrug, Vliet, Koepoortsgracht, Garenmarkt,
Oude Singel, Oude Vest, Haarlemmerstraat, Apo-
tbekersdijk, Stille Rijn, Oude Rijn, Paardensteeg,
Vrouwesteeg, Donkersteeg, Jan-Vossen-steeg, Mare
aan beide zijden, Beestenmarkt, Steenstraat, Hoog
straat, Nieuwe Rijn, Oude Heerengracht, Haven,
Kalvermarkt, Heerengracht, Hooigracht en Hoog-
landsche kerkgracht, waarvoor de porseleinen
cijferbordjes verkrijgbaar zijn, terwijl omtrent
de volgorde der nummers de noodige aanwijzing
op het Raadhuis zal worden gedaan.
In de maand Juni zijn binnen deze gemeente
geboren 107 kinderen, als 50 zoons en 57 doch
ters; overleden: 166 personen, als 14 mannen,
19 vrouwen, 64 zoons en 69 dochters, daarenbo
ven als levenloos aangegeven 4; gehuwd 26 paren.
In de inaand April zijn aan het postkantoor
alhier bezorgd de volgende brieven, naar het
buitenland, die wegens onbekendheid der adres
santen niet bezorgd zijn kannen worden: A. S.
Stempenius te Brussel; V. v. d. Heyden te Luik;
F. W. Dames te Giessen; H. Löwenstam te Dus-
seldorf; J. J. Dorsman, Bain, beiden te Parijs.
Het dochtertje van B., wonende op den Vliet,
huppelde hedenmorgen naar den waterkant om
eenige doeken uit te spoelen en een emmertje
water te scheppen. Misschien was de kleine meid
wat te vlug, want zij viel met bovengenoemde
voorwerpen in de gracht. Gelukkig kwam juist
zekere P. S., van Rijswijk, uit een op de hoogte
waar het meisje lag te spartelen, gelegen woning.
Gelukkig lag daar ook een schuitje, waarin hij
kon stappen om het meisje bij haar kleertjes
te grijpen, zoodat het dan ook spoedig weder op
het droge was gebracht.
Gisterennamiddag vertoonden zich in deze stad
eenige Zigeuners met vrouwen en kinderen, als
mede twee beren. Waarschijnlijk kwamen zij
van Utrecht, waar zij eergisteren door de politie
buiten de grenzen der gemeente werden gebracht.
De dappere krijgers van Guinea, d. w. z. de
gedecoreerde officieren van de Koopman en de Am-
stel, hebben Maandag de eer gehad op Soestdijk
bij HH. KK. HH. prins en prinses Hendrik te
dineeren.
Voor hen die zich naar Amsterdam begeven,
bestaat thans gelegenheid de prachtige schilderij
verzameling van wijlen den heer Dupper te
Dordrecht, te bezichtigen. De lokalen van het
rijksmuseum zijn gisteren voor het publiek ge
opend en ten bewijze van de groote belangstel
ling diene, dat reeds achthonderd personen van
de gelegenheid hebben gebruik gemaakt.
De Exploitatie-Maatschappij heeft een maatre
gel genomen, dien wij aan de Hollandsche IJzeren-
Spoorweg-Maatschappij ter navolging aanbevelen.
Zij heeft namelijk bepaald, dat alle retourbiljet
ten, die gedurende de maanden Juli, Augustus
en September des Zaterdags worden uitgegeven,
geldig zijn tot op den volgenden Maandag, zelfs
tot en met den laatsten trein van dien dag.
Omtrent dit laatste nieenen wij, dat bet publiek
hetwelk gewoonlijk van de Hollandsche IJzeren-
Spoorweg gebruik maakt, zich reeds tevreden
zou gevoelen indien de biljetten slechts tot den
eersten of tweeden trein op Maandag zouden
geldig blijven. Moge dan ook deze wensch niet
tot de pia vota blijven behooren.
De Staats-Courant bevat het verslag aan den
minister van binnenlandsche zaken van de werk
zaamheden aan het Koninklijk Nederlandsch Me
teorologisch Instituut, verricht van 1 Juni 1869
tot 31 Mei 1870.
Van de artillerie-instructie-komp. te Schoon
hoven zijn weder 11 korporaals naar verschil
lende regimenten verzonden. De kompagnie is
echter weder met 7 jongelingen aangevuld.
De onlangs te Amsterdam opgerichte Maat
schappij van gemeente-krediet voorziet blijkbaar
voor de gemeentebesturen in eene lang gevoelde
behoefte. Reeds onderscheidene gemeenteraden
toch hebben voorstellen van het dagelijksch be
stuur goedgekeurd, om met die Maatschappij lee-
niugen aan te gaan en nog dezer dagen heeft de
gemeenteraad van 's-Bosch met algemeene stem
men besloten, eene leening van f 420,000 met die
Maatschappij te sluiten tegen 5 pCt. gedurende
65 jaar, waarin de aflossing van het kapitaal is
begrepen.
Er heeft zich te Utrecht eene commissie van uit
voering gevormd, ten einde den hoogleeraar Op-
zoomer bij gelegenheid van de viering van zijn
25jarig professoraat, een blijk van hoogachting te
geven. Zij is samengesteld uit de HH. Van der
Wijck, van Groningen, Lamping en De Veer, van
Rotterdam, Van Duyl en Jorissen, van Amster
dam, Schuller tot Peursem en Kerdijk, als ver
tegenwoordigers van de studenten aan de Utrecht-
sche Hoogeschool.
Op de agenda voor de algemeene vergadering
van ouderwijzers in het 9de district van Zuid-
Holland, die gehouden zal worden te Meerkerk
den 16d011 Juli a. s., komen ter bespreking de na
volgende punten voor:
a. De emancipatie der vrouw, met betrekking
tot het onderwijs;
b. Het lezen van couranten in de school;
c. Hoe behoort in een school van 70 of 80 leer
lingen het rekenonderwijs te worden ingericht
door hem, die daarin als onderwijzer alleeD staat?
d. Onderwijzersjaarwedden, in verband met het
geen dienaangaande is overwogen in eene onder
wijzersvergadering, in Januari dezes jaars te Lei
den gehouden
e. Hoe moet de natuurkunde in de lagere school
worden onderwezen?
Te Utrecht zal vanwege de Zangvereenigingen
een concert voor de ramp te Bodegraven plaats
hebben, waarop O. a. ten gehoore zullen worden
gebracht stukken van Heinze, Hol en Coenen.
Z. K. K. Prins Hendrik heeft eene bijdrage van
f50 gezonden.
De minister van financiën brengt ter kennis
van de belanghebbenden, dat in het loopende
Oorspronkelijke Gesahiedkundige Novelle
UIT DE TIJDEN VAN KAREL V.
EERSTE HOOFDSTUK.
Wie mijner lezers heeft ooit den naam Herculo
hooren uitspreken? Het is dan ook slechts een
gehucht, in de provincie Overijsel, twee uren van
Zwolle, aan den Usel gelegen.
De naam duidt genoegzaam aan, dat deze vereeni-
ging van boeren- en arbeiderswoningen van zeer
ouden datum is; en dit niet alleen, onwillekeurig
denkt men aan Hercules, een naam, die gebruikt
wordt, om kracht, sterkte aan te duiden.
Dit zou u doen denken, dat do buurtschap
Herculo haren naam draagt, wegens het sterke
menscheDras, dat aldaar aangetroffen werd, of de
wonderen, die men met het oog op lichaams
kracht daar aan den dag legde,
Gij bedriegt u echter, waarde lezerde aflei
ding van den naam is van geheel andere betee-
kenis en zeer gemakkelijk te raden voor dengeen,
die met de plaatselijke gesteldheid aldaar be
kend is.
De rivier de IJsel, die langs dit, gehucht loopt,
neemt zulke draaiiDgen, dat mes, moest thans
nog een naam aan deze gemeente gegeven worden,
de naam Herculo zeker zeer gepast zou zijn.
Ik heb deze kleine beschrijving noodig geacht,
om mijnen lezers een denkbeeld te geven van
het Herculo der 19d0 eeuw.
Gelijk ik reeds zeide, wonen hier boeren en
ook daglooners, welke laatsten vooral door hun
nen arbeid bij de boeren of in de steenovens in
het zweet huns aanschijus hun brood eten. Het
zijn echter allen zeer arbeidzame menschen, die
over het algemeen liever hard werken dan door
lediggang in schulden te vervallen of den kost
niet te winnen voor hnn gezin, gelijk het den
Nederlandschen burger betaamt.
In den tijd, waarvan ik zal spreken, was het
geheel anders in deze streek gesteld. Oproer,
onlust, moord en doodslag waren aan de orde
van den dag. Karei van Gelder verspreidde schrik
en ontsteltenis onder de dorpelingen, zelfs onder
de inwoners van steden.
Het was in dezen tijd, omstreeks het begin
der zestiende eeuw, dat Herculo enkel bewoond
werd door dieven, deugnieten, moordenaars en
doodslagers.
De stroohutten, die men er aantrof, op eenige
hoogte langs den IJsel gebouwd, waren als door
eene en dezelfde familie bewoond als kinderen
van hetzelfde gezin was het hun toeleg, hun
werk, hun bestaan, op de naburige steden eu
doipen hunne roof- eu moordzuchtige blikken te
werpen, en zich te verrijken met het goed van
anderen.
Over dag zag men niet dan zeldzaam een hun
ner buiten de deur; zij sliepen dan. De nacht
was hun dag.
Had bet gezicht hunner hutten op zich zelf reeds
een somber aanzien, dit werd nog verergerd door
het houtgewas, dat als eene wildernis er om groeide,
en waarin niet zelden eenige kleine hokjes voor
de geiten als verborgen waren.
Wanneer een reiziger bij geval dit gehucht
moest doortrekken, bleef hij onwillekeurig voor
het eerste met riet of stroo gedekte gebouw stil
staau, bezag het eikenhouten kruis, dat aan den
weg was geplaatst, bad een Vader Onzer voor de
ziel van den ongelukkige, die daar vermoord was,
en met eenen angstigen blik op deze akelige streek
spoedde hij zich voort.
Men schroomde het gehucht in al zijne deelen te
bezoeken: niemand kende al de inwoners, ofschoon
zij voorzeker niet 70 in getal waren. Zelfs de
goede pastoor van het nabijgelegen dorp VVindes-
heim, tot wiens parochie ook Herculo behoorde,
ontmoette niet zelden wezens, die hem geheel
vreemd waren. De brave man schudde dan beden
kelijk het hoofd en dacht: „voorzeker een Her-
culoër."
Niemand wist derhalve eene beschrijving te
geven van hun huiselijk leven. Hunne middelen
van bestaaD, hun gedrag bleven steeds een raad
sel, ofschoon van tijd tot tijd slechte geruchten van
hunnen zedelijken toestand verspreid werden.
Als RoomscbgezindeD, of liever als Christenen
want de Hervorming, die deze benaming ter on
derscheiding van de Protestanten noodzakelijk
maakte, was nog niet begonnen vierden de Her-
culoërs, welke overigens hunne leefwijze ook
ware, getrouw de Zon- en feestdagen, tenzij iemand
den algemeenen aanvoerder kennis gaf van eenigen
diefstal, roof of moord, die, wierde de aanslag uit
gesteld, minder kansen van geluk aanbood. In
dat geval was hun geen dag te groot ofte heilig.
De grootste stilte en naar allen schijn eene lof
waardige vroomheid werd in dit gehucht opge
merkt op Kerstavond van het jaar 1516. Niemand
zag men buiten de deur: als brave Christenen
schenen zij de gedenkwaardigheid van dezen dag
