Dinsdag A°. 1870. 29 Maart. Feuilleton van liet „Leidsch Dagblad". N°. 3107. LEIDSLH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT. Voor Leiden per 3 maanden3.00. Franco per po9t3.85. Afzonderlijke Nommers0.05. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER ADVERTENTIKN. Voor iedereil regel1j 0.15. Grootere lethr naar de plaatsruimte die zij beslaan. Leiden, 38 Maart. De Vereeniging tot verbetering van de volks- ezondheid alhier, heeft zich tot den gemeente- aad gewend naar aanleiding van het onlangs loor ons medegedeeld sahrijven van de HH. Gon adVan der Waeijen Pieterszen en Van Nif- ik aan Burgemeester en Wethouders. Hoewel dit schrijven niet veel bevat dat ge lukt is om het plan der HH. Conrad c. s. bij nbevooroordeelde lezers ingang te doen vinden, neeiit de Vereeniging echter ook thans het stil zwijgen niet te mogen bewaren, daar dit zwij- fcen soms aan dezen of genen den indruk zou Ikunnen geven alsof zij voor hare zaak niets meer Iin te brengen had, en zij er bovendien te veel prijs op stelt om in eene zaak van zóo groot publiek belang, ook op den steun der publieke opinie te kunnen rekenen. Na eenige algemeene opmerkingen houdt de Vereeniging staande, dat het door de HH. Con rad c. s. opgemaakte plan, onder de hier ter stede gegevens omstandigheden, geene aanbeveling verdient, daar het uitsluitend het geringere kwaad (het stinken der grachten) bestrijdt en het veel ergere nadeel (het bederven van den grond, van het put water en van de lucht in de woningen) onver minderd laat voortbestaan. Door de toepassing van het Ziernursche stelsel wordt daarentegen juist het voornaamste kwaad aangetast en weg genomen. „In een ander niet onbelangrijk punt verschilt hare zienswijze van die der drie deskundigen; zij willen namelijk dat, wanneer van de exploi tatie van het Liernursche stelsel zoo goede finan- tieele resultaten te wachten zijn, hiervoor door particulieren concessie zal worden gevraagd. Juist omdat de Vereeniging overtuigd is dat hier het hygiënische belang vóór al het overige moet we ien, meent zij dat het veeleer op den weg van liet gemeentebestuur ligt het beheer over deze zaak, als van publiek belang en tot zijn ressort behoorende, zelf te behoudendaar men anders gt gevaar zou loopen dat zij alleen als eene geldquaestie beschouwd, en dat bij de exploitatie dus meer op geldelijk voordeel zou gelet worden, dan op de zaak op welke het hier toch het meest aankomt. Bovendien zal ook de aanleg van het stelsel, waarbij een deel van het werk ook in de woningen van particulieren moet geschie den, zeker op veel minder bezwaren stuiten wanneer dit als gezondheidsmaatregel door het ge meentebestuur wordt toegepast, dan wanneer dit, enkel als eene Onantieele speculatie, door particulieren zou moeten ten uitvoer gebracht worden. Zij begrijpt niet hoe de deskundigen, die zóo bevreesd zijn om de rechten der huis eigenaars te verkorten, dit bezwaar hier opeens geheel voorbij zien //Wij zullen, zegt de Vereeniging ten slotte, dus wel nauwelijks de verzekering behoeven te ge ven dat wij, ook na kennis genomen te hebben van den brief der commissie, niet minder ernstig dan vroeger, vooral in het belang der volksge zondheid, bij Uwe vergadering op de toepassing van het Liemursche stelsel meenen te moeten aandringen. Te meer ineenen wij dit thans met vertrouwen op een goeden uitslag te mogen doen, nu reeds het College van dagelijksch bestuur dezer gemeente heeft getoond dat het in deze zóo belangrijke zaak onze zienswijze deelt." De Koning-Groothertog heeft benoemd tot rid der der orde van de Eikenkroon den bankier A. Arons te Berlijn. Voor de stoomvaartmaatschappij op Neder- landsch Indië door het Kanaal van Suez is in Nederland voor 214 millioen ingeschreven, zijnde éen millioen onder het vereischt bedrag. Er zal nog gelegenheid tot deelname worden openge steld. Zoo wordt dan weder, tot schande van onze kapitalisten, bewaarheid, wat wij juist in den Economist lazen ,/Het is een feit, waarop reeds dikwerf werd gewezen, dat wij Hollanders, ta angstvallig om voor Hollandsche ondernemingen kapitaal be schikbaar te stellen, lichtzinnig aan Turk of Span jaard crediet verleenen of aan buitenlandsche ondernemingen, die wij nauwelijks kennen, ver trouwen schenken. Verlangt ge een millioen of eenige weinigen voor eene stoomvaart op Amerika, voor eene Nederlandsche spoorweglijn of voor de j Hollandsche zeevisscherijen, ge brengt zelfs met j de uiterste moeite slechts een gering bedrag bij- een, meestal onvoldoende om aan het plan uit voering te geven. Maar vraagt ge eenige millioeneu voor den Sultan van Turkije of het Spaansche bewind, of voor eene spoarweglijn in Texas, I Kansas of Minnesota, de Hollandsche kapitalisten beijveren zich hun kapitaal aan te dragen, zon der zelfs nauwkeurig onderzoek te doen naar de waarborgen, die de geldaanvrager aanbiedt, of de vooruitzichten der onderneming." Voorwaar, weder een merkwaardig bewijs van de wijze, waarop men bij ons van zijne liefde voor onze nationaliteit blijk geeft! Bij beschikking van den 25',«11 Maart 1870, n". 262, 12de afd., is aan G. J. Van Leeuwen, te Alkmaar, voor het tijdvak van Donderdag 31 Maart tot en met Vrijdag 29 April 1870, vergun ning verleend voor een stoombootdienst, bestemd voor veevervoar, van het stoomgemaal de Lynden langs de ringvaart van de Haarlemmermeer naar Leiden, met aandoening van tusschen gelegen plaatsen. z/Daar het eindexamen der hoogere burgerscho len moet dienen 0111 te onderzoeken, of de jon geheden, die zich daartoe aanmelden, met vrucht den vijfjarigen cursus eener hoogere burgerschool hebben gevolgd, of een daarmede gelijkstaand onderricht hebben genoten, behoort hij dit onder zoek het hoofddoel der hoogere burgerschool, de vorming van ontwikkelde jongelieden, toegerust met de kundigheden, die de hedendaagsche maat schappij in elk beschaafd man eisclit, op den voorgrond te staan. De candidaten moeten dus bewijzen kunnen geven, dat zij door degelijke studie een voldoenden grondslag hebben gelegd voor de speciale voorbereiding tot elk bedrijf of ambt, en door veelzijdige oefening van het ver stand in staat gesteld zijn om met oordeel partij te trekken van de ervaringen, die het practische leien hun zal aanbieden. z/Bij het examen is daarom meer te eischen van het verstand dan van het geheugen; het moet meer destrekking hebben om te ontdekken, wat de candidaten weten en tot welke mate van in zicht hunne studie heeft geleid, dan om de leem ten op te zoeken, die in zaken van ondergeschikt belang hunne kennis verraadt. Eene grondige en degelijke kennis van hooldzaken kan ten aanzien van de wis- en natuurkundige wetenschappen, aardrijkskunde, wereldgeschiedenis, geschiedenis der letterkunde, staatshuishoudkunde en staatsin richting voldoende worden geacht. De grenzen, die voor elk dezer vakken hehooren te worden gesteld, en de eischen, welke ten aanzien van de kennis der talen en van het teekenen als billijk mogen worden beschouwd, worden in het pro gramma opgegeven." Men schrijft ons uit Leidschendam dd. 26 Maart: Mocht men zich al jaren lang beijverd hebben lot droogmaking van de plassen in den Tedinger- broekpolder onder Stompvvijk, zoo is men, op eene heden alhier gehouden vergadering van Dijkgraaf en Ingelanden van voornoemden polder, tot die droogmaking besloten; tevens is aan het bestuur de machtiging verstrekt, plannen te be ramen om aan dit zoo lang gewenscht werk uitvoering te geven. De aanvrage om concessie wordt eerlang tegemoetgezien, en zal er alzoo een werk worden tot stand gebracht, waaraan al sedert een halve eeuw is gewerkt geworden. De kerkeraad der Hervormde gemeente te Aarlanderveen heeft, in navolging van andere orthodoxe kerkeraden, een adres aan de Tweede Kanier ingezonden tot behoud der doodstraf. De Staals-Courant behelst een Koninkl. besluit van den 10d,n Maart 1876, tot vaststelling van een algemeen reglement voor de eindexamens der hoogere burgerscholen, vermeld in de artt. 55 en 57 der wet van 2 Mei 1863 Staatsblad n°. 50), houdende regeling van het middelbaar onder wijs. Bij dit besluit is gevoegd een programma van de vereischte kundigheden, waaraan het volgende voorafgaat De Inspecteur van het geneeskundig staatstoe zicht voor Overijsel en Drenthe, heeft ter zake van de circulaire van den Minister van Binnenl. Zaken, betrekkelijk de te nemen maatregelen, nu de cholera te Moskou heerscht en er dus mo gelijkheid bestaat, dat die ziekte zich verder west waarts zal uitbreiden, eene missive aan den Com missaris des Konings in Drenthe gericht. Wat de beide door Z. Exc. aangevoerde punten: zorg voor de openbare reinheid en voor zuiver drinkwater, aangaat, deze zijn zeker de voornaam ste, die in aanmerking komen, om zooveel mogelijk te verhoeden, dat de cholera, zoo zij zich ook tot ons Vaderland mocht uitbreiden, een vruchtharen bodem voor hare verdere ontwikkeling vinde. Teil aanzien van de openbare reinheid, zullen de gemeentebesturen moeten zorgen voor het rein- liouden der straten, het bevorderen van eene ge regelde afwatering door de goten en riolen, het schoonhouden der grachten, vaarten en andere waterloopen, tot welk schoonhouden het tegen woordig seizoen zeer geschikt is, daar bijvoorbeeld het baggeren in het warme jaargetijde niet is aan te raden, voorts door het wegruimen van mestvaalten en alle verzamelingen van vuil binnen de bebouwde kommen der gemeenten. De Minister acht het voorts wenschelijk, dat men overal vooraf berame, welke maatregelen te nemen zijn, wanneer de cholera zich hier vertoonen mocht. De maatregelen, die hij in dat geval wenschelijk acht, behalve de voortdurende zorg voor openbare, zooveel mogelijk, bijzondere reinheid en voor goed drinkwater, zijn de vol gende: 1". Het benoemen van plaatselijke cholera-coni- missies. 2°. Het opschorten en opheffen van kermissen en jaarmarkten. 3°. Het onverwijld in gereedheid brengen van eene geschikte gelegenheid om personen, die zeker of vermoedelijk door de cholera zijn aangetast, en die vreemdelingen zijn of niet aan hun huis afzonderlijk en goed kunnen verpleegd worden, op te nemen en te isoleeren. 4'. Waar geen lijkenhuis bestaat, liet oprichten van een lokaal op de begraafplaatsen tot opne ming van choleralijken. 5'. Het aanschaffen en in voorraad houden van de noodige desinfectie-middelen. 6'. Het organiseeren, in overleg met de plaat selijke cholera-com missie, van alles wat tot eene spoedige en voldoende geneeskundige behande ling van lijders aan cholera of diarrhee, tot des infectie der l'oecale stoffen, der kleedingstukken en van het beddegoed van zoodanige lijders en zoo noodig van huizen en meubelen, en tot be hoorlijk toezicht op de lijken van aan cholera overledenen behoort. 7". Hét onderzoek van de eerste woningen, die door cholera worden aangetast. 8°. Het vervoeren van lijken van aan cholera overledenen langs den kortstmogelijken weg, en het beperken, zoo mogelijk, van liet getal dei- aanwezigen bij begrafenissen van zoodanige lijken. De heer T. II. Van Moorsel kom tin den Spectator op tegen de volgende zinsnede, voorkomende in het verslag eener vergadering van de Kon Aca demie van Wetenschappen, afd. Natuurkunde. z,De heer Von Baumhamer heeft, bijgestaan door den heer Van Moorsel, eenige jaren geleden voor het Departement van Financiën onderzoe kingen gedaan over het soortelijk gewicht vau mengsels water en alkohol enz. enz." TELEGRAPHIE. POPULAIR VOORGEDRAGEN DOOR EEN NEDERLANDSCH DESKUNDIGE. {Slot.) Dit alles moge aardig gevonden zijn, het heeft weinig vóór boven de reeds genoemde wijzer- of naald-telegraaf, omdat men niets blijvends heeft, 1 om het later, zoo noodig, te kunnen nazien. Hierin is echter door Morse voorzienaan het uiteinde van den hefboom, die door de electro- I magneten wordt aangetrokken, en dien wij schrijf- arm zullen noemen, is ter plaatse, waar die door de spiraal-veer wordt naar beneden getrokken, een stift bevestigd, naar hoven uitstekende. Wordt nu door het aantrekken der electromag- neten de «chrijfarm daar boven omlaag gehaald, I dan zal het andere uiteinde niet den stift in de zelfde mate naar boven gaan. Boven dat stiftje loopt nu de papierstrook geregeld voort: het stiftje slaat dus in of tegen het papier, wanneer cr een stroom door de electromagneten gaat. Houdt de stroom laDg aan, dan is het slaan tegen het papier ook lang, bijv.is de aan trekking van korten duur, dan is de slag van het stiftje ook kort, bijv. Men zal zoodoende duidelijk kunnen nagaan, dat men op die wijze teekens bekomt op het steeds doorloopende papter sans fin. Het ontvangend kantoor leest dus Amsterdam (.-wan neer het seinend kantoor den seingever neer drukt, zooals reeds is gezegd de punt als eenheid aannemende: éen neer, éen op, drie tellens neer, drie tellens op, éen neeréen op, éen neer, éen op, éen neer, drie tellens op, drie neer, drie op, enz. enz., tusschen de teekens eener letter éen, tusschen de verschil lende letters drie, voor een streep drie, tusschen de woorden zes tellende. Telt men langzaam, dan bekomt men groote strepen en de punten krijgen naar evenredigheid den vorm van strepen. De regelmaat bestaat echter, zoodat zulk groot schrift ook leesbaar is. Het spreekt van zelf, dat men, in den beginne moetende tellen voor de regelmaat, dit al spoe dig vergeet. Den spoed waarmede men seint in het oog houdende, zou het niet mogelijk zijn te blijven tellen. Later is hierin eene wijziging gebracht, in zoo ver de stift door een lepelsgewijs omgebogen staafje is vervangen, waarover het papier loopt. Wordt het anker van den schrijfarm door den stroom in de electromagneten aangetrokken, dan drukt dat staatje het papier dus wat omhoog en wel juist tegen een daarboven loopend radje, dat van een daarhovenloopend inktrolletje inkt opneemt en het zoo afgeeft aan het papier, dat tegen het draadje gedrukt wordt. Op die wijze heeft men thans gekleurd Morse schrift, dat eene groote verbetering is voor het lezen, daar men voorheen met het ingeslagene (mozaïek)schrift gehouden was, het licht uit eene zekere richting daarop te doen vallen, om het te kunnen lezen, terwijl het gekleurd schrift met alle lichtschakeeringen en ook bij minder helder licht te lezen is. Zoo heeft men thans bij de telegraaf teekens, die blijvend zijn en zoo noodig dus later kunnen nagezien wordeD. Het vlug lezen van die teekens is eene gewoonte, die men zich betrekkelijk spoedig eigen maakt; het vlug en duidelijk seinen vereischt ook niet zoo heel veel inspanning. Als men nagaat dat men in een paar minuten een twintigtal woor den goed seint en in hetzelfde tijdsbestek die leest en tevens opschrijft, dan zal voorzeker niemand iiet Morse-schrift zoo verwerpelijk vinden. Het groot aantal berichten, dat op groote kan- toren, ondanks den spoed, nog meermalen op overseining moest wachten, heeft aanleiding gegeven, dat op eenige kantoren ook Hughes- toestellen zijn ingevoerd. Deze berusten op een geheel ander systeem: de aanleg van lijnen en batterijen blijft even wel volkomen dezelfde. Oppervlakkig bezien is de Hughes-toestel juist eene piano van een tweetal klavieren. Op iederen toets staat een letter, zoodat het geheele alpha bet daarop voorkomt. Heeft men het correspondeerend kantoor ge waarschuwd en is daar dus het raderwerk, dat hier eene groote rol speelt, in beweging gesteld, dan heeft men de over te brengen letters, van de toetsen gelezen, slechts naar beneden te druk ken, evenals men de toetsen der piano aanslaat, om ze aan het andere kantoor op de papierstrook, die ook bij dezen toestel voorkomt, afgedrukt te zien. Dit systeem berust op het juist met gelijke snelheid loopen van het ijzeren rad, waarop de letters als typen, daarom typenrad genoemd, voorkomen. Dit zijn kapitale gedrukte letters. De strook papier, waarop ze worden gedrukt, knipt men ter lengte van ongeveer 3 decimeters af en plakt deze strooken naast elkander op een

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1870 | | pagina 1