N°. 3098, Vrijdag A°. 1870. 18 Maart. Feuilleton van het „Leidsch Dagblad". LEIDSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT. Voor Leiden per 3 maanden...,ƒ3.00. Franco per post3.85. Afzonderlijke Nommers0.05. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER, ADVKRTKNTIKN. Voor iederen regel.0.15. Grootere letter naar de plaatsruimte die zij beslaan. Leiden, 17 Maart. j Het Bijblad deelt heden de interpellatie ran den Heer Van Kerkwijk mede over de Zeeuw- sche visschers, die nadat zij gratie hadden ver kregen, toch nog eenigen tijd gevangen zijn ge houden. Het blijkt dat 11 personen wederrechtelijk ge vangen zijn gezet, en den Heer Van Kerkwijk beweerde, wat door den Minister niet is weer sproken, dat verscheidene 4 weken hebben ge zeten. Het feit heeft plaats gehad, niettegenstaande de ambtenaar van het openbaar ministerie, die met de uitvoering van het vonnis was belast, mededeeling had gekregen van de verkregen gratie. Niet genoeg voorzeker kunnen dergelijke fei ten openbaar gemaakt en gesignaleerd worden. Waar van staatswege eene wederrechtelijke han- delw ze gepleegd wordt van dien omvang, dat daardoor 11 personen voor langen tijd, geheel zonder reden, van hunne vrijheid worden be roofd daar kan de staat, die de uitdruk king behoort te zijn der hoogste rechtvaardig heid, der meest nauwgezette wetsuitvoering, zijn verloren prestige niet terugkrijgen, dan wanneer de regeering zelve over eene dergelijke daad hare afkeuring uitspreekt. Wij verheugen ons dat dit is geschied, en dat de Minister van Jus titie in de Tweede .Kamer het gepleegde feit een onvergeefelijk verzuim heeft genoemd. Wij ver heugen ons nog meer hierover dan over de me dedeeling dat de schuldige ambtenaar aan de betrokken persoon eene verlangde schadevergoe ding heeft gegeven. Wij zijn er toch niet mede te vreden, gelijk de heer van Kerkwijk aan het einde zijner inter pellatie scheen te meenen, dat wanneer ergens in ons vaderland weder dergelijke schandelijke handelingen plaats mochten grijpen, de bena deelden weten dat de schade en schande hun aangedaan, zoo goed mogelijk zal hersteld wor den neen, niemand verlangen voor schadeloos stelling eenigen tijd gevangen gehouden te wor den. Dergelijke leiten en hier komt het op aan moeten niet geschieden. Wij zijn het met den heer Van Voorthuy- sen eens, dat in zulke gevallen het ontslag van den schuldigen ambtenaar verre te verkiezen is, boven eene hem opgelegde verplichting om eene schadeloosstelling aan de benadeelden te geven Dat in dit geval de minister, die eene lofrede op den schuldigen ambtenaar hield, gelijk gehad heeft om geene verdere straf op hem toe te pas sen achten wij zeer aannemelijk. Bedriegen wij ons niet dan was hij commissaris van politie; niet volgens zijne aanstelling is hij belast met de waarneming van het Openbaar Ministerie bij de kantongerechten; de burgemeester die volgens de wet daarmede is beiast, kan deze werkzaam heid aan de commissaris van politie opdragen. De eenige straf, die de regeering nu hierbij op hem kon toepassen, was hem het ontslag als commis saris van politie te geven. Reikte dan echter de straf niet te ver? Dit alleen moge den leden der Kamer hierdoor duidelijk wordendat het tijd wordt, om aan deze gebrekkige inrichting van het Openbaar Ministerie bij de kantongerechten een einde te maken, en speciale ambtenaren met de waarneming daarvan te belasten, gelijk de wet van 1S61 doet. zou nu wel aan de aandeelhouders van het Dag blad deze dagelijkschc vuilnis opbrengen Ten vervolge op de vroegere mededeeling be treffende de algemeene nijverheids-tentoonstelling op huishoudkundig gebied, welke den l,",n Juni dezes jaars te Kassei zal worden geopend, wordt ter algemeene kennis gebracht, dat voorwerpen uit den vreemde voor die tentoonstelling inge zonden, voor zoover zij den bouw en het ameu blement der huizen betreffen, vrij van rechten zullen worden toegelaten, onder voorwaarde van weder-uitvoer, en bij den invoer zullen behandeld worden in overeenstemming met de reglementen welke van kracht zijn voor de Staten, die deel uitmaken van het Duitsche Tolverbond. (St. Ct.) De minister van binnenl. zaken heeft thans een wetsontwerp ingediend, tot vermeerdering van lijn hoofdstuk op de begrooting voor dit jaar met 100,000 voor de verbetering der haven te Har- lingen. De minister zegt in zijn toelichtende me morie, dat hij, ofschoon blijvende bij zijn gevoe len, dat de verbetering der haven als een com plement van de spoorweglijn Harlingen-Hanover is te beschouwen, echter om een quaestie van vorm de zaak niet wil uitstellen, en daarom het eerste gedeelte der kosten voor 1870 op het budget van binnenl. zaken wil brengen, waar voor de middelen beschikbaar zijn. Men leest in de Zaanl. Courant Wil men ware dagblad-logens lezen, men geve zich de moeite het Dagblad van Zuid-Holland op te slaan. Evenals de dief gewoon is anderen te waarschuwen voor den gewaanden dief, zoo is het hier de lasteraar, die anderen waarschuwt voor de logens. Kent gij de Echo's van het Bin nenhof? Het is een samenraapsel van logen on bedrog; er is geen het minste geloof aan te hech ten. Al de bepeinzingen, al de gissingen, al de mistastingen Tan den redacteur worden daar als logens en «boerenbedriegerijen" opgedischt. Het was gelogen, dat de heeren Moens en De Roo door den heer Van de Putte zijn weerhouden om amendementen op de agrarische wet voor te sle+lenhet was gelogen, dat de magen geteld wa ren voor het diner tot feestviering der agrarische wet; al de laster, tegen den heer Van der Lin den uitgebracht, was gelogen de zóo nauwe ver houding tusscheu den heer De Waal en de warme voorstanders der wetgelogen. En zulk een blad durft op schamperen toon uitvaren tegen mede deeling van niet volkomen juiste berichten inde dagbladen. Ik heb in de couranten gelezen, dat de opbrengst der vuilnis in éen jaar te Gronin gen meer dan f80,000 heeft bedragenhoeveel In de vergadering op 14 Maart van de Ko ninklijke Academie van Wetenschappen, afdee- ling letterkunde, waren tegenwoordig de heeren C. W. Opzoomer, voorzitter, W. Moll, G. H. M. Dclprat, J. A. C. Van Heusde, G. Leemans, C. M. Francken, W. G. Brill, H. J. Koenen, N. B«ets, A. Ifuenen, M. De Vries, W. C. Mees, M. J. De Goeje, R. Van Boneval Faure, J. E. Goud- stnit, G. De Vries Az., Th. Borret, J. H. Schol ten, J. P. Six, L. Ph. C. Van den Bergh, B. J. Lintelo de Geer, G. Mees Az., S. A. Naber, B. D H. Teilegen en J. G. C. Boot, secretaris. De heer Moll leverde eene bijdrage tot de ken nis van het bijgeloof in de middeleeuwen, naar annleiding van een handschrift uit het begin der vijftiende eeuw, welke bijdrage aanleiding geeft tot eenige opmerkingen aan de heeren Beets, M. De Vries, Goudsmit, Boot en Leemans. Bij de Commissie voor de overblijfselen der oude vaderlandsche kunst zijn sedert de laatste opgaaf ingekomenvan het ministerie van bin- nenl8ndsche zaken, photographieën van poorten en bruggen te Breda en Bergen-op-Zoom, en mededeeling van stukken over maatregelen tot behoud der Hunebedden in Drenthe; van den heer J. P. Bruinvis te Alkmaar, zijne Beschrij ving der schilderijen in het burgerweeshuis al daar, met eene gravure van het nieuwe burger weeshuis en eene photographie van twee gebou wen van het in 1S67 gesloopte oude weeshuis; van den hoofdingenieur van den waterstaat te Leeuwarden, mededeelingen over de kerk te Oldetrijne en hare slooping; van de directie der Overijselsche vereeniging tot ontwikkeling van provinciale welvaart te Zwolle, twee photogram- men van een beenen heft met dierenfiguren en ingesneden runen, te Zwolle opgegraven, en een voorstel tot uitgave van oude voorwerpen hier te lande gevonden en in verzamelingen of bij bijzondere personen bewaard. De vergadering ging vervolgens over in eene buitengewone zitting. waren losse bijdragen, vooral geschikt om de zaak aanschouwelijk voor te stellen. Aan het slot van den avond werd hij door den voorzitter van den geneeskundigen kring met een kort woord bedankt voor het houden van deze voordrachten. Wij spreken uit naam van velen de hoop uit, dat Prof. Heynsius het volgend jaar deze reeks wetenschappelijke voordrachten zal voortzetten. Door de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Zuilen is aan de Tweede Kamer een adres verzonden, tegen het voorstel der regeering tot opheffing der rechtbank te Zutfen. De Raad der gemeente Lexmond heeft zich bij adres gewend tot de Tweede Kamer der Staten-Generaal, met bezwaren tegen het wets ontwerp omtrent de nieuwe rechterlijke indee ling en wel speciaal tegen de opheffing van de rechtbank te Gorcum en het kantongerecht te Vianen. Woensdag-avond hield Prof. Heynsius alhier zijn laatste voordracht over experimenteele phy- siologie voor dezen winter. Getrouw werden deze voordrachten bijgewoond door de geneeskundi gen hier ter stede en nu en dan door genees kundigen van buiten de stad. Zijne voordrachten Morgen herdenkt de heer Dr. J. Baert, stads doctor alhier, zijn veertigjarige ambtsvervulling. Bedenkt men alleen reeds hoe binnen dit tijd perk alle cholera-epidemiën vallen, dan begrijpt men welk een tal van herinneringen aan dit 40jarig tijdvak voor dezen geachten geneesheer zijn verbonden. Hedenvoormiddag viel het eenige kind van den kieederbleeker Nijssen, wonende buiten de geamoveerde Koepoort alhier, in een aan de bleek van zijn vader grenzende sloot, waaruit het door de ouders als lijk werd opgehaald. Bij beschikking van den minister van financiën van den 15llsn Maart 1870, n°. 1237, afdeeling Telegraphie, is R. L. W. H. De Roy van Zuide wijn, te Zwolle, als leerling voor de telegraphie herplaatst. Hii.leqkrsberg, 15 Maart. In eene openbare raadsvergadering hebben Burgemeester en Wet houders dezer gemeente, uitmakende de plaatse lijke schoolcommissie alhier, den Raad verslag aangeboden betreffende liet onderwijs gedurende het jaar 1869. Daaruit blijkt, dat door hen een middel om het schoolverzuim tegen te gaan is beproefd, waarvan aanvankelijk goede resultaten worden gezien. Den hoofdonderwijzer der open bare school werd namelijk opgedragen om weke lijks aan elk kind, dat geen enkelen schooltijd willekeurig heeft verzuimd, een kaartje te geven. Zes zulke kaartjes worden verwisseld tegen éen grooter, terwijl vier grootere aanspraak geven op een prijsje, door de schoolcommissie op een bepaalden tijd in het openbaar uit te reiken. De gepaste eerzucht, die hierdoor bij de kinderen wordt opgewekt, spoort hen aan getrouw de school te bezoeken. De hoofdonderwijzer zelfs getuigt, dat zij, die vroeger menigmalen om elke klei nigheid de school verzuimden, deze nu reeds sedert maanden bezoeken, zonder éen schooltijd over te slaan. Boskoop, 14 Maart. Dezer dagen trof onze ge meente een verlies door het overlijden van een onzer voornaamste boomkweekers en handelaren, de heer G. J. Alberts, die veel heeft bijgedragen tot den bloei dezer plaats, en om de hoedanig heden van zijn karakter de algemeene achting genoot. Hedenmorgen is zijn stoffelijk overschot ter aarde besteld. De lijkstoet werd, behalve door een groote familieschaar, gevolgd door deputation uit gemeente- en kerkeraden en uit het bestuur der Pomologische Vereeniging. TELEGRAPHIE. POPULAIR VOORGEDRAGEN DOOR EEN NEDERLANDSCH DESKUNDIGE. (Vervolg). Wij zullen ons dan ook bezig houden met de behandeling der telegraphie, gegrond op het stelsel van Morse, om later ook met een enkel woord 'e gewagen van het Ilughes-systeem. De door Morse bekend gemaakte toestellen werden later gewijzigd en verbeterd, voorname lijk in de fabrieken van de firma Simens en Halske te Berlijn en van Digney frères te Parijs. De thans in gebruik zijnde Morse-toestellen on derscheiden zich dan ook zoowel door netheid als door doelmatigheid en nauwkeurigheid van bewerking. VII. b a t t e r ij. Het overbrengen van telegraphische teekens ge schiedt door middel van het galvanismus, ook wel galvanische electriciteit genoemd, en niet door de zoogenoemde wrijvings-electriciteit. Deze ontstaat, gelijk het woord reeds aanduidt, door wrijving. Glas gewreven geeft -+- (positieve), harst of lak negatieveelectriciteit. Voor het telegraphisch gebruik is de wrijvings- electriciteit ongeschikt. Zij heeft de eigenschap, dat zij, na aanhoudende wrijving eene genoeg zame spanning of sterkte verkregen te hebben, zich bij de eerste gelegenheid geheel ontlaadt, zoodat eerst na herhaalde wijze opnieuw de vereischle spanning verkregen wordt. Ook heb ben vochtig weder of vochtige lucht op de wrij vings-electriciteit zulk een nadeeligen invloed, dat de proeven hiermede bij regen of mist in de opene lucht meestal mislukken. Geheel anders i3 het met de galvanische elec triciteit. De door eene batterij opgewekte elec triciteit of stroom verliest de kracht niet door ontladingen, maar behoudt de spanning totdat de batterij is uitgewerkt. Ook oefenen regen of vochtige lucht op het opwekken van den elec- trischen stroom geen merkbaren invloed uit, zoodat deze electriciteit onder allerlei omstan digheden kan opgewekt en aangewend worden. Gelijk reeds gezegd is, wordt het galvanismus opgewekt door de onderlinge aanraking van twee verschillende metalen: de op deze wijze verkre gen electriciteit wordt ectfier niet dan met zeer gevoelige instrumenten waargenomen. Door de bijvoeging van zuren kan men de sterkte van het galvanismus zeer vermeerderen. Al spoedig kwam men dan ook op het denk beeld, de metalen in zuren te dompelen. Bij de telegraphie maakt men ook gebruik van metalen en zuren om galvanismus of galvanische electriciteit op te wekken. Bij verschillende me talen heeft de werking op verschillende wijze plaats. Kortheids- en duidelijkheidshalve zullen wij ons bepalen tot het stelsel van Daniëll, dat soms met geringe wijzigingen zeer veel gebruikt werd, doch in den lateren tijd vervangen is door dat van Leclanché. Vooraf zij hier opgemerkt, dat het van het grootste belang is, galvanismus te hebben, dat onophoudelijk dezelfde kracht of spanning behoudt, totdat de zuren, bij de metalen gevoegd, zijn uit gewerkt. Den stroom, die deze eigenschap bezit, noemt men constant, in tegenstelling van galva nische electriciteit, die bij goeden toestand der zuren en metalen, nu sterker dan weder zwakker, derhalve niet constant is. De inrichting van Daniëll levert een constanten stroomwij zullen hier eene korte beschrijving van de door hem bekend gemaakte batterij laten volgen. Een goed verglaasde pot of bierglas wordt voor de helft met een verzadigde oplossing van zwavel zuur koper (sulphas cupri) gevuld hierin zet inen een poreuzen pot, waardoor de sutphas-cupri oplossing tot bijna aan den rand van het glas stijgt. Deze poreuze pot, die in den handel ook onder dien naam voorkomt, is uit eene bijzondere soort leem vervaardigd en verder onverglaasd. De pot nu wordt ter halverwegon gevuld met verdund zwavelzuur (1 deel zwavelzuur op 100 deelen water ongeveer), in plaats van welke vloeistof men ook zeewater of pekel zou kunnen gebruiken. In de sulphas-cupri-oplossing (in den handel ook onder dien naam bekend), plaatst men eene ko peren plaat, liefst van tamelijk groote oppervlakte, doende de meerdere of mindere dikte hier weinig of niets tot de zaak, terwijl men in het poreuze potje, met zwavelzuur of zeewater gevuld, eene staaf of cylinder van zink zet, insgelijks eene groote oppervlakte met het vocht in aanraking hebbende. Dit zink en koper staan in verband door middel der zuren, die door de poriën van het potje, in geringe mate, op elkander werken. Zoodra nu de uitstekende deelen der koperplaat en van den zink-cylinder buiten om door een metalen, koperen draad, verbonden zijn, onver schillig van welke lengte, dan vertoont zich ter stond de electrische werking, spanning of stroom

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1870 | | pagina 1