N°. 3110.
Vrijdag
A®. 1870.
1 April.
Utrei
de
bevo
ligen
conti
ij wi
le tet
ft noq
eden
aam
;en u
ƒ60
//I
9
u 5
i
1;
'.005
aarle
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJÜ DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER AD VERTENTIEN.
Voor iederen regelj 0.15.
Grootere letter naar de plaatsruimte die zij beslaan.
869.
eleeaic
5 pCl
li
3431
83*
Aai
II
er 1
g, S/o
0. I'
l/w (0
1. M
L»
Roltc
.11
PU*
laslt'1
r. i
ipott I,:
Lelden, 31 Maart.
Niet veel meer dan een half jaar is liet gele
dat de laatste wijzigingen in de Fransche
nstitutie gebracht werden, en nu is alweder eene
raiidering voorgesteld. Het schijnt datrieFran-
he natie er zich op toelegt om hare con
ditie te doen deelen in de wisselingen der
ode. En telkens wordt ook, evenals daarbij, het
atste product op dit gebied, als het meest uit
rende en meest doeltreffende aangeprezen, als
ts, wat in den eersten tijd althans alle nieu wig-
eden overbodig maakt.
Vooral het nu voorgestelde senatus-consult
iiaakt deze pretentie. Nu wordt aan Frankrijk
I ene constitutie gegeven, die niet eens gelijk
roeger, nog op initiatief van den senaat, zal
unnen gewijzigd worden; thans zal het Fran-
I che volk in zijne comitia, alleen op voorstel van
(en keizer, daartoe kunnen besluiten!
De voorgestelde veranderingen komen toch
lierop neder. Tegenwoordig bestaat erinFrank-
ijk een wetgevend lichaam voor de gewone
ivetten, en een senaat, die tot taak heeft, om zoo
ikwijls wijzigingen in de constitutie noodzake-
ijk zijn, daaromtrent te beslissen met de gewone
vetten heeft dit lichaam zich slechts bij uitzon
ering te bemoeien daar waar het oordeelt dat
■eene of andere wet verderfelijk is, kan het de
ifkondiging er van beletten.
Nu wordt bij het thans ingediende voorstelde
Jsenaat een tweede wetgevend lichaam, eene
I eerste kamer, die alle wetteD helpt tot stand
I brengen, en zelfs het recht heeft om voorstellen
|ran wet te doen. De grondwetgevende macht,
haar tot hiertoe toegekend, vervalt nu, en daar
het Keizerrijk zijn oorsprong verschuldigd is aan
een plebisciet van 1851, dat in vijf bepalingen
de beginselen vaststelt, waarop de regeerings-
orm behoort te rusten, zoo heeft du de regee-
ing deze beginselen, met datgene wat er direct
it voortvloeit, in een nieuwen vorm gegoten, deze
ot constitutie verklaard, die niet dan bij volks
stemming, op voorstel van den Keizer, kan ge
wijzigd worden, en alle verdere bepalingen, die
vroeger een deel van de constitutie uitmaakten,
onder het bereik van de gewone wetgevende
macht gebracht.
De constitutie zal nu uit 8 titels bestaan, waar
van de eerste, uit een eenig artikel bestaande,
de beginselen van 89 als de basis van het Fran
sche staatsrecht verklaart, de tweede over de
keizerlijke waardigheid, de opvolging en het re
gentschap spreekt, en de derde onder den titel
van„vorm van 's keizers regeering," constateert
dat de keizer regeert met medewerking van de
ministers, den senaat, het wetgevend lichaam
en den raad van state, dat de wetgevende macht
gezamenlijk door den keizer, den senaat en het
wetgevend lichaam wordt uitgeoefend, en dat
het recht oin voorstellen van wet te doen, aan alle
drie deze machten toekomt, terwijl alle belas
tingwetten het eerst door het wetgevend lichaam
moeten goedgekeurd worden. De vier volgende
titels behelzen de attributen van den keizer, den
Senaat, het Wetgevend Lichaam en den Raad
van State, terwijl de 8sU titel, weer uit een eenig
artikel bestaande verklaart dat het recht van petitie
zoowel bij den Senaat als bij het Wetg. Lichaam
wordt uitgeoefend (Tot nu toe geschiedde ditalleen
bij den Senaat).
Zelfs die bladeu, die de regeering thans steu
nen, schijnen niet zeer tevreden te zijn met deze
nieuwe verandering. Naar ons inzien terecht
liet ministerie Ollivier toont hier den weg, dien
de keizerlijke regeering in de 18 jaren van hare
absolute macht bewandeld heeft, niet te willen
verlaten. En toch is er, dunkt ons, juist thans
iets anders noodig. De tijden zijn voorbij, dat de
Keizer met groote woorden, met bolle klanken
het Fransche volk kon tevreden stellen. Ook
de nieuwe vrijheden moeten daar noodwendig
een einde aan maken, want de noodzakelijkheid
er toe bestaat niet meer. De absolute monarchie
moest de natie smakelijk gemaakt worden door
schoonklinkenden phrases; de theorie der volks-
souvereiniteit, voor de praktijk van geene waarde,
pastle daar. Thans nu aan Frankrijk de vrijheid
is gegeven, en de regeeriDg een rechtmatigen
invloed aan de volksvertegenwoordigingis toe
gekend, moest ook afstand gedaan worden van
allen schijn. Waarheid in Staatsbeleid moet thans
de leuze worden. Zij zou de meeste kracht heb
ben tegen alle pogingen om óf naar het depotisme
óf naar de republiek terug te gaan.
En nn toont de Opinion Nationale zeer terecht
aan hoe die bepalingen, waarbij voor 't vervolg
aan het volk alleen de macht wordt toegekend
om wijzigingen in de constitutie te brengen, niets
anders dan fictie, dan logen zijn. Het is waar, men
kan bevveeren, dat hier 'geen nieuw beginsel
wordt ingevoerd, want dat van den aanvang van
het keizerrijk al' ook het beginsel gold, dat door
volksstemming alleen wijziging in de hoofdbeginse
len der constitutie kon gebracht worden kon dan,
zoo vraagt men, van dat beginsel wel afgeweken
worden? Geeft voor eene, al is zij 20 jaren oud,
toch altijd nieuwe regeering, dat hechten aan
vroegere traditiën geene kracht? Maar dan legge
men eens naast elkander, die regeeringsbeginse-
len van het bewuste plebisciet van 1851, en de
nu ontworpen conslilutie, en men zal zien, hoe
geheel zij verschillen.
Maar vooral wordt deze bepaling eene fictie,
wanneer men leest hoe het alleen op voordracht
van den Keizer is, dat het volk over wijzigingen
in de constitutie zal gehoord worden. Het initia
tief zal alleen den Keizer toekomen.
Dat er bijzondere voorzieningen gemaakt wor
den, voor wijzigingen in de constitutie, is zeker
goed, is voor Frankrijk zeker niet minder nood
zakelijk dan voor andere landen. (Het is evenwel
vreemd, dat gelijk thans in Frankrijk voorgesteld
wordt, de bepalingen daaromtrent niet een deel
der constitutie uitmaken. Het zal toch wel niet.
het doel zijn, dat zij op dezelfde wijze als eene
gewone wet kunnen gewijzigd worden). Maar dat
onder den schijn van aan het volk, buiten zijn
vertegenwoordigers om, de beslissing hieromtrent
toe te kennen, de uitvoerende macht zich die
beslissing voorbehoudt, dat is misleiding En
eene regeering, die zich hieraan schuldig maakt,
zal zich op den duur slechts door de gewapende
macht kunnen staande houden.
Thans was in Frankrijk de vraag jaan de orde,
aan welke macht voortaan de grondwetgevende
macht zou toegekend worden. Dat de tegenwoor
dige regeering deze niet aan het Wetgevend
Lichaam wil opdragen, laten wij daar: dat het
ministerie Ollivier echter de schoone roeping, die
het te vervullen heeft, miskent, door bij de be
antwoording dezer vraag schijnbaar de macht aan
het volk, maar in werkelijkheid die inacht, aan
den Keizer te geven, en alzoo de zwakheid toont
te hebben, om de democratische oppositie met
een schijn te vrede te willen stellen dit verdient
stellige afkeuring.
de gelederen had opgehouden om te zien of alles
goed gepoetst was enz., voerde het bataljon eenige
excercietiën uit en marcheerde vier of vijfmaal
de Ruïne in hel rond. Na afloop werd door den
I adjudant een dagorder voorgelezen, waarin o. a.
voorkwam dat de oefeningen niet meer van 57
uren, maar van 1—3 uren zouden gehouden wor
den Men beweert dat dit zeer ougeriefelijk voor
i den werkenden stand is.
Ouze stadgenoot de heer W. C. De Sain is
weder op de tentoonstelling van bloemen, te hou
den in het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam,
bekroond met een zilveren medaille en ƒ10 als
eerste en een dito en 5 als tweede prijs voor
bloeiende cienararia's.
Ziehier een feit dat aan de talrijke vrienden,
bekenden en leerlingen, zoo binnen als buiten
deze gemeente, van Dr. J. C. G. Evers van harte
genoegen zal doen. De geachte professor, in den
al'geloopen zomer door eed ernstige ziekte, die
weinig hoop op herstel gaf, aan zijn veelomvat-
tenden werkkring bij onze hoogeschool ontrukt,
is gisteren, nadat zijn ongesteldheid langzaam in
beterschap had toegenomen, in zoover hersteld
uit het buitenland alhier aangekomen, dat hij
zijn proffessoraat weder zal kunnen aanvaarden.
Onze geachte stadgenoot werd aan het stations
gebouw door de leden der medische faculteit
verwelkomd en vele belangstellenden, waaronder
tal van academieburgers, waren daarbij tegen
woordig.
In de wachtkamer richtte de lieer H. J. Stuff-
ken, president der medische faculteit, een recht
hartelijke en in schoone. bewoordingen gegoten
toespraak tot den hoogleeraar.
Zichtbaar aangedaan voor deze blijken van
hoogschatting, betuigde de heer Evers daarvoor
zijn oprechten dank, maar meende de serenade,
door den heer Stuffken namens de faculteit aan-
I geboden, niet te moeten aannemen,
i De heer Evers deed als het ware een feeste-
lijken intocht binnen deze gemeente, daar een
koets bespannen met vier paarden hem naar zijn
woning bracht.
Heden had op de Ruïne voor den majoor J.
I Scheltema de jaarlijksche inspectie van het ba-
1 laljon dienstdoende schutterij plaats Te 1 uur
i traden de schutters aan en schaarden zich kort
daarop in slagorde.
Nadat de majoor, onder het uitvoeren van eenige
marschen door het nieuwe muziekkorps, dat heden
voor het eerst in functie was, zich langdurig in
De commissie voor de verzoekschriften van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal heeft rap
por; uitgebracht omtrent het adres (eergisteren
door ons medegedeeld) van den heer J. F. A.
Van Dam, horlogemaker en winkelier alhier.
Adressant gaf te kennen dat hem twee horlo
ges zijn ontstolen, die door de politie zijn in
betlag genomen bij personen welke ze van der
den hadden gekocht;
dat hij daarop aan den minister van justitie
heeft verzocht ze te mogen terugontvangen,
waarop afwijzend is beschikt met verwijzing naar
art. 201-1 en 637 (in ons nummer van eergisteren
stond abusievelijk 687) Burgerlijk Wetboek;
dat hij alsnu deze vergadering verzoekt die
zaak te willen onderzoeken en hem recht te
verschaffen.
De Kamer is op conclusie der Commissie ten
opzichte van dit adres in hare zitting van 28
Maavt 11. tot de orde van den dag overgegaan.
De Staah-Courant behelst heden een staat van
nalatenschappen, afkomstig van officieren enz en
verdere manschappen behoord hebbende tot de
landmacht in Nederlandsch Indië, welke onder
het beheer der weeskamer te Batavia zijn ge
steld, en die, voor zooveel de saldo's beneden de
ƒ250 bedragen, bij het Departement van Koloniën
in Nederland door de rechthebbenden behooren te
worden opgevorderd, onder overlegging van de
noodige bewijzen van erfrecht.
Daaronder komt voor Johannes Petrus Marinus
Wijnbeek, geboren te Leiden, den 11 Januari
1828, laatste woonplaats te Oegstgeest, als sol
daat uit Nederland vertrokken met bet schip We-
lena en Anna deD 16 Maart 1861. Hij is overleden
den 28 Juni 1868 te Oenarang als soldaat, en heeft j
een geldelijk bedrag nagelaten van 13.23s.
Gisterenavond gal' de hier ter stede gevestigde
Vereeniging „Vermaak door Toonkunt" een con- j
eert, waarop zich liet muziekkorps der dd. Schut- j
terij, onder directie van den heer Muller, deed j
hooren. Het programma, bestaande uit 10 num
mers, liep fliuk van stapel; de solo.voor Cornet -
a Piston in de Air Varié van Arban, welke door
den heer De Labije werd voorgedragen, viel
veel bijval teri deel. Het was zeker voor de ver
eeniging zeer verblijdend, onder het onlangs op
gerichte korps zoovele barer vroeger werkende
leden te zien, te meer omdat er daarbij ook waren
die op „Vermaak door Toonkunst" met het aan- I
leeren der muziek begonnen.
Na afloop van het concert bedankte de heer
Verhoog den heer Müller voor de belangstelling
in de vereeniging. Na eene kleine pauze kouden
de danslustige aanwezigen hun hart ophalen
aan het bal. De zaal was goed bezet, en men
merkte onder de bezoekers op den heer burge
meester Van den Brandeler en den lieer wet
houder Hubrecht. Er heerschte over het algemeen
een zeer vroolijke en recht aangename stemming,
en het ontbrak dan ook niet aan menigen toast,
zoowel op de Vereeniging als op het Muziek
korps der dd. Schutterij.
Door G. D. Van Leeuw en andere tuinders
onder Monster is aan de Tweede Kamer een ver
zoekschrift ingezonden houdende bezwaren tegen
het wetsontwerp omtrent den accijns op den wijn.
Met genoegen verneemt men, dat het Z. M. den
Koning van Portugal behaagd heeft onzen geach-
ten landgenoot den heer Franfois P. L. Pollen
te begiftigen met het ridderkruis der militaire
orde van Christus, als erkenning zijner weten
schappelijke onderzoekingen op natuurkundig
gebied.
Naar men verneemt, is door de regeering be
sloten tot eene aanzienlijke vermindering van
het korps buitengewone opzichters bij den wa
terstaat. Aanleiding moet daartoe bestaan dat
het een soort van gewoonte was geworden om
onder dien titel klerken, ook zelfs van zeer jeug
digen leeftijd, overigens onbekwaam voor het
technische gedeelte van het vak, aan de bureaux
vaD de ingenieurs of hoofdingenieurs te plaatsen
voor 's rijks rekening. Aan de buitengewone op
zichters, die thans in dienst zijn, is bij circulaire
aangeraden zich te bekwamen voor liet examen,
ten einde bij het vaste korps opzichters te wor
den opgenomen.
Blijkens het 16de verslag van het bestuur der
vereeniging tot verbetering der woningen van
de arbeidende klasse te 's-Gravenhage over
1869 blijft deze vereeniging steeds even nuttig
werkzaam als tot hiertoe. De rekening sluit met
een overschot van ƒ17,115.38, dat ruimschoots vol
doende wordt geacht om tegen de waardever
mindering der panden op te wegen. Opmerkelijk
is het feit dat bij eene ontvangst van 28,211.35
wegens huurpenningen slechts het geringe cijfer
van 3.15 aan wanbetaling geleden ii. De ver
eeniging had in het afgeloopen jaar de aange
naamste bewijzen ontvangen, dat zij lot de op
lossing van het vraagstuk der verbetering van
de woningen voor den arbeidenden stand in niet
geringe mate heeft mogen bijdragen.
Over den toestand der kinderen, in fabrieken
arbeidende, is dezer dagen door het hoofdbestuur
der Maatschappij tot. Nut van 't Algemeen een
adres aan den Koning gericht, waarbij in 't be
lang van de toekomst van ons vaderland en tot
uitvoering van een door de algemeene verga
dering dezer Maatschappij verstrekten last, die
Maatschappij zich tot Z. M. wendt met eerbiedig
verzoek om zoo spoedig mogelijk aan de Staten-
Generaal een ontwerp aan te bieden lot wette
lijke regeling van den arbeid van kinderen in
fabrieken.
Te Arnhem werd Dinsdag door de commissie,
belast met het onderzoek naar den stand der
arbeidsloonen in die gemeente en de middelen
tot verbetering van den toestand der arbeidende
klassen, eene vergadering gehouden, waarin ach
tereenvolgens de middelen wei-den nagegaan,
waardoor de ambachtsman op gemakkelijker en
goedkooper wijze in zijne behoeften kan voorzien.
In de eerste plaats noemde de commissie als
zoodanig: winkelvereenigingen, hierop gebaseerd
dat door kleine bijdragen van handwerkslieden
een kapitaal wordt bijeengebracht om eenen winkel
te drijven. Van de wenschelijkheid hiervan wax
de commissie overtuigd
Als tweede middel kwam ter sprake de oprich
ting van volksgaarkeukens; de bestaande inrich
tingen van dien aard te 's-Hage en te Rotterdam
werden besproken. De commissie was echter van
meening dat een volksgaarkeuken le Arnhem
weinig nut zou stichten, omdat de ongehuwde
handwerklieden meestal kostgangers zijn on niel
op kamers wonen; omdat er weinig vreemdelin
gen zijn; omdat gehuwde handwerkslieden er te
duur worden bediend wanneer zij met hun gezin
daar het maal gaan gebruiken, en omdat uithui
zigheid wordt bevorderd wanneer zij daar alleen
gaan spijzigen. Daarentegen achtte de commissie
zeer wenschelijk, dat de proef worde genomen
om eene inrichting te verkrijgen, waar warme
spijzen van onderscheiden aard legen een laag
tarief worden afgeleverd, zonder dat de gelegen
heid om ze op de plaats Ie nuttigen wordt open
gesteld.
In de derde plaats is het bouwen van goede
en gezonde arbeiderswoningen naar liet oordeel
der commissie zeer wenschelijk.
Bij het aantal handwerkslieden te Arnhem die
zonder werk zijn, kwam de vraag nog ter sprake
of het mogelijk is middelen tot werkverschaffing
te beramen.
Daar evenwel de bekwaamheid van den Neder-
landschen handwerksman over het geheel nog
voor zeer veel verbetering vatbaar is, meende de
commissie dat dit gebrek alleenlijk kan worden
verholpen door1'. geregeld schoolbezoek van
aanstaande handwerkslieden, en 2'. door den
bekwamen handwerksman in de gelegenheid te
stellen om zijn vak in het buitenland te gaan
bezien en bestudeeren.
