X°. 3115.
Donderdag
A°. 1870.
7 April.
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DIER ADVERTKNTIKN.
Voor iederen regel.0.15.
Grootere letlrer naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Leiden, 6 April.
BUITENLAN DSCH OVERZICHT.
Oostenryk is een crisis ingetreden, die reeds
ng vermoed werd. De halfslachtige en dubbel-
unige politiek van het ministerie Uasner ten
in.t'ii van de Kroonlanden, waaronder vooral
allicië, moest bij de klimmende ontevredenheid
n dit land overwinnen of het onderspit delven,
I i ieder geval een practisch resultaat hebben,
liet ministerie was opgetreden juist om deze
laak, waarvoor ook het vorig Kabinet moest
(wichten, tot oplossing te brengen. Aanvankelijk
lam zij den schijn aan, de grieven van de Polen
Ie gemoet te willen treden. De bekende Gallische
lesolutie, waarbij Gallicië onder den schepter van
l et Huis van Habsburg eene volkomene politieke
I elfstandigheid eischt, werd door Hasner niet
I uitweg voor onuitvoerbaar verklaard. Maar meer
I rernam men ook niet van hem. In zijne redevoe-
I ingen draaide hij altijd als een mug om de
I ;aarshet waren meerendeels beloften en ge-
liieenplaatsen, die dan eens hoop dan weder te
leurstelling verschaften. Kortom, het ministerie
Itlasner voerde tot dusver een modderpolitiek.
lïindelijk zou liet zich moeten verklaren, toen
lie afgevaardigde van den Rijksraad Rechbauer
|en voorstel deed om de Polen tevreden te
tellen. Thans moest een standpunt gekozen wor-
Ileu, dat geen twijfel ineer overliet; het Kabinet
leed dit en koos een weg, die zijn recht van
■estaan geheel verloochende, want bij monde
au den minister Giskra werd verklaard, dat den
llegee.ring dit voorstel zou bestrijden. Intusschen
I vilde het. Kabinet ook een einde maken aan de
I elkens herhaalde bedreigingen van de talrijke
I il'gevaardigden der Kroonlanden in den Rijksraad,
I au te zullen uittreden als het ministerie den
I lationalen wensclien langer het hoofd bood. Een
Keaw kiesstelsel moest deze kwaal genezen:
directe verkiezingen, waardoor de afgevaardig
den niet meer door en uit de Landdagen be-
■oefden gekozen te worden, en derhalve hui
len den invloed van die lichamen zouden staan.
I)it nu gaf aanleiding tot een twist tusschen de
I ninisters. De keizer keurde dit ontwerp, liet
verk van Dr. Giskra, af en zijn ambtgenoolen
rerschilden van hem omtrent den tijd van in-
liening. Giskra vond hierin reden om zijn ont-
;lag in te dienen. Hij bekwam dit, maar zou nog
heiligen tijd aan het hoofd van het departement
I jlijven staan. Dien tijd heeft hij benuttigd tot
Me indiening van een voorloopig ontwerp tot re-
heling van het kiesstelsel, waarbij de consti
tutie wordt aangevuld in dien zin, dat de di-
Irecte verkiezingen worden ingevoerd, wanneer
Je Landdagen weigeren afgevaardigden te zen-
I den.
Toen nu de commissie uit den Rijksraad, in wier
lianden het wetsontwerp gesteld was en aan wier
oordeel ook de Gallische resolutie onderworpen is,
liet eersle goedkeurde en bovendien concludeerde
lot iiiet-liewilliging in de eischen van Gallicië, ge-
henrde er wat zich had laten voorzien: 35 Pool-
sclie afgevaardigden verlieten den Rijksraad en
iverden gevólgd door de Slavonen, Istriërs en
Bukowinersvoeg hierbij de nog afwezige Cze-
clien en Tyrolers,- dan blijkt liet dat de Rijks
raad niet meer mag worden genoemd de verte-
Senivoordiging van de Oostenrijk-Hongaarsche
Monarchie. Dat het ministerie zeer verlegen met
ile zaak was, blijkt, dat het den keizer voorstelde
ile Landdagen te ontbinden, welker afgevaardig
den den Rijksraad verlieten, en daarvan eene
kabinets-quaestie maakte. De keizer heelt dit ge
weigerd, waarop de regeering haar ontslag heeft
ingediend. De keizer heeft dit aangenomen en
Jen vroegeren minister voor landbouw, graaf
Allred Patozki, met de samenstelling van een
nieuw kabinet belast.
Frankryk heeft gelijk alle andere landen te wor
stelen metal debezwaren aan een overgangstijdperk
in de politiek verbonden. Het ministerie Ollivier
heeft het ontwerp-senaats-besluit ingediend,waarbij
Je verhouding der constitueerende en wetgevende
machten en de verhouding der beide Kamers
onderling wordt geregeld. Vandaar een heftige
strijd tusschen hem en het Wetgevend Lichaam
nver de vraag, of deze hervorming aan een Tolks-
Lesluit moet onderworpen worden. De oiïicieele
strijd daarover dagteekent sedert gisteren, want
Voor dien tijd weerde liet Kabinet iedere poging
Jan de linkerzijde af, om het over de constitutio
neel quaestie te interpelleeren, ja het dreigde
met eene Kabinets-quaestie, indien daaraan niet
werd voldaan. Het ministerie is daarop terugge
komen en heeft gisteren eene interpellatie van
den heer Grévy toegestaan. Het resultaat daarvan
was, dat thans uit den mond van den minister
Ollivier vernomen werd, dat het ministerie be
sloten had het senatus-consult aan de goedkeu
ring des rolks te onderwerpen. De linkerzijde is
hiermede volstrekt, niet ingenomen. Bij een volks-
besluit, zeide gisteren de heer Grévy, krijgt men
eene stemming, zonder voorbereidende discussie.
Een plebisciet is voor geene wijziging vatbaarhet
volk geeft op de gestelde vraag eenvoudig „ja
of neen" ten antwoord. Het mist er alle initia
tief bij. Men laat het land slechts de keus tus
schen stilstand of revolutie. Het algemeen stem
recht is geschikt om die periode der revolutiën
te sluiten, maar het plebisciet opent dit tijdperk
opnieuw. Op die wijze krijgt men geen vrijheid.
Het plebisciet is nimmer een goed middel geweest
voor de uitoefening van den nationalen wil. Is
er ooit een uitgeschreven, dat niet goedgekeurd
werd? Welk plebisciet zou niet aangenomen
worden. Ook het recht dat de keizer zich voor
behoudt, omdat geen wijzigingen in de constitutie
mogen komen dan op zijn voorstel en door de
goedkeuring van het volk, geeft de linkerzijde
aanleiding te betoogen dat het Senaatsbesluit in
stede vrijheid te geven de macht der Kamer be
perkt. Ja de heer Grévy zeide gisteren, dat het
Senaatsbesluit geen vooruitgang, maar gevaarlijk
was. Het voert Frankrijk op den weg der revolutie
terug.
Een en ander is niet van verregaande over
drijving vrij te pleiten, ofschoon wij niet kannen
verhelen, dat het Senaatsbesluit ook ons niet vol
doet. Het is zeker niet in overeenstemming met
de denkbeelden, die men zich gevormd heeft na
den hekenden brief van den keizer.
Het bevel van den keizer aan prins Bonaparte
om Frankrijk te verlaten, heelt niet den slechten
indruk uitgewisclil dien het vonnis van Tours
heeft gemaakt. Nog dagelijks kan men de gevol
gen van die ontevredenheid, vooral te Parijs, waar
nemen.
In Engeland is de wet tot herstel der orde en
veiligheid in Ierland aangenomen; bij het IIoo-
gerhuis ondervond de bill slechts weinig bestrij
ding. De Iersche landwet wordt in comité be
handeld en geamendeerd. Vóór Paschen hoopt
Gladstone ook dezen maatregel tot stand gebracht
te hebben.
Het kabinet in Spanje heeft wederom eene
wijziging ondergaan. Na den Minister van Marine,
Topete, is de Minister van Koloniën, Becerra,
afgetreden.
De Spaansche Regeering heeft eene circulaire
aan hare vertegenwoordigers in het buitenland
gericht. Daarin zet zij duidelijk uiteen, waarom
Spanje zich onthouden moet van alle inmenging
in de zaken van het Concilie. -Staat en Kerk
zijn volkomen gescheiden en de Regeering zal
dus ook geene hesluiten aan het Concilie erken
nen, dan voor zooverre die met de wetten van
den Staat overeenkomen.
Onder de vele wetsontwerpen, welke thans
bij de Cortes aanhangig zijn, is dat er een van de
belangrijkste, hetwelk de zoogenaamde hervor
mingen van de geestelijkheid betreft, waardoor
het groot aantal aartsbisdommen en bisdommen
verminderd wordt.
Op liet Concilie te Rome blijft het vrij on
stuimig toegaan. In de laatste algemeene verga
dering heeft de lieer Strossinayer het gewaagd
te verklaren, dat niet alle protestanten ter kwa
der trouw waren en het protestantisme geenszins
de bron van atheïsme en materialisme kon wor
den geacht. Die verdediging heeft zooveel ergernis
verwekt, dat de bisschop van Sirmium verplicht
is geworden liet spreekgestoelte te verlaten.
De verhouding tusschen Rome en Italië is in
de Italiaansche Kamer ter sprake gebracht. De
minister van buiteniandsche zaken heeft zich
geheel in denzelfden zin verklaard als de Oos-
tenrijksche en Spaansche ministers. De minister
voegde er bij, dat het Italiaansche gouvernement
minder dan eenig ander in staat was invloed uit
te oefenen. Door sommige leden werd eene poging
gedaan, om door de Kamer eenig votum over het
beginsel der onfeilbaarheid uit te lokken, wat
echter niet gelukte.
De oproerige beweging, in verscheidene groote
steden uitgebarsten, is geëindigd niet het in
hechtenis nemen van de belhamels. Zij schijnt
aangestookt te zijn door Mazzini en andere re
publikeinen.
De Noord-ltnltsclie Bond houdt zich steeds
bezig met wetgevenden arbeid. Op voorstel van
den afgevaardigde Lasker is, in strijd met de
bondsregeering, besloten tot de herziening van
I het militaire wetboek over te gaan, voor de
afdoening van het algemeene strafwetboek.
Het ministerie in Wurtemberg maakt de plan
nen gereed, waardoor aan de bezuinigingspolitiek
der oppositie zal worden voldaan.
In Beleren heeft de oppositie liet zoover weten
te brengen, dat dezelfde Kamer, die de redevoering
van den minister-president Von Bray had toe
gejuicht, waarbij hij verklaarde dat de Regeering
eene eerlijke en openhartige politiek zal voeren,
en dat er geen geheime tractaten door Beieren
tegenover Pruisen te vervullen waren, bijkans
met algemeene stemmen de conclusie van het
rapport omtrent de buitengewone militaire uit
gaven heeft aangenomen. Daarbij weigert name
lijk alle buitengewone uitgaven, met uitzonde
ring van de kosten voor den aankoop van 75,000
geweren.
Wij noodigen onze lezers, die leden van liet
departement Leiden der Maatschappij lot Nut van
'l Algemeen zijn, nadrukkelijk uit de gewone ver
gadering bij te wonen, die morgenavond te half-
acht in liet departementsgebouw op de Ruïne
zal worden gehouden. Wij herinneren dat be
halve eenige andere onderwerpen, die niet van
belang ontbloot zijn, ook aan de orde zal wor
den gesteld liet groot vraagstuk van den dag,
nopens den toestand der kinderen, arbeidende in de
fabrieken. Daar wij niet twijfelen of het voorstel
l"t adliaesie aan liet adres, door het Hoofdbestuur
te dier zake tot de regeering gericht, zal druk
besproken worden, meenen wij de leden geen
ondienst te bewijzen, dit adres hier te doen
volgen:
Aan Z. M. den Koningl
Het hoofdbestuur der Maatschappij lot Nul van
'l Algemeen heeft met groote belangstelling ken
nis genomen van liet rapport der „commissie be
last met liet onderzoek naar den toestand der
kinderen, in fabrieken arbeidende."
De feiten, in dit rapport medegedeeld, bewij
zen maar al te zeer, dat ook in ons vaderland
duizenden ouders de macht over hunne kinderen
misbruiken en, door ze te dwingen tot te vroeg-
tijdigen, te zwareu of te langdurigen arbeid,
aan hunne zoowel lichamelijke als geestelijke
en zedelijke ontwikkeling onherstelbaar nadeel
toebrengen.
Uwe Majesteit zal ongetwijfeld de algemeene
overtuiging deelen, dat tegen dit bedenkelijk
verschijnsel krachtdadige maatregelen moeten
genomen worden.
Moge over leerplichtigheid vooralsnog verschil
van meening bestaan, tegen wettelijke regeling
van den arbeid van kinderen in fabrieken kan
in beginsel niemand bezwaar hebben dan wie
de vrijheid verwart met willekeur, misbruik van
macht en straffelooze schending van een plicht
door de zedeleer en ook door de wet (art. 353
Burg. Wetb.) opgelegd. Het schijnt derhalve raad
zaam laatstbedöelden wettelijken maatregel niet
uit te stellen, totdat de vraag der leerplichtigheid
lot oplossing zal zijn gebracht.
Het voorbeeld, in het buitenland gegeven, en
de ervaring, daar opgedaan, bewijzen dat de ar
beid van kinderen in fabrieken zonder overwe
gend bezwaar aan wettelijke regeling kan wor
den onderworpen, en dat niet enkel de arbei
dende klasse, maar de nationale nijverheid in
't algemeen daarvan de schoonste vruchten te
wachten heeft.
In 't belang van de toekomst van ons vader
land en tot uitvoering van een ons door de al
gemeene vergadering onzer Maatschappij ver
strekten last, wenden wij ons tot U. M., met
eerbiedig verzoek dut het Haar behage zoo spoe
dig mogelijk aan de Staten-Generaai een ont
werp aan te bieden tot wettelijke regeling van
den arbeid van kinderen in fabrieken.
Gisteren heeft te Rotterdam op liet binnenplein
van de sociëteit Harmonie vanwege de afdeeling
Rotterdam, Schiedam en Omstreken der Hol-
landsche Maatschappij van Landbouw de aangekon-
tentoonstelling van vee. en pluimgedierte
plaats gehad.
Na afloop der tentoonstelliog werden o. a. de
volgende toegekende prijzen uitgereikt:
Afdeeling A. Gemest vee. Vette schapeneersle
pr. f 10, A. Van den Burg, te Hazerswoude;
tweede pr. fa, P. Rijnsburger Jr., te Leiderdorp;
derde pr. 3, dezelfde.
Afdeeling D. Aanfok vee. Rijstieren, oud 2 jaren,
eerste pr. f 30, P. Kaptein, te Leiderdorp.
Prijzen van het Bestuur. Een prijs van f 15,
D. Niekerk, te Leidschendain, voor een koe.
Bij Kon. besluit van den 27"'"° Februari, heelt
Z. M. goedgevonden en verstaan, met uitbreiding
in zooverre van den inhoud van art. G van liet
besluit van den 25,ten Februari 1869, n°. 16, hou
dende bepalingen nopens de kleeding der militie-
commissarissen aan de bedoelde hoofdofficieren te
vergunnen, om zoowel in als buiten dienst, de
sclioudersnoeren met kwasten te dragen, zooals
die voor de officieren van liet wapen der infan
terie volgens hunnen rang, bij art. 2 van Z. M.
besluit van den 16den Mei 1866, n°. 74, zijn vast
gesteld met inachtneming van het bepaalde be
sluit van den 14den Augustus 1S56," n°. 60, ten
opzichte van de ondersclieidingsteekenen voor de
gepensioneerde officieren.
De Minister van Oorlog heeft bij resolutie van
28 Maart j 1., goedgevonden te bepalen dat het
aantal geweren voor de bajonetvechtkunst in liet
vervolg zal bedragen: bij het regiment grenadiers
en jagers en bij een regiment infanterie 250; hij
liet instructiebataljon 100; bij liet balaljo» mi
neurs en sappeurs 50; en bij het koloniaal werf
depot 125; en 2°. dat het aantal schermsabels wordt
bepaald als volgt: bij liet reg. grenadiers en ja
gers en bij een reg. inf. 100; bij liet instructie
bataljon 60; hij een reg. huzaren 60; hij liet reg.
veld-artillerie 45; bij een reg. vesting-art. 35; hij
liet reg. rijdende-art. 25; bij liet korps pontonniers
12; bij de artillerie-instructie-kompagnie 20; hij
het bataljon mineurs en sappeurs 20 en hij liet
koloniaaal werfdepot 40.
In de maand Maart zijn binnen de gemeente
Leiden geboren181 kinderen, als 60 zonen en
71 dochters, waaronder is begrepen 1 tweeling-
geboorte; overleden: 200 personen, als 15 mannen,
28 vrouwen, 71 zoons en 86 dochters, daarenbo
ven als levenloos aangegeven 6 gehuwd 17 paren.
Gisterenavond te 8 uren heeft men alhier een
Noorderlicht waargenomen, dat een oogenblikiu
al zijn pracht schitterde. Breede straalbundels
schoten op uit liet Noorden on Noordwesten.
Er bleef eindelijk niets over dan een roode flik
kering, die zicli verplaatste naar liet Westen en
tegen lialfnegen verdween.
Voor een paar dagen namen wij uit de Kam
per Courant een artikeltje over betreffende den
plotselingen dood der baronesse v. P., omtrent
welke, zaak verschillende geruchten in omloop
waren. Het ware wensclielijk, zeiden wij, dat de
justitie op eenigerlei wijze aan de geruchten een
einde maakte.
Aan dat verlangen is thans voldaan. Op de
meest stellige wijze is ons van oiïicieele zijde
verzekerd, dat liet onderzoek, hij een geweldda-
digen dood vereisclit, behoorlijk heelt plaats gehad
en dat daaruit overtuigend gebleken is, dat hier
slechts aan zelfmoord was te denken. (Arnh. Cl.)
Gisteren heeft in 'een der vertrekken van liet
raadhuis te Amsterdam plaats gehad de hij ken
nisgeving van 17 Maart 1S70 aangekondigde uit
loting van 78 obligatiën uit de geldleening van
f 3,000,000, ten behoeve van liet Kanaal duor
Holland op zijn Smalst. Uitgeloot zijn de navol
gende nummers:
N°. 10, 37, 107, 273, 446, 600, 820, 823, 850,
925, 1076, 1205, 1221, 1270, 1327,1472, 1490, 1506,
1536, 1582, 1628, 1720, 1836, 1851, 1902, 2064,
2079, 2147, 2180, 2263, 2340, 2429, 2541, 2717,
2782, 2746, 2846, 3176, 3206, 3245, 3396, 3419,
3511, 3636, 3787, 3887, 3900, 3927, 3938, 3986,
3988, 4049, 4068, 4245, 42S5, 4297, 4325, 4462,
4515, 4730, 4754, 4874, 5009, 5148, 5156, 5167,
5187, 5331, 5354, 546S, 5537, 5576, 5725, 5832,
5843, 5857, 5927, en 5977de laatste 8 nummers
gesplitst in aandeelen van f 100.
De aflossing der uitgetrokken obligatiën, welke
in dorso voldaan geteekend zullen moeten zijn,
zal, te beginnen met Maandag 2 Mei a. s. en
