.V. 3120,
Woensdag
A"10. 1870.
13 April.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER. ADVERTBNTIKN.
Voor iederen regelJ 0.15.
Grootere letter naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Leiden, 12 April.
Aphorismen over de doodstraf, vooral naar aan
leiding van het werk van Prof. Kuntze over de
doodstraf, door Dr. Fr. Schtvarze, zoo luidt de
titel van een onlangs in het licht gegeven bro
chure, waarvan de Nederlandsche vertaling door
Mr. G. Belinfante is bewerkt.
In die brochure worden al de argumenten, door
de verdedigers der doodstraf aangevoerd, achter
eenvolgens op grondige wijze wederlegd. Zij ver
dient daarom, hij het aanhangige wetsontwerp
tot afschaüing der doodstraf, de aandacht van
allen.
De vertaler, Mr. G. Belinfante, heeft in een
voorwoord op heldere wijze zijn eigen beschou-
*i.t,I wingen over dit vraagstuk kortelijk medegedeeld.
5h[ De oplossing van dit vraagstuk, zoo redeueert
hij, is geheel afhankelijk van de beantwoording
van twee vragen: is de doodstraf rechtvaardigt is
zij noodzakelijk?
Tot een ontkennende beantwoording der eerste
vraag komt sclir. door de volgende redeneering:
„De staat, die liet leven beneemt, rooft wat hij
niet gegeven heeft, niet bij machte is terug te
geven, tast hoogere wereldorde aan, grijpt in de
natuurwetten, in Gods wetten, welke door de
scherpste geesten niet in hare volkomenheid kun
nen worden doorgrond.
De Staat is om den individu, niet de individu
om den Staat."
En verder
„Volgens de hedendaagsche staatsbegrippen is
liet de roeping van den Staat zedelijkheid en be-
Hschaving door alle middelen te bevorderen, de
I [maatschappij te veredelen door een goed voor
dbeeld. Welnu! ik vvensch dat de strafwet niet
tegen de staatswet aandruische; ik verwacht
neer invloed van dat voorbeeld op de volkszeden,
indien de Staat, na alle andere foltertuigen te
hebben weggeworpen, ook het schavot omver
haalt, dan wanneer hij, zoogenaamd om zich te
kunnen handhaven (een ijdel beweren) eene straf
Biestendigt, voor wier toepassing hij zelf telkens
;erugdeinstIk wil dat de Staat niet met de eene
ïand terugneme, wat hij met de andere schen
ken wilniet door de doodstraf de vonk des gees-
les uitblussche, die hij door ondei-wijs poogt op te
wekken!"
En daarop behandelt de vertaler de tweede
vraag; doch genoeg om te zien, in welken geest
het werkje is geschreven, en om onze lezers aan
:e sporen er keunis van te nemen.
Thans leest men in eenige Engelsche bladen,
dat Prinses Louise, de vierde dochter van Koningin
Victoria, in de maand Augustus a. s. met den
rins van Oranje, den vermoedelijken troonop
volger van Nederland, verloofd zal worden.
Uit Wassenaar schrijft men ons: De wegen
lie om onze gemeente liggen blijken telkens nog
gevaarlijk te zijn voorde veiligheid van personen,
dt is zeer te betreuren, te meer daar dit vol-
itrekt niet is toe te schrijven aan gebrek van
waakzaamheid bij de politie. Nog in het vorig jaar
werden een paar gevaarlijke sujetten door haar
in handen van het gerecht geleverd, dat hen voor
;eruimen tijd onschadelijk maakte.
Thans schijnt weder een of ander gevaarlijk per-
ioon de omstreken onzer gemeente tot mikpunt van
ujn misdrijven gekozen te hebben. Zondag-middag
;och omstreeks 12 uren, had op de Papelaan alhier
iene brutale aanranding plaats op een dienst-
ieisje, die uit den spoortrein kwam om zich naar
inze gemeente te begeven. Een manspersoon vor-
lerde haar beurs af, onder bedreiging haar bij
Jveigeriug te zullen vermoorden. Met achterlating
fan haar geld en gescheurde kleederen, die maar
d te duidelijk het plegen van geweld aantoon-
len, werd de verschrikte, deern door het gerucht
an een rijtuig misschien voor nog ellendiger han-
ielingen bewaard. De politie is ijverig in de weer
im den dader op te sporen.
169.1
pal
iftij
34HI
r 2S*J
Aflfl
t 'I
l\
3/B|
«I
tv. r|
korl
12.-
Fk*
tatlM
B i]
De commissie, die zich de oprichting eener
fweekschool voor de bewaarschoolhouderessen
f"lier ten doel heeft gesteld, is reeds in zoo
jerre geslaagd dat die oprichting als zeker mag
borden gesteld,
liet heerenhuis en erf, voor twee jaren door
Pe commissie op eigen risico aangekocht, is in
Jl'e opzichten uitnemend voor het doel ingericht,
exploitatie-kosten zijn gedekt door eene ren-
telooze leening van f 10,000, aflosbaar bij uitloting
met premiën. Of aan de finantieele verplichtingen
telken jare zal kunnen worden voldaan, is eene
vraag die niet stellig kan worden beantwoord.
Maar zij haart weinig zorg, wanneer men uit de
levensvatbaarheid, welke de school nu reeds
toont te bezitten, besluiten mag tot haar toekorn-
stigen bloei. Gedurende den korten tijd van haar
bestaan heeft er eene geregelde vermeerdering
van inkomsten plaats gehad ten gevolge van de
toenemende aanvraag tot admissie, zoowel voor
de kweekelingen op de heide klassen van de
kweekschool, tegen eene jaarlijksche contributie
van f 12, als voor kinderen uit den meergegoe-
den stand op de bewaarschool tegen f 8 per
kwartaal. Men rekent uiet 50 leerlingen op elk
der scholen de uitgaven uit de inkomsten te kun
nen bestrijden; nu ontbreekt daaraan nog slechts
een vierde.
Daar de commissie de kweekschool voor be
waarschoolhouderessen niet voor Leiden en zijne
naaste omgeving alleen, maar evenzeer voor meis
jes uit geheel Nederland heeft bestemd, wil zij
trachten aan de inrichting eene kostschool te
verhinden, en om dit te verwezenlijken doet
zij een beroep op de medewerking van het pu
bliek.
gers 370,152. Opbrengst reizigers en goederen
f 423,182.03®.
Bij Kon. besluit is vrijstelling van briefport
verleend met inachtneming der gewone bepalin
gen ten aanzien van kruisband en onderteeke-
ning voor de briefwisseling: a. tusschen deleden
der comm. van beoordeeling van de handelingen
en uitspraken der ambtenaren, belast met het
toezicht en de beproeving van stoomketels, ter
eene, en de commissarissen des Ivonings, de Ge
deputeerde Staten, de burgemeesters, alsmede de
ingenieurs voor het stoomwezen, ter andere zijde;
b. tusschen de leden der comm. bovenvermeld
onderling.
Bedoelde commissie bestaat uit de heeren: Dr.
P. L. Rijke, staatsraad in buitengewonen dienst,
hoogleeraar aan de hoogeschool te Leiden; J.
Groll, lid van den raad van beheer der Neder-
landsch-Indische spoorweg-maatschappij te Leiden;
P. F. Uhlenbeck, gepensioneerd kapitein-luitenant
ter zee, oud-inspecteur van de bebakening, de
kustverlichting en het loodswezen in Ned. Indië,
te Haarlem; A. Sol, officier-machinist, met verlof
te Utrecht, en B. J. Karpesteyn, officier-machinist,
gedetacheerd bij de werf te Amsterdam.
De eerstaanwezende ingenieur te Woerden zal,
onder nadere goedkeuring van den minister van
oorlog, bij inschrijving en opbod, in het openbaar
aanbesteden: 1°. het éénjarig onderhoud in Ka
zerne-gebouwen, enz. te Gouda; 2°. het éénjarig
onderhoud der Kazerne gebouwen, enz. te Schoon
hoven; beide onder het beheer der genie te
Woerden.
Deze aanbestedingen zullen geschieden op den
jgdon April 1870, des vooriniddags te halfelf, in
het proveniershuis te Woerden, terwijl van den
gden April de bestekken zullen (er lezing liggen
in de Zalm te Gouda en in het heeren-logement
te Schoonhoven.
Men verneemt dat eene wijziging zal worden
gebracht in art. 25 van het post-wetsontwerp,
voor wat belreft het te betalen recht voor post
wissels van sommen boven de f 25, door welke
wijziging zou worden voorkomen, dat voor be
dragen die gemelde som van f 25 of de meervou
den van dien met f 1 9.99 te boven gaan twee
postwissels worden genomen, waardoor men niet
alleen de postadministratie bemoeilijkt maar vijf
cent recht uitspaart.
Volgens het tegenwoordig ontwerp toch, is 20
cent recht verschuldigd voor een postwissel van
f 30, doch voor een wissel van f 25 betaalt men
10 cent en voor een van 5 is het recht 5 cent
en deze maat zou het publiek al even spoedig
ontdekt hebben als zij thans de bepaling van het
maximum der sommen, waarvoor postwissels op
't buitenland worden afgegeven, weet te ontdui
ken door twee of meer wissels te gelijk te
nemen.
Gedurende de maand Maart 11. zijn door de
Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (lijn
Amsterdam-Rotterdam- Helder-Zaandam), ver
voerd 126,723 reizigers. Opbrengst reizigers
f 111,327.58, dito goederen f 31,948.50®, totaal
f 146,276.08®. Sedert primo Januari aantal reizi-
Den .30"*'" Maart 11. is in de cellulaire gevan
genis te 's-Bosch opgenomen tot het ondergaan
der 15 dagen cellulaire gevangenisstraf, de eerste
luitenant M ten gevolge dat afwijzend was
■leschikt op de verzoeken om gratie door hem en
den eersten luitenant V. d. G. gedaan, ten einde
te worden ontheven van de straffen, waartoe
zij door den krijgsraad te 's-Bosch waren veroor
deeld, wegens het verwonden van een tegenstan
der in een duel en medeplichtigheid daaraan.
Het Zeeuwsch Genootschap van Wetenschappen heeft
besloten, in de aanstaande maand Augustus,
gelijktijdig met de vergadering van het XIId9 taai
en letterkundig congres, te Middelburg eene ten
toonstelling te houden van Zeeuwsche oud- en merk
waardigheden.
Bij al den overvloed van dag- en weekbladen
hier te lande ontbrak tot heden een Hollandsch
orgaan in het genre van Punch, Kladderadatsch, Fi
garo en zoovele dergelijke bladen in het buiten
land. In die leemte tracht thans de firma Nijgh
Van Ditmar te Rotterdam te voorzien door de
uitgave van een geïllustreerd weekblad, dat den
populairen naam Uilenspiegel draagt.
Volgens de introductie in het eerste nummer
wil dit weekblad deelnemen aan den strijd op
politiek en sociaal gebied, omdat die strijd nu en
dan een veel te ernstig karakter aanneemt, zoodat de.
partijen gevaar loopen elkander met huid en haar
te verslinden. Uilenspiegel wil dien strijd tempe
ren, door onder al dien ernst, waarmee hij ge
voerd wordt, wat luim en jokkernij te mengen.
Hij wil verzoening bevorderen, door de weder-
zijdsche kampvechters te laten lachen, zij het ook
den een om de dwaasheden van den ander.
„Lachers", jzegt hij, „brengt men veel gemakke
lijker tot elkander dan inenschen met zure ge
zichten."
Dezer dagen ontving het Rijksarchief opnieuw
van iemand die onbekend heeft willen blijven,
een belangrijk geschenk, bestaande uit meer dan
tweehonderd origineele brieven van Nederland
sche scheepsbevelhebbers der 17de eeuw, waar
onder M. 11. Tromp, Witte Cornells de Witte,
Moy Lambert, Cornelis Evertsen, den ouden Van
Nes en anderen, meest aan de admiraliteit van
Rotterdam gericht.
Door de „British-Indian Submarine Telegraph
Company" is eene onderzeesche geleiding tusschen
Aden en Bombay gelegd en voor het algemeen
verkeer geopend. Hierdoor is eene nieuwe recht-
streeksche verbinding van liet Europeesche tele-
graafnet, over Malta en Egypte, met de Engelsch-
Indische lijnen tot stand gekomen.
Het tarief voor dezen nieuwen weg, hetwelk
eenigszins hooger is dan dat voor de bestaande
wegen naar lndië over Turkije en over Rusland,
bedraagt, voor berichten van 1 tot 20 woorden,
van alle Nederlandsche kantoren naar: liet kan
toor te Aden f28.25, het kantoor te Bombay
34.50, de Britsch-Indische kantoren bewesten
Chittagong 39.25, de Britsch-Indische kantoren
beoosten Chittagong ƒ41.75 en de kantoren op
Ceilon mede ƒ41.75.
De audiëntie van den minister van marine zal
op aanstaanden Vrijdag den 15ds" dezer niet
plaats hebben.
Volgens een bij het Departement van Marine
ontvangen telegram is Zr. Ms. raderstoomschip
de Valk, onder hevel van den kapitein-luitenant
ter zee N. M. J. Kroef, in den voormiddag van
den lldeu dezer van Marseille naar Cadix ver
trokken.
Z. M. heeft benoemd tot commissaris van po
litie te Gorcum J D. Stork, thans inspecteur van
politie te Rotterdam; te Vlaardingen J. II. F.
Gelpke, thans inspecteur van politie te Amsterdam.
Z. M. heeft herbenoemdtot plaatsvervangend
kantonrechter te Leiden Mr. A. J. Wijnstroom;
tot kantonrechter te Woerden Mr. A. M. Pare.au;
tot plaatsvervangend kantonrechter in het eerste
kanton te Rotterdam Mr. N. J. A. C. A. Hoff
mann; tot kantonrechter te Oud-Beierland Mr.
A. W. Van der Hoop.
Z. M. heeft pensioen verleend ten laste van den
Staat, aanP. Van Driel, gewezen concierge
en kamerbewaarder bij de provinciale griffie van
Zuid-Holland, ten bedrage van ƒ466 'sjaars, met
gelijktijdige intrekking van het militair gage-
ment ad ƒ165 'sjaars, hem toegelegd bij Ko
ninklijk besluit van 6 Juli 1S44, 11°. 48.
Veenendaal, 10 April. Heden vond alhier de
plechtige intrede plaats van Ds. P. Huet, laatst
reizend predikant der confessioneele vereeniging,
vroeger leeraar der Ned. Ger. gemeente te Pie-
termaritzburg (Natal). Des morgens werd hij
bevestigd door zijn vriend Dr. H. E. Faure, van
Doesburg, die vroeger met hern in Natal had
gearbeid, met het woord II Cor. 2 164. Des
namiddags verhond zich de bevestigde aan zijne
gemeente met eene hartelijke toespraak naar
Tim. 1 12.
Amsterdam, 11 April. Naar men verneemt, heeft
de heer J. D. Fransen van de Putte op zich ge
nomen een koloniaal debat in te leiden zoowel
te Amsterdam als te Zaandam. Te Amsterdam
zal het gehouden worden in de kiesvereeniging
Burgerplicht, vermoedelijk op Diusdag 19 April
c. k. Belangstellenden buiten deze gemeente, als
mede de leden der Staten-Generaal ook van hier,
zullen tot bijwoning der bijeenkomst door mid
del van de dagbladen worden uitgenoodigd.
Rotterdam, 11 April. Op feestelijke wijze is
hedennamiddag de Rotterdamschè Ambachtsschool
in het gebouw aan den Hofdijk geopend, in tegen
woordigheid van den minister van binnetiland-
sche zaken, den Commissaris des Ivonings in de
provincie Zuid-Holland, eene commissie uit Ge
deputeerde Staten, de leden der Tweede Kamer
die voor het kiesdistrict Rotterdam zitting hébben,
de Inspecteurs van het middelbaar en lager on
derwijs, het College van Burgemeester en Wet
houders, Leden en den Secretaris van den Ge
meenteraad, benevens verschillende députatiëii.
Nadat deze genoodigden in de Bestuurders-ka
mer waren bijeengekomen, werden zij naar eene
der groote en smaakvol gedecoreerde bovenzalen
geleid, alwaar inmiddels een aanzienlijk aanlal
belangstellenden vergaderd was.
De heer L. Pincoffs, voorzitter van het Bestuur,
opende de bijeenkomst met eene rede, waarin hij
een overzicht van het ontslaan der inrichting, he-
nevens eene korte aanwijzing van haar doel en
de middelen om dat doel te bereiken, gaf.
Na deze rede nam de Minister vbn Binnen-
landsche Zaken liet woord. Z.Exc. vertrouwde,
dat het de Ambachsschool niet aan gewenschte
vruchten zou ontbreken. Zij strekt ten behoeve
van den ambachtsman en wil men in diens toe
stand verbetering brengen, dan moet hem de ge
legenheid worden geschonken tot zijne bescha
ving en ontwikkeling. Die gelegenheid is nu hier
niet alleen geopend, inaar schijnt ook reeds ge
waardeerd te worden door hen voor wie zij be
stemd is. Nadat de Minister vervolgens de school
had toegewenscht dat zij in waarheid orider de
inrichtingen in ons vaderland een sieraad moge
worden, richtte hij een hartelijk woord tot de
jongelieden. Na hen te hebben voorgehouden
welk een groote kracht er voor de natie in den
werkenden stand is gelegen, vervolgde hij aldus:
„Het streven van den mensch moet gericht zijn
naar ontwikkeling en vooruitgang, en dat zult
gij hier kunnen leeren Gij zult daarbij wel eens
hooien: kennis is macht, tnaar later zult gij de
waarheid hiervan ondervinden. Gij zult het reeds
bemerken zoodra gij ziet, dat zij die goed geleerd
hebben, verder komen dan anderen die dit niet
hebben gedaan. Vooruit dan, jongens! Leert goed
dan zult gij in de maatschappij daarvoor uw loon
vinden I"
De Commissaris des Konings in de provincie
Zuid-Holland wees er op, dat de zaak van het
onderwijs niet meer is het monopolie van enke
len, maar openbaar domein is geworden. Het
publiek zoo gaf spr. verder hoofdzakelijk te
kennen is op dat punt als 't ware wakker
geschud en toont dit door te streven naar goed
onderwijs. De regeering geeft daarin een goed
voorbeeld. Mocht men hier of daar in de zaak
van het onderwijs nog eenigermate schuchter te
werk gaan, Rotterdam bekleedt ten aanzien van
onderwijs eene eereplaats. Een aangenaam ver
schijnsel is vooral het krachtig particulier initi
atief, waaraan de Ambachtsschool-haar ontstaan
en hare vestiging te danken heeft. Het was hier
te doen om eene zaak van kennis en die zaak